‘Zeven rivieren ver.’

KarinLachmisingKleinCMYKOver ‘Ademhalen’ van Karin Lachmising in Literat-uur op Amsterdam FM-Radio, 24 april 2017:
De eerste tien minuten van het gesprek tussen Peter de Rijk en Karin Lachmising, auteur van ‘Nergens groet een boom die haar aarde niet vindt’, gaat over de actualiteit in haar geboorteland Suriname, dat zich economisch in zwaar weer bevindt waardoor de bevolking in protest komt tegen de regering. Daarna gaat het over het theaterstuk ‘Ademhalen’. Drie vrouwen uit het district Nickerie komen daarin aan het woord over hun leven als Hindoestaanse vrouw dat van oudsher vastzit aan orthodoxe wijzen van samenleving en godsdienst, en ongelijkheid met zich meebrengt tussen de seksen. Naar aanleiding van een mislukte poging tot zelfdoding van een gemeenschappelijke kennis laten de vrouwen hun eigen levens de revue passeren en maken zo de benauwenis van een kleine gemeenschap met sterke tradities voelbaar. Het stuk, in de regie van Alida Neslo, beleefde succesvolle opvoeringen in Nickerie en in Paramaribo. De tekst zal later ook in boekvorm verschijnen. Ook werkt Karin Lachmising aan een nieuwe gedichtenbundel met de titel ‘Zeven rivieren ver’ waarin zij de vele aspecten van ‘afstand’ verwoordt. In de laatste tien minuten van de uitzending leest zij uit deze bundel in wording vier gedichten: Contact, Waanzin, Vluchteling en Suïcidebommen. Literat-uur is het tweede uur van het live vanuit de OBA uitgezonden radioprogramma Kunst & Cultuur.
Luister hier naar de uitzending door de tijdlijn helemaal onderin op 1:07:50 te zetten
Meer over Karin Lachmising op deze site

Storyteller Michael Driebeek van der Ven leest fragment uit Kaapse Goudbessen

Opmaak 1Uit ‘Kaapse Goudbessen’ van Mala Kishoendajal in Haagse Kunstkring op 10 april 2016:
Ter gelegenheid van de presentatie van de roman ‘Kaapse Goudbessen’ in de Haagse Kunstkring op 10 april 2016 verzond storyteller Michael Driebeek van der Ven aan de auteur deze videobrief met voordracht van een fragment uit ‘Kaapse Goudbessen’ die tijdens de presentatie werd vertoond.

Klik hier voor de videobrief
Meer over ‘Kaapse goudbessen’
Meer over Mala Kishoendajal bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een schitterende en rijke roman.» – André Oyen

Opmaak 1Over ‘Kaapse goudbessen. Kroniek van een illusionaire vrede’ van Mala Kishoendajal op Ansiel, 10 april 2016:
Mala Kishoendajal heeft een schitterende en rijke roman geschreven waarin we uitgebreid kunnen dwalen in het verleden en heden van de gemeenschap van de Nederlandse Hindostaanse gemeenschap in hun thuislanden en daarna in Nederland ondersteund door de twee hoofdpersonen met hun schijnbaar afzonderlijke levens die elkaar raken. Mala Kishoendajal heeft een gevoel voor taal en stijl waardoor ze met overvloed aan kracht van de verbeelding de lezer laat genieten van een uiterst mooie leeservaring.
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Kaapse goudbessen’
Meer over Mala Kishoendajal bij Uitgeverij In de Knipscheer

Mala Kishoendajal presenteert ‘Kaapse Goudbessen’ in Haagse Kunstkring

Opmaak 1Op zondagmiddag 10 april 2016 om 16.30 uur wordt in haar eigen woonstad, waar een belangrijk deel van de semi-historische roman zich ook afspeelt, de presentatie gehouden van Mala Kishoendajals derde roman ‘Kaapse goudbessen’. Met medewerking van Michael Driebeek van de Ven, storyteller DISC (Dutch International Storytelling Centre) en van Wirindre Kishoendajal, percussionist/leider van muziekformatie Mumbai Beats. ‘Kaapse Goudbessen’ is een roman over de rusteloze zoektocht van de jonge academicus Armand Veldhuizen naar zichzelf langs onbekende en ongekende paden, via kleurrijke personages, in Den Haag, waar de eenzaamheid hem bespringt als een hondsdolle struikrover. En aan de andere kant over de berusting in haar lot van de verlamde, bejaarde vrouw Hira, drijvend op de herinneringen aan haar voorbije leven, die niet alleen terugvoeren naar Suriname, haar geboorteland, waar ze veel won en nog meer verloor, maar verder terug naar het land van haar voorouders, India, die ze noodgedwongen verlieten tijdens de Britse overheersing. Uiteindelijk blijken de levens van Armand en Hira, die langs dusdanig verschillende routes lopen, dat er zelfs geen kruispunt is, toch met elkaar verbonden. Na de presentatie is er gelegenheid een gesigneerd exemplaar van ‘Kaapse Goudbessen’ aan te schaffen (€ 19,50), en na te borrelen in de galerie.
Locatie: Haagse Kunstkring, Denneweg 64, 2514 CJ Den Haag
Toegang € 3,00; leden HKK gratis. Reserveren gewenst op Shikara@hotmail.nl.
Meer over ‘Kaapse goudbessen’
Meer over Mala Kishoendajal bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Haar meest ambitieuze project tot nu toe.» – Ezra de Haan

Opmaak 1Over ‘Kaapse goudbessen’ van Mala Kishoendajal op Literatuurplein, 3 februari 2016:
‘Kaapse goudbessen’ is haar meest ambitieuze project tot nu toe. De roman speelt zich af in het Nederland van nu, maar voert, via de twee hoofdpersonen Hira en Armand terug naar het Nederland van de jaren zestig van de vorige eeuw, en Suriname en India vanaf 1873. (…) Mala Kishoendajal wil de complexe geschiedenis die de Hindostanen achter de rug hebben een plek in de literatuur geven. Maar ze wil méér dan dat. Kishoendajal voelt zich allereerst schrijver en dan pas Hindostaan. Ze wil in ‘Kaapse goudbessen’ laten zien hoe diverse mensen verbonden zijn met elkaar zonder dat ze zich daar echt van bewust zijn. En ook dat de perceptie van de werkelijkheid niet voor iedereen hetzelfde is. ‘Kaapse goudbessen’ is daardoor een roman geworden waarin tijd en plaats voortdurend wisselen. (…) Juist die caleidoscopische visie op het heden en de geschiedenis waaruit die is voortgekomen, maakt het gedrag en denken van de mensen in deze roman volkomen helder. (…) Een van de belangrijkste personages in de roman is Hira, een bejaarde vrouw. (…) Hira’s herinneringen dwalen af naar de tijd dat haar ouders nog leefden. Het waren kinderen van Brits-Indische contractarbeiders, die tussen 1873 en 1916 in de Hollandse kolonie Suriname gingen werken. De levendige verhalen die zij zich herinnert zijn wellicht de mooiste passages in deze kloeke roman. Ze vertellen de ervaringen van de grootouders van haar moeder, Masapeb Mohesh en Hiran Pyari. Masapeb en Hiran behoorden tot ‘de eerste lichting’ die met het schip Lalla Rookh van India naar Suriname kwam. Deze, in feite vrij recente, geschiedenis is zo bijzonder en tegelijkertijd haast vergeten, dat het geweldig is dat Kishoendajal het nu eindelijk eens geboekstaafd heeft. Wie heeft er immers nog een idee van hoe het leven van gewone mensen in de negentiende eeuw in India was? Wie kent alle details van hun rekrutering voor de reis naar Suriname? Wie weet iets over de hongersnood in die dagen? Kishoendajal vult die hiaten in onze kennis en weet deze vergeten gebeurtenissen en personen tot leven te wekken. (…) ‘Kaapse goudbessen’ gunt ons een blik in het Hindostaanse leven van nu en van lang geleden. We leren de geschiedenis kennen zoals die nog niet eerder werd beschreven. Het boek toont ons echter ook Den Haag zoals dat vandaag de dag is, een multiculturele stad vol mensen die allemaal een geheel eigen en vooral bijzonder leven achter de rug hebben. Vaak dragen ze, net als de ‘koelies’ op de cover van het boek, een flinke bagage mee. Een rugzak waarin de geschiedenis van generaties wordt getorst. Dat ieder mens daaronder gebukt kan gaan, waar hij ook vandaan komt, is een ander verhaal dat Mala Kishoendajal ons wil vertellen. ‘Kaapse goudbessen’ is daardoor een roman die meer biedt dan een geschiedenisles. Het is een roman over mensen in India, Suriname en Den Haag en dat wat ze elkaar én zichzelf aan kunnen doen. ‘Kaapse goudbessen’ kun je daarom met recht een wereldroman noemen.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Kaapse goudbessen’
Meer over Mala Kishoendajal bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Historie knap vervlochten in schrijnende familiegeschiedenis.» – C.H. Gajadin

Opmaak 1Over ‘Kaapse goudbessen’ van Mala Kishoendajal voor Biblion, 2 februari 2016:
Migratiegeschiedenis van Hindoestanen is het centrale thema in dit boek. De herinneringen van hoofdpersoon Hira beslaan verschillende generaties. Hoe haar grootouders als Britse contractarbeiders te werk gesteld werden op plantages in Suriname. Op knappe wijze weet de auteur historische gebeurtenissen in te vlechten in een schrijnende familiegeschiedenis. Naast Hira is Armand Veldhuizen de tweede hoofdpersoon. Een briljant afgestudeerde jonge man die zijn oude leven vaarwel zegt en een zwervend bestaan gaat leiden. Zijn omzwervingen bieden veel inzicht in het hedendaags leven van migranten in de Randstad. Aan het eind wordt duidelijk dat het leven van de twee hoofdpersonen direct verband houdt met elkaar.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Kaapse goudbessen’
Meer over Mala Kishoendajal bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Uitstekende observator met humor.» – Rabin Gangadin

Opmaak 1Over ‘Kaapse goudbessen’ van Mala Kishoendajal op Hebban, 21 januari 2016:
‘Kaapse goudbessen’ bestaat uit een reeks column-/kroniekachtige teksten die op een bepaalde wijze met elkaar zijn samengevlochten tot een harmonieus relaas, (…) mijmeringen waarbij taferelen uit het heden en zelfs uit het zeer grijze verleden langs elkaar flitsen. Het koele heden wordt steeds gespiegeld tegen het decor van een slavernijverleden. (…) De spiegel dient om dat wat de lezer niet rechtstreeks kan waarnemen, bijvoorbeeld de psyche van de personages, te doen ontwaren. In het boek figureert een Hira die zich de verhalen voor de geest probeert te halen over de grootouders van haar moeder. De herinneringen van Hira worden afgewisseld met de omzwervingen van Armand. (…) Uiteindelijk stroomt het verhaal van Hira samen met het verhaal van Armand. Hij ziet zijn huis, baan en geheugen teloor gaan nadat hij in zijn hoedanigheid als journalist op zoek gaat naar zogeheten eerste-uursmigranten en daarbij kennis maakt met Koesoem, de ex-vrouw van de in het relaas figurerende Balwant. (…) Hij schildert het leven met zijn moeder. In zijn Haagsche observaties zijn ook de geestige dingen, waar ook de kracht van de schrijfster in zit. (…) Kishoendajal is per saldo een uitstekende observator die haar gedachte op een geslaagde wijze en met een dosis humor in een zin weet te wurmen. (…) Haar stijl is prachtig. (…) Kishoendajal heeft een gevoel voor details die door hun verbeelding en kracht de lezer door het inwendige der geheime schatten en rijkdommen leiden. Erg fascinerend is te lezen hoe de Hindies uit India, Pakistan en Suriname elkaar in publieke ruimtes opwachten om een kennelijk pueriele vete uit te vechten met als gevolg dat de tent van de uitbater daardoor komt te sluiten.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Kaapse goudbessen’
Meer over Mala Kishoendajal bij Uitgeverij In de Knipscheer

«De Haan schetst ook een bemoedigend beeld van Suriname.»

VoorplatZoekennaarSlory75Over ‘Zoeken naar Slory’ van E. de Haan in Straatjournaal, 1 januari 2015:
Ezra de Haan heeft van ‘zijn cultuurshock’, zijn eerste roadnovel gemaakt, getiteld ‘Zoeken naar Slory’. De Haan heeft voor vertrek ook het plan opgevat om tijdens zijn bezoek de legendarische Surinaamse dichter Michaël Slory te ondervragen. De kleurrijke markt bezoekt hij vrijwel dagelijks. Daar zou Slory regelmatig dichtbundeltjes van eigen hand proberen te slijten en de krant waar hij ook voor schreef, ‘De Ware Tijd’, ophalen. Maar Slory treft hij niet. (…) De tijd verstrijkt sneller dan gedacht – hoewel de uren met broeiende hitte en slagregens lijken voort te kruipen – en Slory is nog steeds niet gevonden. De Haan is inmiddels met de boot en met taxi’s het land af geweest. Hij heeft de geboortegrond, het district Coronie, en de binnenlanden verkend. Hij heeft zijn nummer achtergelaten bij de krant, heeft bij het schamele woonhuis van Slory tevergeefs aangeklopt. Het versterkt het boek.
Straatjournaal is de maandelijkse dak- en thuislozenkrant van Bollenstreek, Haarlemmermeer, Kennemerland, West-Friesland, de Kop van Noord-Holland en Texel.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Zoeken naar Slory’
Meer over E. de Haan bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Michaël Slory bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Uiterst informatief, romanesk (dag)boek.» – Guus Bauer

VoorplatZoekennaarSlory75Over ‘Zoeken naar Slory’ van E. de Haan op Literatuurplein.nl, 21 december 2014:
De Haan krijgt een uitnodiging om op de Surinaamse Schrijversvakschool een aantal cursussen te geven. Het is een uitgelezen kans om tegelijkertijd de natuur, de levenswijze van de inwoners, de inborst en de taal en de muziek van de voormalige kolonie te bestuderen. De Haan lijkt zich vast voor te hebben genomen om niet als een zelfingenomen bakra de toerist te gaan uithangen, maar zich daadwerkelijk open te stellen voor de kleinigheden, hoe eigenaardig ook, die Suriname maken tot wat het is. (…) Via korte citaten uit ‘De Ware Tijd’ geeft De Haan een duidelijk beeld van een, naar het lijkt, murw geslagen maatschappij. Een land vol tegenstellingen, een land ook met vaak onverholen discriminatie tussen Creolen, Hindoestanen, Javanen, bosnegers en andere in- en uitheemse bevolkingsgroepen onderling. (…) Maar De Haan schetst ook een bemoedigend beeld van de mensen die hij tegenkomt, gewoon op straat, in de (eet)winkeltjes. Een beeld waardoor je begrijpt waarom ook veel bakra’s toch verknocht zijn aan dit stukje Zuid-Amerika. (…) De Haan heeft voor vertrek ook het plan opgevat, interviewer in hart en nieren immers, om tijdens zijn bezoek de legendarische Surinaamse dichter Michaël Slory te ondervragen. (…) Het is eigenlijk niet belangrijk of hij de levende legende treft of niet. De dichter en zijn land wonen zogezegd in zijn gedichten. De gedichten schetsen in hun ogenschijnlijke eenvoud een eigen beeld van Suriname. Een land van wonderbaarlijk schone vrouwen, van een overweldigende natuur. Een land dat blijft verbazen, waar de mensen nog zichzelf durven zijn, dat door improvisatie toch fier overeind blijft, net als dit uiterst informatieve, romaneske (dag)boek dat een eerste inzicht geeft in de ingewikkelde verhoudingen tussen Surinamers onderling en tussen Suriname en Nederland.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Zoeken naar Slory’
Meer over E. de Haan bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Michaël Slory bij Uitgeverij In de Knipscheer

12 december 2014: Shrinivási 88 jaar

Shrinivasi januari 2009 - 2 - Copyright foto Usha MarheFoto Usha Marhé

Wim Rutgers over het gedicht ‘Toen realiseerde hij zich’ in Antilliaans Dagblad, donderdag 11 december 2014:
In Fort Nieuw-Amsterdam bevindt zich een plaquette met daarop een gedicht en foto van de Surinaamse, inmiddels al jaren op Curaçao wonende, dichter Shrinivási, pseudoniem van M.H. Lutchman (Suriname, 1926). Het eenvoudig uitgevoerde tableau bevindt zich bij de steiger waar de korjalen de verbinding tussen Leonsberg en het fort onderhouden, een betekenisvolle plek die als metafoor voor de poëzie van Shrinivási zou kunnen gelden. Hij wordt immers algemeen gezien als de dichter van de verbinding, de verzoening, in het zo cultureel verscheiden Suriname. Op de plaquette staat een gedicht dat voor het eerst in 1991 in de bundel ‘Sangam’ (ontmoeting) verscheen, in 2013 herdrukt werd in ‘Hecht en sterk’, en nogmaals in de prachtig uitgevoerde bundel ‘De stilte van het ongesproken woord’ (2014), waarin naast Shrinivási ook de dichters Dobru en Trefossa geëerd worden met kleurrijke gedrukte en gezongen teksten.

Toen realiseerde hij zich
dat de rivier
toch maar één oever had
waarop hij stond
en naar de verte keek
waarin een beeld
uit vroegere dagen
langzaam maar zeker
was opgelost
zodat er toekomst
noch verleden was
verlangen niet
en eindelijk geen verdriet.

Ook hier is een schrijver van de ‘verzoening’ aan het woord, dit keer geen verzoening tussen de bevolkingsgroepen, zoals in veel vroeger werk, maar een verzoening met het eigen ik. Shrinivási schreef een heel persoonlijk maar niet zo gemakkelijk te interpreteren gedicht. De dichter zegt er zelf over in ‘De stilte van het ongesproken woord’, dat hij met dit gedicht ‘afscheid genomen’ heeft ‘van het pijnlijke en destructieve in mijn leven’. Maar dat maakt het raadsel voor mij alleen maar groter.
Lees hier of hier over ‘Het raadsel van de poëzie’
Meer over ‘Hecht en sterk’
Meer over ‘Een weinig van het andere’
Meer over ‘De stilte van het ongesproken woord’