Dries van Agt († 93) citeert Hugo Pos

Foto Harry van Kesteren (Pletterij Haarlem 2006) .

Oud-premier Dries van Agt is op maandag 5 februari 2024 overleden. Dries van Agt op 3 juli 2015 in HP/De Tijd: ‘Het gedicht dat ik graag voor deze bundel aan zou willen dragen, komt uit de ‘nestoriaanse kwatrijnen’ van de Surinaamse dichter Hugo Pos (1913 – 2000). Wel curieus dat ik u dit schrijf op de dag dat ik 84 jaar word, besef ik nu. Dit is namelijk de tekst die straks op mijn eigen overlijdensannonce zal worden gezet.’

Beloof me, kind, als ik van hier verdwijn
treur niet om mij, straks bloeit weer de jasmijn
en geurt de kamperfoelie. Erger zou het wezen
als zij verdwenen waren, — ik er nog zou zijn.

Lees hier het bericht uit 2015
Meer over Nestoriaanse kwatrijnen van Hugo Pos
Meer over Hugo Pos bij Uitgeverij In de Knipscheer

Dag Jos de Roo

Jos de Roo Foto Nicolaas Porter

In Memoriam Jos de Roo (18 september 1942 – 8 april 2023), 10 april 2023:
Op 8 april 2023 is Jos de Roo na een royaal ziekbed overleden. In augustus vorig jaar nodigde hij o.a. Anja en mij uit zijn laatste verjaardag op 18 september te komen vieren. Wat een dubbel bericht was dat: verjaardag en afscheid. Ik vermoedde wel al dat het minder met hem ging. Maar met die uitnodiging gaf hij geen ruimte meer voor twijfel. Dan toch je afnemende energie bij elkaar rapen om je verjaardag actief te willen vieren is bijzonder en ik denk: typisch Jos. En zo was zijn afscheid een feest met veel mooie woorden. Dr. B. Jos de Roo (1942) heeft een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van Uitgeverij In de Knipscheer. Hij bracht ons (Jos Knipscheer en mij) in de jaren tachtig in contact met twee groten van de Surinaamse letteren, Hugo Pos die bij ons zou debuteren en blijven publiceren tot aan zijn dood en Albert Helman die vanaf 1990 zijn laatste schrijversleven bij deze uitgeverij zou leiden. In de jaren negentig en de eerste jaren van deze eeuw was hij bijzonder recensent voor literatuur uit het Caribisch gebied bij Ochtendkrant Trouw (kom daar nu nog eens om) en signaleerde in die rol ook tal van In de Knipscheer-auteurs. Maar wij ‘kenden’ Jos al vanaf de vroege jaren van de uitgeverij. Zijn ‘Antilliaans literair logboek’ uit 1980 bracht ons in die jaren op het spoor van vele Surinaamse en Antilliaanse auteurs, zoals ook ‘Autonoom’ (1975) en ‘Met eigen stem’ (1980) van Pim Heuvel dat deden. Daarnaast was hij ook auteur bij In de Knipscheer: samen met Hugo Pos van ‘Oost en West en Nederland’ in 1986 en als kers op de taart in 2015 ‘Praatjes voor de West’ (waarop hij een jaar eerder promoveerde) gebaseerd op het eerste naoorlogse decennium van De Wereldomroep waarvoor hij later als programmamaker werkte, in vervolg waarop hij voor ons in 2017 de bundel (radio-)columns ‘Ver weg dichtbij’ van Boeli van Leeuwen bezorgde. Jos, dank voor je onvergetelijke bijdrage.
– Franc Knipscheer

Meer over Jos de Roo bij Uitgeverij In de Knipscheer

Woordje ter herinnering aan Helen Knopper

foto HelenFranc Knipscheer bij de uitvaart van Helen Knopper, 12 december 2022:

«Beste aanwezigen,

In 1985 gaf Uitgeverij In de Knipscheer – de uitgeverij bestond bijna 10 jaar, we waren nog jong – het debuut uit van Hugo Pos, ‘Het doosje van Toeti’. Hugo Pos, gepensioneerd rechter, werd in dat jaar 72. Zouden we dat wel doen, een al zo’n oude auteur bij ons laten debuteren, hadden we ons afgevraagd. We hadden per slot naam gemaakt met jonge debutanten, generatiegenoten: Leon de Winter, Astrid H. Roemer, Marion Bloem, Herman Brusselmans. Maar ‘Het doosje van Toeti’ was een prachtige verhalenbundel en goed is goed ongeacht de leeftijd. Hugo Pos overleed in 2000 en hij had toen bij deze uitgeverij 15 bundels kwatrijnen en verhalen op zijn naam staan en de met de E. du Perron-prijs bekroonde autobiografie ‘In Triplo’. Wat ik in 1985, ik was toen 38, me voor het eerst realiseerde, en zo ontzettend troostrijk vond, was dat je kennelijk op je 72ste nog een nieuwe carrière kunt beginnen. Niet dat ik dat van plan was, maar de idee dat dat kon bracht me wel op mijn gemak.

De eerste keer dat ik de naam Helen Knopper tegenkwam was toen ik als redacteur begin jaren zeventig werkte voor een boekenclub. In hun programmaonderdeel literatuur werden enkele door Helen Knopper vertaalde titels opgenomen van de Amerikaanse hippieschrijver Richard Brautigan. Een paar jaar later zou ook mijn broer Jos Knipscheer, alweer ruim 25 jaar geleden overleden, een roman van Brautigan vertalen. De tweede keer dat ik de naam Helen Knopper bewust tegenkwam was nadat Uitgeverij In de Knipscheer in 1976 net begonnen was en we in het fonds van de eveneens piepjonge Uitgeverij Loeb & Van der Velden o.a. de titel ‘De Vertellers’ tegenkwamen samengesteld door beide uitgevers met daarin verhalen van o.a. Hester Albach, Peter Andriese, Jan Cremer, Hans Dorrestijn, Heere Heeresma, Eelke de Jong, Theo Kars, Laurie Langenbach, Guus Luijters en ook Helen Knopper, schrijvers die rond die jaren zeventig furore maakten. Ieder ging zijn en haar weegs. De derde keer dat Helen Knopper bij mij in beeld kwam was toen ik in 1977 recensies las over haar titel ‘Een onfatsoenlijk afscheid’.

Zo’n zeven jaar geleden ontving de uitgeverij een manuscript van Helen Knopper met de titel ‘Het loopt het ademt het leeft’. Ze was inmiddels 80. Weer vroegen we ons af: zouden we dat wel doen?
Haar laatste, twintigste boek was na een schrijverscarrière van ruim dertig jaar toch al verschenen in 1997? Tachtig jaar oud! Wie zit daarop te wachten? Is dat nog te verkopen? Maar het was een prachtig boek en goed is goed ongeacht de leeftijd. We nodigden haar uit op de uitgeverij en wat me daarvan vooral nog bijstaat was dat ze vertelde dat toen ze dik in de zeventig was zich op de Universiteit van Amsterdam had ingeschreven en psychologie was gaan studeren. Dat was voor mij weer zo’n Hugo Pos-momentje. Ik was op dat moment 68 en bedacht me dat Helen Knopper op die leeftijd pas jaren later zou beginnen aan een universitaire studie. En ik vond dat zo ontzettend troostrijk. Niet dat ik dat zou kunnen of willen, maar de idee dat dat überhaupt een optie was stemde me wel optimistisch. Die moed, die vrijheid die daaruit sprak bewonder ik in haar tot op de dag van vandaag. U weet hoe het verder ging. ‘Het loopt het ademt het leeft’ kwam uit in 2016, een heruitgave van ‘Een onfatsoenlijk afscheid’ in 2018 en later dat jaar ‘Het onbesproken beeld’. In 2019 verscheen de omvangrijke essay- en verhalenbundel ‘Het brandende huis’, misschien wel haar literaire testament, en vorig jaar, in 2021, haar laatste boek ‘En dan nog de liedjes’.

Het zal niet moeilijk zijn de herinnering aan Helen Knopper levend te houden.
Van haar boek ‘Het brandende huis’ heb ik een paar doosjes meegenomen. Eenieder hier aanwezig mag als herinnering aan Helen een exemplaar daarvan meenemen.»

Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Bernardo Ashetu, achter de schuilnaam.» – Klaas de Groot

Bernardo AshetuKlaas de Groot vierde de verjaardag van de in 1982 overleden dichter Bernardo Ashetu (4 maart 1929) met een bijdrage op Caraïbisch Uitzicht:
«In het prachtige verhaal ‘Mister X’ uit de bundel Het Mausoleum van de innerlijke vrede speelt schrijver Hugo Pos een spel met literaire genres en daardoor met de lezer. Die lezer weet niet of hij in een essay is beland over de dichter Bernardo Ashetu of in een verhaal over een vriend van de verteller, die vriend heet Daan (Daniël) Goudzwaard. En met dat raadsel blijft de lezer zitten. Het is zoals Michiel van Kempen opmerkt in zijn bespreking van Pos’ bundel, verschenen in De geest van Waraku, een verzameling artikelen over Surinaamse literatuur. Hij schrijft daarin: ‘‘Wat in het ‘fictieve’ proza van Hugo Pos Dichtung is en wat Wahrheit, daar kom je niet achter.” In het verhaal over Mister X worden diverse werkelijkheden in elkaar geschoven. Eerst staat de dichter van het gedicht ‘Mister X’, Ashetu, centraal, daarna Goudzwaard. Door het gebruiken van elementen uit het gedicht in het verhaal over Goudzwaard en het vrouwelijk personage ‘Wimie’ wordt de poëzie van Ashetu als het ware in levende lijve getoond. (…) »
Lees hier verder
En bekijk hier ook de bijbehorende afbeeldingen
Meer over Bernardo Ashetu bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Hugo Pos bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Klaas de Groot bij Uitgeverij In de Knipscheer

Gedicht van Hugo Pos [2]

Hugo Pos
In zijn bijna dagelijkse Facebookbericht memoreert Wim van Til, oprichter van en coördinator bij Poëziecentrum Nederland, de geboorte- en sterfdagen van Nederlandstalige dichters. Het is vandaag (11 november 2021) de sterfdag van onder anderen Gust Gils, Sonja Pos, Ilse Starkenburg en de Surinaamse dichter Hugo Pos (1913-2000). Het is ook de geboortedag van onder anderen van Christina Guirlande, Dimitri Antonissen en Danielle Schokker. Bij wijze van felicitatie/gedenken kiest Wim van Til voor een gedicht van Ilse Starkenburg. Uitgeverij In de Knipscheer kiest in dit bericht voor het gedicht ‘Het verhoor’ uit zijn bij In de Knipscheer verschenen bundel ‘Tot in de nde nde graad’ uit 1988. Dit gedicht is ook opgenomen in de door Klaas de Groot samengestelde bloemlezing ‘Grenzenloos – 40 jaar Knipscheer poëzie’.

Het verhoor

‘Meneer de officier, ik heb gedroomd vannacht,
ik open de deur’, – ‘Wat ging daaraan vooraf?’
‘De vrouw zat op een stoel, stond op toen ze me zag,
ga weg, deed ze. Ik stak.’ ‘Wat toen?’ ‘Toen werd het dag.’

Meer over Hugo Pos bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over ‘Grenzenloos’

«Geen revolutie is volbracht.» – Franc Knipscheer

astrid_roemer750-Chris van Houts foto Chris van Houts
Geen revolutie is volbracht. Over Bouterse en Roemer en De prijs der Nederlandse Letteren 2021’ op website In de Knipscheer, 14 augustus 2021:
De recente uitspraken van Astrid H. Roemer over oud-legerleider en ex-president van Suriname Desi Bouterse veroorzaken veel ophef. Ik herinner me heel goed de tijd – 1980 – waarin de staatsgreep plaatsvond. Het was de tijd dat de poster van Che Guevara nog op menige studentenkamer hing. Het was een revolutionaire tijd, niet alleen in Nederland maar zeker in Zuid- en Midden-Amerika. Hoe welwillend men in progressief Nederland tegenover die staatsgreep van Bouterse stond, herinner ik me nog goed. In brede kring vond men dat het beleid van de toenmalige democratisch gekozen regering van Suriname onder Henck Arron had gefaald. Bouterse c.s. kreeg van velen in Suriname, maar ook in Nederland, het voordeel van de twijfel. Wat dat betreft hebben de hekelaars van nu wel boter op hun hoofd.

Wie het werk van Astrid H. Roemer tot op zekere hoogte kent, weet dat deze omwenteling indruk op haar maakte. Haar engagement op dat moment ten opzichte van de coup kan geen verrassing zijn, hoewel ze in haar werk de coup nimmer expliciet noemde en in mijn herinnering nimmer Bouterse publiekelijk bejubelde. Dat politieke engagement is al terug te lezen in haar bij In de Knipscheer verschenen jaren tachtig romans ‘Nergens ergens’ en ‘Levenslang gedicht’ en zeker in haar roemruchte jaren negentig trilogie ‘Gewaagd leven’, ‘Lijken op liefde’ en ‘Was getekend’, verschenen bij Uitgeverij De Arbeiderspers. (…)
Uitgeverij In de Knipscheer brengt dit najaar van Astrid H. Roemer een door Koos van den Kerkhof uit haar poëtisch oeuvre samengestelde bloemlezing uit onder de titel ‘Ik ga strijden moeder’ die het 50-jarig schrijverschap van Roemer markeert.

Lees verder op Columns+ of klik hier
Meer over Astrid H. Roemer bij Uitgeverij In de Knipscheer

Ballade voor de Banaan. Gedicht van Hugo Pos [1]

In zijn bijna dagelijkse Facebookbericht memoreert Wim van Til, oprichter van en coördinator bij Poëziecentrum Nederland, de geboorte- en sterfdagen van Nederlandstalige dichters. Vandaag (11 november 2020) is het de geboortedag van onder anderen Christina Guirlande, Dimitri Antonissen en Danielle Schokker. Het is de sterfdag van de Surinaamse dichter Hugo Pos (1913-2000). Bij wijze van felicitatie/gedenken kiest Wim van Til voor een gedicht van Christina Guirlande; uitgeverij In de Knipscheer kiest voor het gedicht ‘Ballade voor de Banaan’ van Hugo Pos uit zijn bij deze uitgeverij postuum verschenen bundel ‘Twaalf balladen’ uit 2005. Dit gedicht werd ook geselecteerd door Klaas de Groot in zijn bloemlezing ‘Grenzenloos; 40 jaar Knipscheer Poëzie’ (2018).

Ballade voor de Banaan

Ik heb mijn naam bevestigd
aan een bananenstronk
prop als ik dood ben vrienden
iets van mij in uw mond

en als gij lust verzadigd
u in uw hangmat vleit
denk dan aan deze dichter
niet aan de eeuwigheid

bananen zijn gezonder
voor darmen en gemoed
dan alle speculaties
van wat er komen moet

één troost is ons beschoren
dat de banaan blijft smaken
dankzij de armen, vaker
behoeders van ons welzijn

laat uw gedachten dwalen
naar koelies, welhaast slaven,
die voor een hongerloon
de trossen kappen, stapelen

het sprookje van de tropen
wij vroom en diepgelovig
kreeg glans en oude tover
sedert Gauguin’s Tahiti

tot paradijs verheven
met bloemgetooide zeden
waar vrouwen onbevangen
het manlijk zaad opvangen

Wil ik de pret bederven,
geen sprake van, ik zou
wel willen dat niets mis was,
het beeld waarheidsgetrouw

Prins
en dat alle bananen
getuigden van de vrucht
van goed beloonde arbeid
voor wieden en de pluk.

Meer over Hugo Pos bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over ‘Grenzenloos’

14 Colleges over Caraïbische en Nederlands-Indische literatuur publiek toegankelijk.

VoorplatSupermarktKlein72Op vrijdag 7 februari 2020 begint aan de Universiteit een nieuwe collegereeks – open voor publiek: ‘Caraïbische dromen’, verzorgd door prof. Michiel van Kempen. De colleges gaan overigens niet enkel over de literatuur van Suriname en de Caraïbische eilanden, maar ook over de Nederlands-Indische literatuur. Ook dit jaar zijn er weer verschillende schrijvers en gastdocenten aanwezig. De veertien colleges beginnen met de oudste koloniale literaturen en eindigen met de allernieuwste teksten. Ook enkele In de Knipscheer-auteurs komen aan bod: Ken Mangroelal, Albert Helman, Boeli van Leeuwen, Hugo Pos, Bea Vianen, Eric de Brabander. Van de laatste wordt de roman ‘De supermarkt van Vieira’ behandeld. De auteur komt hiervoor over van Curaçao. Bijzonder is dat de hele reeks colleges dit jaar ook wordt opengesteld voor belangstellenden van buiten de universiteit. Dat is geheel kosteloos en men hoeft ook niet deel te nemen aan het afsluitende tentamen. Voorwaarde is dat men de opgegeven tekst vooraf leest, het hele college bijwoont en dat men zich aanmeldt bij Van Kempen via het mailadres M.H.G.vanKempen@uva.nl. De colleges vinden plaats op vrijdagen van 12.00 tot 15.00 uur en eindigen op vrijdag 29 mei. Locatie: PC Hoofthuis, Spuistraat 134, Amsterdam lokaal lokaal PCH 4.22
Meer over deze openbare colleges
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Scott Rollins – Grenstekens. Gedichten

VoorplatGrenstekens-75Scott Rollins
Grenstekens

gedichten
Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen, 84 blz.
€ 18,50
ISBN 978 90 6265 788 9 NUR 306
eerste druk 2020

Het opzoeken en exploreren van grenzen vormt het centrale thema van Grenstekens. De bundel voert de lezer langs water en land, leven en dood, werkelijkheid en droom, heden en verleden, stad en platteland. De gedichten zijn exercities in het vertalen van de wereld in beelden en woorden. Zij verkennen landschappen in Noord en Zuid-Amerika, Europa, Australië, Nieuw-Zeeland en de Cariben.

(…)
De schubben van de eerste vis tekenen
rillijnen van opwinding en plezier
De wolken in het steeds blauwer blauw
lijken net opgeklopte slagroom want er
zijn vele handbewegingen in deze droom

Nu moet ik dit gedicht van de haak halen
en schoonmaken voor het ontbijt.

De bundel besluit met de extra afdeling Een verzameld gedicht. In 1995 werd door Bridges op een fotoaffiche onder de titel A Collected Poem het oorspronkelijke gedicht in het Nederlands (Landschap van verlangen) en het Engels (Landscape of Desire) bijeengebracht met vertalingen in het Frans, Duits, Spaans, Portugees, Bahasa Indonesia, Welsh, Tsjechisch, Italiaans, Zweeds, Fins, Hongaars, Pools, Noors, Iers-Gaelisch, Russisch, Hebreeuws, Grieks, Urdu, Arabisch en Chinees. Voor deze uitgave werd daar een versie in een 23ste taal, het Tamazight (Berbers), aan toegevoegd.

«Scott Rollins heeft een zeer eigen schrijfstijl. Geïnspireerd door de schoonheid van de natuur heeft hij elegische gedichten geschreven die lang in je gedachten blijven hangen. Elke gedicht is gedistilleerd tot zijn essentiële kern. Rollins is een dichter die zich bezighoudt met vorm, maar de vorm dicteert niet de poëzie, maar de poëzie de vorm. Een begaafd dichter.» – Ben Dutton in Blogging the Classics

«Ik houd van zijn aandacht voor de vorm; die kom je nog maar zelden tegen. Het is al met al een zeer karakteristieke verzameling gedichten die ik aan veeleisende vrienden zal tippen.» – James Hamilton-Paterson

Dichter, vertaler, schrijver en muzikant Scott Rollins (1952) is geboren in New York en woont in Nederland sinds 1972. Hij begon in 1975 met het tijdschrift Dremples en was later uitgever van Bridges Books en het muzieklabel Otrabanda Records. Voor uitgeverij In de Knipscheer vertaalde hij o.m. werk van Hugo Pos, Albert Helman, Leon de Winter, Erich Zielinski, Eric de Brabander, Rob Verschuren, Brigitte Spiegeler. In 2001 gaf hij bij Uitgeverij In de Knipscheer de spoken word-cd (incl. booklet) After the beeb uit. Grenstekens is zijn Nederlandstalige debuut als dichter.

Meer over Scott Rollins bij Uitgeverij In de Knipscheer

«De lokroep van de taal waaraan Shrinivāsi gehoor gaf.» – Bertram Mourits

267-shrinivasienastridroemer1977_5c73c5b806dfd-1024x800 Shrinivási en Astrid H.Roemer in 1977

Over Shrinivási in artikel in ‘Ademloos voordragen in vele talen’ op Literatuurmuseum, 3 februari 2019:
Het is nieuws in augustus 1966, voor Amigoe di Curaçao, het ‘dagblad voor de Nederlandse Antillen’: ‘Dichter M. Lutchman terug op Antillen.’ Drie jaar lang had Martinus Lutchman in Nederland geleefd. Het bericht meldt onder andere dat hij daar een lerarenopleiding Nederlands heeft gevolgd. Niet afgemaakt, maar dat zit hem niet dwars: ‘Ik ben nu veel rijper en gelukkiger en kan meer doen.’ In Nederland had hij lezingen gegeven over Surinaamse en Antilliaanse literatuur, hij hield vijf radiolezingen over Hindoestaanse feesten en in Arnhem gaf hij tijdens de oecumenische conferentie van wereldgodsdiensten voor de Vrijzinnige Protestante Gemeente een inleiding over de islam. Hij is bekender onder de naam Shrinivāsi, die hij gebruikte voor zijn gedichten. Hij overleed 26 januari 2019.
Lees hier verder
Meer over Shrinivási bij Uitgeverij In de Knipscheer