Tag: Huis van as

«Littekenpoëzie met ‘Een zoetwaterlied’ in 2000 als lyrisch hoogtepunt.» – Michel van Kempen

poezie[Foto auteur met dank aan Dennis van den Bosch ]

In memoriam Cándani/Saya Yasmine Amores op Caraïbisch Uitzicht, 4 augustus 2023:
Vandaag exact twee jaar geleden overleed de Hindostaanse dichter Cándani (District Suriname 8 maart 1965 – Amsterdam 4 augustus 2021), die later publiceerde onder de naam Saya Yasmine Amores. Michiel van Kempen herdenkt haar. “Nu zijzelf is ingeslapen op de brandstapel en vervlogen in rook, precies zoals zij haar vader beschreef in haar debuutbundel, vraag ik mij af hoe ik dichter en romanschrijver Cándani moet duiden. Cándani, in de taal van de Surinaamse hindostanen, het Sarnámi: Maanlicht. Een meisje dat bijna letterlijk vanonder een koe werd uitgetrokken in het Surinaamse landbouwersdistrict bezuiden Paramaribo en dat opeens de prachtigste dichtregels uit haar mouw schudde. Iemand die fijnzinnige observaties kon neerzetten over het vluchtend licht op de rug van een slak, maar die ook granietharde regels schreef als: hoe kan ik je moeder noemen/ als je mijn geboorte betreurt/ en nu nog de wens koestert dat je/ bij de geboorte mijn keel had dichtgeknepen. (…) Ik ken geen enkel portret van Asha Radjkoemar – zoals haar geboortenaam luidde – waar de pijn en het verdriet níet vanaf straalt, zelfs niet wanneer zij lacht. (…) Geruststellend hadden vijf bundels met poëzie tussen melancholie en zelfmutilatie nooit geklonken, littekenpoëzie met ‘Een zoetwaterlied’ in 2000 als lyrisch hoogtepunt. (…) In 2013 liet zij haar naam voor de burgerlijke stand wijzigen in Saya Yasmine Amores. Onder die naam verscheen in 2020 opnieuw een tweetalige bundel: ‘Bánsuri ke gam/Het verdriet van de fluit’ – de dichter was thuisgekomen bij de rijstplanterslyriek van haar debuutbundel. Zij was toen al bezig aan een lang en pijnlijk traject langs operatiekamers waar haar darmkanker bezworen moest worden. Op woensdag 4 augustus 2021 kwam er een einde aan dat traject. Daags ervóór had ze nog bijna een uur lang met bijna gebroken stembanden en toch krachtig uit haar hoofd poëzie gereciteerd. Alles in het Sarnámi.”
Lees hieronder verder
https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/in-memoriam-candani-saya-yasmine-amores/
Meer over Saya Yasmine Amores bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Amores liet zich het zwijgen niet opleggen en schreef wat noodzakelijk was.» – Peter de Rijk

poezie[Foto auteur met dank aan Dennis van den Bosch ]

‘Tijd om te vertrekken: I.M. Saya Yasmine Amores’ door Peter de Rijk in Poëziekrant, februari 2022:
‘Tijd om te vertrekken’ waren de woorden die Saya Yasmine Amores (1965-2021) koos voor het proces van afscheid nemen van het leven. Zoals in haar gehele oeuvre maakte ze gebruik van ogenschijnlijk simpele en zeer verstaanbare woorden die heel precies weergaven wat ze wilde zeggen. Ze pakte haar koffers, zoals ze zo vaak had gedaan, in een leven dat altijd om haar zoektocht naar afkomst, identiteit en het ware verhaal had gedraaid. Velen zullen Amores allereerst kennen als Cándani (Maanlicht), het pseudoniem dat ze koos toen ze haar debuut Ghunghru ṯuṯ gail/ De rinkelband is gebroken publiceerde, de in het Sarnami geschreven, maar tweetalige dichtbundel. Haar eerste publicaties stonden echter vanaf maart 1985 in het Surinaamse culturele tijdschrift Bhāsā (Taal). Tussen haakjes verklapt ze daarin haar werkelijke naam, Asha Radjkoemar. (…) ’ Ontheemd voelde ze zich. Alleen op de wereld. Het Sarnami bleef ze echter trouw, tot haar laatste ademtocht. De dag voordat ze overleed sprak ze haar poëzie in, alsof ze haar stem niet verloren wilde laten gaan. Zo belangrijk was haar oeuvre voor Saya Yasmine Amores. Ooit schreef ze over haar grootouders: ‘De geschiedenis die/ zij niet hebben geschreven/ kleeft als blaren op hun huid.’ Amores liet zich het zwijgen niet opleggen en schreef wat noodzakelijk was. Haar gedichten en romans zijn daardoor van grote waarde en verdienen tot ver voorbij de Surinaamse of Nederlandse landgrenzen gelezen te worden.
Lees hier het hele artikel
Meer over Saya Yasmine Amores op deze site

«Permanente plek in de Surinaams-Hindostaanse literatuur.» – Jerry Dewnarain

WeddingIn Memoriam Saya Yasmine Amores in De Ware Tijd Literair, 13 september 2021:
De Ware Tijd Literair wijdde op 13 augustus 2021 een hele pagina aan het overlijden van Saya Yasmine Amores (v/h Cándani) op 4 augustus jl. “(…) De thematiek van haar poëzie is onlosmakelijk verbonden met haar eigen verleden (existentiële situatie). Haar poëzie voegt ongetwijfeld een meerwaarde toe aan de Surinaamse literatuur. (…) In 1990 kwam haar eerste Sarnámi-dichtbundel uit: Ghunghru tut gail/De rinkelband is gebroken, die ook de Nederlandse vertalingen bevatte. Omdat ook in Den Haag een presentatie zou plaatsvinden, reisde ze af en besloot – weliswaar illegaal – daar te blijven. (…) Haar moeizame jeugd en de pijnlijke familierelaties zijn gebed in het leven op buiten, met de dieren, zonsondergangen en culturele voorwerpen om het huis. Ook de door haar geschreven romans hadden die thematiek: het Hindoestaanse bestaan van een eenvoudige familie. In Oude onbekenden (2001) en Huis van as (2002) is dat verleden bevraagd en een zoektocht naar haar identiteit uitgezet. Wat meer historische houvast bood Geef mij het land dat in jou woont (2004), met schetsen over het verleden en de Hindoestaanse immigratie. (…)
Lees hier ‘Niet de dood, het leven is vreemd’ door Jerry Dewnarain
Meer over Saya Yasmine Amores/Cándani bij Uitgeverij In de Knipscheer

De pers over ‘Huis van as’ (2002) van Saya Yasmine Amores (Cándani)

In ‘Huis van as’ bezoekt Amelia haar geboorteland na het overlijden van haar vader. Ze ontmoet er ook haar jeugdvriendin, inmiddels een jonge moeder. Amelia is jaloers op haar hartstocht die zin aan het leven geeft. Hun sterk verschillende levens blijken veel inniger verbonden te zijn dan Amelia vermoedt.

«Zij heeft én het talent én de ambitie én de verhaalstof om een van de groten van de Surinaamse literatuur te worden.» – Hella Haasse

«Met ‘Huis van as’ van de Hindoestaans-Surinaamse schrijfster Cándani (Saya Yasmine Amores) komen we terecht in het mijnenveld van amoureuze en familiale relaties dat zo kenmerkend is voor het leven in en de literatuur uit het Caribisch gebied. In ‘Huis van as’ wordt een heel register van gevoelens subtiel bespeeld. De totale verwarring van Amelia wordt overtuigend in beeld gebracht.» – Gerrit Jan Zwier, Leeuwarder Courant

«In haar dichtbundel ‘Een zoetwaterlied’ beschreef Cándani (Saya Yasmine Amores) twee jaar geleden de onderdrukte sensualiteit van de hindostaanse vrouw. Vorig jaar viel haar prozadebuut ‘Oude onbekenden’ op door de geheel eigen poëtische stijl waarmee ze het thema van de hindostaanse immigratie behandelde. Beide thema’s verbindt Cándani nu in haar nieuwe roman ‘Huis van as’. Hierin ontdekt de hoofdfiguur Amelia bij een bezoek aan Suriname dat haar inmiddels overleden vader haar jeugdvriendin Rita al op dertienjarige leeftijd zwanger had gemaakt. Maar het blijft niet bij deze ene ontdekking. Haar vriendin Rita is waarschijnlijk ook nog eens het buitenechtelijke kind van haar vader, zodat de relatie tussen hen pure incest is. De ontreddering die dat meebrengt roept Cándani op met een opeenstapeling van zeer korte zinnen. Dit staccato-effect wordt nog eens versterkt door de tegenwoordige tijd die ze gebruikt. Zo ontstaat ook bij de lezer het onrustige gevoel dat alle samenhang ontbreekt. Opnieuw toont Cándani haar gedrevenheid om te onderzoeken wat je met taal kunt doen.» – Jos de Roo, Trouw

Meer over ‘Huis van as’
Meer over Cándani bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Saya Yasmine Amores bij Uitgeverij In de Knipscheer