Uit ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’ van Eric Schneider op Nederlandse poëzie in het Indonesisch, 30 december 2021:
Op ‘Suara suara dari utara’ (‘Stemmen uit het noorden’), het blog Puisi Belanda, is op 30 december 2021 het gedicht ‘Zoon’ uit de bundel ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’ geplaatst in een Indonesische vertaling van Siti Wahyuningsih en Albert Hagenaars. In deze almaar groeiende digitale poëziereeks van een keur van Nederlandstalige dichters zijn inmiddels honderden gedichten in vertaling opgenomen.
Lees hier het betreffende gedicht in het Nederlands en in het Indonesisch
Meer over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’
Meer over Eric Schneider bij Uitgeverij In de Knipscheer
Tag: Indische letteren
«Op hoge leeftijd onthult hij zich als poëet.» – Pauline Kruithof
Over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’ van Eric Schneider in Friesch Dagblad, 22 september 2021:
Eric Schneider (1934) (…) werd geboren in Batavia, maar kam naar Nederland en verwierf bekendheid als toneelspeler, regisseur en schrijver (…) Op hoge leeftijd onthult hij zich als poëet. (…) Schneider verhaalt van de onrust en strijd die over de toenmalige Nederlandse kolonie valt. (…) Hij blijft weg van (…) gevoelige politiek (…) en focust op ogenschijnlijk onbeduidende persoonlijke ervaringen. Die weten de sfeer waarin hij opgroeide, die hem vormde, extra scherp neer te zetten. (…) De dichter koppelt zijn eigen wederwaardigheden aan de lotgevallen van mythische en dramatische figuren. (…) De thema’s worden naar een universeel niveau getild en de vertelsels krijgen een extra plot. (…) De dichter komt tot de conclusie dat opgroeien een illusie is, terwijl het steeds minder duidelijk is wat het betekent iemands kind te zijn. Wie waren zijn ouders precies. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’
Meer over Eric Schneider bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Het is de nietsontziende oprechtheid die deze gedichten indrukwekkend maakt.» – Hettie Marzak
Over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’ van Eric Schneider op Meander Magazine, 10 september 2021:
(…) De gedichten laten zich op het oog al gauw onderbrengen in drie thema’s: de gedichten die handelen over karakters uit toneelstukken die al dan niet door Schneider zelf vertolkt zijn, (…) vervolgens gedichten die gaan over zijn familie en zijn verleden en de gedichten die spelen in de tegenwoordige tijd. In de gedichten die de titel dragen van een toneelpersonage geeft Schneider de invulling van die rol weer zoals hij die ziet, maar ook kan de rol of de mythologische figuur aanleiding zijn tot uitdrukking van een gevoel dat niet rechtstreeks met de mythe te maken hoeft te hebben. Eurydike I (…) heeft een ritme dat de lezer mee stuwt met de stroom, die in korte zinnen steeds sterker wordt opgezweept om te eindigen in de climax en dan uit te vloeien in langere regels, waarin rust en stilte eindelijk drijven zonder doel. Ademen, hijgen, stil worden. Het rijm dat gehanteerd wordt, is onnadrukkelijk, onvolkomen en functioneel. (…) De gedichten over de toneelkarakters komen samen in het gedicht ‘Eindspel’. Dit gedicht vormt de overgang van het toneel en de diverse rollen naar de gedichten over de biografische werkelijkheid en het verleden van de dichter. De dichter heeft zijn hart binnenstebuiten gekeerd en zichzelf daarbij niet gespaard. Het is de nietsontziende oprechtheid die deze gedichten indrukwekkend maakt. De maskers van het toneel zijn afgerukt en het naakte gezicht van de dichter kijkt ons aan.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’
Meer over Eric Schneider bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een menselijk verhaal zonder een woord te veel.» – Louis Smit
Over ‘Een Poolse saga een Poolse liefde’ van Barney Agerbeek voor NBD / Biblion, 12 augustus 2021:
Bundel van een dichter (Surabaya, 1948) die een lange loopbaan in de bankwereld had. Hij schreef een roman over een Javaanse vrouw die in Nederlands-Indië moet samenleven met een Europese man. Hij zegt dat hij er als Nederlandse indo nog een ziel bij kreeg door de ontmoeting met zijn vrouw, een Poolse. In deze bundel staan 19 gedichten, die gaan over de roerige geschiedenis van Polen vanaf het niet-aanvalsverdrag tussen de Sovjet-Unie en Duitsland uit 1939. Over Auschwitz, het IJzeren Gordijn, het verzet van Solidarnosc en de Poolse paus. De andere 16 zijn liefdesgedichten over de mengeling van ‘Rotterdam, Gdansk, Jakarta’. Mooi is hoe de dichter de communistische onderdrukking in Polen tastbaar weet te maken. Brieven werden geopend, telefoons afgeluisterd, voorzichtigheid was geboden. Geen saaie geschiedenisles in verzen, maar een menselijk verhaal zonder een woord te veel. De gedichten zullen in de smaak vallen bij wie geïnteresseerd is in Polen en Oost-Europa. Ze zijn ook herkenbaar voor wie een relatie had of heeft met een partner uit een andere cultuur. Interculturele wisselwerking is een actueel thema.
Meer over ‘Een Poolse Saga / Een Poolse Liefde’
Meer over Barney Agerbeek bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Zo bloedstollend mooi.» – Rob van Erkelens
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan in De Groene Amsterdammer, 1 juli 1998:
Lopulalans eerste boek heette ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’. Het werd, in 1985, enthousiast ontvangen door de kritiek. Voor het eerst maakt de Nederlandse literatuur van binnenuit kennis met het leven van de Molukkers, zoals dat zich drie decennia lang in ons land heeft afgespeeld. ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ is een boek over een vader. Over dé vader. Over alle Molukse vaders die in de kracht van hun leven naar Nederland werden getransporteerd en in de kampen geprobeerd hebben hun kinderen in de strenge oosterse traditie op te voeden. Het conflict tussen die oosterse traditie (en levensvisie) en het lijdzame leven van die oude mannen ‘in Hollandse doorzonwoningen’ is Lopulalans thema. En wat hij er ook mee doet, hij schrijft het zo bloedstollend mooi op dat het onmogelijk is de verhalen, ‘De Barak’ en ‘De veertigste dag’ weg te leggen. “We aten dagen achtereen rijst met ketjap en een klontje margarine, terwijl er tegelijkertijd van alles het huis binnenkwam: beddegoed dat mijn moeder in het plastic liet zitten, stoffen die ik niet thuis kon brengen – tot ik weer een keer langs het huis van de barones liep en mijn oog op de vitrages viel – een toiletborstel en een wel erg vreemd apparaat dat bestond uit drie pvc-pijpen, waarmee wij doorgaans pijltjes schoten, met elkaar verbonden door een metalen plaatje. Die drie pijpen kon je ieder afzonderlijk heen en weer bewegen. Het bleek een handdoekhanger voor een badkamer te zijn.” ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ weet werkelijk iets voelbaar te maken van het leven van een man die nergens thuishoort, omdat hij ver weg is van zijn vaderland terwijl zijn nieuwe moedertaal niet lekker in de mond ligt. Daar kan een grote berg allochtonenliteratuur heel veel puntjes aan zuigen.
Lees hier het artikel in ‘De Groene Amsterdammer’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Twee prachtige, autobiografische novellen, toegankelijk en meeslepend geschreven.» – Renate Beulen
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan voor NBD / Biblion, 25 maart 2021:
Frans Lopulalan (1953-2020) debuteerde in 1985 met ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’. Als zoon van Molukse ouders beschrijft hij hoe hij samen met zijn broer opgroeide in Nederland. Zijn vader was een KNIL-militair en werd met het gezin en andere familieleden naar Nederland getransporteerd. Aanvankelijk wonen de Molukse mensen samen in een kamp dat in Nederland voor hen wordt ingericht. De omstandigheden zijn er bar, maar de verhuizing naar een Hollandse doorzonwoning valt ook niet mee. Er is voor alle generaties een duidelijk merkbare kloof tussen hun oosterse tradities en de Nederlandse samenleving waar ze in terecht zijn gekomen. Vasthoudend aan eigen gebruiken en met veel respect voor hun voorouders proberen ze samen te overleven, ver verwijderd van alles wat hen ooit zo dierbaar was. Twee prachtige, autobiografische novellen, ‘De barak’ en ‘De veertigste dag’, die de lezer meenemen naar Nederland in de tweede helft van de 20e eeuw en een inkijk geven in het leven van Molukse mensen na hun aankomst in Nederland. Toegankelijk en meeslepend geschreven. Ernst Jansz schreef het voorwoord bij deze nieuwe druk.
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Mooie novelle met twee zeer innemende verhalen over de jeugd van een Ambonese jongen.» – Margot Poll
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan in NRC.next, 19 maart 2021:
Dit jaar is het precies zeventig jaar geleden dat op 21 maart 12.500 Molukkers per schip naar Nederland kwamen. Daarom is de mooie novelle ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van de Molukse schrijver Frans Lopulalan (1953-2020) opnieuw uitgegeven. Zijn vader was één van deze KNIL-militairen die voor Nederland hadden deelgenomen aan de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog en nu tijdelijk is Nederland zouden worden opgevangen. In twee zeer innemende verhalen beschrijft Lopulalan het verhaal van zijn jeugd – hoe het was met andere gezinnen in de barakken in Woerden te wonen en later te verhuizen naar een huis in Leerdam. Hoe het was om als Ambonese jongen op de School met de Bijbel te belanden waar ‘de kinderen van Christelijk Nederland ons naar believen mochten vernederen’. Maar de twee verhalen zijn vooral een ode aan zijn vader die hij zag worstelen met het trauma ontstaan door de gebeurtenissen in voormalig Nederlands-Indië. Hij zag de eenzaamheid van de Molukkers in Nederland, hij zag het verlangen om terug te gaan naar Porto op Saparua. Over datzelfde trauma schreef Lopulalan in 1997 een toneelstuk waarin hij volgens toneelrecensent Kester Freriks de ‘mooiste en ook de meest theatrale zin van het theaterseizoen’ had geschreven: ‘Je kunt niet boos zijn op een jongen met heimwee’.
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
«De liefde voor zijn vader dubbel en dwars goedgemaakt.» – Marjo van Turnhout
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan op Leestafel, 13 maart 2021:
‘Jongen, als ze je vragen waar je vandaan komt, zeg dan nooit dat je uit Woerden komt, maar uit Porto op Saparua.’ Maar hij is geboren in Nederland, in het kamp, waar hij gelukkig was. Tussen de regels door proef je het onvermogen van de zoon, geboren en getogen in Nederland, die zijn weg heeft gevonden en zich niet helemaal kan inleven in de vader die tot op het laatst verteerd wordt door heimwee naar Zijn land. (…) Het waren de jaren vijftig van de vorige eeuw. Met andere KNIL-militairen kwamen ook groepen Molukkers naar Nederland. In Indonesië zijn ze niet meer veilig als Nederland de strijd heeft verloren. Noch de Nederlanders noch de Indonesiërs willen iets horen over een Onafhankelijke Molukse Staat. Een groep Molukkers, waaronder het gezin Lopulalan wordt in Woerden gehuisvest. De vader van Frans is beter geschoold dan menige andere kampbewoner, en wordt vaak om hulp gevraagd. Thuis voedt hij zijn kinderen op volgens de tradities, waarin ook de overledenen deel uit maken van het leven. Ze worden tweetalig opgevoed: ze leren zowel Nederlands als Maleis. (…) De verhalen tonen de liefde die de schrijver had voor zijn vader, misschien bij leven te weinig onderkend, maar nu in dit boek dubbel en dwars goedgemaakt. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een meesterwerk zoals je maar zelden leest.» – Marianne Janssen
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan op LeesKost, 18 februari 2021:
De kleine Frans wordt geboren in het Ambonezenkamp in Woerden. Een kamp met hekken eromheen, de jongen weet niet beter. Alle volwassenen om hem heen zijn afkomstig van de Zuid Molukken en iedereen koestert de wens ooit weer terug te gaan, naar huis. ‘Thuis’ is het onderwerp van alle volwassen gesprekken. (…) De auteur haalt vol liefde, weemoed en gevoel voor het kleinste detail herinneringen op aan zijn jeugd. (…) Razernij, verdriet, inwendige woede, en je dan tóch beheersen… dat was de manier waarop zijn vader zijn verlangen en heimwee naar Ambon verbeet. De realiteit verscheurt de dromen en de illusies. (…) Lopulalan heeft de gave kleine gebeurtenissen groots te beschrijven, grote gebeurtenissen terug te voeren tot de kern. De liefde voor zijn vader doordesemt de pagina’s. Dit briljant geschreven en ontroerende boek is een ware parel, zacht glanzend, zeldzaam en kostbaar. Wat is het jammer dat Lopulalan niet meer geschreven heeft. Ik vind het een meesterwerk zoals je maar zelden leest.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Gesneuveld voor een regering die niet in wilde zien dat het koloniale tijdperk voorgoed voorbij was.» – Maureen Welscher
Interview met Sanne Biesheuvel over ‘Oorlog aan de overkant’ op Meer dan babipangang, 14 januari 2021:
De vader van schrijfster Sanne Biesheuvel – bekend van het boek ‘Oorlog aan de Overkant’ – werkte als hospik tijdens de politionele acties. Gedesillusioneerd kwam hij terug maar de liefde voor Indonesië is altijd gebleven. Die liefde bracht hij over op zijn dochter. Na de capitulatie van Japan in 1945 riepen Soekarno en Hatta op 17 augustus 1945 de onafhankelijkheid uit: de Republiek Indonesië. Er volgde een gewelddadige periode waarin Indonesische groeperingen, gevoed door nationalistische gevoelens, duizenden Nederlanders, Chinezen en Indische Nederlanders doodden. Ondertussen beschouwde Nederland zich, ook na het uitroepen van de onafhankelijkheid, nog steeds als soeverein. Vanuit Nederland vertrokken tussen 1945 en 1949 200.000 militairen naar Indonesië. Eén van hen was de vader van Sanne Biesheuvel.
Lees hier het interview
Meer over ‘Oorlog aan de overkant’
Meer over Sanne Biesheuvel