Ida Does/Wim Willems ‘Ik ben een Indo ja, en zo wil ik leven…’ Tjalie Robinson (1911-1974) DVD

IDA DOES/WIM WILLEMS
‘Ik ben een Indo ja, en zo wil ik leven…’ Tjalie Robinson (1911-1974).
DVD
DVD € 12,50
Nederland/Indië
2012
ISBN 978-90-6265-609-7

Dit audiovisuele portret (20 minuten) van het Indische icoon Tjalie Robinson (pseudoniem van Jan Boon) is samengesteld uit historisch archiefmateriaal – beeld en geluid. Ook is gebruikgemaakt van de fotocollectie die ten grondslag heeft gelegen aan het boek Tjalie Robinson. Biografie van een Indo-schrijver door Wim Willems. Voorts zijn filmbeelden uit de privé-collectie van kleindochter Siem Boon en G.J. van Lonkhuyzen in het portret geïntegreerd. Deze amateurbeelden zijn vooral zo uniek vanwege de zeldzame bewegende beelden van de man die ooit ‘de stem van Indisch Nederland’ is genoemd. Ook zijn fragmenten te zien uit interviews met zijn weduwe, de journaliste Lilian Ducelle. De literaire en historische analyses van het werk van Robinson, die tevens schreef onder het pseudoniem Vincent Mahieu, komen voor rekening van de Nederlandse letterkundige en schrijver Rob Nieuwenhuys en neerlandicus Peter van Zonneveld. De belevingswereld van de schrijver wordt in dit portret eveneens ontvouwd aan de hand van fragmenten uit voordrachten van de auteur zelf – en passages voorgelezen door de Haagse toneelspeler Coen Pronk. De televisiebeelden van de crematie van Tjalie Robinson en de foto’s van het verstrooien van zijn as in de baai van Jakarta (Indonesië) sluiten de beeldvertelling af.

Wim Willems publiceerde recentelijk over Tjalie Robinson in Extaze 2011-0

Meer over Tjalie Robinson

Albert Hagenaars – Bloedkrans. Gedichten

ALBERT HAGENAARS
Bloedkrans. Gedichten

Nederland
Ingenaaid 96 blz., € 17,50
2012
ISBN 978-90-6265-675-2

In het verhoopte midden van zijn leven gekomen, wilde Albert Hagenaars zich rekenschap geven van zowel zijn ervaringen als zijn poëtische ontwikkeling. In Bloedkrans brengt hij opnieuw liefde, lust en dood samen in een weefsel van herinneringen, ontmoetingen met andere culturen en religieuze verwijzingen.

De sfeerbeelden van een katholiek doordrenkte jeugd en die van reizen naar o.a. de Verenigde Staten, Mexico en Peru, het Midden-Oosten en Aziatische landen als China, Vietnam en Indo-nesië gaan echter al gauw over van persoonlijke avonturen naar algemene geschiedenis en van be-schrijvingen naar een eerbetoon aan de verbeelding.

Nog nadrukkelijker dan in zijn vorige bundel Tropendrift richt Albert Hagenaars zich op de thematiek van vruchtbaarheid (zie titel). De drang tot overleven vormt voor elke cultuur in sterke mate de basis van het geloof.

Ook de krachtige beeldspraak en de rijke klankovereenkomst, die een voortdurend beroep doen op een actieve inbreng van de lezer, maken deze teksten onmiddellijk kenbaar als gedichten van Albert Hagenaars. Ondanks hun heldere vorm doen de 80 gedichten zich gelden in de onbestemde ruimte van een poëtisch domein dat niet wil verklaren maar evoceren.

Albert Hagenaars is dichter en romanschrijver. Een deel van zijn poëtisch werk is niet alleen te lezen, maar ook (op muziek gezet) te horen op cd en te zien op dvd, zowel in het Nederlands als in vertaling.

«Formules die de wereld willen verklaren, geven geen verklaring voor het leed. Sterk in deze poëzie is dat Hagenaars geregeld de fictieve gedaante benadrukt van de opgevoerde personages.» –Y. Né in BN/De Stem (over Tropendrift, 2003)

Brief van De Contrabas aan Alfred Birney

Geachte heer Birney,
Beste Alfred,
Laat ik je maar tutoyeren, ook al hebben we elkaar maar één keer ontmoet, vroeger, in Nijmegen. Jij was te gast bij het Literair Café in het inmiddels verdwenen O42 en ik was mederedacteur van een, tsja, literair tijdschrift(je) dat Tristan heette.
Niet lang na je optreden zou je in het laatste nummer van dat blad publiceren, een kort verhaal denk ik, en een medewerker schreef een ‘essay’ over je werk, dat toen uit twee romans bestond. Tristan verdween (gelukkig) en ik verloor je, ergens eind jaren negentig, in literaire zin uit het oog.
contrabas
Daar is onlangs verandering in gekomen. Ik las je drie meest recente novelles (Rivier de Lossie, Rivier de IJssel en Rivier de Brantas), allemaal verschenen bij In De Knipscheer en het boek Yournael van Cyberney… lees verder op De Contrabas
Meer over Alfred Birney

Alfred Birney – Rivier de Brantas. Novelle

Alfred Birney
Rivier de Brantas

Genaaid gebonden, met stofomslag, 106 blz.
ISBN 978-90-6265-669-1 € 16,50
Eerste druk 2011
Te verschijnen: 7 maart

Rivier de Brantas is het verhaal rond een gitarist, die bij het graf van zijn grootmoeder op Java een vloek wil bezweren die op zijn familie zou rusten. In het boek, vol tempowisselingen en vertellingen, passeert de Nederlandse koloniale geschiedenis spelenderwijs de revue. Iedereen die de reizende gitarist ontmoet lijkt van die ingrijpende geschiedenis doordrongen, in tegenstelling tot veel mensen in Nederland. Herinneringen lijken plaatsbepaald, en de gitarist, met zijn familiewortels op Java en in Nederland, moet lang met zijn vragen wachten voordat hij uiteindelijk een antwoord krijgt van toevallige passanten.

Ik heb een zwak voor preludes, voor dat wat begint, wat worstelt met de aanvang of eenvoudig zonder enige worsteling begint, de prelude als lente die iets groots aankondigt of waarop direct, zonder tussenliggende zomer, het verval van de herfst volgt, de prelude als instrumentaal voorspel zonder vastliggende vorm of als een improvisatie die voor het hoofdwerk wordt gespeeld, dan wel als opwarmer voor de muzikant of als mogelijkheid je virtuositeit te tonen, de prelude desnoods als aanloop waarmee je je instrument stemt, als inleiding van een suite of als een stuk dat aan een fuga voorafgaat en hiermee een contrast vormt, en anders gewoon als officieel muziekstuk, als zelfstandige compositie, in het extreemste geval als opperste vorm van verveling – het maakt me allemaal niet uit: de prelude is mijn favoriete muziekvorm. De prelude laat iets open. Altijd. Maar daar, in dat hotel, met die onaflatende karavaan van herriemakers langs mijn balkon, in het smorende Jakarta onder een deken van smog waar geen satellietcamera doorheen kon gluren, hoorde die gitaarmuziek niet thuis.

De pers over Rivier de Lossie (2010):
‘Zijn oeuvre is uniek, niet alleen door zijn stijl maar ook door de thema’s die hem bezighouden. Heel kort door de bocht zijn dat zijn Indische achtergrond, het internaatsleven, geweld, erotiek en muziek. Vaak heeft het proza van Birney een poëtische toon, al beheerst hij meerdere registers.’ – Het Literatuurplein.

De pers over Rivier de IJssel (2010):
‘Van de auteur met het grote gebaar met dikke romans werd hij fijnslijper, een getalenteerd schrapper, de man die weet hoe hij zijn woorden moet wegen. Birney weet in 112 bladzijden de vinger te leggen op feiten en gevoelens die het binnenste van de kolonie Nederlands-Indië tonen. Verzwegen kanten, de dingen van toen, bijna niet meer de kennis van nu. Chapeau voor de auteur die zijn familiegeschiedenis weet te overstijgen en een universeel verhaal neerzet.’ – Den Haag Centraal.

Rivier de Brantas is de follow-up van Rivier de Lossie en Rivier de IJssel, maar de boeken kunnen ook gemakkelijk zelfstandig, of in willekeurige volgorde gelezen worden.

Openingsavond Boekenweek in de OBA

Op 10 maart – de openingsavond van de 75ste Boekenweek – presenteert Uitgeverij In de Knipscheer in samenwerking met de OBA een literaire avond in de Centrale Bibliotheek Amsterdam, met als hoofdgast Ernst Jansz die behalve (pop)muzikant ook tweede generatie Indo-schrijver is.

Ernst Jansz

Met Molenbeekstraat maakte Ernst Jansz in 2006, 2007 en 2008 een uitgebreide theatertournee. Omdat de geplande theatertournee van De Overkant werd afgelast vanwege een reünie van Doe Maar, is De Overkant slechts incidenteel in het theater te beluisteren geweest. Het optreden van Ernst Jansz vanavond is derhalve een uitzonderlijke gebeurtenis.

Ernst Jansz vertelt over zijn Indische achtergrond, leest uit De Overkant en brengt live een aantal nummers ten gehore van vooral zijn solo-cd De Overkant alsook enkele nummers van Molenbeekstaat. In de roman De Overkant gaat Joch in Indonesië op zoek naar de geschiedenis van zijn vader, de wereld waarin hij leefde, die stierf toen Joch net 17 jaar was.

Yvon Muskita en Frans Lopulalan

Voorafgaand aan dit optreden gaat Peter de Rijk in gesprek met de in Nederland geboren Molukse auteurs Yvon Muskita en Frans Lopulalan over hún « overkant ».

Na afloop is er in de foyer een stand van Uitgeverij In de Knipscheer en is er gelegenheid boeken van de aanwezige auteurs te kopen en te laten signeren.

Jacques Thönissen – Devah

Jacques Thönissen
Devah

Roman. Nederland
Ingenaaid, 320 blz.,
ISBN 978-90-6265-652-3 € 19.50
Eerste druk 2010

Ik bracht de foto dichter bij mijn ogen en focuste op het verlegen
lachend meisje op de achtergrond. Haar gezichtje lichtte op, en als door mijn oog ingezoomd, vergrootte het zich uit, kwam als het ware op mij af. Ik draaide de foto om. De datering stond in pa’s typische, aan de voet afgeplatte blokschriftletters. Devah 22-8-85, las ik. 22 augustus: mijn geboortedag, 1985: toen werd ik acht. Mijn mond viel open.

Een net afgestudeerde student aan de kunstacademie treft op een rommelmarkt een tekening van een jong meisje aan, gesigneerd door zijn vader. Wanneer hij zijn vader met het portret confronteert, valt deze dood neer. Om de identiteit van het meisje te achterhalen begint de ik-persoon een zoektocht die hem door verschillende Oost-Europese landen voert. Daarbij wordt hij gestuurd en geïnspireerd door Sirene, een figuur uit zijn droomwereld, met wie hij van kinds af aan is meegegroeid naar volwassenheid.

Devah is een boek waarin de herinnering wedijvert met droombeelden, en droombeelden aanschurken tegen de werkelijkheid van het heden. Wie vergeten was wat het magisch realisme ook alweer inhield, wordt met Devah op zijn wenken bediend. Thönissen toont het, ontvouwt het.

Aruba is sinds een halve eeuw het tweede vaderland van Jacques Thönissen. Na zijn carrière in het onderwijs als o.a. leraar Spaans aan en directeur van het Augustinus College in San Nicolas, wijdt hij zich aan het schrijven met drie Arubaans-Caraïbische romans: Tranen om de ara, Eilandzigeuner en De roep van de troepiaal. Vanaf 2000 schrijft hij tevens drie kinder- en jeugdboeken die ook in het Papiaments zijn verschenen.

Ernst Jansz – De Overkant. Boek + CD + DVD

Ernst Jansz
De Overkant
Roman. Nederland-Indonesië
Omslagtekening Peter van Dongen
Boek / CD / DVD
Ingenaaid, met flappen, geïll., 384 blz.
ISBN 978-906265-628-8 € 29,50
5de editie 2009

In ‘de complete editie’ van De Overkant (2009) wordt de Indische vader Rudi geportretteerd, eerst door de briefwisseling van de in Holland studerende Rudi met zijn in Nederlands-Indië achtergebleven ouders, broertjes en zusjes, vanaf 1935 tot vlak na de Tweede Wereldoorlog; dan in door zijn weduwe Jopie vertelde herinneringen over haar leven, haar ontmoeting met Rudi, hun rol in het verzet, het gezinsleven na de oorlog, de ziekte en tenslotte de dood van Rudi; en vervolgens door het verslag van hun zoon Joch, de verteller in het boek, van zijn reis naar Indonesië tientallen jaren later, doorspekt met persoonlijke herinneringen, anekdotes en bespiegelingen.

In Indonesië doet Joch een ontdekking die de verhalen daarvoor in een ander, dramatischer licht plaatst. De reis zou de aanzet worden tot De Overkant, de zoektocht naar de geschiedenis van de vader, de wereld waarin hij leefde, die stierf toen de zoon net 17 was. Ernst Jansz smelt brieven, interview en reisverslag samen tot een indrukwekkend leesvontuur.

In een liedcyclus op de gelijknamige (officiële) cd beschrijft Ernst Jansz zijn wederwaardigheden, van het vertrek, in de ochtend, tot de thuiskomst, bij het vallen van de nacht: 17 akoestische nummers met hier en daar een vleugje krontjong, de nostalgische Indische muziek uit zijn jeugd. Op de DVD zijn twee videoclips te zien, Mooie Schoenen en Een eerste klein verraad, en een documentaire (in deze editie voor het eerst uitgebracht) met een interview met Ernst Jansz en met een live-optreden uit 2001 op de Pasar Malam in Den Haag, waarin hij voorleest uit het boek en zes nummers solo ten gehore brengt.

Ernst Jansz debuteert als schrijver met Gideons droom, twee jaar later gevolgd door de roman De Overkant, waarop hij in 2000 zijn gelijknamige cd baseert. Molenbeekstraat (2006) is een prachtig dubbelportret in woord en muziek, een dubbelbiografie van twee generaties. Deze vijfde editie van De Overkant (2009) is uitgebreid met twee fotokaternen, de liedteksten, een extra reisverhaal, extra noten en woordenlijst en wordt compleet geleverd met cd en dvd.

Meer over ‘De Overkant’

Yvon Muskita – Snijden & Stikken

Yvon Muskita
Snijden & stikken. Het verhaal van kleermaker Boeng
Roman. Nederland-Molukken
Ingenaaid, 168 blz.
ISBN 978-906265-592-2 € 17,50
Eerste druk 2008

In dat bos heb ik tot 1965 gewoond. Hoe kon ik weten dat we ooit de barakken moesten verlaten om tussen de Hollanders te wonen? Dat bij ons verzet pantserwagens en mobiele eenheden zouden worden ingezet? Binnen enkele maanden werden Ambonese wijken uit de grond gestampt. Ik kon kiezen waar ik wilde wonen. Do, haar moeder en ik kozen voor het Westen, het werd deze Bomenwijk. Een buurt die op alle andere woonoorden leek, waar ook in Nederland: een rechthoekig patroon van rijen eengezinswoningen, afgewisseld met een grasveld, een in alle jaargetijden onverwoestbaar groen, en altijd op één van de hoeken van de wijk De Molukse Kerk met zo’n laag aflopend puntdak.

Yvon Muskita toont in Snijden & stikken haar lezers de geschiedenis van de Molukse gemeenschap in Nederland via de ogen van kleermaker Boeng. Die behoort tot de oude garde en kijkt eigenzinnig, met gevoelens die hij nooit zal uitspreken, tegen de jongere garde aan. Hij hoort veel van de mensen om hem heen en vormt zo de centrale verteller van het verhaal: soms tragikomisch, dan weer ontroerend. Enkele personages, zoals de mooie Hanu en niet te vergeten de aquariumhouder oom Sem, krijgen bijna mythische proporties, terwijl intussen de heimelijke, machteloze en onmogelijke liefde van kleermaker Boeng voor het bokkige meisje Myra aangrijpend wordt uitgetekend. Het boek is met zijn levendigheid bij vlagen episch en lyrisch en blijft de lezer voortdurend boeien.

Yvon Musikita (Venray, 1958) schaart zich met haar debuutroman in de rij van belangrijke naoorlogse Indo- en Molukse schrijvers als Alfred Birney, Marion Bloem, Theodor Holman, Ernst Jansz en Frans Lopulalan.

Ernst Jansz – Molenbeekstraat. Boek en CD

ERNST JANSZ
Molenbeekstraat. Een liefdeslied – Boek en CD

Nederland – Nederlands Indië, Biografische roman, 1948-1970
Omslagtekening Peter van Dongen
Ingenaaid met flappen, 272 blz., met Liedteksten en incl. 16 fotopagina’s € 28,50
ISBN 978-90-6265-579-3
Derde herziene en uitgebreide druk 2007

Molenbeekstraat is een prachtig dubbelportret in woord en muziek, een dubbelbiografie van twee generaties, waarin Ernst Jansz na De Overkant huiswaarts keert.

De Amsterdamse Molenbeekstraat, Ernst Jansz werd er geboren en woonde er tot zijn 21ste, is de plek waar de hoofdstukken in dit boek, die dezelfde titels dragen als de 14 nummers op de bijgevoegde CD, zich afspelen of hun oorsprong vinden. Want behalve over leven en liefdes van de verteller, Ernst, gaat Molenbeekstraat ook over de andere bewoners van ‘dit huis boven de grote portiek’, met name over het lief en leed van zijn moeder Jopie en zijn Indische vader Rudi. Beide verhalen zijn een ontroerend, en soms tragisch, liefdeslied.

Jansz ziet zijn eigen jeugd tot in detail terug als hij het huis leegruimt bij het vertrek van zijn moeder naar een verzorgingstehuis. Van kleuterschool tot universiteit in de woelige jaren zestig, van geluk en verdriet, van samen op pad met zijn vader tot diens dood toen hijzelf nog maar een jongen van zeventien was, van vroege vriendinnetjes tot een allereerste liefde, die hij zich in datzelfde jaar laat ontglippen, van dwalend van feest naar feest tot liftend naar het buitenland, van luisteren naar Blonde on Blonde en De Stones tot het eerste eigen bandje met zijn vrienden Huib en Joost.
Maar ook het leven van zijn ouders trekt aan hem voorbij als hij de laatste dozen opent met tal van brieven, foto’s en spulletjes. Hun ontwapende verliefdheid eind jaren dertig, zo op de proef gesteld door de oorlog die hen in het verzet dwingt, het trauma dat Rudi daar later steeds zichtbaarder aan overhoudt, Rudi’s eenzame strijd voor een vrij Indonesië, hun huwelijk van 1940 tot Rudi’s dood in 1965, dat evenwel korte tijd ontbonden was.

«Zijn eerste liefde, de jaren zestig, zijn Indische vader en diens vroege dood worden liefdevol beschreven en bezongen.» – NBD/Biblion

«Hij geeft het verleden vleugels.» – Het Parool
Zie voor CD ook www.V2music.nl

Ernst Jansz – Molenbeekstraat. Boek en CD

ERNST JANSZ
Molenbeekstraat. Een liefdeslied – Boek en CD

Nederland – Nederlands Indië, Biografische roman, 1948-1970
Ingenaaid met flappen, 272 blz. met Liedteksten en incl. 16 fotopagina’s € 28,50
ISBN 90-6265-579-3
Eerste druk 2006

De Amsterdamse Molenbeekstraat, Ernst Jansz werd er geboren en woonde er tot zijn 21ste, is de plek waar de hoofdstukken in dit boek, die dezelfde titels dragen als de 14 nummers op de bijgevoegde CD, zich afspelen of hun oorsprong vinden. Want behalve over leven en liefdes van de verteller, Ernst, gaat Molenbeekstraat ook over de andere bewoners van ‘dit huis boven de grote portiek’, met name over het lief en leed van zijn moeder Jopie en zijn Indische vader Rudi. Beide verhalen zijn een ontroerend, en soms tragisch, liefdeslied.
Jansz ziet zijn eigen jeugd tot in detail terug als hij het huis leegruimt bij het vertrek van zijn moeder naar een verzorgingstehuis. Van kleuterschool tot universiteit in de woelige jaren zestig, van geluk en verdriet, van samen op pad met zijn vader tot diens dood toen hijzelf nog maar een jongen van zeventien was, van vroege vriendinnetjes tot een allereerste liefde, die hij zich in datzelfde jaar laat ontglippen, van dwalend van feest naar feest tot liftend naar het buitenland, van luisteren naar Blonde on Blonde en De Stones tot het eerste eigen bandje met zijn vrienden Huib en Joost.
Maar ook het leven van zijn ouders trekt aan hem voorbij als hij de laatste dozen opent met tal van brieven, foto’s en spulletjes. Hun ontwapende verliefdheid eind jaren dertig, zo op de proef gesteld door de oorlog die hen in het verzet dwingt, het trauma dat Rudi daar later steeds zichtbaarder aan overhoudt, Rudi’s eenzame strijd voor een vrij Indonesië, hun huwelijk van 1940 tot Rudi’s dood in 1965, dat evenwel korte tijd ontbonden was.

Zie voor CD ook www.V2music.nl