«De boeken van Jacques Thönissen zitten vol magisch realisme.» – Ton van Reen

Foto Marlon de Bruijn

Bij het overlijden van Jaques Thönissen op 10 juni 2023 door Ton van Reen in De Limburger, 19 september 2023:

Jacques Thönissen werd in 1939 in Herten geboren, studeerde voor onderwijzer en vertrok als 22-jarige leraar naar Aruba, waar hij tot zijn dood in 2023 bleef wonen. Hij vergat Limburg niet, getuige zijn boeken die in Limburg spelen. De roman ‘Sarah, de zwarte madonna’ speelt tijdens de Tweede Wereldoorlog. In het boek eert Jacques postuum zijn vader voor het verzetswerk dat hij onder moeilijke omstandigheden en met risico voor eigen leven verricht heeft. Als  hoofd Arbeidsbemiddeling van het Arbeidsbureau in Roermond wist hij tewerkstelling van honderden landgenoten in Duitsland te voorkomen en enkele Sinti-families uit de handen van de Grüne Polizei te houden. De zwarte madonna uit de titel is de heilige Sarah uit de plaats Les Deux Saintes Maries de la Mer in Frankrijk, waar Roma en Sinti elk jaar op bedevaart gaan bij Sarah, hun beschermheilige.

Het merendeel van de boeken van Jacques, grotendeels geschreven na zijn pensionering als docent en directeur van de Sint-Augustinus-mavo op Aruba, speelt op Aruba. In al die jaren was hij  een echte Arubaan geworden. Door zijn kennis van de taal, het Papiaments, waarin hij ook les gaf, en door zijn donkere uiterlijk, moet iedereen daar gedacht hebben dat hij ook op Aruba geboren en getogen was. In zijn boeken vindt hij aansluiting bij het magisch realisme van de grote Zuid- en Midden-Amerikaanse vertellers, zoals Gabriel García Márquez uit Columbia en Mario Vargas Llosa uit Peru. In zijn boeken beschrijft hij wat op het eiland alledaags is en wat door hem ook als alledaags beschreven wordt, maar dan gebeuren er onverwacht wonderlijke dingen  waarvan je als lezer denkt ‘kan dat wel?’ maar het gebeurt.

Lees hier verder
Meer over Jacques Thönissen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Ton van Reen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Jacques Thönissen, In memoriam (1939-2023)

Jacques Thönissen-Ton van de Langkruis Foto Ton van de Langkruis
Op 10 juni 2023 overleed op 84-jarige leeftijd Jacques Thönissen. Wim Rutgers schreef een In Memoriam dat op 13 juni geplaatst werd op Caraïbisch Uitzicht.
«Jacques Thönissen, in 1939 in Herten (Limburg) in Nederland geboren en sinds 1962 als jonge en pas afgestudeerde onderwijzer definitief naar Aruba geëmigreerd en geïntegreerd, is niet meer. In hem verliest het eiland niet alleen een goed pedagoog en bestuurder als docent en directeur van de Sint-Augustinus-mavo in San Nicolas, maar ook een begenadigd verteller en performer, zoals bijvoorbeeld bij teatro foro en schrijver van verhalen en romans voor de jeugd en volwassenen. Jacques Thönissen was een rasauteur met veel vertelplezier, zoals dat in onze traditie gebruikelijk is, waarin ook op papier de orale traditie nog springlevend blijkt. (…) Jacques Thönissen begon pas op latere leeftijd te publiceren toen het pensioen al naderde, maar schreef vanaf dat moment een aantal boeken die in mijn Arubaanse boekenkast zo’n dertig centimeter innemen met ruim tweeduizend volgedrukte pagina’s, die eerst gepubliceerd werden bij Uitgeverij Conserve en daarna door In de Knipscheer met welke uitgever hij een langdurige relatie heeft onderhouden. (…) Jacques Thönissen was als verteller een kritische romanticus. Zijn verhalen omvatten het heden en soms een ver historisch verleden, beschrijvingen van de natuur en voorbeelden van bovennatuurlijke verschijnselen die geen realistische duiding dulden. De vertelde verhalen spelen zich op Aruba af, zoals Tranen om de ara en De roep van de troepiaal, met connecties naar de Zuid-Amerikaanse regio, maar ook ver daarbuiten, zoals in of in de Oost-Europese landen Oekraïne en Roemenië, in de wereld van de Roma, zoals in Eilandzigeuner en Devah. De roman Sarah, de zwarte madonna verbindt twee settings, deels in Zuid-Frankrijk waar een zwarte madonna vereerd wordt, met de Limburgse geboortestreek van Jacques tijdens de Tweede Wereldoorlog als eerbetoon aan zijn vader als verzetsstrijder.(…).»
Lees hier het hele I.M. door Wim Rutgers
Meer over Jacques Thönissen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Om te eindigen als een kasplantje zie ik niet zo zitten.» – Jos van Daanen

Jos DaanenIn Memoriam bij het overlijden van Jos van Daanen, 31 augustus 2022:
Vandaag viel dan de rouwkaart in de bus: op 29 augustus rustig ingeslapen in de leeftijd van 63 jaar. Jos van Daanen (pseudoniem van René Vossen) schrijft daarin: ‘Het was me een waar genoegen met jullie, maar nu is het tijd om te gaan. Zeven herseninfarcten hebben me tot euthanasie gedwongen en hebben me teruggestuurd naar mijn thuisplaneet. Aan jullie de taak om je leven goed af te maken en mij in ’t hiernamaals terug te zien.’ De worsteling met zijn gezondheid hing hij niet aan de grote klok. Ik bewaar de beste herinneringen aan hem bij de enkele keer dat hij toch deelnam aan een tournee van onze Limburgse schrijvers tijdens de Boekenweek van 2018, het jaar waarin zijn eerste boek, de dichtbundel ‘De schoonspringer’ bij Uitgeverij In de Knipscheer verscheen. En aan, nog maar negen maanden geleden, de online-presentatie van zijn jongste roman ‘Liefde is een onwoord’. Op 29 juli van dit jaar liet hij mij zijn besluit weten middels een e-mail met in de onderwerpregel ‘Einde verhaal’ uit welk bericht ik de titel van dit bericht ontleen. Jos, we zien je graag terug; als het niet in het hiernamaals is dan in je boeken, waarvan ik zo hoop dat ze nooit kasplantjes worden.

Haarlem, franc knipscheer

Meer over Jos van Daanen bij Uitgeverij In de Knipscheer

“Zin om te schrijven.” Koos van den Kerkhof onverwacht overleden.

koos_van_den_kerkhof_bew_kl_2Deze zondag vernam ik dat in de nacht van zaterdag op zondag 14 november 2021 dichter en redacteur Koos van den Kerkhof (11 april 1946) onverwacht is overleden aan een gescheurde aorta. Als dichter debuteerde hij in 1978 bij de toenmalige Limburgse uitgeverij Corrie Zelen. Vanaf die tijd zit zijn naam in mijn geheugen, vanwege de samenwerking die Uitgeverij Corrie Zelen, de Rotterdamse uitgeverij Flamboyant/P en Uitgeverij In de Knipscheer in die jaren hadden op het gebied van vertegenwoordiging van hun fondsen naar de boekhandel toe. Pas in 2000 kwam het tussen hem in zijn hoedanigheid van redacteur en de uitgeverij tot een sindsdien ononderbroken samenwerking. De debuutroman De bruine zeemeermin van de toen in Paramaribo woonachtige auteur Annel de Noré was het eerste boek dat hij, al actief als schrijfdocent, voor In de Knipscheer redigeerde. Hij had antropologie gestudeerd en die gevormde belangstelling voor andere culturen gecombineerd met zijn dichterstalent voor taal maakte dat hij fascinatie had voor het schrijven van Surinaamse en Antilliaanse auteurs. Hij was begin deze eeuw een aantal jaar stadsdichter van Venlo; een aantal van die stadsgedichten is opgenomen in de bundel Oud zink, die in 2008 bij Uitgeverij In de Knipscheer verscheen. Enkele jaren later was hij gastdocent aan de Schrijversvakschool Paramaribo van Ruth San A Jong. Zijn laatste boek waaraan hij voor de uitgeverij werkte betrof de samenstelling en bezorging van een bloemlezing uit het poëtisch werk van Astrid H. Roemer Ik ga strijden moeder, die op het punt van verschijnen staat. Koos heeft de presentexemplaren nog net kunnen bewonderen. Onze laatste e-mailwisseling dateerde van een paar uur voor zijn overlijden:

Beste Franc, (…) Ik vond de kussenenvelop met twee exemplaren van Ik zal strijden moeder op de deurmat. Dank daarvoor. Mooi omslag met de handen, bijzonder mooie kleur ook. Ik heb met plezier en overgave aan de selectie gewerkt en het essay en de verantwoording geschreven. Het was een stimulerende opdracht. Ik kreeg erdoor zin om te schrijven. (…) Niets bepaalt wat ik schrijf dan mijn eigen verhaal en dat verhaal verandert steeds zoals alle deeltjes in mijn lichaam. Onlangs schreef ik onverwacht twee eerste versies van gedichten. Afbeeldingen van het werk van de Amerikaanse schilder Joan Mitchell brachten me ertoe terug te keren naar technieken die ik al vaker heb toegepast. (…). En ik mailde om 19:38 terug: Dag Koos, Ik hoop dat ze zullen leiden tot een bundel. Het is de tragiek van de redacteur: werk van anderen gaat voor.

Die anderen zullen hem dankbaar zijn: Barney Agerbeek, Peter Andriesse, Orchida Bachnoe, Alfred Birney, Eric de Brabander, Cándani [Yasmine Amores], Aly Freije, Els de Groen, Edwin de Groot, E. de Haan, Jopi Hart, Hans van Hartevelt, Elodie Heloise, Hanneke van der Hoeven, Hein van der Hoeven, Ernst Jansz, Mala Kishoendajal, Roni Klinkhamer, Helen Knopper, Frank Kraaijeveld, Karin Lachmising, Els Launspach, Diana Lebacs, Joan Leslie, Clyde R. Lo A Njoe, Ronny Lobo, Djordje Matic, Arjen van Meijgaard, Henriette de Mezquita, Quito Nicolaas, Annel de Noré, Frank Ong-Alok, Fred Papenhove, Glenn Pennock, Hans Plomp, Ton van Reen, Astrid H. Roemer, Arjen Sevenster, Brigitte Spiegeler, JP den Tex, Jacques Thönissen, Diana Tjin, Edith Tulp, Hans Vaders, Etchica Voorn, Bert Vuijsje, Karel Wasch, Rogi Wieg, Kristien De Wolf en de velen die ik zonder twijfel nu vergeet.

franc knipscheer
Haarlem, 14 november 2021

Meer over Koos van den Kerkhof bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Magie die gebracht wordt als realiteit.» – Wim Rutgers

Opmaak 1Over ‘Versteende liefde’ van Jacques Thönissen in Antilliaans Dagblad, 5 maart 2020:
(…) ‘Versteende liefde’ leest als een avonturenverhaal van liefde en jaloezie, goede en kwade geesten en bovennatuurlijke ingevingen via dromen. (…) De orde in de gemeenschap [van de indianenstam Wayúu] blijkt verstoord te zijn doordat eeuwenlang geleden twee heilige ‘liefdesstenen’ geroofd blijken te zijn. Pas als die weer bij elkaar worden gebracht op hun sacrale plaats, zal de vloek ontkracht zijn. (…) Met deze opdracht voor het hoofdpersonage ontwikkelt zich een spel van helpers en tegenstanders dat zich uitstrekt van de precolumbiaanse periode tot in onze moderne tijd. (…) Zoals het in deze verhalen gaat, dient de hoofdpersoon tal van moeilijkheden te overwinnen. (…) Een avontuurlijke reis volgt naar Haïti, Aruba, Venezuela, naar Cuba en ten slotte opnieuw naar Aruba. (…) Op elk van de geopenbaarde plaatsen wordt een deel van de oplossing gevonden, maar doemt vervolgens een nieuw probleem op. Dat biedt de verteller naast alle fantasie de mogelijkheid een historische inbedding van het verhaal te verstrekken met gegevens over de indianenstam Wayúu en zijn geschiedenis in verschillende delen van het Caribisch gebied en geografische bijzonderheden. De oplossing ligt soms verborgen in schriftelijk documenten, in archieven, maar ook en vooral in oude, eeuwenlang overgeleverde verhalen uit de orale traditie van de Wayúu. (…) ‘Versteende liefde’ is met zijn menselijke en bovenmenselijke strijd tussen goed en kwaad, waarbij de goede krachten na veel strijd en moeite winnen, een pleidooi voor harmonie die mensen en volken niet vervreemdt maar verenigt. (…)
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Versteende liefde’
Meer over Jacques Thönissen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Veel leesplezier in echt Caribische roman.» – Nico van der Zee

Opmaak 1Over ‘Versteende liefde’ van Jacques Thönissen in Amigoe (Aruba), 23 november 2019:
(…) ‘Versteende liefde’ is een echt Caribische roman, een verhaal waarbij de hoofdpersonen het hele Caribische gebied doorkruisen. Magisch-realisme is de term die goed bij dit boek past. (…) Het is het verhaal van de relatie tussen de twee hoofdrolspelers: de Cubaanse Gabriela en de Arubaan Marlon. Gabriela is van Indiaanse komaf en is met een atletiekploeg op bezoek in Nederland. Marlon woont in Nederland, werkt als tolk Spaans en wordt zo bij het bezoek van de Cubanen betrokken. (…) Als ze aan elkaar voorgesteld worden, komt ineens de naam Wyona bij Marlon op. Zo noemt hij haar ook, zij noemt hem Indjanito. Wyona blijkt de echte indiaanse naam van Gabriela te zijn, Indjanito is de naam die de grootvader van Marlon voor hem gebruikte. De relatie tussen Wyona en Marlon kent een parallel. Honderden jaren geleden, in de tijd van de boekaniers, werd op Cuba de indiaanse jongen Ayuro verliefd op zijn stamgenote Yaruna. (…) Er rust een vloek op de familie van Yaruna. Iedere eerstgeboren dochter zal voor haar twintigste sterven. (…) Het laat zich raden dat Wyona uit de familie van Yaruna stamt, ook een eerstgeboren dochter is en dat haar twintigste verjaardag nadert. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Versteende liefde’
Meer over Jacques Thönissen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«De geschiedenis van indianen uit het Caraïbische gebied komt ruim aan bod.» – C.H. Gajadin

Opmaak 1Over ‘Versteende liefde’ van Jacques Thönissen voor NBD / Biblion, 2 december 2019:
Wyona, een atlete uit Cuba, ontmoet de Arubaan Marlon op een sportveld in Limburg. Het blijkt liefde op het eerste gezicht die eveneens getuigt van een eeuwenlange band tussen die twee. Wyona vertelt hem over een genetische vloek waardoor zij binnen een jaar zal sterven. Dan begint hun zoektocht naar verloren magische stenen die zich afspeelt op verschillende plaatsen. Een goedaardige heks stuurt hen aan vanuit Cuba. De geschiedenis van indianen uit het Caraïbische gebied komt ruim aan bod. Het verleden en het heden zijn spannend met elkaar vervlochten. Liefde overwint het kwaad is een toepasselijke term voor dit boek. Thönissen (1939) woont op Aruba en heeft diverse romans geschreven.
Lees hier het signalement
Meer over ‘Versteende liefde’
Meer over Jacques Thönissen bij Uitgeverij In de Knipscheer

‘Welkom in het Kleurrijk’ in foto’s van André Homan

_5740345 Welkom in het KleurrijkOp 8 september 2019 vond in Theater Podium Mozaiek in Amsterdam voor het negende achtereenvolgende jaar een grote boekpresentatie plaats van Uitgeverij In de Knipscheer onder de titel ‘Welkom in het Kleurrijk’. Elf nieuwe boeken uit 2019 van Albert Helman, Lucia Nakoe en Jean Jacques Vrij, Walter Palm, Annel de Noré, Sanne Biesheuvel, Carlos A. Aguilera, Janny de Heer, Elis Juliana en Margarita Molina, Jacques Thönissen, Quito Nicolaas, Hilda de Windt Ayoubi passeerden de revue met presentatiebijdragen van Nanne Timmer, Fred de Haas, Margarita Molina, Sara Florian en Ezra de Haan en met muziek van Randy Winterdal, Ilvio Pietersz en Claudia Valenzuela. De presentatie was in handen van Peter de Rijk en Franc Knipscheer. Fotograaf Andre Homan.

Bekijk hier en hier het programma in Podium Mozaïek in foto’s van André Homan
Meer over het programma Welkom in het Kleurrijk in Podium Mozaïek

‘Welkom in het Kleurrijk’ op 8 september 2019 in Podium Mozaïek

Opmaak 1Uitgeverij In de Knipscheer, de kleurrijkste uitgever van Nederland, nodigt u uit voor Welkom in het Kleurrijk, een spannende presentatie van de nieuwe boeken uit het Caribisch Gebied, op zondag 8 september 2019 in Theater Podium Mozaïek in Amsterdam. Het is voor het 9de achtereenvolgende jaar dat de uitgeverij op deze wijze aandacht vraagt voor de literatuur uit de voormalige Nederlandse koloniën, inclusief voormalig Nederlands-Indië.

Met presentaties, lezingen, voordrachten, muziek en film. Nieuwe titels die in het programma aan bod komen zijn o.a. Trouwportretten: Surinaamse voorouders in beeld van Lucia Nankoe en Jean Jacques Vrij, Het eind van de kaart van Albert Helman, en Lambarosa, de nieuwe grote roman van Annel de Noré. De roman Het geheime wapen van Janny de Heer begint en eindigt in Suriname. De cirkel is rond wanneer Cas na loodzware jaren in Nederlands-Indië het levensgeluk met zijn gezin denkt terug te vinden op zijn geboortegrond. Sanne Biesheuvel debuteert met Oorlog aan de Overkant, de belevenissen van een hospik in Indië / Indonesië. Een buitenlands extraatje in het programma is de uitgave van Speech van de dode moeder van Carlos A. Aguilera uit ‘het Antilliaanse’ Cuba. Zijn vertaalster Nanne Timmer introduceert het boek. Jacques Thönissen komt speciaal over van Aruba om u te vertellen over zijn nieuwe roman Versteende liefde over bovennatuurlijke krachten bij de oorspronkelijke bewoners van de Caraïben, met name Cuba. Verder verschijnt van de in Nederland wonende Arubaanse dichter Quito Nicolaas de tweetalige bundel Argus. Van Curaçao komt over Hilda de Windt Ayoubi voor de verschijning van haar langverwachte poëzie-epos Geef me je taal. Dat ik je beter versta. Ook van Curaçao komt de door Margarita Molina bezorgde bundel Blijf nog wat met 23 originele Nederlandse (!) liefdesgedichten van de Papiamentstalige dichter en kunstenaar Elis Juliana geschreven voor zijn muze en geïllustreerd met 14 tekeningen van zijn hand. De Curaçaos-Nederlandse dichter Walter Palm verrast met het essay Het sluipend gif van de islamofobie. 1989-2019 dat het radicaal afwijzen van alles wat met de islam te maken heeft in kaart brengt sinds de start van het debat over de Rushdie-affaire in 1989. Het programma wordt muzikaal opgeluisterd door Randy Winterdal & Friends (Ilvio Pietersz, Claudia Valenzuela).

Noteer de datum in uw agenda.
Kaarten voorverkoop/ online € 5,00. *
Kaarten aan de zaal (voor zover dan nog beschikbaar en alleen met pin ) € 7,50
Podium Mozaïek, Bos en Lommerweg 191, 1055 DT Amsterdam. Klik: Route & bereikbaarheid
Op zondag in de omgeving vrij parkeren.
Zondag 8 september 2019, foyer open 13.30 uur; zaal open 14.15 uur, programma 14.30 tot 17.00 uur
Kaart- en boekenverkoop vanaf 14.00 uur; na afloop signeren en napraat in de foyer.
Podium Mozaïek: 020-580 0381 [++ 3120 580 0381]
*Alleen als het digitaal bestellen van kaarten bij het theater niet lukt, mag u de kaarten ook bestellen bij indeknipscheer@planet.nl
Meer over de vorige edities in Podium Mozaïek

Jacques Thönissen – Versteende liefde. Roman

Opmaak 1Jacques Thönissen
Versteende liefde

roman
Aruba /Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen,
366 blz., € 23,50
ISBN 978-90-6265-773-5
eerste druk 2019

Versteende liefde is een magisch-realistische vertelling, waarin twee geschiedenissen met elkaar vervlochten zijn. In het heden ontmoet Marlon, een pas afgestudeerde tolk-vertaler in de Spaanse taal, de 19-jarige Cubaanse Wyona, een atlete, die in Nederland is met het Cubaanse nationale atletiekteam. Bij de kennismaking doet zich iets vreemds voor dat voor beiden bepalend is voor hun verdere levensloop. Er bestaat een verbondenheid tussen Marlon en Wyona, die reeds in een ver verleden ontstaan is.
Ten tijde van de rooftochten door de zeerovers naar de eilanden in de Caraïbische Zee, wordt door toedoen van de dochter van een hoofdman in een Cubaanse indianen leefgemeenschap en de zoon van een visser een vloek over de bewoners afgeroepen, die door de eeuwen heen van de ene generatie op de andere overgaat. Wyona is een afstammelinge van die leefgemeenschap, waardoor de genetische vloek ook op haar rust. Zij is gedoemd om voor haar twintigste verjaardag te sterven.
Aangestuurd door een Cubaanse bruja, een goedaardige heks, krijgen Wyona en Marlon de opdracht de vloek te ontkrachten. Daardoor zal Wyona en mét haar al de vrouwelijke leeftijdgenoten, behorende tot dezelfde stam, aan een onverklaarbare vroege dood ontkomen.
Versteende liefde is een wonderlijk verhaal, over liefde en duistere jaloezie en wraakzucht, over het gif van het kwaad, en over de volharding van het goede – en over een wedren tegen de tijd.

Jacques Thönissen (1939) is Limburger van geboorte, sinds 1962 woonachtig op Aruba, zijn tweede vaderland. Na drie Nederlandstalige Caraïbische romans komt in 2010 zijn ‘Europese’ roman Devah uit, zijn eerste boek bij Uitgeverij In de Knipscheer, een magisch-realistisch verhaal over de mysterieze zigeunerin Devah, in 2013 gevolgd door zijn Arubaanse verhalenbundel Onder de watapana. In 2015 verschijnt Sarah de Zwarte Madonna, een oorlogsroman spelend in Limburg, en in 2016 een herziene heruitgave van zijn debuut uit 1999 Tranen om de ara.
Meer over ‘Versteende liefde’
Meer over Jacques Thönissen bij Uitgeverij In de Knipscheer