Eric de Brabander en Jit Narain in online colleges postkoloniale Nederlandse literatuur

HOt Brazilian WaxOp vrijdag 12 februari 2021 begint aan de Universiteit van Amsterdam een nieuwe collegereeks – open voor publiek en nog online: ‘Caraïbische dromen’, verzorgd door prof. Michiel van Kempen. De tien colleges, steeds op vrijdagmiddag, gaan overigens niet enkel over de literatuur van Suriname en de Caraïbische eilanden, maar ook over de Nederlands-Indische literatuur en zelfs over Dominica. Ook dit jaar zijn er weer verschillende gastdocenten aanwezig. De tien colleges beginnen met de oudste koloniale literaturen, maar er is deze keer veel aandacht voor de allernieuwste teksten. De colleges worden ook gratis opengesteld voor belangstellenden van buiten de universiteit; zij hoeven ook niet deel te nemen aan het afsluitende tentamen. Voorwaarde is dat men de opgegeven tekst plus het bijbehorende artikel vooraf leest, het hele college bijwoont en dat men zich aanmeldt bij Van Kempen via het mailadres M.H.G.vanKempen@uva.nl. U krijgt de lijst met Zoom-links dan toegestuurd. Tijd: vrijdag 15.00-17.00 uur. Het achtste college op vrijdag 16 april gaat over de roman ‘Hot Brazilian wax’ van de Curaçaose auteur Eric de Brabander, die bij het college aanwezig zal zijn. Deze roman is uitsluitend nog te bestellen bij Uitgeverij In de Knipscheer. Het tiende college op vrijdag 30 april 2021 handelt over de moderne Nederlands-Caraïbische poëzie, waaronder het nog te verschijnen ‘Een mensenkind in niemandsland’ van de Surinaamse dichter Jit Narain.
Meer info over alle online colleges postkoloniale Nederlandse literatuur
Meer over ‘Hot Brazilian wax’
Bestel hier ‘Hot Brazilian wax’
Meer over Jit Narain bij Uitgeverij In de Knipscheer

«‘Caribisch Enigma’ biedt extra dimensie.» – André Oyen

VoorplatEnigma-75Over ‘Caribisch Enigma’ van Brede Kristensen op Lezers tippen lezers, 21 januari 2020:
(…) Het Caribisch gebied herbergt enerzijds heel wat naties, waaronder een groot aantal staatkundige eenheden zoals bijvoorbeeld Cuba, maar anderzijds ook zelfstandige delen van het Britse Gemenebest (Barbados), overzeese departementen van Frankrijk (Guadeloupe, Martinique, enzovoort) en kolonies en ex-kolonies van Nederland. Naast de Caribische Creoolse talen zijn ook Engels, Frans, Spaans en Nederlands, afhankelijk van welke plaats, gebruikte talen. (…) ‘Caribisch Enigma’ is een zoektocht, een zwerftocht, door een even fascinerende als verwarrende archipel. Aan de hand van romans en poëzie van Caribische auteurs (en hun ‘geestelijk vaders’) wordt een beeld van de cultuur en het karakter van dit eilandenrijk geschetst, een kleurrijke collage. (…). Deze essaybundel biedt de mogelijkheid om vergelijkend onderzoek te verrichten of de werken van een auteur uit een bepaald decennium nader uit te pluizen. Na de bestaande werken op het gebied van de literatuurgeschiedenis, als ‘Beneden en boven de wind’ (1996) van Wim Rutgers, het driedelige ‘Pa Saka Kara’ (1996) van Aart Broek, ‘Aruba in literair perspectief’ (2014) en ‘Balans: Arubaans Letterkundig Leven’ (2016) van Wim Rutgers, is ‘Caribisch Enigma’ een goede aanvulling die een extra dimensie biedt.
Lees hier het signalement
Meer over Caribisch Enigma’ bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Brede Kristensen op bij Uitgeverij In de Knipscheer

«De mysterieuze trillingen van de Cariben.» – Aart G. Broek

VoorplatEnigma-75Over ‘Caribisch Enigma’ van Brede Kristensen in Antilliaans Dagblad, 30 december 2019:
(…) Brede Kristensen probeert in zijn boek ‘Caribisch Enigma’ enige herkenningspunten en daarbij enige structuur te ontdekken in wat zich voordoet als een ondoordringbaar mangrovebos. We dwalen rond in een ondoorzichtige wereld. Met een woord dat Kristensen vele malen gebruikt: de wereld is opaak. (…) In de verzameling beschouwingen veronderstelt Kristensen her en der de nodige kennis van werk van auteurs in
de regio, inclusief die van de eigen eilanden Aruba, Bonaire en Curaçao. (…) Het samenstel van beschouwingen zou ‘opaak’ blijven. Een ondoorzichtige Caribische wereld waar Kristensen zich, aan de hand van literatuur, een weg doorheen wringt. (…) Aan de hand van werk van overwegend bekende Caribische auteurs laat hij zien hoe heftig zij zich hebben ingespannen om vat te krijgen op de werkelijkheid en meer nog op wat daarin verborgen zou liggen. Naast Alejo Carpentier komen we onder anderen Patrick Chamoiseau, Radna Fabias, Albert Helman, Jamaica Kincaid, V.S. Naipaul, Jean Rhys, Saint John Perse en Hans Vaders tegen. Zij wroeten naar herkomst en aankomst op de eilanden, naar het nestelen en naar de eigen identiteit te midden van die van anderen, en wroeten naar wat de werkelijkheid van het samenleven behelst en verborgen houdt aan (mogelijke) schoonheid. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Caribisch enigma’
Meer over Brede Kristensen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Aart G. Broek op deze site

Brede Kristensen – Caribisch enigma. Essays

VoorplatEnigma-75Brede Kristensen
Caribisch enigma
een odyssee in een collage

Essays
Curaçao – Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen, 320 blz.
geïllustreerd met 2 afbeeldingen
€ 24,50
ISBN 978 90 6265 783 4 NUR 323
eerste druk 2019
presentatie 29 november 2019

Het Caribische gebied wordt gekenmerkt door tegenstellingen en ontsporingen. Er is niet één dominante cultuur, ze is heel uiteenlopend en vermengd, in tal van opzichten: etnisch, taalkundig, politiek, [ideologisch,] en religieus. Een ‘leven met verscheidenheden’, zo omschreef de Surinaamse Albert Helman de Caribische mens. Eigenlijk is het Caribisch gebied daarmee, in het klein, een afspiegeling van de wereld, een fragment dat het geheel oproept – de wereld ‘in het groot’ vertoont immers ook de tendens tot globalisering en toenemende vermenging.

In Caribisch enigma worden de cultuur, identiteit en werkelijkheid (in zoverre die is vast te stellen) van het Caribisch gebied in kaart gebracht, zoals deze uit literaire teksten uit de regio naar voren treden – en teksten uit de omgeving die deze zichtbaar beïnvloed en vormgegeven hebben. Het boek is een zoektocht, een zwerftocht, door een even fascinerende als verwarrende archipel. Aan de hand van romans en poëzie van Caribische auteurs (en hun ‘geestelijk vaders’) wordt een beeld van de cultuur en het karakter van dit eilandenrijk geschetst, een kleurrijke collage.

Het boek is als een collage geschreven. Je kunt overal beginnen. Je kunt hoofdstukken overslaan en toch de rode draad ontdekken. De lezer komt tal van bekende Caribische schrijvers tegen, niet alleen uit het Nederlandstalige Caribische gebied (o.a. Luis Daal, Cola Debrot, Nydia Ecury, Radna Fabias, Albert Helman, Boeli van Leeuwen, Shrinivasi, Hans Vaders) maar ook internationale auteurs uit deze regio (Alejo Carpentier, Patrick Chamoiseau, Maryse Condé, Edwige Danticat, Edouard Glissant, Jamaica Kincaid, V.S. Naipaul, Jean Rhys, Saint John Perse, Derek Walcott) alsook auteurs van ver daarbuiten die de schrijvers uit de Cariben inspireerden, zoals André Breton, Johan Daisne, Martin Heidegger, Milan Kundera, Octavio Paz, Tristan Tzara, Simone Weil. Maar Brede Kristensen introduceert ook vele, vele auteurs wier namen de lezers (nog) minder bekend in de oren zullen klinken.

Brede Kristensen (Den Helder, 1946) groeide op in Nederland en op Curaçao en studeerde sociologie en politicologie aan de VU in Amsterdam, waar hij tevens promoveerde op Het Verraad van de Techniek (1982). Hij werkte onder meer als docent sociologie voor diverse instituten, het meest recent aan de Universiteit van Curaçao, en is consultant op het gebied van ‘goed bestuur’ in Oost Europa en op Caribische eilanden. Kristensen is o.a. de auteur van Een kwestie van grenzen (2008) over corruptiebestrijding en integriteit van bestuur. Hij schrijft met grote regelmaat over literatuur voor diverse tijdschriften en kranten, o.a. de Amigoe (Curaçao). Brede Kristensen woont op Curaçao.

«Bij vlagen is ze meesterlijk.» – Brede Kristensen

VoorplatRodeAppel75dpiKleinOver ‘De rode appel’ van Giselle Ecury in Amigoe/Ñapa, 5 oktober 2013:
Deze lange, ruim 400 pagina’s tellende roman, is soepel en boeiend geschreven. Haar zinnen zijn stuk voor stuk kernachtig. (…) De beschrijving van het stuklopen van haar relatie met haar echtgenoot Eric, die er een nevenrelatie met kind op na blijkt te houden, is simpelweg subliem. Alsof ze recht uit haar hart schrijft. Dergelijke passages zijn verwant aan ‘Voyage in the Dark’ (1934) van Jean Rhys, over een jonge vrouw die in Dominica is geboren en getogen en zich in Engeland compleet in de nesten werkt.

Lees hier de recensie

Meer over ‘De rode appel’

Meer over Giselle Ecury

Aart Broek – Het zilt van de passaten

AART BROEK
Het zilt van de passaten
Caribische literatuur in de twintigste eeuw

Cariben, Nederlands, Essays
Paperback, 232 blz., € 15,75
ISBN 978-90-6265-463-5
Tweede, geheel herziene en uitgebreide editie 2000

Het zilt van de passaten geeft inzicht in de belangrijkste motieven en thema’s van de Caribische literatuur in de 20ste eeuw. Vooral (of: pas!) in de jaren negentig kreeg deze veeltalige literatuur mondiale erkenning doordat de belangrijkste literaire prijzen, zoals de Nobelprijs en de Prix Goncourt, ten deel vielen aan Caribische schrijvers, resp. Derek Walcott en Patrick Chamoiseau, vertegenwoordigers van het Engelse en Franse taalgebied in de Cariben, waartoe verder – naast de Caribische creoolse talen – ook het Spaans en Nederlands behoren.

Behalve van de genoemde auteurs komt het werk van vele andere belangrijke schrijvers ter sprake: V.S. Naipaul, Jean Rhys, Earl Lovelace, Maryse Condé, Simone Schwarz-Bart, Reinaldo Arenas, Alejo Carpentier, Caryl Phyllips, maar ook van Frank Martinus Arion, Boeli van Leeuwen, Tip Marugg en Anil Ramdas – en dat maakt Het zilt van de passaten tot een bijzonder boek – in samenhang met elkaar en in relatie tot tal van andere culturele en maatschappelijke uitingen als reggae, calypso, rastafarianisme, carnaval, voodoo. Niet eerder werd de Caribische literatuur zo overkoepelend en over de taalgrenzen heen beschouwd.

Aart Broek – Het zilt van de passaten

AART BROEK
Het zilt van de passaten

Paperback, 186 blz, €
ISBN 90-6265-282-4
Eerste druk 1988

In Het zilt van de passaten wordt in een vijftal essays en evenzoveel ‘aanvullende notities’ de veelzijdige, fascinerende en bovenal aangrijpende Caribische literatuur beschreven. Werk van belangijke schrijvers als V.S. Naipaul, Jean Rhys, Earl Lovelace, Roger Mais, Jean Price-Mars, Luis Palés Matos, Maryse Condé, Simone Schwarz-Bart, Tip Marugg, Willem Eligio Kroon wordt inzichtelijk gemaakt door het te plaatsen tegen de sociaal-culturele veranderingen in de Caribische regio in de loop van deze eeuw. Veranderingen die vooral ook van belang zijn voor het begrip van de mondelinge overgeleverde literatuur, in de Cariben nauw verbonden met muziek. In Het zilt van de passaten besteed Aart G. Broek dan ook ruim aandacht aan belangwekkende fenomenen als de reggae en de calypso, tegen de achtergrond van hun respectieve voedingsbodem: het rastafarianisme en het carnaval. De essaybundel gaat bovendien uitgebreid in op de begindagen van de literatuur in één van de Caribische Creoolse talen: het Papiamento.

Een veelvoud aan Caribische literaire teksten wordt ontegenzeglijk gekenmerkt door (zeer) agressieve uithalen naar uiteenlopende vormen van onderdrukking en uitbuiting. De Caribische literatuur wordt echter te kort gedaan wanneer men zich uitsluitend op dergelijke teksten zou concentreren. De Caribische regio heeft eveneens (zeer) gematigde vormen van literair verzet voortgebracht, als ook literatuur die nauwelijks als verzet beschouwd kan worden en zelfs als behoudend.

Niet eerder werd voor een Nederlands lezerspubliek de veeltalige, Caribische literatuur zo breed benaderd en gedetailleerd toegankelijk gemaakt als in Het zilt van de passaten.
Meer over Aart G. Broek