Dag Jos de Roo

Jos de Roo Foto Nicolaas Porter

In Memoriam Jos de Roo (18 september 1942 – 8 april 2023), 10 april 2023:
Op 8 april 2023 is Jos de Roo na een royaal ziekbed overleden. In augustus vorig jaar nodigde hij o.a. Anja en mij uit zijn laatste verjaardag op 18 september te komen vieren. Wat een dubbel bericht was dat: verjaardag en afscheid. Ik vermoedde wel al dat het minder met hem ging. Maar met die uitnodiging gaf hij geen ruimte meer voor twijfel. Dan toch je afnemende energie bij elkaar rapen om je verjaardag actief te willen vieren is bijzonder en ik denk: typisch Jos. En zo was zijn afscheid een feest met veel mooie woorden. Dr. B. Jos de Roo (1942) heeft een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van Uitgeverij In de Knipscheer. Hij bracht ons (Jos Knipscheer en mij) in de jaren tachtig in contact met twee groten van de Surinaamse letteren, Hugo Pos die bij ons zou debuteren en blijven publiceren tot aan zijn dood en Albert Helman die vanaf 1990 zijn laatste schrijversleven bij deze uitgeverij zou leiden. In de jaren negentig en de eerste jaren van deze eeuw was hij bijzonder recensent voor literatuur uit het Caribisch gebied bij Ochtendkrant Trouw (kom daar nu nog eens om) en signaleerde in die rol ook tal van In de Knipscheer-auteurs. Maar wij ‘kenden’ Jos al vanaf de vroege jaren van de uitgeverij. Zijn ‘Antilliaans literair logboek’ uit 1980 bracht ons in die jaren op het spoor van vele Surinaamse en Antilliaanse auteurs, zoals ook ‘Autonoom’ (1975) en ‘Met eigen stem’ (1980) van Pim Heuvel dat deden. Daarnaast was hij ook auteur bij In de Knipscheer: samen met Hugo Pos van ‘Oost en West en Nederland’ in 1986 en als kers op de taart in 2015 ‘Praatjes voor de West’ (waarop hij een jaar eerder promoveerde) gebaseerd op het eerste naoorlogse decennium van De Wereldomroep waarvoor hij later als programmamaker werkte, in vervolg waarop hij voor ons in 2017 de bundel (radio-)columns ‘Ver weg dichtbij’ van Boeli van Leeuwen bezorgde. Jos, dank voor je onvergetelijke bijdrage.
– Franc Knipscheer

Meer over Jos de Roo bij Uitgeverij In de Knipscheer

14 Colleges over Caraïbische en Nederlands-Indische literatuur publiek toegankelijk.

VoorplatSupermarktKlein72Op vrijdag 7 februari 2020 begint aan de Universiteit een nieuwe collegereeks – open voor publiek: ‘Caraïbische dromen’, verzorgd door prof. Michiel van Kempen. De colleges gaan overigens niet enkel over de literatuur van Suriname en de Caraïbische eilanden, maar ook over de Nederlands-Indische literatuur. Ook dit jaar zijn er weer verschillende schrijvers en gastdocenten aanwezig. De veertien colleges beginnen met de oudste koloniale literaturen en eindigen met de allernieuwste teksten. Ook enkele In de Knipscheer-auteurs komen aan bod: Ken Mangroelal, Albert Helman, Boeli van Leeuwen, Hugo Pos, Bea Vianen, Eric de Brabander. Van de laatste wordt de roman ‘De supermarkt van Vieira’ behandeld. De auteur komt hiervoor over van Curaçao. Bijzonder is dat de hele reeks colleges dit jaar ook wordt opengesteld voor belangstellenden van buiten de universiteit. Dat is geheel kosteloos en men hoeft ook niet deel te nemen aan het afsluitende tentamen. Voorwaarde is dat men de opgegeven tekst vooraf leest, het hele college bijwoont en dat men zich aanmeldt bij Van Kempen via het mailadres M.H.G.vanKempen@uva.nl. De colleges vinden plaats op vrijdagen van 12.00 tot 15.00 uur en eindigen op vrijdag 29 mei. Locatie: PC Hoofthuis, Spuistraat 134, Amsterdam lokaal lokaal PCH 4.22
Meer over deze openbare colleges
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer

In Nepveu’s dreven – Vriendenboek voor Bert Paasman

VoorplatPaasman-75Michiel van Kempen, Adrienne Zuiderweg (eindredactie)
In Nepveu’s dreven

Een vriendenboek bij gelegenheid van de
80ste verjaardag van Bert Paasman

geïllustreerd met 26 afbeeldingen,
gebrocheerd in omslag met flappen, 80 blz.,
ISBN 978-90-6265-761-2
uitgave 24 februari 2019
niet in de handel

Bert Paasman, emeritus hoogleraar Koloniale en Postkoloniale Cultuur- en Literatuurgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam vierde dinsdag 26 februari 2019 zijn 80ste verjaardag. Met zijn colleges en lezingen en een lange reeks publicaties is hij een van de sleutelfiguren geworden binnen de studie van de literatuur van de Oost en de West. Op zondag 24 februari is hem in zijn woonplaats Putten een vriendenboek overhandigd. De bundel ‘In Nepveu’s dreven’ bevat een 25-tal bijdragen van vrienden onder wie Peter van Zonneveld, Ronald Severing, Liesbeth Echteld, Jos de Roo, Adrienne Zuiderweg, Marjolein van Asdonck, Geert Onno Prins, Wilma Scheffers, Wim Rutgers, Michiel van Kempen.
Lees verder op Caraïbisch Uitzicht

«Ze verschenen nooit eerder in druk.» – André Oyen

VoorplatVerWegDichtbij75Over ‘Ver weg dichtbij’ van Boeli van Leeuwen op Ansiel, 6 april 2018:
Boeli van Leeuwen (1922-2007) besloot zijn oeuvre met een serie columns in de Curaçaosche Courant, die werden gebundeld in het magistrale slotakkoord ‘Geniale Anarchie’. Tot voor kort was onbekend dat hij zijn schrijversleven er ook zowat mee begon: columns die hij veertig jaar eerder schreef voor de Wereldomroep werden onlangs door literatuurwetenschapper Jos de Roo uit het archief van de Wereldomroep geplukt en in een mooie uitgave op de markt gebracht. Ze verschenen nooit eerder in druk en waren slechts bedoeld om te worden uitgesproken voor de radiomicrofoon. Van Leeuwen schreef ze tussen 1951 en 1954, jaren waarin hij in Nederland verbleef.
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Ver weg dichtbij’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«**** In deze gesproken columns is al de grote schrijver te ontwaren die hij later zou worden.» – Tommy Wieringa

VoorplatVerWegDichtbij75Over ‘Ver weg dichtbij’ van Boeli van Leeuwen in De Volkskrant, 4 november 2017:
Boeli van Leeuwen (1922-2007) besloot zijn oeuvre met een serie columns in de Curaçaosche Courant, die werden gebundeld in het magistrale slotakkoord ‘Geniale Anarchie’. Tot voor kort was onbekend dat hij zijn schrijversleven er ook zowat mee begon: columns die hij veertig jaar eerder schreef voor de Wereldomroep werden onlangs door literatuurwetenschapper Jos de Roo uit het archief van de Wereldomroep gevist, aangevreten door waterschade en zilvervisjes. Ze verschenen niet eerder in druk en waren slechts bedoeld om te worden uitgesproken voor de radiomicrofoon. Van Leeuwen schreef ze tussen 1951 en 1954, jaren waarin hij in Nederland verbleef, ver weg van zijn eiland, dat hij zowel als een gevangenis in zee als een vrolijk toneel vol geniale anarchisten beschouwde. (…) In de bundel eerstelingen ‘Ver weg dichtbij’ zien we een paar van zijn latere romanfiguren optreden in hun werkelijke gedaante, zoals zijn zwarte min, de geitenhoeder Pedro en opzichter Cornees van plantage Santa Martha, welke eigendom was van Van Leeuwens grootmoeder; eenvoudige mensen zonder enige boekenkennis, die door Van Leeuwen liefdevol worden getekend als natuurfilosofen die de taal van de aarde spreken. (…) In zijn stukken volgen we een rusteloze zoeker, iemand die altijd positie moet bepalen tussen hier en daar. Prachtig beschrijft hij zijn vertrek van Curaçao, wanneer hij op een Franse pakketboot de Sint Anna-baai verlaat en de lichtjes van de Isla-raffinaderij ziet opgloeien in de warme nacht. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Ver weg dichtbij’

«De kracht van de column schuilt uitsluitend in de blik en het stilistisch vermogen van de auteur.» – John Jansen van Galen

VoorplatVerWegDichtbij75Over ‘Ver weg dichtbij’ van Boeli van Leeuwen in Het Parool, 16 oktober 2017:
(…) Van Leeuwen ontpopt zich als een ware columnist, in die zin dat zijn bijdragen werkelijk overal over kunnen gaan en hij zich onverwachte een vaak schijnbaar onlogische wendingen en zijpaden veroorlooft. De kracht van de column schuilt uitsluitend in de blik en het stilistisch vermogen van de auteur. (…) Uit de teksten spreekt een diepere liefde voor zijn eiland, dat hij ons voorstelt als mysterieus en haast mystiek – zoals ook in zijn romans. De lengte ervan [rond de duizend woorden] gaf Boeli van Leeuwen de gelegenheid om een compleet, warm portret te schetsen van de entourage rond zij ouderlijk huis, met de ‘jaja’ (kindermeid) Telai, de chauffeur Wanja (‘een knappe Indiaan uit Bonaire met een snorretje’) en de uiterst zwijgzame tuinman Wandinas, van origine een Brits-Indiër, die liep als een harlekijn. (…) Met juweeltjes over geiten, geluk (bij een bezoek aan Parijs) en over de Noordkust of het Spaanse water op zijn geliefde Curaçao. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Ver weg dichtbij’

«Thema’s herkenbaar voor Antillianen.» – Otti Thomas

VoorplatSchaduwvrouw_Opmaak 1.qxdOver ‘The Twain Shall Meet’ (Amsterdam 3 september) in Amigoe, 13 september 2017:
(…) Knipscheer krijgt reis cadeau tijdens de traditionele presentatie van nieuwe uitgaven, waaronder het feitelijke debuut van Boeli van Leeuwen. (…) In de Knipscheer geeft sinds 1976, dus eigenlijk al 41 jaar, boeken uit van schrijvers uit de voormalige Nederlandse Antillen, Suriname en Indonesië en boeken over de voormalige koloniën. (…) Margarita Molina, de schrijfster van de roman ‘Schaduwvrouw’, was aanwezig om een toelichting te geven op haar boek, dat vorig jaar voor enig rumoer zorgde. Ze bevestigde dat de tweede hoofdpersoon uit haar biografie de bekende schrijver Elis Juliana is. De gedichten in het boek zijn zeker van hem afkomstig, ook al zijn ze geschreven in het Nederlands, verzekerde ze. (…)
Meer over The Twain Shall Meet

«Het gaat om geheimzinnigheid, wijsheid, waarheid en schoonheid.» – Jos de Roo

VoorplatVerWegDichtbij75Over ‘Ver weg dichtbij’ van Boeli van Leeuwen tijdens The Twain Shall Meet in Podium Mozaïek, 3 september 2017:
(…) «De kunstopvatting die Van Leeuwen hier aanhangt, heeft hij niet uit de Europese schoolboeken, maar uit de Curaçaose werkelijkheid. Dat is in een tijd dat het culturele kolonialisme de mode was, hoogst origineel. De uitwerking die hij geeft aan zijn stelling dat kunst maatschappelijk relevant moet zijn en de waarheid getrouw moet weergeven, is ook origineel. Hij vindt dat de poëzie en een absurde benadering van de werkelijkheid de waarheid duidelijker aan het licht brengen dan een normale benadering.» (…) In zijn presentatie van de door hem bezorgde ‘columns voor de Wereldomroep’ van Boeli van Leeuwen, citeert Jos de Roo uit diverse verhalen: een heerlijke voorproef voor de liefhebber van het werk van Boeli van Leeuwen.
Lees hier de toespraak
Meer over ‘Ver weg dichtbij’
Meer over ‘Praatjes voor de west’ van Jos de Roo
Meer over ‘The Twain Shall Meet’
Bekijk hier de foto’s van André Homan

Het waarom van ‘Schaduwvrouw’

VoorplatSchaduwvrouw_Opmaak 1.qxdOver ‘Schaduwvrouw’ van Margarita Molina in Antilliaans Dagblad, 12 september 2017:
Tijdens de gecombineerde boekpresentatie ‘The Twain Shall Meet’ van Uitgeverij In de Knipscheer op 3 september jl. in Podium Mozaïek, bracht Margarita Molina een hartstochtelijke apologie van haar roman ‘Schaduwvrouw’, het relaas van haar liefdesrelatie met de dichter Elis Juliana. De presentatie werd onverwacht onderbroken door de overhandiging van een cadeau van de auteurs aan de uitgevers, vanwege het 40-jarig bestaan van de uitgeverij in 2016, namelijk een compleet verzorgde reis naar Suriname. Fred de Haas was aanwezig en schrijft het volgende commentaar op het feestelijk samenzijn: «Al zegt ‘goud’ me helemaal niets: ik had die middag voor geen goud willen missen. Een staande ovatie voor Franc en zijn uitgeverij. Een mooie fotoreportage door Michiel van Kempen, initiator van het geschenk voor Franc en Anja: een reis naar Suriname. Goede, humane interviews door Peter de Rijk. Jopi Hart hield een excellente toespraak. Aart Broek was mild over het ‘voortschrijdend inzicht’ ten aanzien van Zwarte Piet. Clyde Lo A Njoe zwierde met de Schaduwvrouw die wat meer uit de schaduw kwam. Jos de Roo liet de geest van Boeli over de wateren zweven en we zagen dat het goed was.»
Klik hier voor de krantpagina’s met foto’s van Michiel van Kempen
Meer over ‘Schaduwvrouw’
Meer over ‘The Twain Shall Meet’

Boeli van Leeuwen – Ver weg dichtbij. Columns

VoorplatVerWegDichtbij75Boeli van Leeuwen
Ver weg dichtbij
Columns voor de Wereldomroep

Bezorgd door Dr. B. Jos de Roo
Curaçao – Nederland
Genaaid gebonden met manchet,
144 blz., € 17,90
Eerste editie 2017
ISBN 978-90-6265-970-8

Niet ‘De rots der struikeling’ was in 1959 het debuut van origineel prozawerk van de bekende en geliefde Curaçaose schrijver Boeli van Leeuwen. Dat vond al plaats in 1951 met columns voor de Wereldomroep die werden uitgezonden onder de titel ‘Praatjes voor de West’. Tussen 10 december 1951 en 23 juli 1954 heeft de Wereldomroep in de West-Indische uitzending 37 columns van Boeli van Leeuwen uitgezonden. De typoscripten van 29 ervan vond Jos de Roo terug in het draaiboekenarchief. De columns zijn dus het eerste oorspronkelijke verhalend proza van Boeli van Leeuwen. Vrijwel alle elementen eruit spelen een rol in zijn verdere oeuvre, zoals zijn speurtocht naar het verloren paradijs en de bijzondere aard van de Curaçaoënaar. Jos de Roo’s conclusie is dat ze een beslissende rol hadden gespeeld in de ontwikkeling van Van Leeuwen als schrijver. De Roo gaat op deze verbanden zeer uitgebreid in in zijn indrukwekkende analyse van het oeuvre van Boeli van Leeuwen in zijn standaardwerk ‘Praatjes voor de West; De Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947 – 1958’ dat in 2015 verscheen. De gekozen titel van deze bundel ‘Ver weg dichtbij’ geeft aan dat Van Leeuwen weliswaar ver weg was van zijn publiek, maar dat hij zich er geestelijk mee identificeert. Tegelijk drukt deze titel uit wat Van Leeuwen herhaaldelijk in zijn bijdragen betoogt: dromen zijn de allerreëelste uitdrukking van de waarheid.

«Ook in die beginjaren van zijn schrijverschap was Van Leeuwen scherp, origineel, diepgravend en verrassend.» – Brede Kristensen in Amigoe

«Ze zijn typisch Boeli van Leeuwen en doen soms denken aan zijn verhalenbundel Geniale anarchie.» – Ezra de Haan op Literatuurplein

Ter gelegenheid van de Caraïbische boekpresentatie ‘The Twain Shall Meet’ op 3 september 2017 verscheen Verweg dichtbij als een kleine vóóredite in paperback met ISBN 978-90-6265-977-7. De nadien uitgebrachte gebonden editie wordt evenwel als de definitieve uitgave beschouwd.

Meer over Boeli van Leeuwen op deze site
Meer over ‘Praatjes voor de West’
Meer over de presentatie