Over ‘Praatjes voor de West’ van B. Jos de Roo op Literatuurplein, 19 december 2015:
In 2014 promoveerde B. Jos de Roo op een dissertatie die zowel door de Antilliaanse als door de Surinaamse literatuurcritici zeer goed werd ontvangen. Het onderwerp betrof de radio-uitzendingen van de Wereldomroep naar de West (Suriname en de Antillen) in de periode 1947-1958. De wereldomroep liet voor deze uitzendingen zowel Antilliaanse als Surinaamse auteurs verhalen schrijven. Deze verhalen werden door de schrijver zelf voorgelezen. Van de 267 literaire bijdragen wist Jos de Roo er 173, van de op schrift bewaard gebleven verhalen, terug te vinden. Een belangrijke vondst, vooral omdat er niets van de radio-opnames bewaard is gebleven. (…) Men noemde het in die dagen causerieën, of een babbeltje. Ze wisten immers niet dat sommige teksten door schrijvers van belang geschreven werden. Dat bleek pas veel later toen Boeli van Leeuwen, Frank Martinus Arion, John Leefmans, Jules de Palm, Henk Dennert en nog vele anderen hun literaire waarde hadden bewezen. Maar tussen de draaiboeken zaten meer teksten die aan de vergetelheid onttrokken moesten worden: de spinverhalen van Johan Ferrier en Raúl Römer, de verhalen over Sint Maarten van Irving Plantz. Ook wat betreft de Surinaamse geschiedenis kwam het nodige boven tafel. Zo bleek de Surinaamse nationalistische beweging Wie Eegie Sanie maandelijks zendtijd te hebben gehad om haar ideeën over taal, cultuurpolitiek en literatuur te verkondigen. Een bijdrage van Eddy Bruma, de leider van Wie Eegie Sanie kan zelfs als een beginselverklaring worden beschouwd.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Praatjes voor de West’
Tag: Jules de Palm
«Vlot, met humor en gedegen gedocumenteerd.» – Michiel van Kempen
Over ‘Praatjes voor de West’ van Jos de Roo voor NBD Biblion, 16 november 2015:
In de jaren na de Tweede Wereldoorlog kreeg de Nederlandse Wereldomroep een Caraïbische afdeling. Deze was bijzonder actief in het promoten van de cultuur van Suriname en de Antillen. Allerlei schrijvers die later beroemd werden, schreven hun eerste teksten in opdracht van de Wereldomroep: Boeli van Leeuwen, Frank Martinus Arion, Jules de Palm enzovoort. In dit boek doet Jos de Roo, criticus van Trouw en zelf werkzaam bij de Wereldomroep, uit de doeken wat een enorme invloed de omroep heeft gehad op de Caraïbische schrijvers. Hij laat een compleet nieuw licht schijnen op de ontwikkeling van de schrijvers, schetst hoe de omroep functioneerde en hoe de teksten in het oeuvre van de schrijvers nieuw gelezen moeten worden. Dat doet hij vlot, met humor en gedegen gedocumenteerd. Dit boek is een noodzakelijke aanvulling op de literatuurgeschiedenis.
Meer over ‘Praatjes voor de West’
«De Roo komt met overtuigende analyse van het totale oeuvre van Boeli van Leeuwen.» – Brede Kristensen
Over ‘Praatjes voor de West. De Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947-1958’ van Jos de Roo in Ñapa (Amigoe), 24 oktober 2015:
Academische proefschriften zijn doorgaans lastig te lezen Dat van Jos de Roo behoort tot de gunstige uitzonderingen. (…) Verhalen lenen zich uitstekend voor radiojournalistiek. Zeker in die tijd. Verhalen werden dan ook veel voor de microfoon gelezen. Zo wist de Wereldomroep in de loop der jaren een beeld te geven van de orale literaire tradities in Suriname, Curaçao en St. Maarten. Mensen als Johan Ferrier (die later president van Suriname werd) en Raul Römer uit Curaçao vertelden over de avonturen van de legendarische spin Nanzi. (…) Een belangrijke plaats wordt ingenomen door enkele bekende Surinaamse en vooral Curaçaose schrijvers, te beginnen met Boeli van Leeuwen. In drie jaar tijd heeft Van Leeuwen een recordaantal van 36 ‘causerieën’ of ‘babbeltjes’ voor de omroep gehouden. (…) Ook in die beginjaren van zijn schrijverschap was Van Leeuwen scherp, origineel, diepgravend en verrassend. (…) De Roo komt met een doorwrochte en overtuigende analyse van het totale oeuvre van Boeli van Leeuwen. Duidelijk is dat Van Leeuwens werk een grote eenheid vormt. Samenvattend noemt De Roo: de droom van een eeuwig leven zoals die in de zoektocht aan het verloren paradijs tot uiting komt, het besef van eindigheid, het symbool van de zee voor dood en oneindigheid (ze hangen samen) en de aarde als symbool van leven en ongemak, de momenten van verlichting en inzicht, de oude huizen die de mensen overleven en van hun sterfelijkheid getuigen. Dat alles typeert Van Leeuwen.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Praatjes voor de West’
«In de zes maanden die ik in het archief doorbracht was het bijna elke dag bingo.» – Jos de Roo
Jos de Roo over ‘Praatjes voor de West’ in de OBA, 27 september 2015:
Op maandag 27 september 2015 was auteur Jos de Roo te gast in het boekenuur van het programma ‘Kunst & Cultuur’ op Radio Amsterdam-FM. Na afloop van het interview wordt in een filmpje van 2 minuten door Rob Zwetsloot de kern van De Roo’s literatuurgeschiedenis ‘Praatjes voor de West’ nog eens samengevat: de betekenis van de Wereldomroep op de ontwikkeling van de Antilliaanse en Surinaamse literatuur in de jaren veertig en vijftig, toen de Wereldomroep in Nederland studerende Antillianen en Surinamers uitnodigde om eigen verhalen voor te lezen. Onder hen Frank Martinus Arion, Boeli van Leeuwen, Jules de Palm en de latere president van Suriname Johan Ferrier. Jos de Roo promoveerde in 2014 op 72-jarige leeftijd op dit onderzoek: ‘In de zes maanden die ik in het archief doorbracht was het bijna elke dag bingo.’
Luister hier naar de radio-uitzending
Meer over ‘Praatjes voor de West’
Jos de Roo geïnterviewd over zijn literatuurgeschiedenis ‘Praatjes voor de West’
Over ‘Praatjes voor de West’ van Jos de Roo op Amsterdam FM-radio, 28 september 2015:
Een jaar geleden promoveerde Jos de Roo tot doctor in de letteren aan de Universiteit van Amsterdam op de dissertatie Praatjes voor de West over zijn onderzoek naar het belang van De Wereldomroep voor de ontwikkeling van de Antilliaanse en Surinaamse literatuur van 1947-1958. De Wereldomroep liet in die jaren Antilliaanse en Surinaamse auteurs verhalen schrijven en voorlezen. Dankzij dit initiatief kregen jonge, toen onbekende schrijvers als Boeli van Leeuwen, Frank Martinus Arion, Jules de Palm en John Leefmans de kans hun eerste stappen te zetten in hun schrijverscarrière. Jos de Roo ontdekte een aantal alleen op schrift bewaard gebleven verhalen (173 van de in totaal 267 literaire bijdragen) in het draaiboekenarchief van de Wereldomroep. Deze maand verschijnt de met 100.000 woorden ingekorte handelseditie van dit stoeptegeldikke proefschrift, nog steeds 472 pagina’s tellend. Het boekenuur in het programma Kunst & Cultuur op Amsterdam FM-Radio wordt live vanuit de Openbare Bibliotheek Amsterdam uitgezonden tussen 16.00 en 17.00 uur. De uitzending kan (op de 4de etage van de OBA, op loopafstand van Centraal Station) door belangstellend publiek worden bijgewoond. Op de dag van de opname/uitzending overleed Frank Martinus Arion op Curaçao. Tijdens de uitzending was dit in de studio nog niet bekend.
Luister hier naar de uitzending
Meer over ‘Praatjes voor de West’
Meer over Frank Martinus Arion bij Uitgeverij In de Knipscheer
Jos de Roo – Praatjes voor de West
B. Jos de Roo
Praatjes voor de West
De Wereldomroep en de Antilliaanse
en Surinaamse literatuur 1947-1958
Paperback, 14 x 21 cm, 472 blz., 24,50
ISBN 978-90-6265-892-3
Presentatie 13 september 2015
Praatjes voor de West waren een onderdeeltje van de radio-uitzendingen van de Wereldomroep naar de West (Suriname en de Antillen) in de periode 1947-1958. De uitzendingen bestonden uit een algemeen Nederlands programma van twee uur of meer en een West-Indische rubriek van 15 tot 30 minuten. De Wereldomroep liet voor een deel van deze rubriek Antilliaanse en Surinaamse auteurs verhalen schrijven en voorlezen. Dankzij dit initiatief kregen jonge, toen onbekende schrijvers de kans hun eerste stappen te zetten in hun schrijverscarrière. Jos de Roo ontdekte een aantal alleen op schrift bewaard gebleven verhalen (173 van de in totaal 267 literaire bijdragen) in het draaiboekenarchief van de Wereldomroep. De inventarisatie werd vervolgens door hem geanalyseerd en beschreven tegen de achtergrond van het latere literaire werk waarmee deze auteurs bekend werden.
In 2014 promoveerde B. Jos de Roo op deze uitgebreide, 250 000 woorden tellende dissertatie, die enthousiast werd ontvangen in de Antilliaanse en Surinaamse literatuurcritici. Jeroen Heuvel schrijft in Antilliaans Dagblad: ‘Er is niet genoeg aandacht te geven aan het proefschrift van B. Jos de Roo waarmee hij doctor is geworden. (…) Dit werk van deze schatgraver van de Antilliaanse orale en geschreven literatuur is van enorme waarde.’ En Els Moor in De Ware Tijd Literair: ‘Een interessant boek, gelukkig niet geschreven in van die bijna onleesbare wetenschappelijke taal, zoals de meeste dissertaties.’
Uit dit academisch proefschrift is deze (met meer dan 100 000 woorden ingekorte) gelijknamige handelseditie samengesteld. Jos de Roo vraagt zich in Praatjes voor de West af wat de betekenis was van de Wereldomroep voor de ontwikkeling van de Surinaamse en Antilliaanse literatuur. De tijd waarin o.a. Boeli van Leeuwen, Frank Martinus Arion, Jules de Palm en John Leefmans begonnen te schrijven, was er eentje van grote veranderingen: politiek (na de Tweede Wereldoorlog), maatschappelijk (migratie) en cultureel. De hoofdstukken over deze auteurs, die voor de Wereldomroep oorspronkelijke literaire bijdragen schreven, openen met een korte biografische schets. Daarna wordt nagegaan of de thematiek van deze verhalen in hun latere werk terugkomt en zo ja hoe, welke invloed de verhalen hadden op de ontwikkeling van deze schrijvers en welke plaats de Wereldomroepverhalen innemen binnen het oeuvre van de schrijver.
Een uniek naslagwerk en leeservaring voor elke liefhebber van de Antilliaanse en Surinaamse letteren.
Meer over ‘Praatjes voor de West’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over John Leefmans bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Voor het schrijven verkoos Boeli van Leeuwen het Nederlands.» – Aart G. Broek
Ets Bert Kienjet
Aart G. Broek bij overhandiging nalatenschap aan Letterkundig Museum, 15 december 2013:
‘Met een enkele lezer ben ik niet tevreden,’ liet Boeli van Leeuwen mij eens weten in een gesprek en hij vervolgde: ‘Hoe meer mensen mij lezen hoe liever het mij is.’ (…) ‘Papiamentu is mijn moedertaal. Wij spraken thuis altijd Papiamentu, ook toen ik van 1936 tot in 1946 met mijn moeder in Nederland woonde. In het Papiamentu SCHRÍJVEN is echter een heel andere zaak!’ Voor het schrijven verkoos Van Leeuwen het Nederlands.
Lees hier
de toespraak van Aart G. Broek
Lees hier het verslag op Caraïbisch Uitzicht
Opening expositie in en overdracht van de literaire nalatenschap van Boeli van Leeuwen aan Letterkundig Museum.
Maak op 15 december nader kennis met een belangrijke representant van de Nederlandstalige literatuur van de Caribische eilanden. De literaire nalatenschap van mr. dr. W.C.J. (Boeli) van Leeuwen (1922–2007) wordt toevertrouwd aan het Letterkundig Museum in Den Haag. Op 15 december a.s. zal het Letterkundig Museum de zorg voor deze bijzondere aanwinst onderstrepen met de opening van een bescheiden expositie uit de nalatenschap. De jurist Van Leeuwen kreeg op zijn geboorte-eiland Curaçao en in Nederland vooral bekendheid als literair auteur. Zijn boeken worden nog steeds herdrukt door uitgeverij In de Knipscheer, zoals de romans De rots der struikeling (1959), Schilden van leem (1985) en Het teken van Jona (1988), essays als in De taal van de aarde (1997) en de verzameling columns Geniale anarchie (1990).
Lees hier en hier de uitnodiging
Meer over Boeli van Leeuwen
«Een zeer leesbare literaire biografie.» – Henry Habibe
Over ‘Pierre Lauffer. Het bewogen leven van een bevlogen dichter’ door Bernadette Heiligers in Antilliaans Dagblad, 24 december 2012:
Veel essayisten en literatuur-kenners hebben zich in het verleden beziggehouden met Lauffers werk, maar Bernadette Heiligers besteedt in haar studie (302 pgs.) vooral aandacht aan zijn leven. Het leven van de man, die door Cola Debrot als ‘dichter bij de gratie Gods’ werd getypeerd, wordt hier onderworpen aan een diepgaand onderzoek en gereconstrueerd aan de hand van getuigenissen van veel informanten.
Lees hier de recensie
Meer over deze biografie en Pierre Lauffer
«Deze biografie werpt ook een licht op het literaire werk van deze literaire reus.» – Walter Palm
Over ‘Pierre Lauffer, het bewogen leven van een bevlogen dichter’ van Bernadette Heiligers voor NBD Biblion, 05 december 2012:
Vlot leesbare biografie van de Curaçaose schrijver Pierre Lauffer (1920-1981), een van de schrijvers uit de Gouden Eeuw van Curaçao. Lauffer is de motor achter de ontwikkeling van de Antilliaanse letterkunde in het Papiaments geweest en een van de belangrijkste Papiamentstalige auteurs. Zoals het een biografie betaamt, volgt het boek in grote lijnen de levensloop van de schrijver. Het staat stil bij de impact van het faillissement van zijn vader in 1935. Nog voor zijn literaire debuut, publiceerde hij in 1943 samen met Jules de Palm en René de Rooy Papiamentstalige liedjes om zodoende het Papiaments, dat indertijd als een minderwaardige taal werd beschouwd, letterlijk en figuurlijk te bezingen. Hij debuteerde in het literaire tijdschrift “De Stoep”. In 1944 verscheen zijn eerste gedichtenbundel “Patria”. Papiaments zou altijd de drijfveer van Pierre blijven. Deze biografie werpt ook een licht op het literaire werk van deze literaire reus.
Meer over deze biografie