Karel Wasch – Tegelijkertijd. Gedichten

Karel Wasch
Tegelijkertijd
gedichten
omslag Margriet van Hees
gebrocheerd, 62 blz.,
€ 18,50
ISBN 978-94-93368-07-1
eerste uitgave februari 2024

Uit het Voorwoord van Dettie Hengeveld: ‘Karel Wasch neemt ons in Tegelijkertijd mee op een reis die hij vol verwondering, melancholie, weemoed en liefde aflegt. Vooral de verwondering is in grote mate vertegenwoordigd. Karel Wasch voert ons verder in zijn reis langs jeugd en ouderdom, we gaan van verbazing over de betekenis van woorden over naar kleine maar impactvolle gebeurtenissen die nooit vergeten zullen worden. We reizen van jeugdliefde naar grote liefde, van dood naar leven, van dwingende, bijna zware taal tot speelse- en lichtvoetige woorden. Kortom, het landschap is wisselend en de reis boeiend.’  – uit het Voorwoord van Dettie Hengeveld.

Karel Wasch (1951) publiceerde met Tegelijkertijd zijn tiende dichtbundel, waarvan de meest recente titels bij Uitgeverij In de Knipscheer: Het geluid van denken in 2018  en Toen dichters over engelen droomden in 2021. Hij was hoofdredacteur van drie literaire tijdschriften, waaronder Ruim en Nynade en is de auteur van zes biografieën en een roman. Voor zijn poëzie en essayistisch werk ontving hij diverse prijzen. Daarnaast is hij poëzierecensent voor diverse media.

Meer over Karel Wasch bij Uitgeverij In de Knipscheer

“Zin om te schrijven.” Koos van den Kerkhof onverwacht overleden.

koos_van_den_kerkhof_bew_kl_2Deze zondag vernam ik dat in de nacht van zaterdag op zondag 14 november 2021 dichter en redacteur Koos van den Kerkhof (11 april 1946) onverwacht is overleden aan een gescheurde aorta. Als dichter debuteerde hij in 1978 bij de toenmalige Limburgse uitgeverij Corrie Zelen. Vanaf die tijd zit zijn naam in mijn geheugen, vanwege de samenwerking die Uitgeverij Corrie Zelen, de Rotterdamse uitgeverij Flamboyant/P en Uitgeverij In de Knipscheer in die jaren hadden op het gebied van vertegenwoordiging van hun fondsen naar de boekhandel toe. Pas in 2000 kwam het tussen hem in zijn hoedanigheid van redacteur en de uitgeverij tot een sindsdien ononderbroken samenwerking. De debuutroman De bruine zeemeermin van de toen in Paramaribo woonachtige auteur Annel de Noré was het eerste boek dat hij, al actief als schrijfdocent, voor In de Knipscheer redigeerde. Hij had antropologie gestudeerd en die gevormde belangstelling voor andere culturen gecombineerd met zijn dichterstalent voor taal maakte dat hij fascinatie had voor het schrijven van Surinaamse en Antilliaanse auteurs. Hij was begin deze eeuw een aantal jaar stadsdichter van Venlo; een aantal van die stadsgedichten is opgenomen in de bundel Oud zink, die in 2008 bij Uitgeverij In de Knipscheer verscheen. Enkele jaren later was hij gastdocent aan de Schrijversvakschool Paramaribo van Ruth San A Jong. Zijn laatste boek waaraan hij voor de uitgeverij werkte betrof de samenstelling en bezorging van een bloemlezing uit het poëtisch werk van Astrid H. Roemer Ik ga strijden moeder, die op het punt van verschijnen staat. Koos heeft de presentexemplaren nog net kunnen bewonderen. Onze laatste e-mailwisseling dateerde van een paar uur voor zijn overlijden:

Beste Franc, (…) Ik vond de kussenenvelop met twee exemplaren van Ik zal strijden moeder op de deurmat. Dank daarvoor. Mooi omslag met de handen, bijzonder mooie kleur ook. Ik heb met plezier en overgave aan de selectie gewerkt en het essay en de verantwoording geschreven. Het was een stimulerende opdracht. Ik kreeg erdoor zin om te schrijven. (…) Niets bepaalt wat ik schrijf dan mijn eigen verhaal en dat verhaal verandert steeds zoals alle deeltjes in mijn lichaam. Onlangs schreef ik onverwacht twee eerste versies van gedichten. Afbeeldingen van het werk van de Amerikaanse schilder Joan Mitchell brachten me ertoe terug te keren naar technieken die ik al vaker heb toegepast. (…). En ik mailde om 19:38 terug: Dag Koos, Ik hoop dat ze zullen leiden tot een bundel. Het is de tragiek van de redacteur: werk van anderen gaat voor.

Die anderen zullen hem dankbaar zijn: Barney Agerbeek, Peter Andriesse, Orchida Bachnoe, Alfred Birney, Eric de Brabander, Cándani [Yasmine Amores], Aly Freije, Els de Groen, Edwin de Groot, E. de Haan, Jopi Hart, Hans van Hartevelt, Elodie Heloise, Hanneke van der Hoeven, Hein van der Hoeven, Ernst Jansz, Mala Kishoendajal, Roni Klinkhamer, Helen Knopper, Frank Kraaijeveld, Karin Lachmising, Els Launspach, Diana Lebacs, Joan Leslie, Clyde R. Lo A Njoe, Ronny Lobo, Djordje Matic, Arjen van Meijgaard, Henriette de Mezquita, Quito Nicolaas, Annel de Noré, Frank Ong-Alok, Fred Papenhove, Glenn Pennock, Hans Plomp, Ton van Reen, Astrid H. Roemer, Arjen Sevenster, Brigitte Spiegeler, JP den Tex, Jacques Thönissen, Diana Tjin, Edith Tulp, Hans Vaders, Etchica Voorn, Bert Vuijsje, Karel Wasch, Rogi Wieg, Kristien De Wolf en de velen die ik zonder twijfel nu vergeet.

franc knipscheer
Haarlem, 14 november 2021

Meer over Koos van den Kerkhof bij Uitgeverij In de Knipscheer

Gedicht van Karel Wasch vertaald in het Indonesisch

VoorplatEngel-75Uit ‘Toen dichters over engelen droomden’ van Karel Wasch op Nederlandse poëzie in het Indonesisch, 11 oktober 2021:
Op ‘Suara suara dari utara’ (‘Stemmen uit het noorden’), het blog Puisi Belanda, is op 11 oktober 2021 het gedicht ‘Beduimeld’ uit de bundel ‘Toen dichters over engelen droomden’ geplaatst in een Indonesische vertaling van Siti Wahyuningsih en Albert Hagenaars geplaatst. In deze almaar groeiende digitale poëziereeks van een keur van Nederlandstalige dichters zijn inmiddels honderden gedichten geplaatst.
Lees hier het betreffende gedicht in het Nederlands en in het Indonesisch
Meer over ‘Toen dichters over engelen droomden’
Meer over Karel Wasch bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Dichter, verteller of een symbiose van de twee?» – Frank Decerf

VoorplatEngel-75Over ‘Toen dichters over engelen droomden’ van Karel Wasch in De Auteur, 6 oktober 2021:
(…) Veel van de gedichten zijn gelouterd door een vleugje wanhoop. In een parlandostijl groepeert de dichter 33 gedichten waarin hij vooral filmisch beschrijvend te werk gaat. (…) De nostalgie laat Wasch moeilijk los. Hij herbeleeft wonden en herinnert zich het afzien in al zijn facetten. Bij hem lees ik originele vondsten: een neergestorte piano wordt onderwerp van zijn poëtisch verhaal, idem dito met een zoutvaatje tot zelfs een varken in ontbinding. Of hoe deze schrijver alles in zijn poëzie probeert te betrekken. De gedichten leunen sterk aan bij een soort van miniverhaal. De dood, in al zijn varianten, is in deze bundel sterk aanwezig. Ook de nacht is een geliefkoosd decor. De auteur maakt geregeld bruggen naar zijn persoonlijk verleden. (…) Wasch schrijft ongebonden. Hij houdt er wel van om zijn gedicht te laten groeien tot een pointe. De vraag mag gesteld worden of Karel Wasch nu een dichter is, een verteller of een symbiose van de twee? In elk geval lezen we vaak mooie beelden zoals: De regen was gestopt en druppels / dropen nog in zigzagbeekjes langs de / vensterruit. / (…)
‘De Auteur’ is een driemaandelijks tijdschrift van de Vereniging van Vlaamse letterkundigen.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Toen dichters over engelen droomden’
Meer over Karel Wasch bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Prozagedichten met een vleugje alliteratie.» – Drs. B. Hummel

VoorplatEngel-75Over ‘Toen dichters over engelen droomden’ van Karel Wasch voor NBD/Biblion, 16 september 2021:
Karel Wasch (1951), biograaf van o.a. Dylan Thomas en Jack Kerouac en dichter, volgt in deze bundel een donker pad. ‘Geen huis geen bestemming’, ‘Vlucht’, ‘Geluk verloren’ en ‘Dodenakker’ zijn de weinig opbeurende titels van enkele afdelingen binnen de bundel. Deze bevat prozagedichten met een vleugje alliteratie. (…) Jeugdherinneringen, verloren liefdes en een vriend die ‘springt’ passeren de revue. Met wijdopen ogen staat de dichter op het strand. Hij tast de korrels af op zoek naar een verloren tijdsbesef: ‘Zand werd water en / water keerde weer / Het ruisen was een klankdecor / in diep gepeins verzonken’. De laatste afdeling heet dan ook ‘Geheim’. Antwoorden heeft de dichter niet. Het vragen lijkt hij voorbij. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Toen dichters over engelen droomden’
Meer over Karel Wasch bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Karel Wasch neemt de lezer mee in zijn gedroomde werkelijkheid.» – Geert Zomer

VoorplatEngel-75Over ‘Toen dichters over engelen droomden’ van Karel Wasch op MeanderMagazine, 1 september 2021:
De titel van de bundel is werkelijk prachtig. (…) Er is een openingsgedicht, gevolgd door drieëndertig andere gedichten, verdeeld over zes afdelingen. (…) De inhoud van de bundel doet aan een trap denken. Deze telt 34 treden. Het is een torentrap, die tot in de hemel reikt waar engelen wonen. De onderste trede is de eerste stap op weg naar het hogere; de reflectie op het ‘lage’. (…) In het openingsgedicht ‘Toen dichters over engelen droomden’ overhandigt de dichter aan de ik-figuur in het gedicht een sleutel, en zo ook aan de lezer. (…). ‘Mijn engel’, waarover de dichter schrijft is zijn wezenlijke zelf en de dichter leeft in zijn eigen geschapen droom. Om uit deze droom te ontsnappen heeft hij een sleutel nodig. Ineens heeft hij deze in handen en kan zo de toren beklimmen om zijn ware zelf, die in de hemel woont, te ontmoeten. (…) Karel Wasch neemt de lezer mee in zijn gedroomde werkelijkheid. Deze werkelijkheid is niet altijd even prettig. Het geluk, dat ons het meest herinnert aan ons bestaan in de hemel, lijkt soms verloren. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Toen dichters over engelen droomden’
Meer over Karel Wasch bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Mooi gestructureerde teksten glijden heel subtiel als muziek in het hoofd van de lezer.» – André Oyen

VoorplatEngel-75Over ‘Toen dichters over engelen droomden’ van Karel Wasch op Ansiel, 20 juli 2021:
Karel Wasch schrijft prozagedichten waarin nostalgie en weemoed een belangrijke rol spelen. De mooi gestructureerde teksten zijn vaak melancholische terugblikken op de tijd. Naar iets dat geweest is. De jeugd met zijn onbezonnenheid zegt vaarwel net zoals de voorbije liefdes afscheid nemen. Ook de stilte vormt een heel belangrijk element in deze bundel. ‘is er de pracht van stilte, / het mooiste geluid, de fijnst besnaarde / sfeermuziek.’ De dichter zelf is de beste sfeerschepper en zijn woorden glijden heel subtiel als muziek in het hoofd van de lezer.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Toen dichters over engelen droomden’
Meer over Karel Wasch bij Uitgeverij In de Knipscheer

‘Schimmig’ van Karel Wasch Gedicht van de Dag op Laurens Jz. Coster

VoorplatEngel-75Uit ‘Toen dichters over engelen droomden’ van Karel Wasch op Laurens Jz. Coster, 29 juni 2021:
Redacteur Raymond Noë maakt voor het blog Laurens Jz. Coster elke werkdag een keuze uit een poëziebundel van een Nederlandstalig dichter. ‘Dichter van de dag’ is op deze 29ste juni Karel Wasch (1951) van wie zojuist de bundel ‘Toen dichters over engelen droomden’ verscheen bij Uitgeverij In de Knipscheer. Het gekozen gedicht is ook geplaatst op Neerlandistiek.nl.

Schimmig

De dag was niet zo helder
als hij aanvankelijk leek,
er hingen stofdeeltjes in de
lucht. Het zonlicht had iets
groezeligs.
Hij ergerde zich aan de vervaging;
aan dit tweeduister,
dat nu ook zijn denken vertroebelde.
Tegelijkertijd zag hij zijn vrouw in
haar huidige hoedanigheid. Een wezen
zonder geheugen, snel in paniek
stukken oprapend van een verbrokkeld verleden.
Knappe koppen hadden mooie namen verzonnen
voor de duivelse aandoening, waartegen
geen kruid leek gewassen.
Hij verlangde naar het heldere licht
van Italië waar zij hun wittebroodsweken
hadden doorgebracht.
Daar schonk hij haar een ring met een
robijn, die ze was kwijtgeraakt, met
zijn liefde, die voor haar onherkenbaar was
geworden.

Meer over ‘Toen dichters over engelen droomden’
Meer over Karel Wasch bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Wasch is een natuurtalent – een meester in de taal.» – Pom Wolff

VoorplatEngel-75Over ‘Toen dichters over engelen droomden’ van Karel Wasch op Pomgedichten, 10 juni 2021:
(…) Karel Wasch is een dichter die bundel na bundel steeds opnieuw bewijst dat hij tot de absolute top van het Nederlandse dichtersgilde behoort. Dit keer las ik in één ademhaal de hele bundel om pas na het lezen van alle vierendertig proza-achtige poëzie gedichten verbluft te kunnen uit blazen. (…) Karel Wasch’ poëzie in deze bundel houdt precies het midden tussen wat je proza zou kunnen noemen en wat poëzie. (…) Steeds weer die prachtige beelden in poëzie, die A.L. Snijders achtige korte verhaalstructuur waarin poëzie wordt gegoten én tot leven wordt gebracht. (…) Langzaam tekent zich ook weemoed af en de aangekondigde vleugjes wanhoop. Zeg maar rustig angsten, barre angsten. Maar Wasch zou Wasch niet zijn als hij niet de meest bizarre angsten terug weet te brengen – om weet te vormen tot ragfijne en subtiele regeltjes poëzie die hij nog subtieler en bijna adembenemend laat opgaan in stiltes. Als lezer hoor je gewoon de stilte kloppen. Wasch is een natuurtalent – een meester in de taal, zeg maar rustig een grootmeester. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Toen dichters over engelen droomden’
Meer over Karel Wasch bij Uitgeverij In de Knipscheer

Karel Wasch – Toen dichters over engelen droomden. Gedichten

VoorplatEngel-75Karel Wasch
Toen dichters over engelen droomden
Gedichten met een vleugje wanhoop

Nederland
omslag Jona Rotting
gebrocheerd in omslag met flappen,
62 blz., € 17,50
ISBN 978-94-93214-42-2
eerste uitgave juni 2021

In Toen dichters over engelen droomden speelt de weemoed een rol. Niet de sentimentele, op louter gevoel gebaseerde, hang naar iets dat geweest is. Maar meer de onvermijdelijkheid van een voortrollende tijd. De jeugd komt in beeld als een afscheid. Liefdes zijn voorbij gegaan en ook de tijd waarin dichters hadden afgesproken nooit meer over iets triviaals te reppen, zoals in het titelgedicht. Ook geluid speelt een rol in deze bundel gedichten van Karel Wasch. Bijvoorbeeld van een piano die neerstort. Maar ook bezoekt de dichter een kerkhof en hoort hij daar kattengejank. Zijn jeugd herinnert hij zich als de blik op een zeppelin, die licht snorrend langskomt. Maar natuurlijk wordt hij in de steek gelaten en waagt hij zich aan het mysterie van een scheppingsproces. Zijn oude vriend, de schilder Erik, duikt weer even op, maar is nu vervangen door de geniale dichter Grotius uit het titelgedicht. Wasch zit dicht tegen zijn eigen belevenissen aan. Hij schept ook afstand en doet gelukkig aan zelfspot, wanneer zijn tocht door de herfst weer eens niets oplevert.

Karel Wasch (1951) is publicist, biograaf en dichter. Zijn gedichten werden in veel bladen opgenomen en zijn bundel Het geluid van denken, verscheen bij In de Knipscheer. Biografieën schreef hij over Floris Meijdam, Karel Wasch de oudere, Brendan Behan, Jack Kerouac en maar liefst 3 over Dylan Thomas (1914-1953) en een novelle over deze dichter. De roman van Wasch over de jaren ’60, De belegering van de jonker, oogstte veel bijval. Verder recenseert hij poëzie voor De Leestafel. En hij schrijft columns voor Meander. Met zijn gedichten won hij drie prijzen.

De pers over Het geluid van denken: “Een verzameling verzen vol verrassingen” – Remco Ekkers (Tzum); “Een bundel met poëzie van zeldzaam hoog niveau.” – Pom Wolff (Pomgedichten); “Een heldere getuigenis geschreven vanuit een oprecht gevoel van onrecht.” – Dirk Kroon (Poëziekrant).

Meer over ‘Toen dichters over engelen droomden’
Meer over Karel Wasch bij Uitgeverij In de Knipscheer