Over ‘De (zee)laarzen van Bernardo Ashetu’ in Nieuw Letterkundig Magazijn, (jrg. 35 nr. 1), mei 2017:
De Surinaamse dichter Bernardo Ashetu (1929-1982) publiceerde tijdens zijn leven één bundel: ‘Yanacuna’ (1963). Het grootste deel van zijn werk bleef in portefeuille. De mans achter het pseudoniem Ashetu, Hendrik George (Henk) van Ommeren, was marconist en werkte een deel van zijn leven op de koopvaardij. Als zeeman schreef hij heel wat zeegedichten. In veel daarvan is Ashetu’s neiging tot het surrealisme merkbaar. (…) In Nederland komt in 2007 ‘Dat ik zong’ op de markt en in 2011 de meest uitgebreide keuze ‘Dat ik je liefheb’, ook met gedichten uit de dertig ongepubliceerde bundels. Het is wonderbaarlijk om te zien dat degenen die iets zeggen over deze verzamelingen, allemaal heel enthousiast zijn, terwijl het werk verder een stil leven blijft leiden. Klaas de Groot schreef eerder over Bernardo Ashetu o.a. in Literair tijdschrift Extaze 17/18 ‘Water-Zee’ [Jrg. 5, nr. 1/2, april 2016]
Lees hier het artikel
Lees hier een uitgebreidere versie op Caraïbisch Uitzicht dd. 2 juni 2017
Meer over Bernardo Ashetu op deze site
Meer over Klaas de Groot op deze site
Tag: Klaas de Groot
«Een nummer dat je literaire vleugels kan geven om je vakantie aan zee of in het water het nodige aroma te geven.» – André Oyen
Over ‘Extaze 17/18 – Water-Zee’ op Ansiel, 29 mei 2016:
De redactie van dit prachtig literair tijdschrift tracht verrukking en verwondering op te roepen door de kracht van het woord en de verbeelding. En deze pogingen van de Extaze-redactie levert telkens een boekwerk af dat je heel gulzig proeft en waardeert. Zwakke nummers ben ik persoonlijk nog niet tegengekomen, maar de absolute hoogvlieger was toch wel het Frans Kellendonknummer dat een huiveringwekkend mooi literair eerbetoon was. ‘Extaze 17/18’ is uitzonderlijk een dubbelnummer waarin Water-Zee duidelijk dominant aanwezig, zowel in essay, kortverhaal als gedicht. Er wordt gemijmerd en gefilosofeerd over diverse items gaande van het zeemanslied van de Deense Lale Andersen tot de poëzie van Slauerhoff met immer en altijd water/en of zee op de achtergrond. (…) Een nummer dat je literaire vleugels kan geven om je vakantie aan zee of in het water het nodige aroma te geven.
Lees hier de recensie
Meer over Extaze
Literair tijdschrift Extaze 17/18 ‘Water-Zee’ [Jrg. 5, nr. 1/2]
Extaze 17/18 – Water-Zee
vijfde jaargang nr. 1/2
Genaaid gebrocheerd, geïllustreerd, 168 blz.
€ 29,50
Presentatie 14 april 2016
ISBN 978-90-6265-912-8
‘Water-Zee’ is een dubbelnummer, gedrapeerd rond ‘Een (on)mogelijke reisgenoot’, een poème fleuve van Theo van der Wacht. Als altijd bevat ‘Extaze’ een aantal essays. René ten Bos volgt Peter Trawney en François Jullien in hun visie dat het water zich op bijzondere wijze tot intimiteit verhoudt en dat de ervaring van intimiteit bij twee mensen er een van indifferentie is, dat wil zeggen dat in hun relatie de verschillen doorlatend (vloeiend) zijn geworden. Gedwee volgt hij hun theorieën echter niet. Marcel Poorthuis onderzoekt de stelling van de voorsocratische denker Thales van Milete dat water aan alles ten grondslag ligt. De verbondenheid van de mens met de wereld vanuit een soort oerprincipe impliceert een deelname aan de geschiedenis vanuit verantwoordelijkheid. Ad Zuiderent toont aan hoe belangrijk de rol van de zee en het strand is in het werk van Gerrit Krol, hoe ze de motor van zijn gedachten vormen, concreet en abstract. Arie Pos maakt in zijn essay over J. Slauerhoff duidelijk dat een groot deel van diens werk onverbrekelijk verbonden is met zijn zwerflust en zijn fascinatie voor de zee. In de rubriek ‘archief’ gedichten van Bernardo Ashetu, ingeleid door Klaas de Groot en gedichten van J. Slauerhoff. Verder korte verhalen van Kolja Aertgeest, Mark Baltser, Tim Dankers, Bram Esser, Hein van der Hoeven, Wim Hofman, Christien Kok, Felix Monter, Wim Noordhoek, Christian Oerlemans en Rob Verschuren. Gedichten van Felix Monter, Herman Rohaert, Brigitte Spiegeler, Harry Vaandrager, Gerrit Vennema, Theo van der Wacht en Miek Zwamborn. Het beeld in dit nummer is van Ronnie Krepel.
Lees ook nieuwe verhalen, gedichten, interviews en recensies op het digitale supplement van Extaze
Meer over Extaze
Meer over de presentatie
«Het leven verlengen van deze schrijver moet mogelijk zijn.» – Klaas de Groot
Over het gedicht van Gerrit Achterberg dat Lily van Leeuwen koos ter nagedachtenis aan haar vader op Caraïbisch Uitzicht, 4 april 2015:
In de maanden na het overlijden op 28 november 2007 verschijnen er in diverse Curaçaose kranten in memoriamgedichten (…) op Caraïbisch Uitzicht te lezen in de reeks ‘gedichten voor Boeli van Leeuwen’.
Op 28 januari 2008 verschijnt er in de Amigoe nog een gedicht in deze sfeer. Dochter Lily van Leeuwen koos van Gerrit Achterberg het volgende gedicht ter nagedachtenis aan haar vader: ‘Wie ik nu nog zal worden…’ De lezer van dit ‘ingezonden’ gedicht kan zich afvragen waarop deze keuze is gebaseerd. Voor een antwoord op die vraag is misschien dat wat Van Leeuwen schreef een mogelijke mijn om in te hakken.
Wat dan opvalt, is dat het gedicht eindigt zoals het begint, namelijk met een zeer beleefde dood: ‘gaat u mee, mijnheer’. Dit doet sterk denken aan de derde strofe van het gedicht ‘Moeder van mijn moeder’ uit de bundel Tempels in woestijnen. (…). Ook de opening van het gedicht wordt herhaald: ‘Wie ik nu nog worden zal is eender’. De ik bedoelt misschien dat de dood hem niet zal veranderen. Maar ook klinkt een adagium van Van Leeuwen door, namelijk ik ben die ik ben. Een echo van deze gedachte valt te lezen in de laatste regel van de derde strofe: ‘opdat ik des te meer / mijzelve wezen zoude’. Deze strofe begint met de ik als geheimhouder van het leven ‘in eigen beheer’. (…) In het prachtige verhaal ‘The rest is silence’, verschenen in Geniale anarchie, wordt de mens zelf een geheim genoemd en een universum.
Lees hier het hele artikel
Lees hier ‘Kleine chaos’ van Tommy Wieringa
Lees hier Klaas de Groot over gedicht Shrinivási voor Boeli van Leeuwen
Lees hier Klaas de Groot over gedicht Hans Vaders voor Boeli van Leeuwen
Lees hier Klaas de Groot over gedicht Walter Palm voor Boeli van Leeuwen
Lees hier Klaas de Groot over gedichten Helen Lashley en Coco Rais voor Boeli van Leeuwen
«Gedicht ‘Castilië’ van Walter Palm opgedragen aan Boeli van Leeuwen.» – Klaas de Groot
Uit ‘Boeli van Leeuwen, gezien door Walter Palm’ op Caraïbisch Uitzicht, 21 maart 2015:
Het tweede deel van Een vreemdeling op aarde ‘Dialoog met Maria’ opent met een indringend beeld van Spanje. Die tien bladzijden zouden zo een eigen leven kunnen leiden in Geniale anarchie, de verzameling verhalen waarmee Van Leeuwen in 1992 voorgoed zijn schrijverschap bewees. Het stuk begint als een lofzang met de opsommende stijl die kenmerkend is voor van Leeuwen. Spanje is het ‘país de santos y de cantos’, het land van ‘stier en maagd, muilezel en gitaar. En het land van Basken en Catalanen, Galiciërs en Valencianen, Andalusiërs en Castilianen. (…) Spanje en de Spaanse poëzie zullen beslist onderwerpen geweest zijn tijdens het gesprek dat Walter Palm in 1977 had met Boeli van Leeuwen. (…) Het wat en het hoe van het gesprek bracht Palm ertoe het gedicht ‘Castilië’ aan Boeli van Leeuwen op te dragen. Het gedicht staat in de verzamelbundel Met lege handen ging ik slapen, met een gedicht werd ik wakker (2002). Het is een gedicht over droog en golvend land dat door de opeenvolging van beelden en de herhaling in de zinsopbouw de dichtershand van Walter Palm verraadt.
Lees hier het artikel mét het gedicht ‘Castilië’
Meer over ‘Met lege handen ging ik slapen, met een gedicht werd ik wakker’
Meer over ‘Een vreemdeling op aarde’
«Schitterende sfeerbeelden van iets dat nooit en nimmer meer terugkomt.» – Hans Vaders
Over ‘Tempels in woestijnen’ van Boeli van Leeuwen in Ñapa (Amigoe), 1 november 2014:
Bij de negen gedichten zitten poëtische juweeltjes. Ik heb het dan niet zo zeer over het drietal gedichten met de oorlog als thema, namelijk ‘Soldaten’, ‘Luchtgevechten boven een krankzinnigengesticht’ en ‘Oorlog’. Maar goed, Boeli van Leeuwen was amper terug uit een zwaar geteisterd en verwoest Europa, uit een kreupel Nederland waar hij noodgedwongen de Tweede Wereldoorlog had moeten uitzitten in de schoolbanken. En waar zijn alma mater, het imposante gymnasium aan het Stokroosplein in Den Haag, op last van de Duitse bezetter in 1942 was gevorderd en kort daarna gesloopt in het kader van de aanleg van de Atlantikwall. En in juni 1947 was juist de eerste politionele actie in Indië begonnen, een complete oorlog die slechts verliezers zou opleveren. Van Leeuwen besefte toen al dat het leven de facto een slangenkuil behelsde met vele wonderlijke wezens met dito rituelen, zelfverkozen, aangeleerd of niet. Nee, het zijn eerder de prachtige strofen waarin hij zijn dorre dorstige eiland van toen bezingt. Schitterende sfeerbeelden van iets dat nooit en nimmer meer terugkomt – althans niet in een vorm die wij nu kennen. Er is geen plaats meer voor oude rituelen die in taal worden gebeiteld. (…) Een mooi uitgegeven bundel met treffend werk van Van Leeuwen waarin de contouren zich reeds aftekenen voor zijn latere in zijn romans uitgewerkte thematiek.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Tempels in woestijnen’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Hans Vaders bij Uitgeverij In de Knipscheer
LETTERIJ brengt ‘200 jaar Nicolaas Beets’ onder de titel ‘Haarlem, stad waarvoor mijn boezem blaakt’
Op donderdag 2 oktober 2014 vindt de aftrap plaats van de eerste editie van de 6de jaargang van Letterij, het literair café van Uitgeverij In de Knipscheer in de Pletterij. Met ingang van dit seizoen vangt de avond aan met de Haarlemse dichters-estafette. Voor de pauze wordt het podium geschonken aan telkens vier Haarlemse schrijvers dichters uit de Haarlemse regio – bekend en minder bekend, jong of ouder – die zich elk presenteren met tien minuten kort proza of poëzie. Aan het eind van het seizoen (mei 2015) zullen we zien hoe lang de lijst is geworden.
Het programma-uur na de pauze wordt gewijd aan een gesprek met een auteur, aan een spraakmakende publicatie of aan een bijzondere literaire gebeurtenis. Op 2 oktober is dit ‘200 jaar Nicolaas Beets’ onder de titel ‘Haarlem, stad waarvoor mijn boezem blaakt’. Het spits wordt afgebeten door een korte introductie door neerlandicus en gastredacteur van dit programma Klaas de Groot middels een interview met redacteur Peter de Rijk. Daarna is de microfoon aan George Slieker voor een lezing-met-beeld over Beets, waarin méér dan alleen de Camera Obscura (dat Beets onder het pseudoniem Hildebrand schreef) ter sprake komt. George Slieker publiceerde tal van artikelen over Nicolaas Beets en is o.a. de auteur van De ‘Camera Obscura’ in beeld.
Joost Mulder leest vervolgens een aantal gedichten en/of fragmenten uit gedichten van Beets met muzikale begeleiding en intermezzi van zijn Ampzing Genootschap-companen, van wie tekenaar Eric Coolen de auteur is van Beelden uit de Camera Obscura – Vijftig jaar Hildebrandmonument.
De avond wordt afgesloten met virtuele wandeltocht door Wim Vogel langs de Haarlemse plekken die in de Beets-biografie een rol hebben gespeeld.
Dit Beets-programma wordt voorafgegaan door de eerste aflevering van de Haarlemse dichters-estafette met Lisette Erdtsieck, Frans Koopman, Joubert Pignon, Esther Nicolette Segaar. Schrijvers en dichters uit de Haarlemse regio, bekend en minder bekend, jong en ouder, presenteren zichzelf met tien minuten poëzie of met kort proza.
Lisette Erdtsieck is geboren in België en woont in Haarlem. Ze werkte als programmamaker en redacteur voor televisie. Nu geeft ze les in klasieke Vijnana yoga. In 2012 won ze de Haarlemse Debuutprijs met haar roman Reis van de Zeemeermin. Zij zal 2 oktober een kort verhaal lezen.
Frans Koopman komt uit Heemskerk. In 2012 drong hij door tot de finale van de Nationale Gedichtenwedstrijd onder jury-voorzittershap van de voormalige dichter des vaderlands Ramsey Nasr. Zijn jongste dichtbundel Droog dus verscheen eerder dit jaar.
Joubert Pignon is in het Haarlemse geen onbekende. Hij is de auteur van Er gebeurde o.a. niets, een roman-in-korte-verhalen die werd genomineerd voor de Academica Literatuurprijs. Hij maakte met muzikant Mathijs Leeuwis de literair-muzikale voorstelling Waar beren drinken.
Esther Nicolette Segaar viel op bij de Haarlemse Dichtlijn-op-tournee en bij Dichters Zonder Tralies. Zij is tekstschrijver en redacteur met een voorliefde voor de poëzie.
Het programma voor de pauze wordt afgesloten met een gastoptreden van de stadsdichter van Haarlem, Nuel Gieles. Hij zet de deur naar het Beets-programma na de pauze alvast op een kier met een speciaal ter gelegenheid van het heropende Hildebrandmonument geschreven stadgedicht.
Aanvang 20.00. Toegang: € 5,00, tot 25 jaar € 3,00
Reserveren is gewenst, via reserveren@pletterij.nl of bel 023 542 35 40.
Presentatie: Peter de Rijk (interview), Franc Knipscheer (host).
Van 18.00 – 19.00 uur is er Roni’s Eetcafé. Eerlijk, heerlijk, vega en goedkoop: € 7,50 voor een complete maaltijd. Combi Letterij € 10,00.
Meer over Letterij
«Een krachtig begin van een machtig schrijverschap.» – Klaas de Groot
Bij de overdracht van de literaire nalatenschap van Boeli van Leeuwen aan het Letterkundig Museum in den Haag, 15 december 2013:
In de literaire nalatenschap van Boeli van Leeuwen trof mij in het bijzonder de aanwezigheid van een exemplaar van het poëtisch debuut van Van Leeuwen. Tempels in woestijnen heet die bundel, gepubliceerd in 1947. (…) De drukgeschiedenis van de bundel Tempels in woestijnen heeft een prachtig verhaal opgeleverd. Dat verhaal heet ‘Onkel Patrice’, het staat in Geniale Anarchie. Een hilarisch detail in dat verhaal is het feit dat Van Leeuwen sommige gedichten moest herzien, omdat er niet genoeg loden letters op het eiland voorradig waren. Een treffend voorbeeld van de macht van de techniek over de kunst. Of dit gegeven waar is, doet er niet toe. Het past bij alle andere verhaalelementen waarmee de auteur zijn verslag lardeert.
Lees hier de tekst van Klaas de Groot
Meer over ‘Tempels in woestijnen’
Meer over de literaire nalatenschap van Boeli van Leeuwen in De Parelduiker (2013 /5)
Meer over Boeli van Leeuwen
«Voor het schrijven verkoos Boeli van Leeuwen het Nederlands.» – Aart G. Broek
Ets Bert Kienjet
Aart G. Broek bij overhandiging nalatenschap aan Letterkundig Museum, 15 december 2013:
‘Met een enkele lezer ben ik niet tevreden,’ liet Boeli van Leeuwen mij eens weten in een gesprek en hij vervolgde: ‘Hoe meer mensen mij lezen hoe liever het mij is.’ (…) ‘Papiamentu is mijn moedertaal. Wij spraken thuis altijd Papiamentu, ook toen ik van 1936 tot in 1946 met mijn moeder in Nederland woonde. In het Papiamentu SCHRÍJVEN is echter een heel andere zaak!’ Voor het schrijven verkoos Van Leeuwen het Nederlands.
Lees hier
de toespraak van Aart G. Broek
Lees hier het verslag op Caraïbisch Uitzicht
Opening expositie in en overdracht van de literaire nalatenschap van Boeli van Leeuwen aan Letterkundig Museum.
Maak op 15 december nader kennis met een belangrijke representant van de Nederlandstalige literatuur van de Caribische eilanden. De literaire nalatenschap van mr. dr. W.C.J. (Boeli) van Leeuwen (1922–2007) wordt toevertrouwd aan het Letterkundig Museum in Den Haag. Op 15 december a.s. zal het Letterkundig Museum de zorg voor deze bijzondere aanwinst onderstrepen met de opening van een bescheiden expositie uit de nalatenschap. De jurist Van Leeuwen kreeg op zijn geboorte-eiland Curaçao en in Nederland vooral bekendheid als literair auteur. Zijn boeken worden nog steeds herdrukt door uitgeverij In de Knipscheer, zoals de romans De rots der struikeling (1959), Schilden van leem (1985) en Het teken van Jona (1988), essays als in De taal van de aarde (1997) en de verzameling columns Geniale anarchie (1990).
Lees hier en hier de uitnodiging
Meer over Boeli van Leeuwen