«Grensoverschrijdend gedrag?Tegenspraak kan je letterlijk of figuurlijk de kop kosten.» – Aart G. Broek

Over ‘Dwarsliggers’ door Aart G. Broek in artikel op Management Site, 4 maart 2024:

Grensoverschrijdend gedrag? Hoog tijd om tegenspraak te leren geven en te faciliteren. (…) Het is een fikse opgave voor ieder van ons om naar tegendraadse en deugdelijk onderbouwde kritiek te luisteren. Waarom is het zo’n opgave om tegenspraak te incasseren en daadwerkelijk te verwerken? Een antwoord formuleren begint met weten wat er sociaal-emotioneel speelt. In essentie is de pijnlijke schok die bij gefundeerde tegenspraak ontstaat een kwestie van ‘schaamte’. Door de onderbouwde kritiek horen we praktisch even niet ín de groep, maar staan juist te kijk vóór de groep waartoe we (willen) behoren. In onze jeugd doen we allemaal pijnlijke ervaringen op met het slachtofferschap van afwijzen, uitsluiten, kleineren. Ervaringen met dergelijke vernederingen én de angst die opnieuw te kunnen ervaren noemen we schaamte. (…) Het gaat bij schaamte om de ervaring dat het persoonlijke ‘ik’ wordt geraakt. Dat snijdt ons diep door de ziel. (…) We haten schaamte: het venijnige samenballen van angst, verdriet en woede. (…) De schok van schaamte vertaalt zich in agressie. (…) Tegenspraak kan je letterlijk of figuurlijk de kop kosten. (…) De geschiedenis leert ons dat tegenspraak dikwijls getergd van tafel wordt geslagen en de boodschapper hardhandig worden uitgeschakeld. (…) De persoon die de tegenspraak aandraagt heeft vrijwel altijd het beste met de eigen organisatie – of de samenleving in het algemeen – voor. (…) In principe kan iedere (overheids)organisatie of elk bedrijf voordeel behalen met het faciliteren van tegenspraak. (…) Bovendien mag van deugdelijk gefaciliteerde tegenspraak worden verwacht dat het een preventieve werking heeft op het steeds dreigende klokkenluiden. Kortom, voorkom klokkenluiden, word een dwarsligger. (…)

Lees hier het artikel
Meer over ‘Dwarsliggers’

‘De waarheid krijgt geen stoel om op te zitten’ – Elis Juliana

Elis Juliana
Column over Elis Juliana n.a.v. overlijden vijf jaar geleden door Aart G. Broek op Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 23 juni 2018:
(…) Centraal in zijn poëzie staat de vermeende onhebbelijkheid van de Curaçaoënaar om de werkelijkheid niet onder ogen te zien. Nauw hiermee verbonden is de sterke gewoonte om zich een schijnwereld aan te meten waarvan vermoed wordt dat die draaglijker en leefbaarder is dan de werkelijkheid van elke dag. Juliana heeft in een viertal dichtbundels deze schaamtegevoelens en de bijkomende hang naar camouflage, huichelarij, roddel, dikdoenerij, agressie en andere schaamtemanifestaties bespreekbaar willen maken en willen doorprikken. ‘Voorzichtig doorprikken, want,’ zoals hij zelf zegt in een gesprek dat ik ooit met hem had, ‘je hebt geen vijanden nodig.’ (…) Af en toe mocht een zekere moedeloosheid de kop op steken, daarmee toonde Juliana zich zelf echter nog geenszins gewonnen. Hij bleef schrijven en zijn boodschap onvermoeibaar uitdragen. (…)
Recentelijk publiceerde Aart G. Broek ook twee columns over klokkenluiden en dwarsliggers en schaamte. Klik hier voor de drie columns
Meer over Elis Juliana op deze site

«De noodzaak van dwarsliggers.»

Aart G. Broek over Vestia-directeur Erik Staal op Joop.nl, 13 juni 2014:
Kritiek wordt nogal eens weggemoffeld binnen bedrijven en organisaties. Of komt door de heersende cultuur gewoon niet meer boven drijven. Niettemin is tegenspraak cruciaal om fiasco’s te voorkomen, zo tonen nu ook weer de debacles bij de woningcorporaties aan. Voor tegenspraak was bij de corporatie Vestia geen plaats onder het bestuurlijke regime van Erik Staal. Dit vernam de Parlementaire Enquêtecommissie Woningcorporaties uit de mond van de man die Staal opvolgde als interim-bestuurder, Gerard Erents. Geen constatering die opzien zou hoeven baren: het veronachtzamen van tegenspraak blijkt schering en inslag. (…) Bovendien mag van deugdelijk gefaciliteerde tegenspraak worden verwacht dat het een preventieve werking heeft op het steeds dreigende klokkenluiden. Rails worden stevig door dwarsliggers; organisaties ook.
Lees hier het hele artikel
Meer over ‘Dwarsliggers’

«Er staat ons een half dozijn praktische opties ter beschikking om tegenspraak mogelijk te maken. Rails worden sterk door dwarsliggers. Organisaties ook.» – Aart G. Broek

Over ‘Dwarsliggers – Tegenspraak onder schaamteloos leiderschap’ op Beroepseer.nl, 26 februari 2013:
U kent de miljardenverslindende missers. Wist u ook dat er, stuk voor stuk, tijdig én grondig beargumenteerd voor werd gewaarschuwd? Neem nou het krachteloze optreden van De Nederlandsche Bank inzake ABN Amro, ING en SNS Reaal, de Noord/Zuid-metrolijn in Amsterdam, de resultaatloze arbeidsre-integratiebureaus, treintrajecten als de Betuwelijn en de Hoge Snelheidslijn, de aankoop van het gevechtsvliegtuig Joint Strike Fighter, het doorzetten van de aankoop van de Fyratreinen, IT-projecten bij tientallen gemeentes, militaire vredesmissies in tribale samenlevingen, de beschermde privatisering van woningcorporaties, van zorg- en onderwijsinstellingen en van de organisaties voor sociale werkvoorziening – om nog maar te zwijgen over gerechtelijke dwalingen, medische missers en wetenschappelijke fraude, en over dodelijke beproevingen in Volendam, Enschede en Schiphol-Oost. Tal van fiasco’s, hoogst dramatisch dikwijls, waarvoor tijdig en deugdelijk onderbouwd werd gewaarschuwd, zij het vrijwel altijd door enkelingen: moedige dwarsliggers.

Meer over ‘Dwarsliggers’

Meer over Aart G. Broek