Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan voor NBD / Biblion, 25 maart 2021:
Frans Lopulalan (1953-2020) debuteerde in 1985 met ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’. Als zoon van Molukse ouders beschrijft hij hoe hij samen met zijn broer opgroeide in Nederland. Zijn vader was een KNIL-militair en werd met het gezin en andere familieleden naar Nederland getransporteerd. Aanvankelijk wonen de Molukse mensen samen in een kamp dat in Nederland voor hen wordt ingericht. De omstandigheden zijn er bar, maar de verhuizing naar een Hollandse doorzonwoning valt ook niet mee. Er is voor alle generaties een duidelijk merkbare kloof tussen hun oosterse tradities en de Nederlandse samenleving waar ze in terecht zijn gekomen. Vasthoudend aan eigen gebruiken en met veel respect voor hun voorouders proberen ze samen te overleven, ver verwijderd van alles wat hen ooit zo dierbaar was. Twee prachtige, autobiografische novellen, ‘De barak’ en ‘De veertigste dag’, die de lezer meenemen naar Nederland in de tweede helft van de 20e eeuw en een inkijk geven in het leven van Molukse mensen na hun aankomst in Nederland. Toegankelijk en meeslepend geschreven. Ernst Jansz schreef het voorwoord bij deze nieuwe druk.
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
Tag: KNIL
«Mooie novelle met twee zeer innemende verhalen over de jeugd van een Ambonese jongen.» – Margot Poll
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan in NRC.next, 19 maart 2021:
Dit jaar is het precies zeventig jaar geleden dat op 21 maart 12.500 Molukkers per schip naar Nederland kwamen. Daarom is de mooie novelle ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van de Molukse schrijver Frans Lopulalan (1953-2020) opnieuw uitgegeven. Zijn vader was één van deze KNIL-militairen die voor Nederland hadden deelgenomen aan de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog en nu tijdelijk is Nederland zouden worden opgevangen. In twee zeer innemende verhalen beschrijft Lopulalan het verhaal van zijn jeugd – hoe het was met andere gezinnen in de barakken in Woerden te wonen en later te verhuizen naar een huis in Leerdam. Hoe het was om als Ambonese jongen op de School met de Bijbel te belanden waar ‘de kinderen van Christelijk Nederland ons naar believen mochten vernederen’. Maar de twee verhalen zijn vooral een ode aan zijn vader die hij zag worstelen met het trauma ontstaan door de gebeurtenissen in voormalig Nederlands-Indië. Hij zag de eenzaamheid van de Molukkers in Nederland, hij zag het verlangen om terug te gaan naar Porto op Saparua. Over datzelfde trauma schreef Lopulalan in 1997 een toneelstuk waarin hij volgens toneelrecensent Kester Freriks de ‘mooiste en ook de meest theatrale zin van het theaterseizoen’ had geschreven: ‘Je kunt niet boos zijn op een jongen met heimwee’.
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
«De liefde voor zijn vader dubbel en dwars goedgemaakt.» – Marjo van Turnhout
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan op Leestafel, 13 maart 2021:
‘Jongen, als ze je vragen waar je vandaan komt, zeg dan nooit dat je uit Woerden komt, maar uit Porto op Saparua.’ Maar hij is geboren in Nederland, in het kamp, waar hij gelukkig was. Tussen de regels door proef je het onvermogen van de zoon, geboren en getogen in Nederland, die zijn weg heeft gevonden en zich niet helemaal kan inleven in de vader die tot op het laatst verteerd wordt door heimwee naar Zijn land. (…) Het waren de jaren vijftig van de vorige eeuw. Met andere KNIL-militairen kwamen ook groepen Molukkers naar Nederland. In Indonesië zijn ze niet meer veilig als Nederland de strijd heeft verloren. Noch de Nederlanders noch de Indonesiërs willen iets horen over een Onafhankelijke Molukse Staat. Een groep Molukkers, waaronder het gezin Lopulalan wordt in Woerden gehuisvest. De vader van Frans is beter geschoold dan menige andere kampbewoner, en wordt vaak om hulp gevraagd. Thuis voedt hij zijn kinderen op volgens de tradities, waarin ook de overledenen deel uit maken van het leven. Ze worden tweetalig opgevoed: ze leren zowel Nederlands als Maleis. (…) De verhalen tonen de liefde die de schrijver had voor zijn vader, misschien bij leven te weinig onderkend, maar nu in dit boek dubbel en dwars goedgemaakt. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een meesterwerk zoals je maar zelden leest.» – Marianne Janssen
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan op LeesKost, 18 februari 2021:
De kleine Frans wordt geboren in het Ambonezenkamp in Woerden. Een kamp met hekken eromheen, de jongen weet niet beter. Alle volwassenen om hem heen zijn afkomstig van de Zuid Molukken en iedereen koestert de wens ooit weer terug te gaan, naar huis. ‘Thuis’ is het onderwerp van alle volwassen gesprekken. (…) De auteur haalt vol liefde, weemoed en gevoel voor het kleinste detail herinneringen op aan zijn jeugd. (…) Razernij, verdriet, inwendige woede, en je dan tóch beheersen… dat was de manier waarop zijn vader zijn verlangen en heimwee naar Ambon verbeet. De realiteit verscheurt de dromen en de illusies. (…) Lopulalan heeft de gave kleine gebeurtenissen groots te beschrijven, grote gebeurtenissen terug te voeren tot de kern. De liefde voor zijn vader doordesemt de pagina’s. Dit briljant geschreven en ontroerende boek is een ware parel, zacht glanzend, zeldzaam en kostbaar. Wat is het jammer dat Lopulalan niet meer geschreven heeft. Ik vind het een meesterwerk zoals je maar zelden leest.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
Frans Lopulalan – Onder de sneeuw een Indisch graf
Frans Lopulalan
Onder de sneeuw een Indisch graf
roman
Nederland-Indonesië
met een Voorwoord van Ernst Jansz
gebrocheerd in omslag met flappen
182 blz., € 17,50
formaat 145 x 205 mm
oorspronkelijke uitgave 1985
heruitgave januari 2021
ISBN 978-94-93214-20-0
Eigenlijk pas sinds zij het aandurfden de wapens op te nemen ‘bestaan’ Zuidmolukkers – en dan nog in hoofdzaak als item in de media of als studieobject voor sociaal-academici. De twee verhalen van Onder de sneeuw een Indisch graf door de Molukse schrijver Frans Lopulalan gunnen ons nu voor het eerst van binnenuit een blik op het leven van de Molukkers, zoals zich dat vanaf de jaren vijftig van de vorige eeuw in Nederland heeft afgespeeld.
In beide verhalen speelt de vaderfiguur, een militair van het voormalige KNIL, een vooraanstaande rol. Hij staat model voor alle Molukse vaders die in de kracht van hun leven naar Nederland werden getransporteerd en in de kampen geprobeerd hebben hun kinderen in de strenge oosterse traditie op te voeden. De schrijver trekt zich het lot aan van die stoere mannen van weleer, die hun jaren van ouderdom lijdzaam uitzitten in Hollandse doorzonwoningen, wachtend op het einde dat meedogenloos afrekent met elke illusie.
«Hier wordt de essentie van het schrijven geraakt, en van het feit een Molukker te zijn.» – Vrij Nederland
«Moeiteloze beheersing van het literaire métier… Een voortreffelijk boek.» – de Volkskrant
«Onder de sneeuw een Indisch graf laat niets te raden over omtrent Lopulalans stilistische gaven. Eenvoudig, rechtdoorzee en toch geraffineerd. Echt een pret om te lezen.» – Intermagazine
«Een verschrikkelijk trots en verschrikkelijk mooi boek. Het beste literaire debuut van 1985.» – Leidsch Dagblad
Onder de sneeuw een Indisch graf is de debuutroman uit 1985 van Frans Lopulalan (1953–2020). Van zijn hand verscheen in 1994 nog Dakloze herinneringen.
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over de Molukse schrijfster Yvon Muskita
‘Geen gewoon Indisch meisje’ van Marion Bloem op De koloniale leeslijst
Maaike Meijer over ‘Geen gewoon Indisch meisje’ van Marion Bloem in De koloniale leeslijst, (Dichters & Denkers) De Groene Amsterdammer, nr. 35, 26 augustus 2020:
De koloniale leeslijst: Nu standbeelden sneuvelen en ons koloniale verleden opnieuw tegen het licht wordt gehouden, is het interessant om te kijken hoe dat koloniale bestaan eruitzag in de Nederlandse literatuur. Deze zomer herleest De Groene Amsterdammer schrijvers als Edgar Cairo, Frank Martinus Arion, Boeli van Leeuwen, Multatuli. In het oeuvre van Marion Bloem speelt ‘het Indische’ een grote rol. ‘Geen gewoon Indisch meisje’, haar debuut over de gespleten Sonja/Zon, was een eclatant succes. Marion Bloem maakte met ‘Geen gewoon Indisch meisje’ uit 1983 deel uit van een opkomend golfje van auteurs uit de tweede generatie van Indische Nederlanders. Hun ouders werden bedreigd als Indo’s, of hadden als KNIL-militairen gediend, dwangarbeid verricht onder Japanse bezetting dan wel in Japanse interneringskampen gezeten. (…) In Marion Bloems ‘Geen gewoon Indisch meisje’ bestaat de ik-persoon uit twee entiteiten: Sonja en Zon. Sonja past zich verbeten aan, Zon houdt vast aan een rebels anders-zijn. (…) Marion Bloem bouwde een indrukwekkend literair en autobiografisch oeuvre op, waarin ‘het Indische’ vaak terugkeert. Het recente sluitstuk daarvan is het vuistdikke ‘Indo: Een persoonlijke geschiedenis over identiteit’ (2020). (…) Bij Marion Bloem keerden de thema’s ook vaak terug, en soms leverde dat nieuwe, unieke werken op. ‘Indo’ roept echter vooral heimwee op naar ‘Geen gewoon Indisch meisje’. Dat is en blijft een parel, nog altijd boeiend en relevant.
Met ‘Geen gewoon Indisch meisje’ debuteerde Marion Bloem in 1983 voor een volwassen lezerspubliek bij Uitgeverij In de Knipscheer.
Lees hier het artikel van Maaike Meijer
Lees ook over ‘Schilden van leem’ van Boeli van Leeuwen in De koloniale leeslijst
«Prettig leesbaar, eenvoudig verteld verhaal over een belangrijke periode in de geschiedenis.» – Ko van Geemert
Over ‘Het geheime wapen’ van Janny de Heer in Parbode nr. 169, mei 2020:
In ‘Het geheime wapen’, ondertitel ‘Hoe de liefde standhoudt in een gestoorde wereld’, vertelt Janny de Heer het levensverhaal van Cas Caupi uit Suriname en Elvira van Castel uit Nederland, (…) Cas komt bij het KNIL terecht. We schrijven de jaren dertig van de vorige eeuw. (…) Maar dan slaat het noodlot toe: in 1942 bezet Japan het land. Cas vlucht, maar wordt uiteindelijk gepakt en tewerkgesteld bij de aanleg van de Pakanboeroespoorweg op Sumatra. Elvira belandt met haar kinderen in een Japans interneringskamp. Na veel ontberingen halen ze heelhuids de vrede, 15 augustus 1945. Het gezin wordt herenigd en vestigt zich in Suriname. Janny de Heer is een onderhoudend vertelster en bedreven researchster. (…) Het is een prettig leesbaar, eenvoudig verteld verhaal over een belangrijke periode in de geschiedenis. (…)
Lees hier verder
Meer over ‘Het geheime wapen’
Meer over Janny de Heer bij Uitgeverij In de Knipscheer
«De beeldende, vooral overtuigende en uitgebreide schrijfstijl maakt het lezen tot een feest.» – Moon Kager
Over ‘Het geheime wapen’ van Janny de Heer op Mustreads or Not!, 15 april 2020:
We reizen af naar Suriname, Holland, Indië, waar het in de tijd van de oorlog niet bepaald een weelde was om te leven. ‘Het geheime wapen’ vertelt het verhaal van de Surinaamse Cas en de Hollandse Elvira. Cas en Elvira trouwen in 1935 met de handschoen aan, in de hoop hun leven samen op te bouwen, Cas is militair in het KNIL dan komt de oorlog, en staat het leven van Cas en Elvira op zijn kop. Een historisch verhaal, waarin alle facetten van het leven aanbod komen. (…) De beeldende, vooral overtuigende en uitgebreide schrijfstijl maakt het lezen tot een feest, het verhaal verschijnt op je netvlies, en je voelt als van zelf mee met de personages in het boek. (…) Wat een heerlijke roman, een verhaal waarin je een goed beeld krijgt van het leven van een echtpaar welke hun geluk zoekt, van Suriname reis je naar Holland van Holland naar Nederlands-Indië en weer terug naar hun beider geboortegrond, het verhaal zal je niet onberoerd laten, je proeft de strijd, de onmacht en de liefde. Janny de Heer verweeft alle ingrediënten tot een indrukwekkende roman welke je niet mag missen.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het geheime wapen’
Meer over Janny de Heer bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Boeiend voor ieder die meer wil weten over de geschiedenis van Nederlands-Indië en de gezinnen die de oorlog meemaakten.» – Els Willems
Over ‘Het geheime wapen. Hoe de liefde standhoudt in een gestoorde wereld’ van Janny de Heer voor NBD / Biblion, 28 november 2019:
Het relaas van een Surinaams-Nederlands gezin in de oorlogsjaren in Nederlands-Indië. De naïeve Cas, uit een welgestelde Surinaamse familie, vertrekt in de dertiger jaren van de twintigste eeuw naar Nederland om militair te worden. Tot zijn teleurstelling wil de KNMA hem niet aannemen. In plaats daarvan wordt hij als KNIL soldaat uitgezonden naar Indië, wat hem beter past vanwege het klimaat. Hij trouwt met de Limburgse Elvira die hem acht kinderen schenkt. Zij heeft het moeilijk in de tropen. Als ze eenmaal gewend is, breekt de oorlog uit. Beide echtelieden belandden in een Jappenkamp. Cas werkt als dwangarbeider aan de Pakan Baroe spoorweg, Elvira zit met haar kinderen in een vrouwenkamp. De ellende van vernederingen en geweld wordt invoelend beschreven. (…) Boeiend voor ieder die meer wil weten over de geschiedenis van Nederlands-Indië en de gezinnen die de oorlog meemaakten. (…) Bevat literatuurlijst, woordenlijst, bronnen, lijst van musea en woord van dank.
Lees hier de recensie
Meer over Janny de Heer bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Voor mij persoonlijk één van de rijkste Nederlandstalige leeservaringen van het jaar.» – André Oyen
Over ‘Het geheime wapen’ van Janny de Heer op Lezers tippen lezers, 7 november 2019:
(…) In het dankwoord van ‘Het geheime wapen’ verklaart de auteur dat in dit boek een fictieve familie model staat voor vele mannen, vrouwen en die in Indië het oorlogsleed aan den lijve hebben ondervonden. Met andere woorden het levensverhaal van Cas en Elvira dat zich afspeelt tegen het decor van het Nederlands koloniale verleden vertegenwoordigt het leed van vele Nederlanders. (…) Het verhaal kent zijn start én einde in Suriname. We volgen Cas aldaar, maar ook in Nederlands-Indië en Nederland, waar hij zijn toekomstige echtgenote leert kennen. (…) We krijgen een kijkje in de tijd dat Nederland, Nederlands Indië en Suriname met elkaar verweven waren. (…) De cirkel lijkt rond wanneer Cas na loodzware jaren het levensgeluk met zijn gezin denkt terug te vinden op zijn geboortegrond. Maar het lot laat zich niet keren. (…) ‘Het geheime wapen’ is veel meer dan een familieroman. In het levensverhaal van Cas en Elvira kronkelt het Nederlands koloniale verleden. Uit alles in het boek blijkt dat dat Janny De Heer heel degelijke research heeft gedaan. Fictie en non-fictie zijn heel gedreven in mekaar verweven en schonken mij persoonlijk één van de rijkste Nederlandstalige leeservaringen van het jaar.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het geheime wapen’
Meer over Janny de Heer bij Uitgeverij In de Knipscheer