Leon de Winter – Zoeken naar Eileen W.

LEON DE WINTER
Zoeken naar Eileen W.

Nederland, Roman
Gebonden, 288 blz., 17,50
ISBN 90-6265-413-4
Achttiende druk 2001

In 1981 breekt Leon de Winter (in 1979) bekroond met de Reina Prinsen Geerligsprijs voor zijn debuutroman De (ver)wording van de jongere Dürer definitief door naar het grote lezerspubliek met Zoeken naar Eileen W. De eerste druk van de luxe paperbackeditie (met een omslag in zeven kleuren) bedraagt in 1981 meteen 10000 exemplaren, waarna vele herdrukken in diverse edities volgen.
In 1995, het jaar waarin Leon de Winter met Serenade auteur is van het Boekenweekgeschenk, verschijnt Zoeken naar Eileen W. voor het eerst in een gebonden editie. Inmiddels bedraagt de totale drukoplaag 125.000 exemplaren.

De verteller in Zoeken naar Eileen W. drijft een winkel in tweedehandsboeken in de Londense wijk Clapton en brengt zijn dagen door met het beschrijven van een zoektocht naar een zekere Eileen, een Iers meisje dat hij bij toeval heeft ontmoet maar dat plotseling van de aardbodem verdwenen lijkt te zijn. Wie was zij? Wat heeft haar bewogen om van de ene op de andere dag te verdwijnen? En waarom wordt hij zo door haar geobsedeerd?

In Noord-Ierland overziet hij stukje bij beetje de intrigerende en complexe positie waarin Eileen zich heeft bevonden. Op basis van deze inzichten en de summiere gegevens die hij over haar verzameld heeft schrijft hij haar `biografie’ – een klassiek geconstrueerd liefdesverhaal rond een meisje dat langzaam bezwijkt onder de druk van de omstandigheden. Zijn speurtocht naar Eileen is tevens een tocht door zijn eigen verbeeldingswereld, en naar het einde toe zijn deze twee steeds minder van elkaar te scheiden.

De pers over Zoeken naar Eileen W.
«Zoeken naar Eileen W. wordt gekenmerkt door twee belangrijke tegenstellingen: die tussen beweging en stilstand, en die tussen fantasie en werkelijkheid. Ze geven de vertelling een bijzondere dynamiek. Dat tot de werkelijkheid de Noord-Ierse actualiteit van twee elkaar op leven en dood bevechtende religies behoort, geeft de roman bij alle symboliek en complexiteit van de chronologie, een toets van ‘suspense’ die hem soms op een thriller doet lijken. De Noord-Ierse realiteit leidt geen eigen leven, maar is opgenomen in het geheel van de tegenstellingen die zorgvuldig en precies worden uitgewerkt, waardoor ze heel concreet een andere tegenstelling in het leven roepen: die tussen de enkeling en zijn omgeving. Het accent op de fantasie in dit boek benadrukt hoe schrijnend groot de afstand tussen eenling en maatschappij ervaren wordt… Vooral heb ik bewondering voor dit boek, omdat het een machtig pleidooi is voor de verbeelding, wier kracht in het huidige tijdsgewricht toch al te zeer gekortwiekt dreigt te worden.» – Volkskrant, Willem Kuipers

«Verbazend knap geconstrueerd… Leon de Winter heeft een fascinerende manier gevonden om het proces van verbeelden de vorm te geven van een verhaal.» – Trouw, Tom van Deel

«De Winter wekt bewondering op door zijn vaardigheid om essentiële thema’s een menselijke vorm te geven.» – Vrij Nederland, Carel Peeters

«Wat bij W.F. Hermans de oorlog is, wordt in De Winters roman Noord-Ierland, waar ieder individueel gedrag politieke reikwijdte krijgt. Zoeken naar Eileen W. is ongetwijfeld het beste boek dat Leon de Winter tot nu toe schreef.» – Haagse Post, Jaap Goedegebuure

Leon de Winter – De (ver)wording van de jongere Dürer

LEON DE WINTER
De (ver)wording van de jongere Dürer
.
Nederland, Roman
Gebonden, 212 blz., € 15,75
ISBN 90-6265-465-7
Zesde editie, eerste druk 1999

De hoofdpersoon van De (ver)wording van de jongere Dürer is een intelligente, net volwassen geworden jongeman, die door opvoeding en milieu niet tot ontplooiing is kunnen komen. Het boek begint als hij vrijkomt uit de jeugdgevangenis, waar hij twee maanden heeft gezeten voor het stelen van een taxi. In de gevangenisbibliotheek is hij zich voor het eerst bewust geworden van zijn gevoelens, waarbij de werken van de Romantici een krachtige invloed uitoefenden. Zijn, met name aan Jozef von Eichendorff’s Aus dem Leben eines Taugenichts ontleende, termen blijken echter niet geschikt om zijn ervaringen en relaties in de `vrije wereld’ voor zichzelf te verwoorden. Er ontstaat een conflict tussen wat Handke de Buitenwereld en de Binnenwereld noemt, een noodlottig conflict dat hem uiteindelijk terugbrengt tot wat hij in het begin was: een wezen zonder macht over het woord, een dier. De vraag die overblijft is of dit laatste wording of verwording genoemd moet worden.

De (ver)wording van de jongere Dürer is vooral een zeer eigentijdse roman die, zonder ook maar even modieus of aan actualiteit gebonden te zijn, een indringend beeld geeft van het leven op de grens van de volwassenheid, op de drempel van de jaren tachtig, in de buitenwijken van een grote stad, waarin eenzaamheid, onleefbaarheid, werkeloosheid en jeugdcriminaliteit al bijna vertrouwde problemen zijn.

De pers over De (ver)wording van de jongere Dürer
«De lezer, die in het begin nog moeite wil doen om in Dürers huid te kruipen, lukt dat steeds minder naarmate het boek vordert. Hij raakt steeds verder van Dürer weg, maar begrijpt hem steeds beter, ziet hem steeds helderder. Dat achteruit lopen met de camera tijdens het leesproces loopt parallel met Dürers steeds groter wordende afstand ten opzichte van de wereld, zijn steeds groter wordende vereenzaming: de vorm is zelf de inhoud.» – Vrij Nederland, Doeschka Meijsing

«Zowel naar vorm als naar inhoud is De (ver)wording van de jongere Dürer een verrassend boek. Om met de vorm te beginnen: in de eerste helft van het boek is de schrijver de alleswetende verteller; hij weet wat er in de hoofdpersoon, de 19-jarige werkloze jongere Dürer, omgaat en is volledig op de hoogte van diens gaan en staan. Halverwege het boek evenwel lijkt Dürer uit het beeld te zweven; de schrijver verliest hem soms geheel uit het oog en moet dan afgaan op getuigenverklaringen en op Dürers dagboeknotities om de stappen en de gedachten van Dürer te reconstrueren. Dürer, met andere woorden, heeft zich van zijn schepper losgerukt, een vormkwestie die, zoals zal blijken, alles met de inhoud van dit opmerkelijke boek te maken heeft… Het lijdt geen twijfel dat De (ver)wording van de jongere Dürer een van de beste romandebuten van de laatste tijd genoemd mag worden. Leon de Winter heeft kans gezien op literaire wijze vorm en inhoud te geven aan een zeer eigentijdse problematiek (die in de grond zo eigentijds niet is of hij is van alle tijden) zonder in modieus gedoe te vervallen. Het boek is een knap signalement van wat er mis is in onze maatschappij.» – Het Vrije Volk, Frank van Dijl

«Het is niet alleen de probleemstelling (hoe reageert een werkloze jongere uit een milieu dat geen gedachten en geen woorden heeft, op een als bedrieglijk en ondoorzichtig ervaren werkelijkheid) die dit boek tot een origineel en zelfs gedurfd werkstuk maakt. het heeft een dimensie meer dan die van het verhalen van een actueel gegeven; in wezen gaat het over de verbijsterende discrepantie tussen menselijk denken, menselijke taal, en wat er gebeurt.» – Bzzletin, Hella Haasse

«Een boeiend geschreven roman, knap van stijl en psychologie, met een even hedendaagse als belangwekkende thematiek.» – juryrapport Reina Prinsen Geerligsprijs 1979.

Leon de Winter – Lady Di in een bevallige pose

LEON DE WINTER
Lady Di in een bevallige pose

Nederland. Non-fictie
Paperback, 268 blz., 15,75
ISBN 90-6265-435-5
Eerste druk 1996

Vanaf het begin van zijn schrijversloopbaan in 1976 heeft Leon de Winter als recensent, chroniqueur, journalist en essayist gepubliceerd in bladen als Hollands Diep, Vrij Nederland, de Volkskrant en NRC Handelsblad, waarvoor hij bovendien in 1991-1992 columnist was, zoals voor De Krant op Zondag ten tijde van de Golfoorlog.
Lady Di in een bevallig pose (een frase uit zijn reportage over de Londense suburbia) bundelt een gevarieerde keuze uit Leon de Winter’s spannende literaire non-fictie. Vaak is hij in deze verhalen en columns, zoals die over Peter Handke, zelf evenzeer aanwezig, doordat de aanleiding een emotionele is, van ontroering en verwondering tot boosheid. Zo vertellen ze niet alleen veel over het onderwerp, maar minstens evenveel over Leon de Winter zefl.
Door de opeenvolging van de stukken, o.a. over zijn eigen romans en films De (ver)wording van de jongere Dürer, Zoeken naar Eileen W. en De Grens, komt het literaire ‘credo’ van Leon de Winter en zijn motivatie steeds duidelijker naar voren. Prachtig is het te lezen hoe hij een hilarische en humoristische verhandeling over het door hem gevolgde brooddieet voortzet in een doorwrocht stuk over filosofen die voor hem van betekenis zijn, en natuurlijk komt ook het jood-zijn in relatie tot zijn schrijverschap ter sprake: op weergaloze wijze zegt hij letterlijk alles wat er gezegd kan worden over antisemitisme en de erfenis van de holocaust.
Lady Di in een bevallige pose is de non-fictionele spiegeling van zijn literair werk.

Leon de Winter – la Place de la Bastille. Vertelling, tweede druk

LEON DE WINTER
La Place de la Bastille
Nederland, Vertelling
Paperback, 128 blz.,
ISBN 90-6265-082-1
Eerste druk oktober 1981
Tweede verbeterde druk juni 1984
UITVERKOCHT

Ik wilde een foto van haar op la Place de la Bastille, een kaal en koud plein waar nooit iets heeft plaatsgevonden, een lelijk plein dat geplaveid is met duizenden keien waarop autobanden en schoenzolen slijten, maar niet de historie.

«Het boeiende bij De Winter zit hem niet alleen in de thematiek, maar ook en vooral in de vertelstructuur – het experiment zo je wil – die perfect past op de voorgestelde levensvisie. Hij is nogal sceptisch over de geldigheid van verhalen, zelfs en in de eerste plaats over de geldigheid van het verhaal bij uitstek, de geschiedenis. Dit scepticisme zoekt naar thema’s en structuren die telkens weer de geldigheid van het vertelde in vraag stellen. Dat wordt bij deze auteur geen steriel taalspelletje, geen experiment in het luchtledige, maar ht staat direct in verand met bijvoorbeeld de jodenuitroeiing. La Place de la Bastille is daarvan een uitmuntend voorbeeld. Geschreven in de sierlijke, welhaast klassieke stijl van de betere literatuur, doorbreekt het de eigen grenzen, waarbinnen het zich nochtans moet bewegen. De grenzen zijn: de zoektocht van een historicus van joodse origine naar zijn herkomst… Hoe moet de man erachter komen tijdens zijn crisisjaren als mens als man én als geschiedenisleraar, waar hij eigenlijk vandaan komt? – La Place de la Bastille is de mooiste Nederlandse novelle sinds heel lang.» – De Nieuwe, Leo Geerts

«De zeer persoonlijke verwerking van het thema, en het verband dat wordt gelegd met het bankroet van de westerse cultuur, maken La Place de la Bastille tot het meest opmerkelijke boek van wat er de laatste tijd in Nederland verscheen.» – Haagse Post, Jaag Goedegebuure

«Een fascinerende vertelling, waarin de hoop het durft op te nemen tegen de berusting, waarin het verdriet en eenzaamheid daadwerkelijk bestreden worden.» – Haarlems Dagblad, Wim Vogel

«De Winter weet het verloop van de gebeurtenissen zo te presenteren dat er een spannend verhaal ontstaat… Een rijk en en vol boek.» – Het Parool, Robert Anker

Leon de Winter – la Place de la Bastille. Vertelling

LEON DE WINTER
La Place de la Bastille
Nederland, Vertelling
Paperback met flappen 128 blz.,
ISBN 90-6265-082-1
Eerste druk oktober 1981
UITVERKOCHT

Ik wilde een foto van haar op la Place de la Bastille, een kaal en koud plein waar nooit iets heeft plaatsgevonden, een lelijk plein dat geplaveid is met duizenden keien waarop autobanden en schoenzolen slijten, maar niet de historie.

Net als in De (ver)wording van de jongere Dürer en Zoeken naar Eileen W. heeft Leon de Wionter ook in La Place de la Bastille het verloop van zijn vertelling geconcretiseerd in een reis.
De hoofdpersoon, een joodse leraar geschiedenis, is per trein op weg naar Parijs. Zijn huwelijk lijkt gestrand en zijn werk op school is hem steeds meer gaan tegenstaan. In hoofdstukken over een vorig bezoek wordt langzaam maar zeker duidelijk dat hij ditmaal niet op reis is voor zijn hobby (een studie over een voorval tijdens de Franse revolutie waarmee hij de willekeur van de geschiedenis wil aantonen), maar om een man te zoeken die voor hem de zin en zinloosheid van het verleden, en dus van het heden, symboliseert. Hij heeft de man, een in de oorlog verdwenen familielid, nooit gezien, en toch houdt hij vna hem – het is de hoop die hij zoekt, Das Prinzip Hoffnung.
De treinreis is een reis door de barbaarsheid van de geschiedenis, gecentraliseerd rond het joodse volk. En la Place de la Bastille is de naam van een kaal en tochtige plein, waar niets meer aan de bestorming en de hoop herinnert.
La Place de la Bastille is een beklemmende en toch ook tedere vertelling, omdat het verdriet en het isolement van de hoofdpersoon bestreden worden met verlangens en verwachtingen.

Leon de Winter (1954) debuteerde in 1976 met de verhalenbundel Over de leegte in de wereld. Daarna volgden de romans De (ver)wording van de jongere Dürer (1978; in 1979 bekroond met de Reina Prinsen Geerligsprijs) en Zoeken naar Eileen W.  (1981), en, in samenwerking met René Seegers en Jean van de Velde, de speelfilms De verwording van Herman Dürer (1979) en De afstand (1981) en het toneelstuk Junkieverdriet (1981).

Over De (ver)wording van de jongere Dürer:
«Een boeiend geschreven roman, knap van stijl en psychologie, met een even hedendaagse als belangwekkende thematiek.» (juryrapport Reine Prinsen Geerligsprijs 1979)

Over Zoeken naar Eileen W.:
«De Winter wekt bewondering door zijn vaardigheid om essentiële thema’s een menselijke vorm te geven.» (Vrij Nederland, Carel Peeters)
Meer over Leon de Winter
Meer over La Place de la Bastille

Léon de Winter – Over de leegte in de wereld. Prozateksten

Léon de Winter
Over de leegte in de wereld. Prozateksten
Nederland
Paperback, 144 blz.,
ISBN 978-90 6265 001 5
UITVERKOCHT

Het debuut van de jeugdige Léon de Winter, markeert de doorbraak van een nieuwe, jonge generatie in de Nederlandse literatuur. De zestien ‘prozateksten’ in deze bundel geven blijk van een grenzenloze, on-Hollandse visie, die zich in het oer-Hollandse realisme van de afgelopen jaren pijnlijk ontbroken heeft.
Léon de Winter studeert in Amsterdam aan de Nederlandse Filmacademie, een achtergrond die men in de verbeeldingswereld van deze teksten voortdurend zal herkennen. De Winter combineert de talenten van Handke en Wenders en het resultaat mag verbluffend en uitdagend genoemd worden.

Anton Koolhaas:
«De titel van de bundel is zeer goed gekozen, want praktisch alle personages, situaties en beschrijvingen transponeert hij naar dat uitgangspunt van de wereld als een ons omringende leegte. Hij komt daarbij tot ene vorm die telkens vrijwel tegelijkertijd het uiterste van lichamelijkheid en afstandelijkheid is. Hij doet dit niet als een soort truc om een ‘eigen wereld’ te scheppen, maar inderdaad van een gekozen standpunt uit, waarin mensen situaties en attributen volledig op elkaar betrokken zijn en elkaar bepalend beïnvloeden.
De angst voor het onbekende is voortdurend aanwezig, op een vreemd dreigende manier doorgaans. Dat die angs als dreigend overkomt is een goed teken voor de kracht waarmee hij zich weet in te leven.
Er zijn natuurlijk de nodige Kafka-achtige momenten, soms doet iets aan Alberts denken, op andere momenten zijn er vergelijkingen aan te treffen met de nauwgezetheid van Peskens. De Winter de lezer inderdaad in een eigen wereld voert, die soms vermoeiend is, maar op een uitermate bizarre manier bijzonder boeiend blijkt.»

Léon de Winter (1954) komt uit Den Bosch. In 1973 ontving hij voor de novelle Revolutie de ontmoetingsprijs van de Stichting Literaire Dagen. Verhalen uit deze bundel verschenen o.m. in ‘t Kofschip en Mandala.