«Motief geeft verhaal een diepere psychologische laag, met als belangrijke thema’s liefde, eenzaamheid, verlies en verlangen.» – Marjet Maks

Over ‘Vrouw met litteken’ van Harman Nielsen op Literair Nederland, 19 augustus 2024:

 (…) Daniel, voorheen diplomaat en nu fulltime kunstschilder en de ik-verteller, wordt tijdens zijn werk gestoord door Suzanne. Ze kennen elkaar van vijftien jaar geleden toen ze een korte affaire hadden in Sarajevo, waar zij als juriste betrokken was bij een dodelijk ongeluk van een vrouw die Daniel heeft geschilderd. (…) Zonder veel woorden hernieuwen de ex-geliefden de vriendschap, die eigenlijk verdergaat waar hij destijds werd afgebroken: in bed. Suzanne komt met een missie. Ze heeft zijn hulp nodig. In Vrouw met litteken is er een vrouw die na een ongeluk overlijdt. Antonia van Staveren, beheerde in Den Haag een safe-house voor de AIVD, waar diplomaten of ambtenaren even konden onderduiken. Maar ze dreef er ook een bordeel en gaf bloemschikcursussen, als dekmantel. Wanneer Antonia van Staveren dood onderaan de trap van haar huis gevonden wordt, is er een verband met de zelfmoord van de schijnbaar onbeduidende ambtenaar Leonard Heemskerk, werkzaam voor de AIVD. Hij zou Huize Constance meermalen bezocht hebben. (…) De roman beslaat slechts twee dagen. Daniel en Suzanne gaan er vol in. (…) Via een bandopname, worden Daniel en Suzanne – en de lezer – tot in de details op de hoogte gesteld van het wel en wee van de dader, die ook slachtoffer is. (…) Het is zijn motief dat het verhaal een diepere psychologische laag geeft, met als belangrijke thema’s liefde, eenzaamheid, verlies en verlangen. Vrouw met litteken (…) is een aangenaam verhaal dat een paar mooie beelden op het netvlies achterlaat. (…)
Lees hier de recensie ‘Aangename psychologische thriller’
Meer over ‘Vrouw met litteken’
Meer over Harman Nielsen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Afgeronde en geslaagde roman.» – Arjen van Meijgaard

Over ‘Op alles wat ik ben’ van Peter WJ Brouwer op Tzum, 10 mei 2024:

(…) Ellen, de hoofdpersoon, groeit op in de jaren ’80, de tijd waarin het geloof langzaam zijn invloed begint te verliezen in de samenleving. Maar niet in het gezin van Ellen, waar haar strenge en weinig empathische moeder de scepter zwaait. (…) Buitenshuis en op school voelt ze zicht vrij en zonder zich bewust af te zetten, komt ze op een dag aanzetten met een vriendje uit een heel ander milieu. (…) Het botst en wringt met het katholieke milieu van Ellen. Haar moeder verzet zich tegen de ontluikende vrijgevochten gedachtes van haar dochter. (…) Maar bij Ellen is een zaadje geplant. (…) Het verhaal springt door de tijd, van halverwege de jaren ’80 naar tien jaar later en het laatste deel speelt in 2015, wanneer Ellen getrouwd is en zelf kinderen heeft. Haar nieuwsgierige houding uit haar tienerjaren hebben haar tot een freelance journaliste gemaakt, geïnteresseerd in maatschappij en politiek. Wat ooit gezaaid werd, oogst ze nu. (…)  ‘Op alles wat ik ben’ geeft een mooi tijdbeeld van het einde van de vorige eeuw. Maar bovenal laat Brouwer zien dat we, net als Ellen, constant aan het puzzelen zijn met stukjes uit ons verleden om er een volledige ‘ik’ van te maken. Het zijn stukjes die door anderen worden aangereikt, subtiel op tafel zijn gelegd of plotseling boven komen drijven. Zie daar maar eens een passend geheel van te maken. Het is de auteur in ieder geval gelukt er een afgeronde en geslaagde roman mee te maken.

Lees hier de recensie
Meer over ‘Op alles wat ik ben’
Meer over Peter WJ Brouwer bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Uiteindelijk brengt die zoektocht haar bij de rechts-populistische politiek.» – Marjon Nooij

Interview met Peter WJ Brouwer over ‘Op alles wat ik ben’ opBazarow, 3 mei 2024:

(…) “Ik zou vanuit het perspectief van een meisje schrijven. Ik had dat nodig om afstand te nemen, objectief te kunnen waarnemen. Niet emotioneel in mijn eigen verhaal verstrikt te raken. Ik besloot te schrijven over een meisje, later een volwassen vrouw, die gebukt gaat onder de kuren en de willekeur van een dominante moeder. Dat was het uitgangspunt.” (…)  “Een adolescent gaat gebukt onder de manipulatieve kanten van een stel volwassenen, daar komt het op neer. Maar uiteindelijk zijn zij marionetten in een groter geheel, en de kerk speelt daarin een dubieuze rol. Bepaalde zaken komen niet aan het daglicht of worden onder het tapijt geveegd. Gaandeweg wordt duidelijk dat het te maken heeft met cultureel en politiek fanatisme. Dat is ook de zoektocht waar Ellen haar verdere leven mee zoet is.” (…) Uiteindelijk brengt die zoektocht haar bij de rechts-populistische politiek. “Klopt. Ik was aanvankelijk helemaal niet van plan om actualiteiten te benoemen, laat staan om een historische roman te schrijven. Maar toen ik research deed, bleken zoveel zaken met elkaar vervlochten, waren er zoveel onvermoede verbanden, dat ik wel gedwongen werd om die een logische plaats binnen het verhaal te geven.” (…) “Nederland had, net als de heilige Bernadette van Lourdes, een eigen Maria-zieneres, Ida Peerdeman. Ik ontdekte dat deze vrouw, een historische figuur en bekendheid in Amsterdam, dezelfde was als een geloofsidolate ‘met speciale gaven begenadigde’ kloosterzuster in mijn eigen familie. Ik kende haar uit verhalen van mijn ouders, overigens niet in al te positieve zin. In mijn roman speelt een op deze persoon gebaseerde zieneres een veelzeggende rol. Tijdens verder onderzoek naar de historische context waarin ik mijn verhaal wilde plaatsen, deed ik nog een verrassende ontdekking, namelijk over een priesteroom en broer van mijn vader. Van daaruit leidde het spoor naar het wereldje van de zeer conservatieve katholieken en uiteindelijk naar de kring rond Thierry Baudet. De werkelijkheid is altijd weer absurder dan je haar verzint. Tegelijkertijd is ze logisch en begrijpelijk wanneer we haar met terugwerkende kracht bekijken. Achteraf is alles te begrijpen. Dat Mariavereringen een voedingsbodem bieden voor een politieke partij als Forum Voor Democratie, lijkt bizar. Maar de menselijke aard laat zich niet verloochenen.” (…).

Lees hier het artikel
Meer over ‘Op alles wat ik ben’
Meer over Peter WJ Brouwer bij Uitgeverij In de Knipscheer

«***** Lenssen overtuigt in dit rijke boek, dat je nauwelijks laat ademhalen.» – Jan Stoel

Over ‘Het theater der herinneringen‘ van Peter Lenssen op Bazarow, 13 maart 2024:
(…) De roman is het enerzijds het verhaal van Käthe en Karl Kollwitz en hun zoon Peter, en anderzijds het verhaal van Meryem Yildiz. Meryem, geboren in Istanbul, is verhuisd naar Berlijn toen ze zes jaar was en uiteindelijk in Heerlen beland. (…) Ze kan nu een lang gekoesterde wens in vervulling doen gaan, het spoor van Käthe Kollwitz volgen van wie ze op een uitstapje met haar ouders in Keulen in de Sankt Albankerk een kopie van hetTreurend Ouderpaar had gezien. (…) Ze wil het origineel in Vladslo zien, ruim honderd jaar na de Grote Oorlog. (…) Lenssen heeft een meeslepende roman geschreven die je helemaal onderdompelt in het leven van Käthe Kollwitz, haar engagement met de sociaaldemocratie, haar ijveren voor mensenrechten, de vrijheid om Peter een eigen keuze te laten maken in zijn leven, haar werk als kunstenares, haar herinneringen en haar leven ten tijde van de nazi’s. We volgen haar tot aan haar dood. Maar we volgen ook de verschrikkingen van de Grote Oorlog, “de mensenvleesverwerkende industrie”, krijgen een beeld van de slagvelden, de modder, de gasaanvallen en de eindeloze bombardementen. De verwerking van de dood van haar zoon Peter is een mooie verhaallijn in de roman. Er lag achttien jaar tussen de dood van Peter en het plaatsen van het beeld in Vladslo. (…) Het gaat Lenssen vooral om de psychologische ontwikkeling van zijn personages. Daardoor beklijft de roman. Hij vlecht de personages van Meryem en Käthe als het ware in elkaar: twee zoektochten naar wat er in het verleden is gebeurd en wat je had kunnen doen om het te “veranderen” en hoe je verder kunt leven. (…) Lenssen overtuigt in dit rijke boek, dat je nauwelijks laat ademhalen, zuigt je mee in zijn verhaal. Hij schrijft met gevoel, weet te emotioneren en te ontroeren. Laat je meevoeren in de wereld van Käthe en Meryem.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het theater der herinneringen’
Meer over Peter Lenssen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Wurgend mooie literatuur.» – Frits Criens

Over ‘Het theater der herinneringen’ van Peter Lenssen in De Limburger, 1 november 2023:

‘Het Theater der herinneringen’ van Peter Lenssen is de schurende titel van diens jongste roman. De hoofdpersoon Meryem zoekt in de Vlaamse Westhoek, waar elke vierkante meter grond stille getuige is van het bloedige drama van 1914-1918, naar antwoorden op vragen over Peter, de gesneuvelde zoon van Käthe Kollwitz. (…) De Duitse grafische kunstenares en beeldhouwster Käthe Kollwitz (1867 – 1945) is met haar opvattingen over kunst, politiek en maatschappij haar tijd vooruit. Peter is net als zijn ouders fel gekant tegen het oude regime dat een klassenmaatschappij in stand houdt. Wat bezielt hem zich desondanks met een stel vrienden vrijwillig aan te melden bij het Duitse leger? Hij is de eerste van het groepje die sneuvelt. Zijn ouders zijn ontroostbaar, ook omdat hun oudste, dienstplichtige zoon al in het leger moet. Om haar onmachtige verdriet te temperen maakt Käthe Kollwitz twee beelden van een treurend ouderpaar, een moeizaam scheppingsproces van vele jaren vol tegenspoed. Deze beroemde beelden op het oorlogskerkhof van Vladslo, zijn het uiteindelijke doel van Meryems zoektocht. Als ze weer thuis is, krijgt Meryem bericht uit Berlijn dat haar vader in coma ligt en in een ziekenhuis is opgenomen. Haar moeder is al overleden. Ze keert terug naar de stad waar ze als kind met haar ouders vanuit Istanbul naartoe is gevlucht. (…) Op zoek naar antwoorden snuffelt ze rond in de boekenkasten van haar vader, opent een doos met documenten. Zo vindt ze, feiten en veronderstellingen combinerend, een antwoord op de vragen rond het plotselinge vertrek van het gezin uit Istanbul en het verbroken contact met de achtergebleven familie. (…) Lenssens weergave van historische feiten is geen doel, maar een excellent middel om in woorden een waarachtige Meryem te creëren, zoals haar idool Käthe Kollwitz die ook in steen geschapen zou kunnen hebben. (…) Wurgend mooie literatuur.

Lees hier
Meer over ‘Het theater der herinneringen’
Meer over Peter Lenssen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Literatuur met een hoofdletter L.» – Frits Criens

Over ‘Het theater der herinneringen’ van Peter Lenssen in De Bombardon, Heythuyzen, 22 oktober 2023:

‘Het theater der herinneringen’ geschreven door Peter Lenssen is een prachtige titel voor deze rijke roman waarin de hoofdpersoon Meryem twee verschillende zoektochten onderneemt. Een roman ook waarin ze twee oorlogen lijkt te herbeleven die ze niet eens heeft meegemaakt. WO I waar ze bijna letterlijk in meegezogen wordt door de verhalen die ze hoort tijdens toevallige gesprekken, onverwachte ontmoetingen, foto’s, haar bezoeken aan musea en militaire begraafplaatsen. Ze is dan in de Westhoek van Vlaanderen waar haast elke vierkante meter grond een stille getuige is van het drama van 1914-1918. Ook in WO II is ze haast lijfelijk aanwezig door zich intensief in te graven in het leven van Käthe Kollwitz, een van de twee spillen om wie Het theater der herinneringen vooral draait. Op de achtergrond speelt dan nog eens de dreiging van maatschappelijke en politieke ontwikkelingen die een voedingsbodem kunnen zijn voor WO III: vluchtelingenproblematiek, vreemdelingenhaat, opkomend nationalisme. (…) Met zorgvuldige dosering van feiten, geformuleerd in krachtige, beeldende taal, neemt de schrijver de lezer mee in Meryems gedachtenuniversum. Haar bekommernis om slachtoffers van oorlogen is invoelbaar en oprecht, net als haar walging over de waanzin van oorlog en haar woede op de aanstichters ervan. (…) Peter Lenssen voert de lezer naar een aangrijpend slot waarin Meryem het familiegeheim weet te ontrafelen. Literatuur met een hoofdletter L. Wurgend mooi.

Lees hier de recensie
Meer over ‘Het theater der herinneringen’
Meer over Peter Lenssen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Lijvige roman over Eerste Wereldoorlog, liefde en een droevige familiegeschiedenis.»

VoorplatTheater-750Over ‘Het theater der herinneringen’ van Peter Lenssen voor NBD Biblion, 7 juli 2023:
‘Het theater der herinneringen’ is een lijvige roman (500 blz.) over oorlog, liefde en een familiegeschiedenis. Gefascineerd door het werk en leven van de Duitse kunstenares Käthe Kollwitz reist Meryem naar de Westhoek in Vlaanderen om op de militaire begraafplaats in Vladslo haar levenswerk te zien. Van de beelden van Kollwitz van het beroemde ouderpaar dat rouwt om de in de Eerste Wereldoorlog verloren zoon komt een zoektocht naar passies en achtergronden en het droevige verhaal van Meryems eigen familie: waarom verhuisden haar ouders toen ze zes was halsoverkop vanuit Istanbul naar Berlijn en zag ze haar familie daarna niet meer? Beeldend en lichtvoetig geschreven. Geschikt voor een brede tot literaire lezersgroep. Peter Lenssen (Kunrade, 1957) schrijft romans, gedichten, verhalen en columns. Hij publiceerde meerdere boeken.
Meer over ‘Het theater der herinneringen’
Meer over Peter Lenssen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een verfrissende literaire geur.» – André Oyen

VoorplatEcuryDoor jou-75Over ‘Door jou mag ik er zijn’ van Giselle Ecury op Ansiel, 27 maart 2023:
(…) De vormvrije gedichten in de bundel ‘Door jou mag ik er zijn’ van Giselle Ecury (1953) gaan over liefde, weemoed en rouw. In de bundel staan 86 gedichten, waarin het terugblikken op vroeger en het nieuwe heden niet weg te cijferen vallen, zoals bijvoorbeeld in het gedicht ‘Eindelijk bevrijd’: het leven is mij als weleer/ rijkelijk gaan belonen/ veel werd gewonnen, niets ben ik kwijt, hooguit demonen/ uit mijn kindertijd. Die verluchtende positieve ingesteldheid dwaalt als een verfrissende literaire geur door de bundel. Haar zoektocht naar identiteit is zeer herkenbaar en weet de lezer te boeien en te inspireren.
Lees hier de aankondiging
Meer over ‘Door jou mag ik er zijn’
Meer over Giselle Ecury bij Uitgeverij In de Knipscheer

«‘Lambarosa’ laat ons nadenken over wie wij zijn.» – Jerry Dewnarain

VoorplatLambrosa-75Over ‘Lambarosa’ van Annel de Noré op Caraïbisch Uitzicht, 27 februari 2020:
Bij de presentatie van Annel de Norés nieuwste boek ‘Lambarosa’ heeft de auteur de thema’s uit haar boeken gelicht en deze kort besproken. Deze zijn: overleven, macht, liefde, dood, (scheidings)angst, en identiteit. Via de personages zijn ze met elkaar op een of andere manier verbonden. (…) In het eerste deel zijn er zes overlevenden van een vliegramp: drie kinderen en drie tieners. In het begin is er sprake van een machtsstrijd tussen twee van de oudste jongens. Een deel wil een grot in en een ander deel wil terug naar de plek van de vliegramp. Maar ze beseffen ook dat als zij tegen elkaar gaan strijden, dat zij niet zullen overleven, dat de dood zal ingrijpen. Met dit besef, gaan zij met elkaar samenwerken, omdat dood, angst en overleving de hele zaak overnemen. (…) Deel twee lijkt een heel ander verhaal. Een verhaal van een man die een goed huwelijk heeft en getrouwd is met een goede vrouw tot het moment dat hij verliefd raakt op een call girl. (…) Het is niet duidelijk of het gaat om een van de personages (jongemannen) uit deel 1. Maar qua leeftijd zou dat wel kunnen. (…) Niet lang daarna lijdt hij aan geheugenverlies (…) en is zijn identiteit kwijt. Hij weet niet wie hij is. (…) Indeel 3 is er een man met geheugenverlies, maar we weten niet om wie het gaat. Het kan een van de twee jongens zijn die nu 25 jaar later volwassen is geworden. Hij heeft niets, want hij is zijn geheugen kwijt. (…) Wie hij is, of wie wij zijn, dat weten wij heel vaak niet… ‘Lambarosa’ laat ons nadenken over wie wij zijn, wie onze vrienden zijn, hoe wij met elkaar omgaan en hoe wij van elkaar afhankelijk zijn!
Lees hier het artikel
Meer over ‘Lambarosa’
Meer over Annel de Noré bij Uitgeverij In de Knipscheer

Michiel van Kempen – Wat geen teken is maar leeft. Gedichten

MICHIEL VAN KEMPEN
Wat geen teken is maar leeft

Nederland
Ingenaaid, 56 blz., € 15,–
september 2012
ISBN 978-90-6265-698-1

Presentatie 23 september 2012 in Vereniging Ons Suriname in Amsterdam

Op de grens van poëzie en proza schrijft Michiel van Kempen vaak lange gedichten die hoogst persoonlijk van toon zijn. Niet voor het eerst wordt de liefde in de literatuur bezongen en ook het einde daarvan, maar wat deze bundel zo bijzonder maakt is het beschrijven van de breuklijn daartussen. Hoe er toch nog iets tussen mensen kan zijn als het overduidelijk voorbij is. De ooit zo begeerde wordt haast een vreemde. Zelfs woorden krijgen een nieuwe betekenis. Een bed wordt lits-jumeaux.

Hoe kan een taal die wij beiden
vanaf de eerste aai blindelings spraken
met open ogen zo ontregeld raken.

Van Kempen beschrijft de totale ontluistering na het verlies en spaart de ‘ik’ daarbij geen moment.

Thuis is niet waar jij je hebt verbeeld dat thuis was
Aankomst is gesmolten sneeuw en vreemdheid die verdampt

Hij laat zien dat het menselijk bedrijf slechts de spelers ervan betreft. De wereld draait door alsof er niets aan de hand is en ook de natuur laat zich nog steeds van haar beste kant zien.

en wij die binnen de klanken van dit waterland
wonen, laten geen traan, want wat niet zinkt
en wat niet drijft en wat niet zweeft
en wat geen teken is maar leeft
en is en is en is, begraaft de waan
het is van geen betekenis geweest

Michiel van Kempen is wetenschapper en schrijver. Hij is de auteur van verschillende bloemlezingen en essaybundels over Surinaamse literatuur en van diverse romans en verhalenbundels. Wat geen teken is maar leeft is zijn eerste dichtbundel.