Over ‘De wind van morgen’ van Arjen Sevenster in Tijdschrift Geestelijke Verzorging, jrg 24, nr 103, 2 september 2021:
Hoe verder te leven, als je hoort dat je een dodelijke ziekte onder de leden hebt? (…) Als ondanks behandeling, pijnbestrijding, second opinion en experimentele kuur het net zich langzaam sluit, is de dood ‘van een verre vriend (…) een goede buur geworden, die van ons huis de sleutel heeft.’ De wind van morgen is een reeks bewerkte e-mailberichten die de auteur gedurende twee jaar ziek-zijn verstuurde naar mensen die met hem meeleefden. (…) Zijn poëtische blik ontdekt metaforen die meer zeggen dan objectieve taal: ‘(…) denk ik aan de in mijn botten uitgewaaierde cellen eerder als kwajongens die niet weten wat ze doen, dan als terroristen die ik te vuur en te zwaard moet bestrijden’. Zo rijgt Sevenster zijn ervaringen aaneen als een ketting, waarvan zijn gedichten wel de mooiste parels zijn. In die gedichten vat hij ervaringen samen en zet die in het licht, waarvan hij op dat moment weet dat het zijn eigen leven omvat. (…) De onrust jaagt het schrijven aan, het denken, het zoeken naar evenwicht, naar het overstijgen van de zich altijd opdringende vraag ‘Wat als …?’, tot een leven in het hier en nu – want ‘de wind van morgen’ waait pas morgen, luidt een Japans gezegde – en aanvaarden ‘wat is’. Dat is het aangrijpende aan deze kroniek: dat je niet alleen over deze lucide momenten leest, maar ook het vloeken hoort en de wanhoop. (…) Waarom is dit boek iets voor geestelijk verzorgers? Al lezend dacht ik geregeld: wat zorgt die man goed voor zijn ziel! Alleen al om díe inspiratie, dus. En omdat het een prachtig voorbeeld is van een concreet mens die zin zoekt in wat zinloos lijkt en die beschrijft hoe hij dat ook geregeld vindt, door te zorgen dat hij niet samenvalt met zijn ziekte en door een open oog en hart te cultiveren voor wat hem goed doet.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De wind van morgen’
Meer over Arjen Sevenster bij Uitgeverij In de Knipscheer
Tag: literaire kroniek
«Zijn rake persoonlijke manier van schrijven houdt het verhaal boeiend tot de laatste bladzij.» – Petra Blommendal
Over ‘De wind van morgen’ van Arjen Sevenster in Pallium, magazine nr. 4, 19 november 2020:
Arjen Sevenster beschrijft in dit boek de laatste twee jaar van zijn leven. In januari 2017 wordt bij hem de diagnose gemetastaseerd prostaatcarcinoom gesteld. (…) Hij beschrijft in de hoofdstukken (…) wat er gebeurt: emoties rond de ziekte, palliatieve behandelingen, second opinions, maar ook ontmoetingen met zijn kinderen, kleinkinderen en vrienden. Hij kijkt terug op zijn leven, als wiskundige, dichter en uitgever van boeken; door alles speelt zijn verbondenheid met Japan waar hij een aantal jaren woonde, zijn liefde voor literatuur en poëzie. (…). Sporadisch is ook een ander, bijvoorbeeld zijn echtgenote, even aan het woord. We leren de auteur kennen als een erudiet en belezen man. Tegelijkertijd beschrijft hij wat hij meemaakt in simpele verhalen. (…) Zijn rake persoonlijke manier van schrijven houdt het verhaal boeiend tot de laatste bladzij. Een mooi boek van een wijs man die beschrijft hoe zijn rijke leven, ondanks alle aftakeling en lijden, op een heel waardige manier tot een afronding komt.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De wind van morgen’
Meer over Arjen Sevenster bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een meditatie over het leven en sterven. Prachtig geschreven.» – Aart Beeker
Over ‘De wind van morgen’ van Arjen Sevenster in MedNet (onafhankelijk tijdschrift voor medische professionals), 9 november 2020:
(…) Het boek is niet zo zeer een egodocument, maar veel meer een filosofische beschouwing van het leven en stervensproces. Het heeft mij diep geraakt, moet ik zeggen. Prachtig geschreven met fraaie gedichten. Heel bijzonder om iemand op deze wijze nog beter te leren kennen, ook al is hij inmiddels overleden. Arjen Sevenster was naast wiskundige en uitgever ook een groot liefhebber en kenner van Japan. (…) Herinneringen aan Japan geven de schrijver rust en misschien is het boek eigenlijk wel het best te bezien als een meditatie over het leven en sterven. (…)
Aart Beeker was de behandelend oncoloog van Arjen Sevenster.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De wind van morgen’
Meer over Arjen Sevenster bij Uitgeverij In de Knipscheer
Presentatie ‘De wind van morgen’ bij Boekhandel Blokker Heemstede
In april jl. kwam De wind van morgen van Arjen Sevenster uit. De presentatie ervan kon toen vanwege Corona niet doorgaan. Over het boek verschenen vele zeer lovende recensies. Om de goede ontvangst te vieren zal er zondag 11 oktober om 12:00 in Boekhandel Blokker alsnog een kleine presentatie plaats vinden. Het programma omvat drie korte toespraken. Hierna zal er gelegenheid zijn om vragen te stellen en wat te drinken. Het hele programma duurt ongeveer anderhalf uur. Locatie Binnenweg 138, 2101 JP Heemstede; inloop 11:45 uur. Richtlijnen i.v.m. corona worden in acht genomen. Inmiddels is op alle beschikbare plaatsen ingetekend. U kunt zich dus NIET meer aanmelden. Met medewerking van o.a.:
Koos van den Kerkhof, redacteur: Arjen Sevenster: de persoon en zijn proces, hoe korte berichten uitgroeiden tot een boek, de redactionele bezorging.
Maarten Asscher, schrijver en oud-directeur van Athenaeum Boekhandel: Eindigheid en oneindigheid in De wind van morgen.
Radboud Molijn, Japankenner: Spel zonder snaren, wat Japan betekende voor Arjen Sevenster.
Meer over ‘De wind van Morgen’
Meer over Arjen Sevenster bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Ik zou zeggen: leest u dit prachtige boek zelf.» – Betty Keizer
Over ‘De wind van morgen’ van Arjan Sevenster op Humanistisch Verbond, 29 juli 2020:
“De wind van morgen blaast morgen.” Een deel van dit prachtige Japanse gezegde is gebruikt voor de titel en geeft de levensvisie van de schrijver weer. Arjen Sevenster, wiskundige, Japanoloog, uitgever, schrijver en dichter, krijgt de diagnose: uitgezaaide prostaatkanker. Een donderslag bij heldere hemel. Hij heeft nog weinig jaren meer te gaan. Hij houdt zijn familie en vrienden via zijn ‘levenskronieken’ precies op de hoogte van het verloop van zijn ziekte. Hij deelt hierin zijn gedachten, observaties en gevoelens met zijn dierbaren via proza ondersteund door gedichten van eigen hand. (…) Zijn stijl in het boek is zeer precies en analytisch, samenhangend met zijn wiskundeachtergrond, maar tegelijkertijd ook gericht op de spirituele aspecten van het leven. Zijn creativiteit en verbeelding spreken voor zichzelf. (…) Zijn vrouw Lydia staat in dit hele proces aan zijn zijde, zij is de organisator rond zijn ziekte. (…) Ze proberen ‘met de stroom mee te gaan’ , ‘in het nu te blijven’. Het mooie is dat hen dat nog lukt ook. Tot bijna de laatste dag blijft Arjen trouw aan zichzelf en zijn werk als schrijver en dichter. (…) Zijn beschrijvingen zijn doorspekt met prachtige gedichten, die hij aanvankelijk bespreekt met Kieki, de dichteres Margaretha Vasalis, waarin de dood vaak voorbij komt: de dood van zijn vader, zijn moeder, de poes, vrienden en natuurlijk zijn eigen dood. De manier waarop hij de dood in zijn gedichten beschrijft, is altijd weer verschillend. (…) De manier waarop Arjen naar de gebeurtenissen om zich heen kijkt, zijn vlijmscherpe observaties en zijn humor hebben altijd de toon van mildheid met de dingen om zich heen. (…) Het boek heeft mijzelf een gevoel van troost in leven en leren sterven gegeven. (…) Ik zou zeggen: leest u dit prachtige boek zelf.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De wind van morgen’
Meer over Arjen Sevenster bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Oké, als jij nog maar twee jaar hebt, dan ga je nu precies doen wat jij wil. Zoals het schrijven van de kronieken.»
Lydia Sevenster–van der Lelie in interview over ‘De wind van morgen’ van Arjen Sevenster op Humanistisch Verbond, 28 juli 2020:
(…) De brieven waren in eerste instantie bedoeld als mededeling, zodat we niet iedereen moesten bellen. Daar kreeg Arjen zoveel reacties op, dat dat hem stimuleerde om meer brieven te schrijven en er herinneringen van vroeger aan te koppelen. Het kostte veel concentratie en energie, maar Arjen genoot ervan en groeide erin. Hij ging naar Den Haag om te schrijven, maar typte het thuis af. Dan las ik zijn eindversie en dan stelde hij het weer bij. Het was zo een gezamenlijk proces. (…) Toen hij ziek werd en ze daarna zeiden dat hij nog twee jaar had, heb ik gedacht: oké, als jij nog maar twee jaar hebt, dan ga je nu precies doen wat jij wil. Zoals het schrijven van de kronieken. (…) Nadat Arjen overleden was, ben ik allemaal Arjen-projecten gaan doen. En als die dan klaar zouden zijn, moest ‘het’ over zijn. Wat dat ook was. Zo heb ik onder andere zelf een verslag geschreven van wat ik heb meegemaakt en de kronieken voor publicatie voorbereid. (…) Hij zei tot het einde: ‘Ga door met je eigen dingen, blijf je eigen werk doen’. En dat bevalt me goed. (…)
Lees hier het interview met Margot Dekker
Meer over ‘De wind van morgen’
Meer over Arjen Sevenster bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een prettig en herkenbaar boek voor lotgenoten en hun omgeving.» – Ranne Hovius
Over ‘De wind van morgen’ van Arjan Sevenster in De Volkskrant, 24 juli 2020:
De klap van een ernstige diagnose kan worden verzacht door over het ziekteproces te schrijven. Maar hoe zorg je dat zo’n boek het persoonlijke overstijgt en voor een breed publiek interessant is? (…) Niet praten over emoties en ziekten was voor de vooroorlogse generatie vrij normaal. Dat deed je niet, en zeker niet over kanker, vaak fluisterend ‘k’ genoemd. Met die zwijgzaamheid is in de laatste decennia korte metten gemaakt. (…) En dat krijgt gehoor. (…) Als de wiskundige, japanoloog en dichter Arjen Sevenster in 2017 de diagnose uitgezaaide prostaatkanker krijgt, gaat hij voor familie en vrienden al snel over op groepsmails, omdat de belangstelling voor zijn wel en wee te overstelpend is om iedereen apart bij te praten. Zijn aanvankelijke update over diagnose, prognose en behandeling, breidt hij al snel uit met een terugblik op zijn leven, zijn gedichten en een verslag van zijn dagen en vooral van zijn overpeinzingen. Zoals zijn verbaasde constatering dat het hele traject voor zijn vrouw veel angstiger blijkt te zijn dan voor hemzelf: ‘Het blijft een wonder dat mijn ziekte me zo onberoerd laat, ik, die al bang was voor het jaarlijkse darmkankeronderzoek.’ Omdat je Sevenster gedurende de jaren van zijn updates volgt, leef je mee met alle momenten van hoop en vooral van tegenslag: de voorspelde acht tot tien jaar blijken er uiteindelijk maar twee te zijn. De verslagen zijn na zijn dood samengebracht in ‘De wind van morgen’, een prettig en herkenbaar boek voor lotgenoten en hun omgeving.
Lees hier het artikel
Meer over ‘De wind van morgen’
Meer over ‘Bloemen in de regen’
«Sevenster blinkt uit in scherpe observaties van personen en situaties.» – Ben Koops
Over ‘De wind van morgen’ van Arjan Sevenster op Literair Nederland, 3 juli 2020:
(…) Als het noodlot toeslaat bij Arjan Sevenster krijgt hij te horen dat hij uitgezaaide prostaatkanker heeft. In de twee jaren die hem nog vergund zijn schrijft hij verslagen over zijn ziekte in ‘De wind van morgen’. Tevens blikt hij daarin terug op zijn verblijf in Japan, op een vriendschap met de dichteres Vasalis en peinst hij over zijn nalatenschap. Dit maakt het boek behalve tot een kroniek van een slopende ziekte ook tot een proces van acceptatie. Het is een zeer intiem relaas waarin de auteur constant herhaalt ‘ik ben het proces’ en probeert in het hier en nu te leven. (…) Sevenster blinkt uit in scherpe observaties van personen en situaties. Daarnaast geeft hij door zijn kwetsbaarheid een onvermijdelijk kijkje in het leven van een terminale patiënt, zodat je niet anders kunt dan meeleven. (…) Op ontroerende wijze legt hij rekenschap af en ordent hij zijn emoties. Hij heeft weinig woorden nodig om je met zijn fijnzinnige poëzie te raken. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘De wind van morgen’
Meer over ‘Bloemen in de regen’
«Een prachtige, relativerende publicatie, vol moed, angst en verdriet.» – drs. Ben Daeter
Over ‘De wind van morgen’ van Arjen Sevenster voor NBD / Biblion, 4 juni 2020:
Arjen Sevenster (1946-2019), die eerst wiskunde en het bijvak Japans studeerde en zo’n vijf jaar in Japan verbleef, maakte kennis met het zenboeddhisme en leerde mediteren. Op een bepaald moment kreeg hij de diagnose ‘uitgezaaide prostaatkanker’. Hij ging min of meer mediterend een soort dagboek schrijven over zijn ervaringen, het verloop van zijn ziekte en leven met weinig perspectief. Het is een ontroerend verhaal geworden, met tussendoor mooie eigen gedichten. Al bij al een prachtige, relativerende publicatie, vol moed, angst en verdriet, van iemand die worstelt met een naderende dood. Door deze goed leesbare publicatie, waarbij illustraties niet nodig zijn, vraagt hij om begrip en spreekt hij vele anderen, naasten en vrienden, moed in. Het is ook een nuttig werkje voor iedere medicus om zich te kunnen inleven in mensen in eenzelfde situatie. Treffend schrijft hij vóór zijn euthanasie: ‘Op het dressoir houdt de Boeddha onverstoorbaar de wacht. Hij is het die mij, als het zover is, de vleugels aan gaat binden en helpt met mijn eerste wiekslagen in de richting van het licht’. Een mooi dagboek van iemand die de dood in de ogen kijkt en uiteindelijk euthanasie pleegt.
Meer over ‘De wind van morgen’
Meer over Arjen Sevenster bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Waarom ik? Arjen Sevenster beantwoordt deze vraag op een hele mooie en integere manier, zonder hem ooit te stellen.» – Christof Zwart
Over ‘De wind van morgen’ van Arjen Sevenster in Nieuwsbrief Gezondheidscentrum Therapeuticum, 4 juni 2020:
Onlangs verscheen van Arjen Sevenster, wiskundige, uitgever en dichter, een prachtig boek: ‘De wind van morgen’. Hierin beschrijft hij op ingetogen wijze het verloop van zijn ziekte. Aanvankelijk lezen we mee met de mails die hij aan familie en vrienden stuurt in hoofdstukken met weinig poëtische maar wel heldere titels: chemo 1 tot en met 6 en controle 1 tot en met 12. De droge en zakelijke titels verhullen de bloemrijke en prachtige stillevens waarmee de auteur ons meeneemt in het ziekteproces. Niet alleen gunt hij ons een kijkje in het ziekteverloop en de behandeling, maar vooral deelt hij met ons zijn gevoelens en belevenissen aan de hand van prachtige gedichten. Via ogenschijnlijk toevallige associaties komen we steeds meer te weten over zijn leven en werk en leren we hem kennen als iemand met een heel eigen binnenwereld, vervuld van zijn geliefde Japan waarin het Boeddhisme een belangrijke rol speelt. En zo is dit meer een verslag van een innerlijke scholingsweg die al ruim voor de ziekte werd ingezet, maar door het ziekteproces werd geïntensiveerd en versneld. Op een heel intieme wijze doet de auteur verslag van de ziekte zonder sentimenteel te worden. Wanneer mensen overvallen worden door een, potentieel, dodelijke ziekte komt al snel de vraag op: waarom ik? Arjen Sevenster beantwoordt deze vraag op een hele mooie en integere manier, zonder hem ooit te stellen. Ik vond het een troostrijk boekje, zelfs als van het begin af aan duidelijk is dat de auteur de ziekte uiteindelijk niet zal overleven.
Meer over ‘De wind van morgen’
Meer over Arjen Sevenster bij Uitgeverij In de Knipscheer