«De zienswijze van Albert Helman over taal.» – Lila Gobardhan-Rambocus

Opmaak 1Over ‘Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman’ van Michiel van Kempen in De Ware Tijd Literair [2], 17-18 december 2016:
Helman had uitgesproken opvattingen over taal, de Surinaamse taalsituatie en het onderwijs. Dat laat de studie van Michiel van Kempen steeds weer duidelijk zien. Hij beschrijft in zijn tiende hoofdstuk de zienswijze van Helman. (…) Als minister van Onderwijs heeft hij er dan ook voor gezorgd dat in december 1949 de Surinaamse Kweekschool (SKS) werd opgericht en een paar maanden later de Algemene Middelbare School (AMS). (…) In 1956 organiseerde de Surinaamse Mulovereniging een onderwijscongres. Helman hield voor het gehoor een lezing over de talenstudie bij het mulo en stelde onder meer dat de leerlingen de Nederlandse taal zouden moeten beheersen, omdat het een schooltype voor algemene vorming betrof. Daarnaast moesten ze een vreemde taal, Engels, kennen. (…) Mocht het nodig zijn nog een vreemde taal te onderwijzen, dan kwam Spaans daarvoor in aanmerking. Rond 1960 werd Spaans een verplicht vak, wat een verdienste van Helman genoemd kan worden. (…) Over Helman kan nog veel meer geschreven worden. Het is bewonderenswaardig dat Van Kempen deze biografie heeft gepubliceerd. Echt monnikenwerk! Van Kempen laat zien dat de mens Lou Lichtveld inderdaad de wereldburger werd die hij altijd had willen zijn.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Michiel van Kempen op deze site
Meer over Albert Helman op deze site

«Bijzonder knap.» – André Oyen

Opmaak 1Over ‘Rusteloos en overal – Het leven van Albert Helman’ van Michiel van Kempen op Ansiel, 24 december 2016:
“Albert Helman was een man met een contesterende natuur, niet een gemakkelijk meegaand mens, maar een vechter, een tegenspreker. Dat een opstandige, vrijgevochten geest als de zijne met de katholieke kerk hardhandig zou komen te botsen lag in de lijn der verwachting. Hij stapte rond 1930 uit het katholieke tijdschrift ‘De Gemeenschap’, flirtte een tijd met het communisme en kwam in de jaren veertig terecht bij het antireligieuze tijdschrift ‘Apollo’, onder redactie van Johannes Tielrooy.” (…) Albert Helman was een pionier en altijd kritisch, vooral waar het Suriname betreft en zelfs soms weerbarstig. Humor zit er ook in zijn werk en creativiteit. Een voorbeeld hiervan is ‘De Zwarte Cats’, Surinaamse odo’s in het Sranan waarbij hij Nederlandse bewerkingen heeft gemaakt. Op het boekje staat de naam van een schrijfster, een creoolse vrouw, Hella Bentram-Matriotte. Helman gaf zich dus hier uit voor een vrouw! (…) Albert Helman was een Renaissancemens met een altijd levende nieuwsgierigheid naar van alles en nog wat en dat heeft Michiel van Kempen in deze biografie onder de heel toepasselijke titel ‘Rusteloos en overal’ wel bijzonder knap weten weer te geven.
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Michiel van Kempen op deze site
Meer over Albert Helman op deze site

«Michiel van Kempen heeft zich uitstekend en ‘uitputtend’ gekweten van zijn taak als biograaf.» – Walter Lotens

Opmaak 1Over ‘Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman’ van Michiel van Kempen op Apache, 15 december 2016:
‘Rusteloos en overal’ is een uitgave van In de Knipscheer, een kleine uitgeverij uit Haarlem, waar ook Albert Helman op het einde van zijn leven mee in zee is gegaan. Via dezelfde uitgever ontmoeten biograaf en geportretteerde elkaar ook nog eens op papier. Van Kempen is niet alleen de ‘kamergeleerde’ die zich alleen maar verdiept heeft in stoffige archieven; hij trok ook voortdurend op pad om literaire sporen te kunnen traceren. (…) Ondanks al de eruditie en het jarenlange opzoekwerk is deze biografie geen omgevallen boekenkast geworden. Daarvoor staat de vaardige en tevens hybride pen in van de biograaf die zowel uit een academisch als uit een journalistiek vaatje weet te tappen. (…) Michiel van Kempen heeft zich uitstekend en ‘uitputtend’ gekweten van zijn taak als biograaf om het leven van een bijzondere figuur die bijna een eeuw overspant in woord en beeld te brengen. Kritiekloos? Nee hoor, Van Kempen heeft zeker geen hagiografie geschreven, want op verscheidene plaatsen klinkt zijn kritische stem door (…) om de mens Helman-Lichtveld ook met zijn smalle kanten niet onbelicht te laten.
Lees hier het uitgebreide artikel (15 minuten)
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Michiel van Kempen op deze site
Meer over Albert Helman op deze site

«De vele details over de ontvangst van Helmans boeken is de meerwaarde van deze biografie.» – Jerry Dewnarain

Opmaak 1Over ‘Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman’ van Michiel van Kempen in De Ware Tijd Literair [1], 10-11 december 2016:
(…) Een mooi geschreven boek dat de lezer versteld doet staan van Helmans vitaliteit. Zijn lange levensjaren geven een beeld van bijna een eeuw geschiedenis, van koloniale banden tussen Nederland en Suriname, maar ook van allerlei ruzies tussen vrienden en intriges van Helmans gezins- en huwelijksleven. Van Kempen laat behoorlijk wat licht schijnen op een bijzondere man die rusteloos en overal was. De biografie is het fascinerende levensverhaal van de eerste belangrijke schrijver uit de West: Albert Helman. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Michiel van Kempen op deze site
Meer over Albert Helman op deze site

Over de literaire kosmopoliet Albert Helman in de Haagse Schouwburg

Opmaak 1Op zondag 18 december 2016 vindt in de Haagse schouwburg de wintereditie plaats van het programma de ‘Literaire Brunch’. Deze aflevering gaat over de in Paramaribo geboren Lou Lichtveld (1903-1996) beter bekend onder zijn pseudoniem Albert Helman. Hoofdspreker is biograaf Michiel van Kempen, bijzonder hoogleraar West-Indische Letteren. Michiel van Kempen publiceerde onlangs bij uitgeverij In de Knipscheer de biografie ‘Rusteloos en overal’ over het boeiende leven van deze eerste belangrijke West-Indische schrijver, auteur van onder andere de romans ‘Mijn aap schreit’ (1928) en ‘De stille plantage’ (1931). Helman heeft niet alleen een groot veel bekroond literair oeuvre voorgebracht. Op zijn eigen naam, Lou lichtveld, staat ook een serie hooggeprezen muzikale composities. Hij schreef onder andere de muziek bij de film ‘Regen’ van Joris Ivens (1929). Een renaisssanceman noemde hij zichzelf wel, en met recht. Behalve componist en schrijver was hij diplomaat in Latijns-Amerika, journalist en politicus. Hij schreef essays over film en geschiedenis en vocht mee in de Spaanse burgeroorlof. In 1949-1950 was hij minister van Onderwijs en Volksgezondheid in Suriname. Bij de lezing van biograaf Van Kempen leest de Surinaams-Nederlandse acteur Felix Burleson fragmenten uit Helmans literaire werk. Heleen Vlietstra zingt twee liederen van zijn hand. Ze wordt begeleid door de pianist Guus Westdorp. Verder zijn er beeld- en geluidsopnames van Helman te zien en horen. Het programma wordt gepresenteerd door de auteur Christien Kok. De Literaire Brunch vindt elke drie maanden plaats in de Paul Steenbergenfoyer van de schouwburg. In de pauze is er een brunch met luxebroodjes, wraps, zoetigheden, koffie & thee. Het is een productie van Annelies van der Bie, Ellen Fernhout, Anita Gundlach en Christien Kok in samenwerking met de Koninklijke Schouwburg. In het programma staat altijd een overleden Nederlandstalige auteur centraal. Reserveren is noodzakelijk vanwege de brunch. Dit kan via de kassa van de Koninklijke Schouwburg tel. 0900-345678 of www.ks.nl
Duur 11.00 u. – 13.15 u. Locatie Koninklijke Schouwburg: Korte Voorhout 3, Den Haag; entree: € 17,50 incl. brunch Koninklijke Schouwburg
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Michiel van Kempen op deze site
Meer over Albert Helman op deze site

«Ik gun elke ‘vergeten schrijver’ zo’n biograaf.» – Norma Montulet

Opmaak 1Over ‘Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman’ van Michiel van Kempen op Biografieportaal, 25 november 2016:
(…) Daarna duikt de lezer met vliegende vaart in het leven van Helman zelf. (…) Helman wás rusteloos en hij was ook overal. Het is tamelijk verbijsterend om zijn reizen en avonturen te volgen: van Suriname naar Nederland en weerom, om vervolgens in – onder andere – Amerika, Afrika, Italië, Zwitserland en Mexico terecht te komen. Helman was geen gemakkelijk mens. Hij heeft veel beroemde mensen ontmoet, onder andere Hendrik Marsman, Joris Ivens, George Orwell en Yeduhi Menuhin, en met bijna iedereen die hij ontmoette – bekenden en onbekenden – heeft hij ruzie gehad. Hij zei wat hem voor de mond kwam en had weinig geduld met andere mensen of met andere meningen. (…) Van Kempen laat een duidelijk en evenwichtig licht schijnen op deze markante persoonlijkheid, waarbij hij tegelijkertijd een boeiend beeld geeft van de twintigste eeuw.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Michiel van Kempen op deze site
Meer over Albert Helman op deze site

«Een ongemeen boeiend en avontuurlijk leven.» – G. Swaenepoel

Opmaak 1Over ‘Rusteloos en overal’ van Michiel van Kempen voor NBD | Biblion, 26 november 2016:
Albert Helman, wiens leven haast samenvalt met de twintigste eeuw, is een veelzijdig man die een ongemeen boeiend en avontuurlijk leven geleid heeft. De auteur van romans en poëzie, maar ook van theater, essays, biografieën, journalistiek werk en historische studies. Ook actief als componist en geïnteresseerd in taalkunde, wiskunde en filosofie. Hij was bevriend met Marsman en Slauerhoff en ontmoette tijdens zijn leven mensen als Béla Bártok en Joris Ivens, George Orwell en Frida Kahlo. Helman nam deel aan de Spaanse Burgeroorlog, woonde in Mexico, was politicus in zijn geboorteland Suriname en diplomaat. ‘Rusteloos en overal’ is dan ook de goedgekozen titel die Michiel van Kempen, bijzonder hoogleraar Nederlands-Caraïbische literatuur, aan de biografie van de in 1903 in Paramaribo als Lou Lichtveld geboren auteur meegaf. Boeiende biografie van één van de belangrijkste auteurs van Surinaamse afkomst. Met uitvoerig notenapparaat, bibliografie en register.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Michiel van Kempen op deze site
Meer over Albert Helman op deze site

«Een zeer goed geschreven biografie van een fascinerende, vaak moeilijke man.» – Theo Jordaan

Opmaak 1Over ‘Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman’ van Michiel van Kempen op Alles over boeken en schrijvers, 18 november 2016:
Michiel van Kempen heeft het leven van Lou Lichtveld, de echte naam van Albert Helman, chronologisch beschreven in zijn biografie. (…) Albert Helman maakte duidelijk zijn eigen keuzes, soms begrijpelijk, soms liefdevol en sociaal, soms onnavolgbaar, soms zelfs onredelijk en ronduit onsympathiek en bot. (…) Een zeer goed geschreven biografie van een fascinerende, vaak moeilijke man, (…) het lezen meer dan waard. Het is een avonturenboek, schelmenroman, biografie en geschiedenis van de 20ste eeuw in een boek samengevat. De biografie krijgt de beoordeling ++++ (uitstekend). Zie ook Beste Boeken van 2016 .
Lees hier de recensie
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Michiel van Kempen op deze site
Meer over Albert Helman op deze site

«Mooi geschreven boek doet versteld staan van Helmans vitaliteit.» – Hans Renders

Opmaak 1Over ‘Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman’ van Michiel van Kempen in Historisch Nieuwsblad, jrg. 25 – nr. 11, november 2016:
Michiel van Kempen heeft decennialang aan deze biografie gewerkt. Het ongelooflijk energieke leven van Helman – dat eindigde in Buitenveldert – is verwerkt in een mooi geschreven boek dat de lezer versteld doet staan van diens vitaliteit. Dit leven is zo vol en productief dat we er alleen maar met bewondering over kunnen lezen. En afgezien van de onnodig lange citaten die Van Kempen vermeldt, geldt die bewondering ook voor de biograaf.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Michiel van Kempen op deze site
Meer over Albert Helman op deze site

«Een inhoudelijk interessante biografie.» – Aleid Truijens

Opmaak 1Over ‘Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman’ van Michiel van Kempen in De Volkskrant, 5 november 2016:
Niets uit dit overvolle, lange leven lijkt biograaf Michiel van Kempen, bijzonder hoogleraar Nederlands-Caraïbische literatuur, te zijn ontgaan. Hij weet bewonderenswaardig veel over zijn onderwerp. (…) Albert Helman werd vooral bekend door De stille plantage, een roman over kolonialisme en slavernij. Maar hij deed zoveel meer, blijkt uit dit boek. Hij was componist, muziekrecensent, theatermaker, amateurwiskundige, taalkundige, vertaler, literair criticus en journalist voor alle mogelijke kranten en bladen. Zijn leven lang reisde Lichtveld de wereld rond. Hij woonde in Barcelona en deed verslag van de Spaanse Burgeroorlog. In Suriname was hij minister en hoofd van de Rekenkamer, daarna was hij jarenlang diplomaat. Vanaf de jaren twintig was hij actief in het Nederlandse literaire leven. Hij kende Slauerhoff, Ter Braak, Du Perron, Vestdijk, Roland Holst en Marsman, werkte met Joris Ivens en was bevriend met George Orwell en Frida Kahlo. Het interessantst aan deze biografie is dat het een internationale (cultuur)geschiedenis is van de 20ste eeuw. (…) Van Kempen uit zijn kritiek en bewondering terloops, in beschrijvingen en ironische terzijdes. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Michiel van Kempen op deze site
Meer over Albert Helman op deze site