24 april 2022: Pinto De Caraïben presenteert nieuwe roman Chesley Rach

Pinto Caraiben april '22Op zondag 24 april zijn er twee gasten in het programma Pinto De Caraïben van Huis de Pinto in Amsterdam. Michiel van Kempen spreekt met Roline Redmond en Chesley Rach over roots en literatuur. Antropologe Roline Redmond schreef met De Doorsons een indrukwekkende kroniek van haar eigen tot slaven gemaakte familie. Dat verhaal wordt verteld als was de auteur een hedendaagse griot: de West-Afrikaanse chroniqueur van de familiegeschiedenis. Chesley Rach is stedebouwkundige en sinds zijn pensionering ook auteur. Geboren op Curaçao, en afgestudeerd in Delft werkte hij sindsdien onder meer in Amsterdam als stadsdeelsecretaris en in Den Haag en Curaçao in ambtelijke functies in de ruimtelijke ordening. Het huis van de dans is zijn derde roman. Op 29 april is Chesley Rach aanwezig bij het aan hem gewijde openbaar college Caraïbische Letteren van prof. Michiel van Kempen aan de UVA.
Locatie zondag 24 april 2022, aanvang 15.00 uur in Huis De Pinto, Sint Antoniesbreestraat 69, 1011 HB Amsterdam. Zaal open om 14.30. Reserveren met opgave van naam en telefoonnummer verplicht via contact@huisdepinto.nl of 020-3700210 tussen 13.00 en 17.00 uur. Reserveringen ophalen uiterlijk een kwartier voor aanvang. Afzeggen? Graag bijtijds in verband met het beperkt aantal beschikbare plaatsen.
Klik hier voor aankondiging op Caraïbisch Uitzicht
Meer over ‘Het Huis van de Dans’ en Chesley Rach
Meer over de Openbare Colleges van Michiel van Kempen

«Bernardo Ashetu, achter de schuilnaam.» – Klaas de Groot

Bernardo AshetuKlaas de Groot vierde de verjaardag van de in 1982 overleden dichter Bernardo Ashetu (4 maart 1929) met een bijdrage op Caraïbisch Uitzicht:
«In het prachtige verhaal ‘Mister X’ uit de bundel Het Mausoleum van de innerlijke vrede speelt schrijver Hugo Pos een spel met literaire genres en daardoor met de lezer. Die lezer weet niet of hij in een essay is beland over de dichter Bernardo Ashetu of in een verhaal over een vriend van de verteller, die vriend heet Daan (Daniël) Goudzwaard. En met dat raadsel blijft de lezer zitten. Het is zoals Michiel van Kempen opmerkt in zijn bespreking van Pos’ bundel, verschenen in De geest van Waraku, een verzameling artikelen over Surinaamse literatuur. Hij schrijft daarin: ‘‘Wat in het ‘fictieve’ proza van Hugo Pos Dichtung is en wat Wahrheit, daar kom je niet achter.” In het verhaal over Mister X worden diverse werkelijkheden in elkaar geschoven. Eerst staat de dichter van het gedicht ‘Mister X’, Ashetu, centraal, daarna Goudzwaard. Door het gebruiken van elementen uit het gedicht in het verhaal over Goudzwaard en het vrouwelijk personage ‘Wimie’ wordt de poëzie van Ashetu als het ware in levende lijve getoond. (…) »
Lees hier verder
En bekijk hier ook de bijbehorende afbeeldingen
Meer over Bernardo Ashetu bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Hugo Pos bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Klaas de Groot bij Uitgeverij In de Knipscheer

Marius Atmoredjo – Loslaten zullen ze nooit meer. Gedichten

VoorplatLoslaten-75Marius Atmoredjo
Loslaten zullen ze nooit meer

gedichten
Suriname
met illustraties van Robert Bosari
eindredactie Michiel van Kempen
gebrocheerd in omslag met flappen,
52 blz., € 17,50
ISBN 978-94-93214-70-5 NUR 306
eerste uitgave 2022

De gedichten in Loslaten zullen ze nooit meer zijn geïnspireerd door de verhalen van zes generaties Javanen in diaspora. Die verhalen beginnen bij de tewerkstelling van de overgrootmoeder van de dichter, wanneer zij als contractarbeider vanuit Java in Suriname aankomt en gaan daarna over haar kinderen en kindskinderen die in Suriname en Nederland wonen. De moeder van de dichter, Marie Atmoredjo, vertelde haar kinderen die verhalen in de avonduren voor het slapen gaan. Zij hebben in sterke mate de verbeeldingskracht van de dichter gevormd.
De kunstenaar Robert Bosari voorzag elk van de twintig gedichten gedicht van een fraaie tekening in zwart-wit.

Wij kenden elkaars wortels
en meer dan dat
de betekenis van de kleine witte bloem
die zij zo lang draagt
in een knop, melati

Marius Atmoredjo, geboren in 1959 in Lelydorp, Suriname, woont vanaf 1980 in Nederland. Hij heeft zich jarenlang ingezet als vrijwilliger in het sociaal-culturele werk ten behoeve van de Surinaams-Javaanse gemeenschap in Nederland. En in de loop van de jaren dienden zich de gedichten aan die hier zijn samengebracht, indringende poëzie met vaak verrassende beelden. Deze debuutbundel is een welkome bijdrage aan het tot op heden bescheiden corpus van de Surinaams-Javaanse literatuur.

Gedicht van Saya Yasmine Amores [2]

WeddingIn zijn bijna dagelijkse Facebookbericht memoreert Wim van Til, oprichter van en coördinator bij Poëziecentrum Nederland, de geboorte- en sterfdagen van Nederlandstalige dichters. Het is vandaag (8 maart 2022) de sterfdag van Albert Verwey, J.J. Geuns, Kees van Duinen, Chris J. van Geel, Jaak Brouwers en Joop Verhaaren. Het is ook de geboortedag van onder anderen A. Marja, Hafid Bouazza en Saya Yasmine Amores (1965-2021). Bij wijze van felicitatie laat Wim van Til zijn keuze vallen op het gedicht ‘Zijn ogen staren door het raam’ van Saya Yasmine Amores. Het werd gepubliceerd in het door Michiel van Kempen samengestelde ‘Woorden op de westenwind’ (Uitgeverij In de Knipscheer, 1993), toen Amores nog schreef onder het pseudoniem Cándani.

Zijn ogen staren door het raam

Zijn ogen staren door het raam
en worden harder dan het steen
waaruit zijn blik gehouwen is
de wereld is berooid
gebogen onder mist
en breekt alle ideeën
die zich aan hem vastklampen
hij waart door zijn zoveelste gebroken uur
tekent bladeren in de lucht
aan de bevroren takken
een kind in hem vraagt om het leven
zal hij de oerbron raken?

Meer over Saya Yasmine Amores bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over ‘Woorden op de westenwind’

«Een prachtig portret van Albert Helman.» – André Oyen

VoorplatHelman2-75Over ‘Pionier en rebel. Het leven van Albert Helman (1903-1996)’ van Michiel van Kempen op Ansiel, 15 februari 2022:
In 2016 verscheen Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman’ van letterkundige Michiel van Kempen. Nu is hier een herziene en verkorte heruitgave van verschenen onder de titel ‘Pionier en rebel’. Een titel die heel erg van toepassing was op de Surinaamse schrijver, journalist, componist, taal- en geschiedkundige en politiek-culturele spilfiguur Lou Lichtveld (1903-1996), beroemd geworden onder het pseudoniem Albert Helman. (…) In 1939 trok hij zich het lot van de Joodse vluchtelingen aan die vanuit Duitsland naar Nederland komen. In opdracht van het Comité voor Bijzondere Joodse Belangen schreef hij het boek ‘Millioenen-leed’. Helman dook aan het begin van de oorlog onder omdat hij zo bekend was als antifascist dat hij niet langer in het openbaar kon verschijnen. Actief in het verzet vervalste hij persoonsbewijzen, publiceerde verzetsverzen en protesteerde bij rijkscommissaris Seyss-Inquart tegen de oprichting van de zogenaamde Kultuurkamer waar kunstenaars lid van moesten worden. (…) Albert Helman was de eerste grote Surinaamse schrijver, een man van zijn tijd, dus zowel van de koloniale tijd als daarna de onafhankelijkheid, die zich sterk bezighield met nationaal bewustzijn, in positief zowel als negatief opzicht. De mens staat centraal in Helmans werk, vooral in zijn vele romans. (…) Uit de biografie komt een persoon naar voren die fascinerend is en verkeerd heeft met een aantal invloedrijke en bijzondere personen uit de 20ste eeuw. Het lijkt wel of Albert Helman alles wilde meemaken en beschrijven. (…) Van Kempen heeft in zijn biografie nuchter de feiten geschetst, en met de hem eigen afwisseling van humor en ernst een prachtig portret van Albert Helman neergezet.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Pionier en rebel’
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Albert Helman bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer

27 februari 2022: Pinto Literair presenteert Jit Narain

VoorplatNarainMensenkindIn 2021 verscheen bij Uitgeverij In de Knipscheer de bloemlezing van het werk van Jit Narain met de titel ‘Een mensenkind in niemandsland’. Het boek kon toen niet vanwege corona gepresenteerd worden. Dankzij de nieuwe Pinto Literair-reeks ‘De Caraïben’ komt het er nu alsnog van en wel op zondagmiddag 27 februari 2022. Het voormalig Nederlands-Caraïbisch gebied bracht een aantal grote dichters voort. Van die groten is de Surinaams-hindostaanse dichter Jit Narain zonder meer de belangrijkste nog levende auteur. Via een live-verbinding met Suriname wordt contact gemaakt met de dichter in Suriname. De middag wordt ingeleid door Rabin Baldewsingh, Sarnámi-activist en Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme. Michiel van Kempen, mede-samensteller van de bloemlezing, interviewt Geert Koefoed, oud-uitgever van poëzie die veel met Jit Narain heeft samengewerkt. En er worden fragmenten getoond uit ‘De as van de herinnering’, het filmportret van Jit Narain dat John Albert Jansen in 2005 maakte voor de NPO. In meer dan tien bundels bezingt Jit Narain hoe zijn voorouders die van India naar Suriname kwamen in de modder van de rijstvelden een bestaan opbouwden. Hij schrijft over hun ploeteren, hun ontworteling en verdriet, over liefde en dood. Hij schrijft in het Nederlands maar richtte met zijn poëzie ook een monument op voor de taal van zijn voorouders, het Sarnámi. Voor zijn werk kreeg hij zes bekroningen en naar hem werd ook de Jit Narain Cultuurprijs genoemd. Jit Narain werkte als arts in Den Haag maar keerde in 1991 terug naar Suriname om zich te vestigen onder zijn mensen in het district Saramacca. Anno 2022 is hij nog altijd arts, maar werkt hij vooral als landbouwer, in dezelfde klei waarin zijn ouders en voorouders plantten en oogstten.

Locatie zondag 27 februari 2022, aanvang 15.00 uur in Huis De Pinto, Sint Antoniesbreestraat 69, 1011 HB Amsterdam. Zaal open om 14.30. Toegang € 5 (gratis voor Vrienden van Huis De Pinto). Reserveren met opgave van naam en telefoonnummer verplicht via contact@huisdepinto.nl of 020-3700210 tussen 13.00 en 17.00 uur. Reserveringen ophalen uiterlijk een kwartier voor aanvang. Afzeggen? Graag bijtijds in verband met het beperkt aantal beschikbare plaatsen. De volgende coronaregels zijn van kracht: een geldige QR-code op de CoronaCheckapp of geprint. Bij binnenkomst is een mondkapje verplicht.
Meer over ‘Een mensenkind in niemandsland’
Meer over Jit Narain bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Amores liet zich het zwijgen niet opleggen en schreef wat noodzakelijk was.» – Peter de Rijk

poezie[Foto auteur met dank aan Dennis van den Bosch ]

‘Tijd om te vertrekken: I.M. Saya Yasmine Amores’ door Peter de Rijk in Poëziekrant, februari 2022:
‘Tijd om te vertrekken’ waren de woorden die Saya Yasmine Amores (1965-2021) koos voor het proces van afscheid nemen van het leven. Zoals in haar gehele oeuvre maakte ze gebruik van ogenschijnlijk simpele en zeer verstaanbare woorden die heel precies weergaven wat ze wilde zeggen. Ze pakte haar koffers, zoals ze zo vaak had gedaan, in een leven dat altijd om haar zoektocht naar afkomst, identiteit en het ware verhaal had gedraaid. Velen zullen Amores allereerst kennen als Cándani (Maanlicht), het pseudoniem dat ze koos toen ze haar debuut Ghunghru ṯuṯ gail/ De rinkelband is gebroken publiceerde, de in het Sarnami geschreven, maar tweetalige dichtbundel. Haar eerste publicaties stonden echter vanaf maart 1985 in het Surinaamse culturele tijdschrift Bhāsā (Taal). Tussen haakjes verklapt ze daarin haar werkelijke naam, Asha Radjkoemar. (…) ’ Ontheemd voelde ze zich. Alleen op de wereld. Het Sarnami bleef ze echter trouw, tot haar laatste ademtocht. De dag voordat ze overleed sprak ze haar poëzie in, alsof ze haar stem niet verloren wilde laten gaan. Zo belangrijk was haar oeuvre voor Saya Yasmine Amores. Ooit schreef ze over haar grootouders: ‘De geschiedenis die/ zij niet hebben geschreven/ kleeft als blaren op hun huid.’ Amores liet zich het zwijgen niet opleggen en schreef wat noodzakelijk was. Haar gedichten en romans zijn daardoor van grote waarde en verdienen tot ver voorbij de Surinaamse of Nederlandse landgrenzen gelezen te worden.
Lees hier het hele artikel
Meer over Saya Yasmine Amores op deze site

«352 niet-onkritische bladzijden over de in Suriname geboren Helman» – Anneke van Ammelrooy

VoorplatHelman2-75Over ‘Pionier en rebel: het leven van Albert Helman (1903-1996)’ van Michiel van Kempen voor NBD / Biblion, februari 2022:
Deze biografie van Albert Helman (1903-1996, schrijversnaam van Lou Lichtveld) is een ingekorte versie van het boek dat in 2016 verscheen onder de titel ‘Rusteloos en overal’. O.a. voetnoten, bibliografieën, lijsten van geïnterviewden, geraadpleegde archieven en Helmans betrekkingen met mensen ‘die misschien voor een Surinaams publiek er minder toe doen’, dat is allemaal geschrapt. Resteren nog altijd 352 niet-onkritische bladzijden over de in Suriname geboren Helman als schrijver, ‘beschouwelijke verzenmaker’, componist, taalkundige, militant, minister, diplomaat en politieke lastpak. De auteur is gul met details over Helmans echtgenotes, flirts en andere vrouwen. Zijn leven bestrijkt de hele 20ste eeuw en door zijn politieke keuzes was hij intens betrokken bij de Spaanse burgeroorlog, het verzet tegen de nazi’s, de Mexicaanse revolutie, de dekolonisatie van Suriname en het verzet tegen het regime van Desi Bouterse. Helman vlamde op hoge leeftijd nog enkele malen zoals met ‘De Foltering van Eldorado” (1983) en kreeg toen alsnog de erkenning die zijn oudere ego een tijdlang had moeten ontberen. De biograaf is hoogleraar Nederlands-Caraïbische literatuur.
Meer over ‘Pionier en rebel’
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Albert Helman bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«De poëzie van Jit Narain verhaalt het leven van de Hindostaan in de Nieuwe Wereld.» – Jerry Dewnarain

VoorplatNarainMensenkindOver ‘Een mensenkind in niemandsland’ van Jit Narain in De Ware Tijd-Literair, weekendeditie van 14 t/m 16 januari 2022:
Michiel van Kempen en Effendi Ketwaru hebben onlangs ‘Een mensenkind in niemandsland’ samengesteld: een bloemlezing uit de tien bundels die Jit Narain van 1977 tot en met 2019 heeft geschreven. (…) Voor zijn gedichten en voor zijn verdiensten voor de emancipatie van het Sarnami werden hem tal van literaire prijzen toegekend. Jit Narain is nog steeds landbouwer en huisarts (…) in Uitkijk, Saramacca. (…) Ooit zei Jit Narain in een interview, dat als je schrijft, worden gewone woorden en uitdrukkingen betekenisvol. Woorden als tijd, tijdloos, gedachte, gedachteloos, ruimte en dood zijn simpele woorden die heel vaak gebruikt worden, maar een andere dimensie krijgen bij schrijven. Narain stelt dat je met dichten als het ware terug moet naar het moment van benoemen van toen, toen dat woord ontstond. Misschien is poëzie hiervoor wel bedoeld: om de woorden te herbevestigen. (…) De gedichten die Jit Narain vanaf de jaren negentig schrijft, gaan veelal over de dood en dus over leven, over tijd en tijdloosheid. (…) Al met al, de poëzie van Jit Narain verhaalt het leven van de Hindostaan in de Nieuwe Wereld. Ze analyseert en filosofeert. Dat bewijst deze bloemlezing. De keuze van de gedichten uit de verschillende dichtbundels is gevarieerd in thematiek; goed voor een beginner om te proeven uit de keuken van Jit Narains poëzie. (…) Met een inleiding door Satya Jadoenandansing en Geert Koefoed.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Een mensenkind in niemandsland’
Meer over Jit Narain bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een stem die het waard is gehoord te worden.» – Ko van Geemert

VoorplatNarainMensenkindOver ‘Een mensenkind in niemandsland’ van Jit Narain in Parbode (juli 2021), 12 oktober 2021:
‘Een mensenkind in niemandsland’ is een door Michiel van Kempen en Effendi Ketwaru samengestelde bloemlezing uit de tien bundels die Jit Narain vanaf 1977 tot en met 2019 publiceerde. De inleiding is van Satya Jadoenandansing en Geert Koefoed. Vrijwel alle gedichten worden in twee talen gepresenteerd: in het Sarnámi en in het Nederlands, de vertalingen zijn van de schrijver. (…) Het Sarnámi speelt een cruciale rol in zijn poëzie. De inleiders: ‘Hij wil iets voor die taal doen. Hij wil Sarnámi […] “voornaam, klassiek maken” en daarmee eer bewijzen aan de generaties die deze taal gevormd hebben.’ Narain: ‘Ik wil aan deze taal onvergankelijke waarde verlenen.’ (…) Lied moet in de poëzie van Narain ruim opgevat worden, als de taal, de cultuur, verhalen, liederen, feesten, rituelen, waarden, levenshouding, die worden doorgegeven. Een belangrijk motief in zijn gedichten is de eindigheid van geliefde zaken. (…) Door deze bloemlezing van gedichten, die vrijwel allemaal aanvankelijk in eigen beheer waren uitgegeven, blijft de poëzie van Jit Narain toegankelijk – een stem die het waard is gehoord te worden.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Een mensenkind in niemandsland’
Meer over Jit Narain bij Uitgeverij In de Knipscheer