Albert Helman – Het eind van de kaart. Reisverslag

VoorplatHelmanEindvandekaart75Albert Helman
Het eind van de kaart

reisverslag
nawoord Michiel van Kempen
gebrocheerd in omslag met flappen,
254 blz., € 19,50
ISBN 978-90-6265-760-5
oorspronkelijke uitgave 1980
heruitgave 2019

Het eind van de kaart is in alle opzichten een unicum in het toch al zo veelzijdige, grote oeuvre van Albert Helman.

Albert Helman (Lou Lichtveld) schreef het reisjournaal Het eind van de kaart in 1955, maar het boek zou pas 25 jaar later in 1980 verschijnen in de prestigieuze reeks egodocumenten Privé-Domein van Uitgeverij De Arbeiderspers. In 1955 waren hele stukken van de kaart van Suriname nog wit, oningevuld, onbekend, behalve in het hoofd van de bewoners van het diepe binnenland: inheemsen (Indianen) en marrons (nakomelingen van slaven die eeuwen geleden de plantages ontvlucht waren). Mensen die het binnenland in kaart probeerden te brengen, waren dus werkelijk pioniers, en Helman trok er ook zelf op uit hen aan het werk te zien, verkenningen die hij neerlegde in een tiental verhalen die later in Verdwenen wereld (1990) werden gebundeld. Maar bovenal is Het eind van de kaart een verkenning van zijn eigen psyche en zijn eigen fysieke onvolkomenheid in een omgeving waar hij is overgeleverd aan an¬deren. Helman laat zijn cynisme varen en geeft zich over aan ‘de magie van het oerland’.

Helmans reisverslag wordt tegenwoordig beschouwd als een van de allerbeste en leesbaar gebleven boeken van Albert Helman. Aan deze editie is een Nawoord toegevoegd van prof. dr. Michiel van Kempen.

Albert Helman (1903 -1996) heeft een uitgebreid oeuvre aan romans, verhalen, essays en toneelstukken op zijn naam staan. Begonnen als onderwijzer, componist, organist en muziekcriticus bewoog hij zich in de jaren dertig van de vorige eeuw steeds meer in de richting van polemische en sociaal en politiek uiterst strijdbare journalistiek. In Spanje vocht hij aan republikeinse zijde. Al in diverse romans en verhalen voor de oorlog gaf Helman blijk van interesse voor West-Indië, de Caraïbische regio. Na de tweede wereldoorlog was hij enige tijd minister in Suriname.

Van Albert Helman verschenen eerder bij Uitgeverij In de Knipscheer de verhalenbundels Verdwenen wereld en Peis noch vree, de romans Mijn aap lacht, Chieftains of the Oayapok!, De G.G. van Tellus, Zomaar wat kinderen, de poëziebloemlezing Mexico zingt en de ‘ecologische geschiedschrijving’ Kroniek van Eldorado (2 delen).
Over Albert Helman/Lou Lichtveld verscheen in 2016 van de hand van Michiel van Kempen de geprezen biografie Rusteloos en overal.

Meer over Albert Helman bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Albert Helman – Mijn aap lacht

ALBERT HELMAN
Mijn aap lacht

Suriname, Roman
Pocket, 280 blz. € 8,50
ISBN 90-6265-702-8
Eerste druk als Globe Pocket 1991
Nog beperkt leverbaar bij uitgever

«Zelfs al had Albert Helman na de Tweede Wereldoorlog nooit meer een boek geschreven, zijn naam in de Nederlandse literatuur zou toch wel gevestigd zijn.
In zijn roman De Stille Plantage (1931) toonde de toen pas zevenentwintigjarige schrijver, met een zeldzame beeldende kracht en grote historische precisie, voorgoed zijn meesterschap.» – NRC Handelsblad

Albert Helman heeft die plaats in de Nederlandse literatuur omdat hij met zijn ‘Hollandse’ collega’s de taal gemeen heeft; maar de ‘Indiaanse’ schrijver Helman (Suriname, 1903) is bovenal kosmopoliet (hij was journalist in de Spaanse burgeroorlog, minister in Suriname, diplomaat bij de Verenigde Naties, langdurig woonachtig in Mexico en Tobago en zijn literair werk is daar de neerslag van: romans met universele thema’s die ver boven het tijdelijke uitgaan.

In zijn grandioze satire Mijn aap lacht vertelt Albert Helman in prachtig proza door de ogen van een aap diens levensverhaal, eerst vrij in het oerwoud daarna in gevangenschap van de mens. De aap weet echter te ontvluchten en keert terug naar het oerwoud waar hij met zijn nieuw verworven menselijke denkbeelden zijn argeloze soortgenoten verbaast. Deze verklaren hem evenwel voor gek en nemen een gepaste maatregel.