Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan voor NBD / Biblion, 25 maart 2021:
Frans Lopulalan (1953-2020) debuteerde in 1985 met ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’. Als zoon van Molukse ouders beschrijft hij hoe hij samen met zijn broer opgroeide in Nederland. Zijn vader was een KNIL-militair en werd met het gezin en andere familieleden naar Nederland getransporteerd. Aanvankelijk wonen de Molukse mensen samen in een kamp dat in Nederland voor hen wordt ingericht. De omstandigheden zijn er bar, maar de verhuizing naar een Hollandse doorzonwoning valt ook niet mee. Er is voor alle generaties een duidelijk merkbare kloof tussen hun oosterse tradities en de Nederlandse samenleving waar ze in terecht zijn gekomen. Vasthoudend aan eigen gebruiken en met veel respect voor hun voorouders proberen ze samen te overleven, ver verwijderd van alles wat hen ooit zo dierbaar was. Twee prachtige, autobiografische novellen, ‘De barak’ en ‘De veertigste dag’, die de lezer meenemen naar Nederland in de tweede helft van de 20e eeuw en een inkijk geven in het leven van Molukse mensen na hun aankomst in Nederland. Toegankelijk en meeslepend geschreven. Ernst Jansz schreef het voorwoord bij deze nieuwe druk.
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
Tag: Molukse roman
«Mooie novelle met twee zeer innemende verhalen over de jeugd van een Ambonese jongen.» – Margot Poll
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan in NRC.next, 19 maart 2021:
Dit jaar is het precies zeventig jaar geleden dat op 21 maart 12.500 Molukkers per schip naar Nederland kwamen. Daarom is de mooie novelle ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van de Molukse schrijver Frans Lopulalan (1953-2020) opnieuw uitgegeven. Zijn vader was één van deze KNIL-militairen die voor Nederland hadden deelgenomen aan de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog en nu tijdelijk is Nederland zouden worden opgevangen. In twee zeer innemende verhalen beschrijft Lopulalan het verhaal van zijn jeugd – hoe het was met andere gezinnen in de barakken in Woerden te wonen en later te verhuizen naar een huis in Leerdam. Hoe het was om als Ambonese jongen op de School met de Bijbel te belanden waar ‘de kinderen van Christelijk Nederland ons naar believen mochten vernederen’. Maar de twee verhalen zijn vooral een ode aan zijn vader die hij zag worstelen met het trauma ontstaan door de gebeurtenissen in voormalig Nederlands-Indië. Hij zag de eenzaamheid van de Molukkers in Nederland, hij zag het verlangen om terug te gaan naar Porto op Saparua. Over datzelfde trauma schreef Lopulalan in 1997 een toneelstuk waarin hij volgens toneelrecensent Kester Freriks de ‘mooiste en ook de meest theatrale zin van het theaterseizoen’ had geschreven: ‘Je kunt niet boos zijn op een jongen met heimwee’.
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
«De liefde voor zijn vader dubbel en dwars goedgemaakt.» – Marjo van Turnhout
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan op Leestafel, 13 maart 2021:
‘Jongen, als ze je vragen waar je vandaan komt, zeg dan nooit dat je uit Woerden komt, maar uit Porto op Saparua.’ Maar hij is geboren in Nederland, in het kamp, waar hij gelukkig was. Tussen de regels door proef je het onvermogen van de zoon, geboren en getogen in Nederland, die zijn weg heeft gevonden en zich niet helemaal kan inleven in de vader die tot op het laatst verteerd wordt door heimwee naar Zijn land. (…) Het waren de jaren vijftig van de vorige eeuw. Met andere KNIL-militairen kwamen ook groepen Molukkers naar Nederland. In Indonesië zijn ze niet meer veilig als Nederland de strijd heeft verloren. Noch de Nederlanders noch de Indonesiërs willen iets horen over een Onafhankelijke Molukse Staat. Een groep Molukkers, waaronder het gezin Lopulalan wordt in Woerden gehuisvest. De vader van Frans is beter geschoold dan menige andere kampbewoner, en wordt vaak om hulp gevraagd. Thuis voedt hij zijn kinderen op volgens de tradities, waarin ook de overledenen deel uit maken van het leven. Ze worden tweetalig opgevoed: ze leren zowel Nederlands als Maleis. (…) De verhalen tonen de liefde die de schrijver had voor zijn vader, misschien bij leven te weinig onderkend, maar nu in dit boek dubbel en dwars goedgemaakt. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een meesterwerk zoals je maar zelden leest.» – Marianne Janssen
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan op LeesKost, 18 februari 2021:
De kleine Frans wordt geboren in het Ambonezenkamp in Woerden. Een kamp met hekken eromheen, de jongen weet niet beter. Alle volwassenen om hem heen zijn afkomstig van de Zuid Molukken en iedereen koestert de wens ooit weer terug te gaan, naar huis. ‘Thuis’ is het onderwerp van alle volwassen gesprekken. (…) De auteur haalt vol liefde, weemoed en gevoel voor het kleinste detail herinneringen op aan zijn jeugd. (…) Razernij, verdriet, inwendige woede, en je dan tóch beheersen… dat was de manier waarop zijn vader zijn verlangen en heimwee naar Ambon verbeet. De realiteit verscheurt de dromen en de illusies. (…) Lopulalan heeft de gave kleine gebeurtenissen groots te beschrijven, grote gebeurtenissen terug te voeren tot de kern. De liefde voor zijn vader doordesemt de pagina’s. Dit briljant geschreven en ontroerende boek is een ware parel, zacht glanzend, zeldzaam en kostbaar. Wat is het jammer dat Lopulalan niet meer geschreven heeft. Ik vind het een meesterwerk zoals je maar zelden leest.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
Frans Lopulalan – Onder de sneeuw een Indisch graf
Frans Lopulalan
Onder de sneeuw een Indisch graf
roman
Nederland-Indonesië
met een Voorwoord van Ernst Jansz
gebrocheerd in omslag met flappen
182 blz., € 17,50
formaat 145 x 205 mm
oorspronkelijke uitgave 1985
heruitgave januari 2021
ISBN 978-94-93214-20-0
Eigenlijk pas sinds zij het aandurfden de wapens op te nemen ‘bestaan’ Zuidmolukkers – en dan nog in hoofdzaak als item in de media of als studieobject voor sociaal-academici. De twee verhalen van Onder de sneeuw een Indisch graf door de Molukse schrijver Frans Lopulalan gunnen ons nu voor het eerst van binnenuit een blik op het leven van de Molukkers, zoals zich dat vanaf de jaren vijftig van de vorige eeuw in Nederland heeft afgespeeld.
In beide verhalen speelt de vaderfiguur, een militair van het voormalige KNIL, een vooraanstaande rol. Hij staat model voor alle Molukse vaders die in de kracht van hun leven naar Nederland werden getransporteerd en in de kampen geprobeerd hebben hun kinderen in de strenge oosterse traditie op te voeden. De schrijver trekt zich het lot aan van die stoere mannen van weleer, die hun jaren van ouderdom lijdzaam uitzitten in Hollandse doorzonwoningen, wachtend op het einde dat meedogenloos afrekent met elke illusie.
«Hier wordt de essentie van het schrijven geraakt, en van het feit een Molukker te zijn.» – Vrij Nederland
«Moeiteloze beheersing van het literaire métier… Een voortreffelijk boek.» – de Volkskrant
«Onder de sneeuw een Indisch graf laat niets te raden over omtrent Lopulalans stilistische gaven. Eenvoudig, rechtdoorzee en toch geraffineerd. Echt een pret om te lezen.» – Intermagazine
«Een verschrikkelijk trots en verschrikkelijk mooi boek. Het beste literaire debuut van 1985.» – Leidsch Dagblad
Onder de sneeuw een Indisch graf is de debuutroman uit 1985 van Frans Lopulalan (1953–2020). Van zijn hand verscheen in 1994 nog Dakloze herinneringen.
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over de Molukse schrijfster Yvon Muskita
Frans Lopulalan – (Molukse, maar vooral) schrijver
foto: Els Kirst
Over Frans Lopulalan (1953-2020) in de media in 1985, 29 oktober 2020:
Een jaar of zes (?) geleden gaf uitgeverijredacteur Peter de Rijk mij een uitgeknipte boekrecensie uit de NRC in handen. Het ging over een roman van een Molukse schrijver, welk boek omschreven werd als de eerste Molukse roman. Ik weet de naam van de schrijver niet meer, niet de titel van de roman en evenmin de naam van de recensent. Ik heb ze kennelijk geblokt omdat dit te lezen in de NRC te pijnlijk was voor mijzelf en voor de NRC. Het is zo een moment dat tot je doordringt dat wat voor jou bestaat niet waar is voor een ander. Frans Lopulalan? Nou, hij bestaat wel zeker. Het belang van Lopulalan is niet te onderschatten. Hij was de eerste schrijver uit Molukse hoek die in 1985 in Onder de sneeuw een Indisch graf literair vorm wist te geven aan het verdriet van wat de Molukkers in Nederland is overkomen. Dat boek beleefde bij In de Knipscheer 4 drukken, verscheen als Bulkboek en als Geuzenpocket. Een heruitgave bij In de Knipscheer is in voorbereiding. Over zijn Onder de sneeuw een Indisch graf is een ordner vol geschreven aan recensies en interviews. Van die aandacht is op internet weinig terug te vinden, want geschreven in het pre-internettijdperk. Uit die ordner heb ik willekeurig wat knipsels gescand. De belangstellende lezer treft ze hieronder aan. [ f k ]
Interview Jessica Voeten in NRC Handelsblad, 9 mei 1985
Recensie August Hans den Boef in de Volkskrant, april 1985
Recensie Ed van Eeden in Utrechts Nieuwsblad, 5 april 1985
Recensie Tessel Pollmaan in Vrij Nederland, 6 april 1985
Interview Sietse van der Hoek in de Volkskrant, 26 april 1985
Recensie Rabin Gangadin in Algemeen Dagblad, 30 maart 1985
Meer over Frans Lopulalan op deze site
Tweede voorstelling theaterdrieluik over Molukkers in Nederland op komst.
Over ‘Buitenspel’ van Adak Theater, 17 voorstellingen in september 2019:
Op 16 mei was de letterlijke en figuurlijke aftrap van ‘Buitenspel’, deel 2 van ‘Aan de andere kant’ op het veld van FC Amboina. In het bijzijn van journalisten en onze eigen supporters speelden de hoofdrolspelers van de voorstelling ‘Buitenspel’ een voetbalwedstrijd tegen de veteranen van FC Amboina. In de voorstelling van komende september 2019 speelt voetbal een grote rol. En de personages voelen zich meer dan eens buitenspel gezet. ‘Aan de andere kant’, een project van Stichting Gedeelde Verhalen, is een theaterdrieluik over Molukkers in Nederland. Over hun komst naar Nederland, hun jarenlange verblijf in woonoorden. Over verbroken beloftes en acties, en de impact die de acties op hen en op andere Nederlanders hebben gehad. Over het perspectief en de beleving van beide kanten. En over verzoening. In de eerste voorstelling ‘Een tijdelijk verblijf’ stond de eerste generatie Molukkers in Nederland centraal. Ze zweefden tussen wal en schip: het waren geen Nederlanders, maar naar huis kon ook niet. In ‘Buitenspel’ wordt het verhaal vervolgd met hun kinderen: de tweede generatie. De derde en laatste voorstelling rondt het drieluik in 2020 af op het terrein van het voormalige Kamp Schattenberg (Westerbork). De drie theatervoorstellingen van ‘Aan de andere kant’ vertellen een serieus verhaal over drie generaties Molukkers in Nederland, maar doen dat met een lichte toets. Geschiedenis en actualiteit lopen door elkaar, ernst en humor staan soms recht tegenover elkaar. Maar de geschiedenis moet worden verteld en van meerdere kanten belicht. Bij ‘Aan de andere kant’ zijn verdriet en vertier onlosmakelijk met het leven verbonden. Yvon Muskita, schrijfster van de Molukse roman ‘Snijden & Stikken’, schreef mede de scenario’s voor het drieluik ‘De andere kant’. De eerste voorstelling ‘Een tijdelijk verblijf’ is gebaseerd op een sleutelpassage van deze roman.
Klik hier voor de speeldata en tickets
Meer over Adak op deze site
Meer over Yvon Muskita en haar roman ‘Snijden & Stikken’