Over ‘Het geheim van Mevrouw Grünwald’ van Diana Tjin op Mijn Boekenkast, 4 september 2018:
(…) De voorouders van meneer en mevrouw Grünwald kwamen al 200 jaar eerder naar Suriname. (…) En dat breekt op, als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt. Dat de Duitsers zich schandelijk misdroegen in Nederland, net zo als de Japanners in Indië, daar zijn genoeg aangrijpende boeken over geschreven. Maar het leek altijd of er in het buiten de oorlog gebleven Suriname niets aan de hand was. Dat dat toch heel anders lag, laat Diana Tjin ons zien in deze roman. (…) Twee verhalen heeft de schrijfster dooreen geweven: het oorlogsverhaal van Mevrouw Grünwald en het dramatische verhaal dat zich bij Anna thuis afgespeeld heeft. Uiteindelijk komen ze samen. (…) Mevrouw Grünwald vertelt Anna over haar tijd in Kamp Copieweg. (…) Als de oorlog uitbreekt, wordt van hogerhand bevolen dat iedereen met een Duits paspoort geïnterneerd moet worden. Eerst alleen de mannen, later ook de vrouwen en kinderen en zelfs gevluchte Duitse Joden en dienstweigeraars uit Zuid-Afrika (Boeren die nog een Nederlands paspoort hadden). (…) Het debuut van Diana Tjin mag er zijn. De schandelijke internering van goedwillende Surinaamse burgers zonder enige nazisympathieën en de mensonterende manier waarop ze gevangen gehouden zijn tot ver na de bevrijding is een schandvlek die niet onopgemerkt mag blijven. Diana Tjin heeft het goed beschreven. Maar minstens zo belangrijk is de aandacht voor het andere thema: kindermishandeling (…) Het besef, dat hier de vinger gelegd wordt op een hardnekkig Surinaams probleem, laat mij als lezer verslagen achter.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het geheim van mevrouw Grünwald’
Meer over Diana Tjin bij Uitgeverij In de Knipscheer
Tag: nazisme
«Dit boek schreeuwt om verfilming.» – Jona Lendering
Over ‘Het geheim van mevrouw Grünwald’ van Diana Tjin op Mainzer Beobachter, 15 juli 2018:
(…) Maar het is natuurlijk in de eerste plaats een roman, waarin vier verhaallijnen door elkaar lopen. Dat lijkt complexer dan het is. Om te beginnen is daar de raamvertelling over de jonge Anna, die ergens begin jaren negentig op bezoek gaat bij de stokoude mevrouw Grünwald. De laatste komt wat meer uit de verf dan de eerste, maar zij is dan ook de eigenlijke hoofdfiguur van de roman. Ook Anna heeft echter een eigen verhaal – ze komt uit een disfunctionerend gezin – dat eveneens uit de doeken wordt gedaan en dat, vanzelfsprekend, iets te maken blijkt te hebben met de wederwaardigheden van mevrouw Grünwald. De derde en meest wrange verhaallijn is hoe mevrouw Grünwald in de jaren vijftig naar Nederland kwam: een land dat in meer dan één betekenis kil was voor de nieuwkomers. (…) En tot slot is er het vierde verhaal, waar het (getuige de documentatie achterin het boek) Tjin het meest om is te doen: dat van de internering van de Duitse Surinamers. (…) Ik ga ervan uit dat wat Tjin hierover vertelt, grotendeels waar is. Bijvoorbeeld dat de detentie zeven jaar duurde: niet van mei 1940 tot mei 1945, maar tot februari 1947. Bijvoorbeeld dat de meeste Duitse Surinamers nooit in Duitsland waren geweest. (…) En bijvoorbeeld de absurditeit dat prins Bernhard, die toch ook Duitser was, in 1942 op bezoek kwam in Paramaribo. Uiteraard was de detentie onvergelijkbaar met wat er is gebeurd in de Jappenkampen en de Duitse concentratiekampen. Het aardige van de roman van Tjin is dat ze mooi toont hoe de detentie toch traumatisch kon zijn. (…) En dan moet het verblijf in Nederland nog komen, waar Grünwalds kinderen het heel moeilijk krijgen. (…) Ik kan trouwens de gedachte niet onderdrukken dat dit boek, met dat leuke contrast tussen het Suriname van de jaren veertig en het Amsterdam van 1990, ronduit schreeuwt om verfilming.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het geheim van mevrouw Grünwald’
«Zeer de moeite waard. » – Mieke van As
Over ‘Het geheim van mevrouw Grünwald’ van Diana Tjin op Boekenproeven, 3 maart 2018:
(…) In dit boek een aangrijpend stuk geschiedenis dat ik niet kende. Er lopen twee verhaallijnen in dit boek door elkaar. De 19 jarige Anna komt via haar grootmoeder bij de oude mevrouw Grünwald terecht. En zij vertelt haar levensverhaal aan Anna en dan blijken deze levens met elkaar te maken hebben. Dat verhaal onthult een vergeten historische feit: de internering van mensen van Duitse afkomst, die in Suriname woonden toen Nederland aan Duitsland de oorlog verklaarde. (…) Mevrouw Grünwald vertelt alles over het kamp en de ontberingen aan Anna en we komen achter haar geheim waarbij een halsketting uit het kamp een belangrijke rol speelt. Het verhaal is fictief maar gebaseerd op ware feiten en voorzien van een literatuurlijst. Zeer de moeite waard.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het geheim van mevrouw Grünwald’
«Van begin tot eind zó ontroerend.» – Rob Molin
Over ‘Bitterdagen’ van Peter Lenssen op Literair Nederland, 7 september 2017:
Bitterdagen is goed geschreven en de opbouw van het verhaal over de geestelijk verminkte hoofdpersoon met de ironische naam Sjef Sonneschein is voorbeeldig. Deze zonderlinge gepensioneerde geschiedenisleraar, geboren in 1927, is vanaf de eerste bladzijde van Bitterdagen aan het woord als een causeur. Zijn leven lang heeft hij gezwegen over het trauma van zijn jeugd. Bij stukjes en beetjes ontrolt zijn persoonlijke geschiedenis die tegelijk het ‘totale’ verhaal is over kolonialisme, Tweede Wereldoorlog, steenkolenmijnen en door overheid en geestelijkheid in stand gehouden maatschappelijk onrecht. Het verhaal tevens over de mens die nooit leert van de geschiedenis, zijn naaste niet liefheeft en hartgrondig haat. Lenssen moet al jong gefascineerd zijn geraakt door getuigenissen van zijn ouders en grootouders over de Duitse bezetting en de daaraan voorafgaande roerige jaren. De jaren dertig en veertig van de vorige eeuw roept hij via de hoofdfiguur namelijk op alsof hij er zelf middenin gestaan heeft. (…) Een van de hoogtepunten in Bitterdagen is de brutale schoffering van een straataccordeonist als aankondiging van grootschalige nazistische misdaden tegen de menselijkheid. Via de vertellende ik-figuur bouwt Lenssen in de roman een spanning op die de lezer doet snakken naar de ontknoping van de treurige geschiedenis, naar Sonnescheins afrekening met zijn intense verbittering. Bovendien vraagt de geleidelijk aangescherpte sfeer van dood en verderf om een catharsis. (…) Vanaf de eerste bladzijde ontsnapt aan de hoofdpersoon een eigenzinnige toon. (…) In de slotfase verzuimt Lenssen het aangrijpend relaas te voegen in het verloop van de romanwerkelijkheid die hij tot dan toe rond Sonneschein heeft gesponnen. Maar Bitterdagen is van begin tot eind zó ontroerend dat zulks voor het eindoordeel over het boek nauwelijks gewicht in de schaal mag leggen.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Bitterdagen’
Meer over Peter Lenssen op deze site
«Wat mevrouw Grünwald heeft meegemaakt, moet Anna’s ogen openen.» – Marjo van Turnhout
Over ‘Het geheim van mevrouw Grünwald’ van Diana Tjin op Leestafel, 12 augustus 2017:
(…) Dit verhaal, dat mevrouw Grünwald aan Anna vertelt, onthult een vergeten historisch feit: de internering van mensen van Duitse afkomst, die in Suriname woonden toen Nederland aan Duitsland de oorlog verklaarde. (…) Mevrouw Grünwald, haar man Fritz en hun twee kinderen waren onder hen. Ze werden bijna zeven jaar lang opgesloten in Kamp Copieweg. Ze hadden Duitsland nog nooit gezien, laat staan dat ze iets te maken hadden met het nazisme. (…) Maar wat moet het kind Anna er mee? Natuurlijk blijkt er een verband te zijn, want het boek gaat ook om een groot sociaal probleem. Wat mevrouw Grünwald heeft meegemaakt, moet Anna’s ogen openen. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het geheim van mevrouw Grünwald’
«De Tweede Wereldoorlog in Suriname.» – Estefanía Pampín Zuidmeer
Over ‘Het geheim van mevrouw Grünwald’ van Diana Tjin in La Chispa, 26 juli 2017:
Mevrouw Grünwald, een oude Surinaamse vrouw, is eigenwijs en heeft een scherpe tong. (…) De drang naar vrijheid is niet zo vreemd bij mevrouw Grünwald. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak werd ze, samen met haar familie, door de Nederlandse regering in Suriname, geïnterneerd in Kamp Copieweg omdat ze de Duitse nationaliteit had. Echter, ze was niet geboren in Duitsland en had niets met het naziregime of het nazisme te maken. De debuutroman Het geheim van Mevrouw Grünwald van Diana Tjin (1961) laat een minder bekende kant van de oorlog zien. Suriname, toentertijd een Nederlandse kolonie, raakte betrokken bij de Tweede Wereldoorlog. (…) Om de rust in Suriname te handhaven werden alle Duitsers geïnterneerd, ongeacht hun idealen. Zo eindigen nazi’s en zelfs joden in dezelfde interneringskampen. (…) In de jaren vijftig moet mevrouw Grünwald met haar kinderen Suriname verlaten. (…) Uiteindelijk blijft ze noodgedwongen in Nederland. Hier wordt ze gediscrimineerd, omdat haar kinderen een getinte huidskleur hebben, en omdat ze een Duits paspoort heeft. (…) Het boek toont een ander gezicht van Nederland tijdens en na de oorlog. Eenmaal in Nederland kan de familie Grünwald de oorlogsjaren maar niet achter zich laten door de dagelijkse vernederingen die ze ondergingen. (…) ‘Het geheim van mevrouw Grünwald’ biedt een historische perspectief over de oorlog en de periode erna. (…) Dat dit een debuutroman betreft, is niet te merken. Diana Tjin weet met een eigen, karakteristieke stijl te schrijven en doet hopen dat er meer van dit soort boeiende, gelaagde boeken van haar hand zullen komen.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het geheim van mevrouw Grünwald’
«Een diep humaan en goedgeschreven werk.» – André Oyen
Over ‘Het geheim van mevrouw Grünwald’ van Diana Tjin op Ansiel, 17 juni 2017:
Nog regelmatig komen er uit de tweede wereldoorlog dingen aan het licht waarvan de meesten onder ons totaal onwetend zijn. (…) In haar roman ‘Het geheim van mevrouw Grünwald’ beschrijft Diana Tjin enerzijds de internering van mensen met een Duitse nationaliteit in Suriname ten tijde van de Tweede Wereldoorlog en anderzijds kindermishandeling in Nederland anno 1990. In de zomer van 1990, vertelt Mevrouw Grünwald, een oude Surinaamse vrouw, aan de negentienjarige Anna in Amsterdam Oud-West haar levensverhaal. (…) Naarmate het verhaal vordert, begrijpt Anna waarom haar grootmoeder haar juist naar deze vrouw heeft gestuurd. Door de verzwegen geschiedenis die mevrouw Grünwald kan vertellen, zal Anna ook leren wat er mis zit in haar eigen familie. (…) Een diep humaan en goedgeschreven werk.
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Het geheim van mevrouw Grünwald’
«Een huiveringwekkend relaas.» – Wim Bossema
Over ‘Het geheim van mevrouw Grünwald’ van Diana Tjin in De Volkskrant, 10 juni 2017:
(…) Een beschamende episode uit de koloniale geschiedenis: in Suriname werden de inwoners van Duitse komaf geïnterneerd nadat de nazi’s Nederland hadden bezet. Ook mevrouw Grünwald, haar man Fritz en hun twee kinderen. Diana Tjin brengt de verveling, de ontberingen en de uitzichtloosheid uit dit weggemoffelde deel van onze geschiedenis pakkend tot leven. Even sterk is haar schets van het naoorlogse Amsterdam waar mevrouw Grünwald belandt met haar twee kinderen – die bruin zijn en worden gediscrimineerd. (…) Maar dit is meer dan een historische roman, het is ook een aangrijpend boek over kindermishandeling, van generatie op generatie. Over zwijgen en vluchten, over verdenkingen en beschuldigingen. Het is het huiveringwekkende relaas van het meisje Anna dat houvast zoekt.
Lees hier of de recensie
Meer over ‘Het geheim van mevrouw Grünwald’
«Prettig leesbare en verrassende roman.» – Theo Jordaan
Over ‘Het geheim van mevrouw Grünwald’ van Diana Tjin op Alles over boeken, 4 mei 2017:
Suriname en de Tweede Wereldoorlog. Niet echt een combinatie die voor de hand ligt. Maar ook aan Suriname is de Tweede Wereldoorlog niet voorbij gegaan. Voor de meeste Surinamers zorgde deze periode voor vooruitgang en voorspoed. Maar er zijn uitzonderingen. En daarover gaat de debuutroman van schrijfster Diana Tjin ‘Het geheim van mevrouw Grünwald’. In 1940, direct na het begin van WOII, werden Surinamers die maar enigszins van Duitse afkomst waren gevangen gezet in interneringskampen. Of deze mannen, vrouwen en kinderen nazisympathieën hadden was totaal niet relevant. Sterker: de Nederlandse koloniale autoriteiten die de dienst uitmaakten in Suriname pakten iedereen op. Dit ging zover dat zelfs uit Duitsland voor de nazi’s gevluchte joden werden opgepakt en vastgezet. (…). Diana Tjin is het gelukt om in haar debuutroman dit stukje Surinaams-Nederlandse oorlogsverleden op een inlevende en betrokken wijze te vertellen.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het geheim van mevrouw Grünwald’