Tag: nederlands-indië

Uitgeversechtpaar Knipscheer gefêteerd door auteurs en vrienden van de uitgeverij.

40jaarKnipscheerOp zondag 3 september jl. vond onder de titel ‘The Twain Shall Meet’ in Theater Podium Mozaïek Amsterdam voor het zevende achtereenvolgende jaar de grote presentatie plaats van nieuwe titels van auteurs met banden met de voormalige Nederlandse koloniën, al vanaf het begin van de uitgeverij een specifiek deel van het uitgeverijfonds. Dit keer werd nieuw werk gepresenteerd van Boeli van Leeuwen, Joseph Hart, Margarita Molina en Aart G. Broek (Curaçao), Aya Zikken, Janny de Heer en Barney Agerbeek (Nederlands-Indië), Karin Lachmising, Annel de Noré, Diana Tjin, Etchica Voorn en Frank Ong-Alok (Suriname), muzikaal omlijst door Ronald Snijders en Frank Ong-Alok.

Een jaar eerder, in het programma ‘Caribisch Nederland 2016 in Podium Mozaïek’, liet uitgever Franc Knipscheer zich ontvallen: “Weet u het nog? Op 1 november 1976 debuteerde In de Knipscheer als uitgever met verhalenbundels van twee debuterende auteurs: Leon de Winter met Over de leegte in de wereld en Craig Strete met Als al het andere faalt kunnen we de zweep leggen over de ogen van het paard en hem laten huilen en slapen. 40 Jaar (en ruim 1000 boekuitgaven waaronder 13 Craig Strete-titels) later verschijnt bij Uitgeverij In de Knipscheer van deze Craig Strete de roman De dronken detective.”

Dat heeft een aantal toehoorders toen in hun oren geknoopt. Buiten medeweten van de uitgever werd in 2017 een comité opgericht om alsnog een feestje te organiseren vanwege dat 40-jarig bestaan en om de uitgeverij een passend cadeau aan te bieden. Immers, in 2001 had de uitgeverij groot uitgepakt met een vier uur durend programma ‘Writers Block’ in het Concertgebouw in Haarlem om het 25-jarig bestaan te vieren. Daartoe werd op zondag 3 september het presentatieprogramma vlak voor de pauze ‘gekaapt’ door woordvoerder Michiel van Kempen, die een eigen powerpoint opstartte en een humoristisch betoog hield dat uitmondde in overhandiging, ‘namens auteurs, vertalers, redacteuren, vormgevers en vrienden van In de Knipscheer’ van een geheel verzorgde reis van twee weken in voorjaar 2018 voor Franc en Anja Knipscheer naar Suriname inclusief verblijf in luxe appartement in Paramaribo en een luxe-cabin in Danpaati aan de Boven-Suriname-rivier met excursies, korjaaltocht enz. en een daglange boottocht met alle in Suriname wonende In de Knipscheer-auteurs en relaties. De perplexe uitgever, die sinds het allereerste begin van de uitgeverij een kleine 200 titels uitgaf van Surinaamse schrijvers, heeft dit land ‘waaraan hij zijn hart heeft verpand’, zelf nog nooit bezocht: ‘dat komt wel als we klaar zijn met de uitgeverij’.

«Het was opgezet als de inmiddels vertrouwde najaarspresentatie van de nieuwe uitgaven van uitgeverij In de Knipscheer, zondag 3 september 2017 in het Amsterdamse Podium Mozaïek. Maar het werd een viering van 40 jaar multicultureel uitgeven – en met een uitgever in tranen, minutenlang beloond voor 40 jaar uitgeverstrouw met een ovationeel applaus. Een fotoreportage van Michiel van Kempen.»

Klik hier voor deze foto-impressie op Caraïbisch Uitzicht
Klik hier voor de foto-impressie van André Homan
Klik hier voor het gefilmde dankwoord van Franc Knipscheer
Klik hier voor de verantwoordelijke vriendenlijst

«Fris mengsel van gevoel en verstand.» – Esther Wils

VoorplatTanimbar75Over ‘De Tanimbar-legende’ van Aya Zikken op Indisch Anders, 3 augustus 2017:
Maria Bastiaens en Marre van Dantzig hebben het jubileum van hun boekhandel Evenaar zeer toepasselijk gevierd met de uitgave van een boek met hetzelfde geboortejaar als de winkel: 1992. Aya Zikken was toen al over de zeventig, maar schreef nog een indrukwekkend boek: De Tanimbar-legende, in de pers destijds geprezen als een van haar beste. Het was een gelukkige greep van de boekhandelaren, en ook hun keuze voor In de Knipscheer was slim: bij die uitgeverij is in 2013 – het jaar van Zikkens overlijden – een ouderwets dikke, 848 pagina’s tellende biografie van haar verschenen, Alles is voor even; Het bewogen schrijversleven van Aya Zikken, van de hand van collega-schrijver Kees Ruys, net als Zikken een liefhebber van zwerftochten door Indonesië. (…) Uit die biografie is een scherpzinnig en informatief nawoord samengesteld, waarin wordt ingegaan op Zikkens schrijverschap in het algemeen en de ontstaansgeschiedenis van de autobiografisch geïnspireerde Tanimbar-legende in het bijzonder. (…) Met De tolk van Java van Birney heeft De Tanimbar-legende een deel van de thematiek gemeen: de omgang van een kind met een door de oorlog geknakte vader, die de bodem onder zijn voeten verliest – al was vader Zikken eerder depressief, niet paranoïde en agressief zoals vader Birney. Ruys laat in zijn nawoord zien hoe Aya Zikken ertoe kwam naar de Molukken af te reizen, specifiek naar Kei kecil, waar de Tanimbar-legende zich afspeelt. Haar vader was, verzwakt en al na zijn internering en het ontluisterende weerzien met zijn echtgenote, op eigen verzoek naar Indië teruggekeerd om les te geven en werd in deze uithoek geplaatst. (…) Op Java trokken Nederlandse soldaten rond om de kolonie te herstellen en hij bevond zich met twee landgenoten op een lieflijk eiland waar de tijd leek stil te staan. Dat contrast typeert de roman: de krachtige, aanwezige en vaak schitterende natuur, onverschillig en altijd gelijk aan zichzelf, en de drie mannen die Zikken opvoert, die allen gebukt gaan onder de loop van de geschiedenis en worstelen met hun plek. (…) Zikken weet die intense beleving over te brengen met haar frisse mengsel van gevoel en verstand; hoofd en hart worden beide bediend.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De Tanimbar-legende’
Meer over ‘Alles is voor even. Het bewogen schrijversleven van Aya Zikken. Biografie’

«De vrijheidsstrijd van Indonesië tegen Nederland.» – André Oyen

VoorplatTanimbar75Over ‘De Tanimbar-legende’ van Aya Zikken op Ansiel, 24 juli 2017:
Tijdens een wild dansfeest met de inheemse bevolking vertelt een medicijnman de legende van de verdwenen oorhangers die, nadat ze waren teruggevonden, hun geur verloren bleken te hebben. Zo is het ook met hen die de oorlog overleefden. Ze kregen hun dagelijkse leven terug, maar er is iets verloren gegaan waar vroeger alles om draaide: de kruidige smaak, de gouden glans, de groene geur. (…) De roman wordt onderverdeeld in 18 genummerde, maar niet getitelde hoofdstukken. De volgorde van de hoofdstukken is chronologisch gerangschikt, maar het verleden van de Japanse overheersing wordt in de roman gebracht door het hoofd Haantjes en de onderwijzer Johannes. Alhoewel de roman zelf al een heel leven achter de rug heeft, bezit hij nog genoeg kracht om de lezer een sterk beeld te geven van hoe Nederlanders totaal uitgeblust werden door een verblijf in hun kolonie. Heel aangrijpend, met sterk uitgebeende karakters.
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘De Tanimbar-legende’
Meer over ‘Alles is voor even. Het bewogen schrijversleven van Aya Zikken. Biografie’

«Pijnlijk verleden met begrip en warmte blootgelegd.» – André Oyen

Omslag_Buitenbeentjes_HR.inddOver ‘Buitenbeentjes’ van Janny de Heer op Ansiel, 17 juli 2017:
Dat de honger naar kennis over het koloniaal verleden ook in Nederland steeds toeneemt bewijst het overrompelende succes van ‘De tolk van Java’ van Alfred Birney. Het is normaal dat een jonge generatie zich wil informeren over het verleden, over een tijd waarover de ouderen soms liever niet spreken. Eén van de schrijvers die heel professioneel en door grondige research regelmatig een blik op het verleden gunt is Janny de Heer. (…) ‘Buitenbeentjes’ is een mooi uitgegeven boek waarin de schrijver met heel veel respect verhalen van vóór, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog in voormalig Nederlands-Indië optekent en ze tot een boeiend en aangrijpend geheel verweeft. De verhalen uit ‘Buitenbeentjes’ tonen heel veel gelijkenis met die van de asielzoekers, de vluchtelingen die nu in ons land komen en ook van nul af aan moeten herbeginnen en ook niet altijd op veel sympathie kunnen rekenen. Janny de Heer is een geroutineerde schrijfster die met heel veel vakkennis maar ook met begrip en warmte een stuk pijnlijk verleden blootlegt uit de Bersiap-periode (1945-1949).
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Buitenbeentjes’
Meer over Janny de Heer bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Zikken laat voelen dat het verleden onherstelbaar weg is.» – Jan-Hendrik Bakker

VoorplatTanimbar75Over ‘De Tanimbar-legende’ van Aya Zikken in Den Haag Centraal, 29 juni 2017:
In ditzelfde voorjaar waarin Alfred Birney de Libris Literatuur Prijs won met een monumentale roman over de misdaden van zijn indo-vader in de koloniale oorlog tegen de Indische bevolking, verscheen er ook een heruitgave van Aya Zikkens roman ‘De Tanimbar-legende’. Ook die gaat over de naderende onafhankelijkheid van een Nederlandse kolonie. (…) Wat decennialang verbloemend ‘de politionele actie’ heette, was in werkelijkheid een harde en wrede onderdrukkingsoorlog waarin velen onschuldig zijn vermoord. Langzaam dringt, mede dankzij de literatuur, dat besef nu door. De kracht van deze vertelling is de driehoek tussen drie Nederlandse mannen, waarin verwachtingen over een toekomst die niet meer zal komen en kampervaringen tijdens de Japanse bezetting een hoofdrol spelen. (…) Kees Ruys schreef een instructief nawoord in deze uitgave van de roman alsmede een korte typering van het schrijverschap van Zikken, een markante maar niet zo gekende persoonlijkheid uit de Nederlandse literatuur.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De Tanimbar-legende’
Meer over ‘Alles is voor even. Het bewogen schrijversleven van Aya Zikken. Biografie’

«Beklemmend mooi.» – Ria Twisk

VoorplatBitterdagen-72Over ‘Bitterdagen’ van Peter Lenssen op Leestafel, 28 juni 2017:
(…) Deze roman van Lenssen is prachtig opgebouwd en de lezer raakt bij alle personages rondom Sjef Sonneschein zeer betrokken, maar toch het meest bij Sonneschein zelf. Je vraagt je af hoeveel een mens kan hebben? Toch staat het verhaal van Sjef niet op zichzelf. In de periode waarover Lenssen schrijft hebben veel mensen eenzelfde leefomgeving en daarmee dezelfde ervaringen als de hoofdpersoon. Ouders die de Eerste Wereldoorlog nog hebben meegemaakt glijden ongevraagd de volgende wereldoorlog in, maar zijn nu zelf volwassenen met kinderen, zoals Sjefs ouders. (…) Nadat de oorlogen teneinde kwamen bleef er intens verdriet over om het verlies, verbijstering over wat er gebeurd was en intense schaamte over wat men niet wist of niet wilde weten en opnieuw kon men er niet over praten. Ingehouden angst, opgekropte onmacht, boosheid en frustratie heeft menigeen, net als Sjef, een leven lang beziggehouden. Tel daar nog bij de ‘gewone tegenslagen’ die bij het leven horen en een mens trekt zich, net zoals Sjef, terug in zijn eigen wereld. Al deze aspecten heeft de auteur op een hele bijzonder mooie manier beschreven, eveneens ingehouden, maar het hier en daar ook als het ware uitschreeuwend, zodat het de lezer duidelijk wordt hoe dergelijke omstandigheden een mensenleven kunnen vormen en in zijn greep houden. Daardoor is dit boek van Peter Lenssen beklemmend mooi geworden.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Bitterdagen’
Meer over Peter Lenssen op deze site

«Beeldend geschreven roman met goede sfeertekeningen.»

VoorplatTanimbar75Over ‘De Tanimbar-legende’ van Aya Zikken voor NBD | Biblion, 27 juni 2017:
‘De Tanimbar-legende’ gaat over geluk, veranderingen en de zin van het bestaan, ook de thema’s van deze roman. Het leven van een handjevol Nederlanders met kamp- en oorlogservaringen die na de Jappentijd een onzekere toekomst in Nederlands-Indië tegemoet gaan, wordt zeer geloofwaardig weergegeven. Door het geheel in de Zuid-Oost-Molukken met haar vele eilandjes te situeren kan de auteur (1919-2013) zich uitleven: er wordt veel gereisd, de couleur locale en diverse cultuuruitingen zijn goed getroffen. Toch is het vooral de eenzaamheid die deze beeldend geschreven roman met veel flashbacks en goede sfeertekeningen domineert. Met een nawoord van Kees Ruys, een overzicht van de boekpublicaties van Aya Zikken en een verklarende woordenlijst.
Meer over ‘De Tanimbar-legende’
Meer over ‘Alles is voor even. Het bewogen schrijversleven van Aya Zikken. Biografie’

«De lezer wordt helemaal meegetrokken in de wereld van de hoofdpersoon.» – Marian Verstappen-Naus

VoorplatBitterdagen-72Over ‘Bitterdagen’ van Peter Lenssen voor NBD | Biblion, 24 juni 2017:
Sjef Sonneschein is een oudere verbitterde man die voortdurend heden en verleden door elkaar haalt. Hij herbeleeft de oorlogsjaren waarin zijn vader stierf, de vriendschap met zijn vriend Sjors die in Nederlands-Indië de politionele acties heeft meegemaakt, zijn huwelijk met Jeanne die aan kanker stierf. (…) Sjef lijdt aan Alzheimer en heeft ook kanker. De enige die hij in zijn nabijheid accepteert is het drugsverslaafde hoertje Mounia. Sjef koestert een niet aflatende wrok tegen zijn buurman met een naziverleden. Het verhaal is heel beeldend geschreven. De lezer wordt helemaal meegetrokken in de wereld van de hoofdpersoon. Er is veel actie maar alle gebeurtenissen lopen slecht af, van de voettocht met zijn vader van Heerlen naar Aken, de hechte relatie met zijn vriendje Matty, tot de vlucht van Joodse vrienden uit Duitsland. Het verhaal speelt (…) in Zuid-Limburg en bestrijkt vrijwel het hele leven van Sjef. Een indrukwekkend maar pijnlijk verhaal.
Lees hier het artikel
Meer over ‘Bitterdagen’
Meer over Peter Lenssen op deze site

«De verhalen verdienen het te worden gehoord.» – Dr. Harry Poeze

Omslag_Buitenbeentjes_HR.inddOver ‘Buitenbeentjes’ van Janny de Heer voor NBD | Biblion, 19 juni 2017:
(…) Tien levensverhalen van Indische Nederlanders, geboren tussen 1920 en 1950, vertellen over hun idyllische jaren in de Gordel van Smaragd, tot de invasie van het Japanse leger in 1942. Internering onder steeds slechtere omstandigheden volgde. Na de Japanse capitulatie in 1945 volgde geen bevrijding, maar het geweld van de Indonesische Revolutie. De meeste Nederlanders vertrokken voor 1950, en zij die bleven, werden in 1957 uitgezet. De ontvangst in Nederland van de meestal volkomen berooide en psychisch getekende Indische Nederlanders was kil en zuinig. De selectie van personen is breed, met een overwicht aan marine-achtergrond. (…) De verhalen zijn (…) altijd toch weer anders en verdienen het te worden gehoord.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Buitenbeentjes’

«Aya Zikken kon heel goed schrijven.» – Maria Bastiaens

VoorplatTanimbar75Over ‘De Tanimbar-legende’ van Aya Zikken in Boekblad, 21 mei 2017:
Ter gelegenheid van het jubileum brachten jullie in samenwerking met uitgeverij In de Knipscheer een herdruk van ‘De Tanimbar-legende’ van Aya Zikken uit. ‘Dat is ook een schrijver die hier goed past. Aya Zikken kon heel goed schrijven en laat je in haar verhalen echt voelen en ruiken aan een land. Het is soms zo jammer dat boeken in Nederland zo snel worden verramsjt. Na twee jaar zijn titels vaak al niet meer leverbaar. Uitgeven is een soort ratrace geworden, de drang om een bestseller te scoren is zo groot dat de meeste boeken maar een korte levensduur hebben. Van een goede Nederlandse schrijfster als Aya Zikken was niets meer te krijgen, daarom hebben we het initiatief genomen voor een herdruk. Tegelijk verscheen bij Rainbow ook een heruitgave van reisverhalen van Kees Ruys, de biograaf van Aya Zikken (‘Alles is voor even’).’
Lees hier het interview
Meer over ‘De Tanimbar-legende’
Meer over ‘Alles is voor even. Het bewogen schrijversleven van Aya Zikken. Biografie’