«Een sprookjesachtige wereld. En normaal wordt het nergens. Frankrijk staat op zijn kop.» – Gerard Staals

VoorplatMontaillou-75Over ‘Vlucht uit Montaillou’ van Ton van Reen op Facebook, 16 augustus 2019:
(…) De droomreis wordt langzamerhand een gedroomde reis. En trekt me binnen in vreemde werelden. Een sprookjesachtige wereld, waarin de verbeelding in meerdere lagen wordt opgesplitst. Voor een normaal mens bijna niet vol te houden. En normaal wordt het nergens. Frankrijk staat op zijn kop, en Boris Vian maar pennen om het gedroomde waar te maken. Een boek moet beelden oproepen, nieuwe dimensies laten zien. Je fantasie prikkelen, op hol brengen zelfs. (…) Maar ik word al weer overmeesterd door andere beelden. Ik kom terecht in de hallucinerende werelden van Amerikaanse filmregisseurs. (…) Realiteit en dromen, het is om het even. Wat is waar? En wat is niet waar? De werkelijkheid als mogelijkheid, dat moet het zijn. Of omgekeerd: de mogelijkheid als realiteit. Zoiets is ook aan de hand met het nieuwe boek van Ton van Reen. Op het moment dat Boris Vian het verhaal uit zijn pen laat vloeien, gaat de werkelijkheid ermee aan de haal. Hijgend schept hij zijn realiteit. (…) Naar het einde toe gaat het steeds sneller in galop. (…)
[Gerard Staals was o.m. docent Frans en is schilder en schrijver.]
Lees hier het artikel ‘Boek je droomreis: Terug naar Montaillou.’
Meer over ‘Vlucht uit Montaillou’
Meer over Ton van Reen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Denk niet dat je de werkelijke statuur van deze schrijver kent. Kom op, Constantijn Huygens of P.C. Hooft.» – Wiel Kusters

VoorplatMontaillou-75Over ‘Vlucht uit Montaillou’ van Ton van Reen op Facebook, 15 augustus 2019:
‘Vlucht uit Montaillou’: een even ernstige als vermakelijke roman van Ton Van Reen over een meelijwekkende blackout van de Europese cultuur. Ik lees er iedere nacht in; het stimuleert mijn dromen, de vrolijke en de angstige. Denk niet dat je het werk en de werkelijke statuur van deze schrijver wel kent. Je kent hem niet. ‘Vlucht uit Montaillou’ is ook voor mij weer een verrassing. De verbeelding aan de macht. Kom op, Constantijn Huygens of P.C. Hooft, kom eens uit je Hemahemel. (HEMA: Hollandse Eenheidsprijzenmaatschappij Amsterdam).
[Dichter Wiel Kusters was o.m. hoogleraar letterkunde aan de Universiteit van Maastricht en voorzitter van de Zuidelijke Afdeling van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde.]
Meer over ‘Vlucht uit Montaillou’
Meer over Ton van Reen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Schitterend boek doet dode bekende Franse schrijvers terugkeren.» – André Oyen

VoorplatMontaillou-75Over ‘Vlucht uit Montaillou’ van Ton van Reen op Lezers tippen lezers, 12 augustus 2019:
Reeds door een novelle gekoppeld aan de heruitgave van ‘De sperwer van Maheux’, de grote cultbestseller van Prix Goncourtwinnaar Jean Carrière, toe te voegen liet Ton van Reen ons duidelijk weten dat hij een zwak heeft voor Frankrijk en zijn cultuur. (…) Nog dit jaar verscheen van Ton van Reen ‘De Lichtverkoper’, een ontroerende geschiedenis van de arbeiders in Maastricht die langzaam tot het inzicht komen dat ze hun armoede en hun rechteloosheid niet langer moeten accepteren. Het is de geschiedenis van een grote meerderheid van armen die niet of nauwelijks in hun bestaan kunnen voorzien. Het is ook het verhaal van de paupers die op straat leven, de bedelaars, de prostituees en de invaliden die kansloos zijn in een harde maatschappij. In zijn nieuwe roman ‘Vlucht uit Montaillou’ vat hij de oorsprong van de huidige Franse cultuur en literatuur in de vorm van een mooi sprookje samen. Niet zomaar een sprookje, maar eentje dat de waarheid overschaduwt. Hij bouwt hij een heel verhaal op rond vroegere glories van Franse schrijvers, muzikanten en zelfs enkele politici die blijven voortleven in de gemeenschappelijke herinneringen. (…) In dit schitterende ‘Vlucht uit Montaillou’ doet Ton van Reen dode bekende Franse schrijvers terugkeren en introduceert hij voor Nederlandstaligen jonge bekende en minder bekende groten van de Franse literatuur zoals Michel Houellebecq, Florian Zeller en dergelijke. Zoals immer weet Ton Van Reen zich op een benijdenswaardige vlotte manier in zijn personages in te leven. Hij laat Boris Vian, zijn werk en zijn leven ingebed in een stuk belangrijke Franse geschiedenis, ongelooflijk mooi herleven.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Vlucht uit Montaillou’
Meer over Ton van Reen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Literatuur blijkt tot alles in staat. Dit is een boek dat je gewoon moet beleven.» – Marjo van Turnhout

VoorplatMontaillou-75Over ‘Vlucht uit Montaillou’ van Ton van Reen op Leestafel, 12 augustus 2019:
De Franse schrijver Boris Paul Vian (1920-1959) schrijft middels de pen van Ton van Reen een nieuw boek. Want, nee, hij is niet dood, hij leeft voort zolang hij bekend blijft. Samen met andere beroemde Fransen, waaronder Charles Perrault, Jean-Paul Sartre en Charles de Gaulle, bewoont hij het krakkemikkige, slecht onderhouden Panthéon in Parijs, waar helaas eerdere gasten (o.a Baudelaire, André Gide) afscheid hadden moeten nemen omdat niemand meer wist wie ze waren. (…) ‘Literatuur blijkt tot alles in staat,’ zegt een van de vele schrijvers die in het boek voorkomen. Dat is wat Ton van Reen bij monde van Boris Vian terdege bewijst. Wie de schrijfsels van Vian kent, weet dat het in dit boek allemaal nog meevalt qua absurditeit, maar toch is het een feit dat alles wat je zou kunnen verzinnen, ook allemaal kan gebeuren binnen dit verhaal. (…) Dan zijn er nog de verwijzingen naar het geloof, naar de wederwaardigheden van de Heilige Graal, en het feit dat de veertiende juli aanstaande is, dit is een boek dat je gewoon moet beleven: ga mee op avontuur samen met de beer en het meisje, en probeer Boris Vian te volgen in zijn strijd om de cultuur van Frankrijk te redden. (…)
Lees hier of hier de recensie
Meer over ‘Vlucht uit Montaillou’
Meer over Ton van Reen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«We moeten Boeli blijven lezen.» – Ronald van Raak

geniale anarchieOver ‘Geniale anarchie’ van Boeli van Leeuwen op Koninkrijksrelaties.nu, 8 augustus 2019:
Boeli van Leeuwen, die overleed in 2007, nam geen blad voor de mond en schreef in alle openheid over zijn eiland, zoals deze woorden uit ‘Geniale Anarchie’. In Nederland zijn we wel wat gewend als het gaat om harde woorden, maar ook ik schrok toen ik deze tekst voor het eerst las: ‘De armoe en de arme: waarmee kan hij zich verdedigen? Niet alleen met kapmessen en pistolen, ijzeren staven en blote vuist! Hij heeft zijn carnaval, zijn loterij en nummers, het casino en bovenal de seksualiteit, dit troosteloos copuleren in de vale ochtend of in de hitte van de namiddag met tenslotte de zwangere gang naar Sociale Zaken, de grote buik naar voren geschoven om een verveelde ambtenaar tot ontferming te bewegen.’ Dat was in 2010 toen ik dit boek las als voorbereiding op het debat in de Tweede Kamer over de nieuwe autonome status van Curaçao. In dat debat, waaraan ook politici van Curaçao deelnamen, heb ik deze woorden van Van Leeuwen geciteerd. Ik gebruikte deze woorden toen niet om mensen te beledigen – evenmin als Boeli van Leeuwen dat ooit zo heeft bedoeld – maar omdat het beeld zo sterk is. Curaçao is een rijk land, maar met veel arme mensen. (…) Het leidt voor veel Curaçaoënaars tot een uitzichtloosheid, die Boeli op zo’n harde wijze verwoordde. We moeten Boeli blijven lezen. [ Ronald van Raak is woordvoerder Koninkrijksrelaties van de Tweede Kamerfractie van de SP. ]
Lees hier de column
Meer over ‘Geniale anarchie’ (1990)
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Hilda de Windt Ayoubi – Geef me je taal. Dat ik je beter versta. Gedichten

Opmaak 1Hilda de Windt Ayoubi
Geef me je taal. Dat ik je beter versta
Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo mihó

gedichten
Curaçao
gebrocheerd in omslag met flappen, 238 blz.,
€ 22,00
eerste uitgave 2019
ISBN 978-90-6265-781 0

Taal is alles voor Hilda de Windt Ayoubi. Als kind van Libanese ouders groeide ze op te Curaçao. Desalniettemin noemt ze zichzelf ‘analfabeet in het Libanees’. Met name ‘minderheidstalen’ zoals het Papiamentu draagt ze een warm hart toe. Haar interesse voor tweetaligheid, meertaligheid, codewisseling, taalcontact, mediataal, en de sociale en emotionele implicaties van het behoud of verlies van moedertalen, vormde de basis voor deze indrukwekkende, deels tweetalige dichtbundel. Geef me je taal. Dat ik je beter versta is een ode aan taal en aan hen die zich daarvoor inzetten. In het bijzonder de twee linguïsten die veel betekenden voor het Papiamentu: Frank Martinus Arion en, tevens voor andere inheemse talen, Pieter Muysken. Arion die de eerste school met Papiamentu als instructietaal heeft opgericht, Muysken die vele inheemse talen van Zuid-Amerika voor de ondergang behoedde, door ze te onderzoeken en te registreren.

De bundel bestaat uit drie onderdelen: ‘Taal staat nooit stil’, waar in gedichten het belang van taal en het behoud van met name de kleine talen wordt behandeld; ‘Wond en balsem’, het deel dat ingaat op Arions leven, zijn poëzie en zijn roman Dubbelspel, Muyskens conserveren van talloze Indiaanse, Zuid-Afrikaanse en Creoolse talen van Suriname en zijn bijdrage aan het Papiamentu van de Benedenwindse Eilanden, en ‘Papiamentu voor altijd’, het haast vanzelfsprekende sluitstuk van deze bundel in tweetalige gedichten: Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo mihó.

Het boek bevat ook een bibliografie en een omvangrijk deel met notities. ‘Een taal is niet dood, een taal leeft, groeit, neemt over van andere talen, leent aan andere talen. Hoewel elke taal regels heeft, kan niets dit natuurlijk proces stoppen’, leerde Hilda de Windt Ayoubi van Arion en Muysken. Dat ze hun wijze woorden ten harte heeft genomen blijkt uit deze imposante dichtbundel: Degene die de taal en cultuur der minderheden helpt conserveren helpt tevens bij de herleving van de wereldvrede.

Hilda de Windt Ayoubi (Curaçao, 1951) hield zich haar hele leven bezig met Taal. Ze was 30 jaar lang leraar Spaanse Taal aan de middelbare school en acht jaar docent Communicatie en Pedagogiek op de Universiteit van Curaçao. Op Curaçao is zij bekend om haar jarenlange publicaties van gedichten in vier talen in de krant Amigoe en om haar vertaling E Profeta in het Papiamentu van het wereldbekende boek The Prophet van de Libanees-Amerikaanse schrijver Kahlil Gibran. Ze kreeg er in 2015 de Award van de George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran-leerstoel aan de Universiteit van Maryland voor: ‘The most outstanding achievement of the last ten years.’ In 2018 verscheen haar eerste dichtbundel Gedicht, een selectie van haar Nederlandse gedichten, geïllustreerd met eigen schilderijen. Ook publiceerde ze korte verhalen. Als beeldend kunstenaar nam ze met haar schilderijen deel aan vier groepsexposities. In 2019, het internationale Jaar van de Inheemse Talen, ontving Hilda de Windt Ayoubi als erkenning voor haar inzet voor de Papiamentse taal op 21 februari (Internationale Moedertaaldag ) de Unesco Certificate of Merits.
Meer over Hilda de Windt Ayoubi

«Een filmische roadtrip. Heel erg mooi!» – Marjon Nooij

VoorplatWHAB-75Over ‘We hebben alles bij ons’ van Arjen van Meijgaard op Met de neus in de boeken, 9 augustus 2019:
Victor, een man van net dertig, woont samen met Marjolijn, maar beseft de laatste tijd dat het frisse van hun relatie van drie jaar wat sleets begint te raken. Ze lijkt zelf ook te beseffen dat het verval is ingetreden. (…) Buiten zijn onvrede over de relatie met zijn vriendin, heeft Victor het ook moeilijk in de relatie tot zijn vader. Zijn ouders zijn gescheiden toen hij tien jaar was en hij heeft nooit begrepen wat daar de reden van is geweest. (…) Dit alles leidt tot schurende situaties en een innerlijke strijd. In hoeverre verschilt Victor van zijn vader? Waarom mist hij belangstellende vragen? Hebben ze wel écht alles bij zich? Het resultaat is een filmische roadtrip, waarin de auteur laat zien dat een scheiding nooit alleen gevolgen heeft voor de echtelieden, maar zeker ook voor naasten. Zelfs wanneer ze allang volwassen zijn, de vragen blijven. (…) Het lijden van de ik-figuur is heel voelbaar. (…) Zijn proza is licht, helder en bondig, maar daarentegen absoluut niet verstoken van details. Een herkenbaar en levendig geschreven verhaal, dat me bij de laatste bladzijde niet meteen losliet vanwege het open einde waarop het nog heerlijk een poosje kauwen is. Heel erg mooi!
Lees hier de recensie
Meer over ‘We hebben alles bij ons’
Meer over Arjen van Meijgaard op deze site

«De belangrijkste vraag van ieder verhaal: wat zou jij doen?» – Estefanía Pampin Zuidmeer

annel de noréOver ‘Vers vlees oud bloed’ van Annel de Noré op La Chispa – Het Latijns Amerika Magazine, 13 januari 2018:
In de verhalenbundel ‘Vers vlees oud bloed’ van de Surinaamse Annel de Noré (Paramaribo, 1950) worden 14 korte verhalen verteld. Stuk voor stuk worstelen de hoofdpersonen van ieder verhaal met de grote thema’s van het leven: liefde, dood, vriendschap, ouder worden, verlies. Wat doe je als je jong zwanger wordt? Of als je nog maar een kind bent en je moeder doodziek en alleen is? Hoe ga je om met een vriendin die geen contact meer wil? Of een man die vreemdgaat? Bijzonder aan de verhalen is dat De Noré geen antwoord geeft op deze levensvragen. (…) Ieder verhaal eindigt op een cruciaal moment, waarop de hoofdpersoon met de situatie moet zien verder te leven. (…) Wellicht is dat ook de belangrijkste vraag van ieder verhaal: wat zou jij doen? (…) De gemene deler van alle verhalen is dat de hoofdpersonen de controle over de situatie kwijt zijn. Ze zijn waar ze niet willen zijn: kunnen ze nog terug naar wat er ooit was? Hoe krijgen ze grip op veranderingen? Hoe overleven ze een nieuwe, onaangename situatie? De titel van het boek hint naar de eeuwige herhaling van universele levensvragen. De hoofdrolspelers (vers vlees) worstelen met vragen die horen bij het leven (oud bloed), ongeacht waar en wanneer je leeft. Annel de Noré werd met ‘Vers vlees oud bloed’ genomineerd voor de Halenwijnprijs 2017.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Vers vlees oud bloed’
Meer over Annel de Noré bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Franse waarachtigheid in een sprookje.»

VoorplatMontaillou-75Over ‘Vlucht uit Montaillou’ van Ton van Reen in [Nieuwsblad] HALLO Peel en Maas, 2 augustus 2019:
Wie Frankrijk tot in de kern wil beleven, kan deze zomer thuisblijven. Schrijver Ton van Reen biedt je de oorsprong van de huidige Franse cultuur en literatuur in de vorm van een goed leesbaar sprookje. Niet zomaar een sprookje, maar eentje die de waarheid inhaalt. (…) Als overleden schrijver is Boris Vian nog niet vergeten door het volk. Hij leeft voort in de geesten van de mensen en tijdens dat bestaan schrijft hij een sprookje over een beer. (…) In dit boek neemt de waarachtigheid van het sprookje zulke groteske vormen aan, dat het sprookje daadwerkelijk gebeurt, terwijl Boris Vian het schrijft. Op een gegeven moment is het niet meer duidelijk of de werkelijkheid nog boven het sprookje staat, of dat de roman in wording een loopje neemt met de werkelijkheid. Hoe het ook zij, ‘sprookjes vertellen meer over de realiteit dan een verslag van de werkelijkheid,’ laat schrijver Ton van Reen de schrijver Boris Vian zeggen. ‘Voor duiding hebben we kranten. Voor de waarheid moet je bij jezelf te rade.’ Uit citaten als deze blijkt dat, voor wie Ton kent, Boris Vian zijn alter ego is. (…) En passant lees je dat Maria nooit is verschenen aan Bernadette Soubirous. Zij heeft dit altijd ontkent. En je komt exact te weten wat de heilige graal is en waar deze zich bevindt. Het moet wel waar zijn, want het is de heilige Vincentius zelf die het verklapt aan Boris Vian.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Vlucht uit Montaillou’
Meer over Ton van Reen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Geslaagde roman over een man die niet kan ontkomen aan een belastende jeugd.» – Theo Jordaan

Opmaak 1Over ‘Bang voor de liefde’ van Niek Bremen op Alles over boeken en schrijvers, 31 juli 2019:
(…) In ‘Bang voor de liefde’ vertelt schrijver Andreas Hechtel het verhaal van zijn getormenteerde jeugd en de wens om aan de gevolgen ervan te ontvluchten. Opgegroeid in een Duits gezin met nazisympathieën direct na de oorlog in Amsterdam heeft Andreas zich nooit thuis en gewenst gevoeld. Zijn ouders en hun Duitse vrienden laten zich menigmaal laatdunkend uit over hem en zijn opvoeding kenmerkt zich door een hoge mate van liefdeloosheid. (…) De identiteitscrisis waarin Andreas zich al bijna zijn gehele leven bevindt, verdiept zich nog verder. Om met zichzelf in het reine te komen besluit hij zijn levensverhaal in een roman te verwerken. (…) Niek Bremen heeft een geslaagde roman geschreven over een man die niet kan ontkomen aan een belastend verleden. Tot zijn haarvaten ervaart hij het gebrek aan liefde tijdens zijn opvoeding. (…) Bremen overtuigt in de wijze waarop hij de ervaringen van de man tot leven weet te brengen. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Bang voor de liefde’
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer