Tag: Nederlandse literatuur

«Kees Broere vertelt zonder borstklopperij over zijn enerverende loopbaan.» – Paul Onkenhout

Over ‘Kloppen voor de lift’ van Kees Broere in De Volkskrant, 15 maart 2024:

(…) Bier drinken is, onbedoeld waarschijnlijk, een amusant rood draadje in de losjes geschreven memoires van een journalist die veertig jaar lang op vijf continenten in brandhaarden verzeild raakte. Hij woonde in acht landen. De Volkskrant en de NOS (radio en tv) waren zijn voornaamste opdrachtgevers. (…) Van een roeping was geen sprake. ‘De meeste correspondenten zijn niet per se bijzondere journalisten. Zij zijn meisjes en jongens die een gezonde hekel hebben aan vergaderzalen en daarom “naar buiten” zijn gegaan.’ Hij was naar eigen zeggen niets meer dan een ‘nuttige idioot’, een oldskool journalist die aan het werk was in een tijdvak waarin de ‘journalistiek nog leuk was’. De vrijheid, geboden door zijn opdrachtgevers, was relatief groot, redacties hadden ruimere budgetten. Broere, inmiddels gestopt, was de klassieke correspondent. Gevaren werden getrotseerd, misère, oorlogen en rampen beschreven en manmoedig verwerkt. Hij combineerde het schrijven met radio en, vanaf 2006, tv. (…)  Uit de losse pols knoopt Broere in zijn boek de anekdotes aan elkaar, leunend op zijn geheugen en zonder borstklopperij. Onderkoeld: ‘Ik heb door mijn werk de wereld leren kennen als een plek waar de mens de bron van ongelooflijk veel ellende is.’ Drie of vier keer kreeg hij malaria. (…) Het waren andere tijden, ook in algemene zin. In zijn voorwoord stelt hij somber vast dat de persvrijheid onder grote druk staat, met gevolgen voor de democratische rechtsstaat. Naast bakkers, verpleegkundigen en vuilnisophalers heeft ‘een samenleving mensen nodig die naar eer en geweten, en soms met gevaar voor eigen leven, voor andere mensen verslag doen van wat er gebeurt, van heel dichtbij tot heel ver weg’. (…)

Lees hier de recensie
Meer over ‘Kloppen voor de lift’
Meer over Kees Broere bij Uitgeverij In de Knipscheer

«***** Lenssen overtuigt in dit rijke boek, dat je nauwelijks laat ademhalen.» – Jan Stoel

Over ‘Het theater der herinneringen‘ van Peter Lenssen op Bazarow, 13 maart 2024:
(…) De roman is het enerzijds het verhaal van Käthe en Karl Kollwitz en hun zoon Peter, en anderzijds het verhaal van Meryem Yildiz. Meryem, geboren in Istanbul, is verhuisd naar Berlijn toen ze zes jaar was en uiteindelijk in Heerlen beland. (…) Ze kan nu een lang gekoesterde wens in vervulling doen gaan, het spoor van Käthe Kollwitz volgen van wie ze op een uitstapje met haar ouders in Keulen in de Sankt Albankerk een kopie van hetTreurend Ouderpaar had gezien. (…) Ze wil het origineel in Vladslo zien, ruim honderd jaar na de Grote Oorlog. (…) Lenssen heeft een meeslepende roman geschreven die je helemaal onderdompelt in het leven van Käthe Kollwitz, haar engagement met de sociaaldemocratie, haar ijveren voor mensenrechten, de vrijheid om Peter een eigen keuze te laten maken in zijn leven, haar werk als kunstenares, haar herinneringen en haar leven ten tijde van de nazi’s. We volgen haar tot aan haar dood. Maar we volgen ook de verschrikkingen van de Grote Oorlog, “de mensenvleesverwerkende industrie”, krijgen een beeld van de slagvelden, de modder, de gasaanvallen en de eindeloze bombardementen. De verwerking van de dood van haar zoon Peter is een mooie verhaallijn in de roman. Er lag achttien jaar tussen de dood van Peter en het plaatsen van het beeld in Vladslo. (…) Het gaat Lenssen vooral om de psychologische ontwikkeling van zijn personages. Daardoor beklijft de roman. Hij vlecht de personages van Meryem en Käthe als het ware in elkaar: twee zoektochten naar wat er in het verleden is gebeurd en wat je had kunnen doen om het te “veranderen” en hoe je verder kunt leven. (…) Lenssen overtuigt in dit rijke boek, dat je nauwelijks laat ademhalen, zuigt je mee in zijn verhaal. Hij schrijft met gevoel, weet te emotioneren en te ontroeren. Laat je meevoeren in de wereld van Käthe en Meryem.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het theater der herinneringen’
Meer over Peter Lenssen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«De verheffing van het Sarnámi tot een literaire taal die voornaam en klassiek mag heten.» – Michiel van Kempen

In memoriam Jit Narain in De Groene Amsterdammer (rubriek Het einde), 13 maart 2024:
De dichter, arts en landbouwer Jit Narain creëerde in zijn poëzie de ruimte voor zijn Brits-Indische voorouders en de Surinaamse hindoestanen tussen wie hij leefde. (…) Met zijn lyriek gaf hij de hindoestanen ook hun symbolische plaats in de natie Suriname. (…) De etnische waakzaamheid verliet hem nooit. Niet gezien worden was voor hem een doorgegeven verdriet, dat was begonnen bij de neerbuigende houding van conservatieve hindoe-priesters en de talen waarmee zij over de hoofden van de mensen heen spraken. Door de stedelingen werd dat gevoel versterkt, en in Nederland – na zijn ‘tweede migratie’ – werd het er niet beter op en kreeg het verdriet de sociologische naam ‘discriminatie’. Het leven van de hindoestaan zag hij als doorsijpeld met het zweet van de landbouw, de tranen van het verlaten Bharat (India) en de vervreemding in Nederland. Hij zag wat verplaatsing met kinderen deed: ‘Mijn taal begrijp je, je zult die niet spreken.’ (…) Vanaf 1977 verschenen er uitgaven in een literaire taal die in geschreven vorm voorheen niet bestond, van auteurs als Chitra Gajadin, Raj Ramdas, Rabin Baldewsingh en in hun kielzog later Cándani en Raj Mohan. Maar qua diepgang en taalvirtuositeit moesten zij allen hun meester erkennen in Jit Narain. (…) Op zondag 25 februari 2024 is Jit Narain gecremeerd, niet ver van zijn huis op houtstapels aan de Saramacca. Die rivier komt uit in de grote oceaan die het continent van zijn Indiase voorouders verbindt met zijn geboorteland en met het land aan de Noordzee dat hem zijn tweede taal bezorgde. Sarnámi en Nederlands, de talen waarin hij zoveel prachtigs heeft nagelaten.
Lees hier het I.M. in De Groene Amsterdammer of  hier
Meer over Jit Narain bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Nu, 33 jaar later, kan Paleaux er redelijk goed over praten.» – Froukje Sijtsma

Over ‘Winterwater’ van Lex Paleaux op Tresoar,  6 maart 2024:

(…) Het theaterstuk is gebaseerd op Lex Paleauxs gelijknamige debuutroman ‘Winterwater’ (2020) uitgegeven bij uitgeverij In de Knipscheer. Hierin vertelt Paleaux (pseudoniem) vanuit kinderperspectief over zijn jeugd in de jaren tachtig en negentig in Fryslân. Een jeugd waarin Lex zich vaak eenzaam en alleen voelt. Onlangs verscheen de Friese vertaling ‘Winterwetter’ bij uitgeverij Noordboek. Paleaux (1977) is scriptschrijver en filmmaker in Haarlem. Hij woont al jaren niet meer in Fryslân. Hij vluchtte. Weg van het geweld thuis en weg van zijn trauma. Maar zijn geschiedenis laat hem niet los. ‘Ik was dertien jaar toen ik seksueel werd misbruikt. Door een man die ik niet kende en die ik ook nooit weer heb gezien.’ Het zet zijn leven op de kop. ‘Ik ben toen een stukje van mezelf verloren.’ Ook de relaties thuis en op school lijden er behoorlijk onder. Nu, 33 jaar later, kan Paleaux er redelijk goed over praten. ‘Ik kon het verhaal pas opschrijven, toen het mij niet meer continu aanvloog.’ Zo zou het ook moeten in de literatuur, vindt de auteur. ‘Je kunt pas schrijven over je trauma, als je het hebt verwerkt. Anders zit je te dicht op de materie en dat doet afbreuk aan de belevenis van je lezers. Je publiek is niet je therapeut.’ (…)

‘Tresoar’ combineert de functies van bibliotheek, archief en museum. Het is de grootste erfgoedinstelling van Friesland.

Lees hier het artikel
Luister ook naar de radiocolumn van Froukje Sijtsma op Omrop Fryslân
Meer over Winterwater in het theater
Klik hier voor de speellijst
Ga direct naar bestelformulier
Meer over Winterwater – de roman

«Humor en een soort lichtvoetigheid stellen het gevoel van beklemming uit tot je er echt niet meer omheen kunt.» – Heleen Zoethout

Over ‘Winterwater’ van Lex Paleaux op Hoe was het op school?, 4 maart 2024:

‘Winterwater’ vertelt het verhaal van Lex, een nieuwsgierige jongen met een grote fantasie. Lex groeit op in Friesland in de jaren tachtig. Hij voetbalt bij de plaatselijke club en Freddie Mercury van Queen is zijn held. Met pake en beppe in de buurt, buitenspelen met zijn broers, het geloof dat thuis een belangrijke rol speelt zou het kunnen lijken of Lex’ jeugd leek op mijn jeugd. “Je bent nooit alleen”, wordt hem verzekerd. Toch ontbreekt er iets heel belangrijks, dat voor jou en mij misschien vanzelfsprekend is of was tot vandaag. In de roman ‘Winterwater’ van Lex Paleaux  leer je Lex en zijn familie kennen in korte hoofdstukjes waarin hij op een ontvankelijke en nieuwsgierige manier zijn leventje leeft. Humor en een soort lichtvoetigheid stellen het gevoel van beklemming uit tot je er echt niet meer omheen kunt. Ingrijpende gebeurtenissen moet Lex helemaal alleen ondergaan, er is geen hand op zijn schouder, er zijn geen bemoedigende woorden op het moment dat hij die nodig heeft. (…) Studio Figur, Rieks Swarte en productiehuis Feikes huis weten zijn verhaal te vertellen in een bijzondere beeldende voorstelling. ‘Winterwater’ is geen ‘poppentheatervoorstelling’, de hoofdpersoon komt op een zorgvuldige en liefdevolle manier tot leven in de handen van vier krachtige spelers. De spelers vloeien op zo’n waarachtige manier in elkaar én de pop over, dat je hem gelooft en bijna onmiddellijk in je hart sluit. (…)

Lees hier de recensie
Meer over Winterwater in het theater
Klik hier voor de speellijst
Ga direct naar bestelformulier
Meer over Winterwater – de roman

«Gedichten van een van de belangrijkste mandarijnen in de Nederlandse literatuur.» – Rob Schouten

Over ‘Gekozen gedichten’ van Victor E. van Vriesland in Trouw, 29 december 2023:

Je moet er maar opkomen, een bloemlezing uit het werk van Victor E. van Vriesland (1892-1974): ‘Gekozen gedichten’. Van Vriesland was jarenlang een van de belangrijkste mandarijnen in de Nederlandse literatuur, iemand die in jury’s zat en mede het poëtisch klimaat bepaalde. Hij schreef zelf ook gedichten maar die zijn zo goed als vergeten. (…) Toch is het interessant om eens terug te kijken op het werk van Van Vriesland. (…) De poëzie van Van Vriesland is gemiddeld behoorlijk stijf spul, strak in het pak en rijmend, al werd ook de dichter Van Vriesland op het laatst van zijn leven wat losser en vrijer van toon. (…) Toch, als je er maar lang genoeg naar kijkt, proef je, onder die nette dekmantel van keurig gekozen woorden, wel iets tijdloos in zijn gedichten, iets van de eeuwige pijn en vreugde van het bestaan. (…) Bijzonder, zo’n kijkje in een preutse, verheven tijd van welgevormde, ietwat intellectualistische gedichten door een voormalig poëtisch machthebber.

Lees hier de recensie
Meer over ‘Gekozen gedichten’
Meer over Rob Groenewegen

«Een heerlijk, geweldig goed geschreven boek.» – Marianne Janssen

Over ‘Kloppen voor de lift’ van Kees Broere op LeesKost, 28 februari 2024:

De auteur noemt dit boek vol herinneringen ‘een nachtkastjesboek’, vol korte lichtvoetige stukjes waarin hij zijn lezer éven bij de hand neemt om mee te dromen naar dat kleine detail dat geen verhaal voor de krant was, maar des te waardevoller voor een boek als dit. (…)  Mandela was een beste man. Hij heeft veel voor de wereld betekend. Maar ondanks dat waren er drie redenen waarom Kees Broere Mandela haatte. Weliswaar werd dankzij hem de Voetnoot van Arnon Grunberg in de Volkskrant eenmaal vervangen door een stukje van de Afrika-correspondent. Maar verder… Nelson Mandela was er de schuld van dat een exclusief radio-interview dat Broere in 1992 met hem had nooit is uitgezonden. Nelson Mandela kostte Broere bijna zijn baan. En, last not least Nelson Mandela kostte hem een relatie. Het is een drietal zinnen dat opgesomd in deze ene alinea bijna pathetisch overkomt. Want wat heeft een held als Mandela uitgevoerd dat hij zoveel invloed had op het leven van een vlijtige correspondent? Kijk, daarvoor zult u zich moeten verdiepen in de herinneringen van Broere, de correspondent die van hot naar her reisde als het maar een verhaal opleverde. (…) Een heerlijk, geweldig goed geschreven boek voor ieder die graag lees-reist met een kenner als gids.

Lees hier de recensie
Meer over ‘Kloppen voor de lift’
Meer over Kees Broere bij Uitgeverij In de Knipscheer

Elly Stolwijk * Voet in voet oog in oog. Een historie 

Elly Stolwijk
Voet in voet oog in oog
een historie
Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen, 190 blz.,
groot formaat,
€ 22,00
eerste uitgave maart 2024
ISBN 978-94-93368 08 8

In Voet in voet oog in oog heeft Elly Stolwijk getracht zich in te leven in de jonge dwangarbeider Fons, die later haar vader werd. Na zijn dood ging ze op zoek naar zijn Duitse geschiedenis waarover hij, net als vele anderen, zelden had gesproken. Stolwijk geeft haar vader een stem opdat het beschrijven van zijn lotgevallen iets bijdragen aan het naar buiten brengen van zoveel ingeslikte, onverteerde woorden.

‘Fons is nog geen eenentwintig jaar jong als hij in de zomer na de bevrijding, de precieze datum is onbekend, terugkeert uit nazi-Duitsland waar hij gedurende de Tweede Wereldoorlog dwangarbeid had verricht in metaalfabrieken in Berlijn en Laucherthal, een ervaring waarover hij tijdens zijn leven nauwelijks kan spreken en op zeldzame momenten met dichtgeknepen keel zal zeggen dat hij ‘iets deed met schroefjes en moertjes’, want hij schaamde zich voor zijn gedwongen bijdrage aan de Duitse wapenindustrie … ‘

Van de ruim vijfhonderdduizend Nederlandse dwangarbeiders zijn er ongeveer dertigduizend omgekomen. Van diegenen die terugkeerden bleven de meesten zwijgen over de traumatiserende gebeurtenissen tijdens hun gedwongen verblijf in Duitsland.

Elly Stolwijk (1957) is beeldend kunstenaar en schrijver. In 2020 debuteerde zij met liefde de vluchtige holte. Het Poëziecentrum te Gent nomineerde deze bundel voor de Poëziedebuutprijs 2021. In 2021 verscheen de laatste framboos. Hierin schetst Stolwijk de beleving van een vrouw die, in de negende maand van de zwangerschap, te horen krijgt dat  haar ongeboren kind overleden is.

Over liefde de vluchtige holte: «De vormgeving geeft de bundel een misleidende lichtheid, maar in de gedichten zit een heel leven vervat. Stolwijks stijl is helder en beklijft door een aangrijpende directheid. Deze lijvige bundel verdient het met zorg gelezen te worden.» – Jury Poëziedebuutprijs 2021; «Een bundel waar vorm en inhoud perfect matchen, impulsen omgezet in poëzie, woorden en beelden. Bijzondere bundel met onvergetelijk mooie poëzie.» – NBD/Biblion; «De poëzie is even fijnzinnig en intrigerend als de tekeningen zijn. Daarbij zijn de teksten behalve intrigerend ook klankrijk, verrassend van taal en waaieren ze breed uit. Kortom, een ruime en ruimhartige bundel.» – H.C. ten Berge

Over de laatste framboos:
«Een fijnzinnige bundel waarin op ontroerende wijze vorm is gegeven aan een groot verdriet en waarin een weinig aangeroerd thema prachtig verwoord wordt.» – NBD/Biblion
«Feitelijke mededelingen, die naadloos overgaan in poëzie, maar steeds zonder opsmuk. Emotie die soms hard aankomt en nooit als vals wordt ervaren.» – Vereniging van Vlaamse Letterkundigen
«Het gebruik van de taal is aards en sterk. Een indrukwekkend poëtisch verslag waar je stil van wordt.» – Meander
«Hoe vind je taal voor zoiets?» – Lex Bohlmeijer
Meer over ‘Voet in voet oog in oog’
Meer over Elly Stolwijk bij Uitgeverij In de Knipscheer

Niek Bremen * Wat onbesproken bleef. Novelle

Niek Bremen
Wat onbesproken bleef
novelle
Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen, 130 blz.,
€ 18,50
eerste uitgave april 2024
ISBN 978-94-93214-48-4

In Wat onbesproken bleef vormt Alwin Corten met zijn zoon Daniël en huishoudster Louise Mittensill een klein gezin. Alwin en Louise dragen een geheim met zich mee, dat ze verborgen willen houden voor Daniël. Vooral Alwin heeft daar moeite mee. Het drukt als een loden last op zijn schouders.
Als het moment nadert dat Alwin wegglijdt in de schemer van zijn geest, verandert de vader-zoonrelatie. Beiden nemen steeds meer afstand van elkaar. Daniëls leven krijgt echter een wending wanneer een opkoper het huis komt leeghalen. Hij vindt een map met notities waar zijn vader herinneringen in heeft opgeslagen, uit de tijd dat de wereld leed onder het nationaalsocialisme. Zijn vader beschrijft aangrijpende momenten uit zijn leven als soldaat bij de Wehrmacht, waarbij hij zich openhartig en vooral kwetsbaar opstelt.
Daniël komt nu ook meer te weten over het leven van zijn moeder.

Niek Bremen (1947) debuteerde in 2019 met zijn roman Bang voor de liefde. Daarna volgde de verhalenbundel Wat ons raakt in 2021. Tevens publiceerde hij in meerdere bundels, kranten en in het literaire tijdschrift Extaze (2018).

Over Bang voor de liefde: «Bang voor de liefde vertelt het verhaal van Andreas Hechtel, een jongen die na de oorlog opgroeit in een Duits gezin te Amsterdam. Onthutsend verhaal over een traumatisch na-oorlogsverleden.» – Paperback Radio;  «De auteur verwoordt ook heel knap hoe een schrijfproces iemands leven helemaal op zijn kop kan zetten.» – André Oyen op Ansiel

Over Wat ons raakt: «Waar Anne Frank in ’s lands beroemdste oorlogsdagboek Het Achterhuis de verteller is, kruipt Niek Bremen in de huid van ik-figuur Dini Wolff. Confronterend is de vraag die in Het Achterhuis achterwege blijft: “Waarom laat iedereen toe dat wij gedeporteerd worden?” Wat ons raakt weerstaat de verleiding van goedkoop sentiment.» –  Daan Lameijer op Literair Nederland; «Wat Bremen inventief doet is het verhullen van het eigenlijke onderwerp. Het is hem zeker gelukt verschillende mensen in al hun kwetsbaarheid te laten zien of het nu alter-ego’s van de schrijver zijn of verre vrienden uit een vriendenboek.» – Margot Poll in NRC Boeken

Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer