Jeroen Heuvel  – Op weg naar authenticiteit. Essays

Jeroen Heuvel
Op weg naar authenticiteit
Een liber amicorum in twee delen voor Jeroen Heuvel
samengesteld door Peter de Rijk en Scott Rollins
Curaçao, Nederland
omslagillustratie Jeroen Heuvel
gebrocheerd in omslag met flappen, 352 blz.,
+ fotokatern 8 blz.,
€ 24,50
eerste druk december 2023, januari 2024
ISBN 978-94-93214-34-7

Op weg naar authenticiteit is een liber amicorum in twee delen voor Jeroen Heuvel. Het aanvankelijke idee om een standaard liber amicorum voor hem te maken, lieten de samenstellers Scott Rollins en Peter de Rijk varen. Zij wilden hem zelf ook aan het woord laten met een omvangrijke selectie uit de honderden stukken die hij in de loop van pakweg de laatste kwart eeuw in verschillende Antilliaanse periodieken heeft gepubliceerd.

Geboren (uit Nederlandse ouders) en getogen op Curaçao is Jeroen Heuvel Curaçaoënaar in hart en nieren. Dit perspectief levert een scherpzinnige kijk op de recente ontwikkelingen van zijn geboorteland en hoe het zich verhoudt tot Nederland. Met zijn beheersing van het Nederlands en Papiamentu is hij de ideale vertaler van zijn cultuur. Naast beschouwingen over aspecten van de cultuur, taal, literatuur en geschiedenis van zijn geboorte-eiland Curaçao, zijn er een paar vertalingen en enkele prachtige sfeerverhalen van zijn hand opgenomen. Nog steeds levert Jeroen Heuvel regelmatig bijdragen aan het Antilliaans Dagblad. Ook heeft hij in het Papiaments en Nederlands gepubliceerd in het meertalig Curaçaose sociaal-culturele tijdschrift Kristòf. Zijn eerste journalistieke bijdragen die meermaals toneel (en soms lokale politiek) belichten, komen uit het dagblad Amigoe. Een flink aantal artikelen, veelal uit het Antilliaans Dagblad, is digitaal te lezen op de onvolprezen blogspot Caraïbisch Uitzicht van de Werkgroep Caraïbische Letteren.

In het eerste deel introduceert Jeroen Heuvel zichzelf door over (het werk van) anderen te schrijven, zoals Frank Martinus Arion, Barche Baromeo, Lucille Berry Haseth, Krijn de Best, Paul Brenneker, Maryse Condé, Rudolf Crispulo, Luis Daal, Colá Debrot, Ronald Donk, Nydia Ecury, Henk Egbers, Radna Fabias, Carel de Haseth, Rihana Jumalidin, Jan de Heer, Bernadette Heiligers, Pim Heuvel, Dorie Heuvel-Meijer, Ita Heuvel-Nicolas, Anton Koolhaas, Michiel van Kempen, Pierre Lauffer, Diana Lebacs, Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Ralf Mohren, Jules de Palm, Walter Palm, Rudi Plaate, Miguel Pourier, Scott Rollins, Lionel Romney, Jan-Willem Roozenboom, Wim Rutgers, Alfred Schaffer, Edsel Samson, Shrinivási, Tula, Erich Zielinski. In deel twee schrijven vrienden, familie en collega’s over Jeroen Heuvel: Elodie Heloise, Ita Heuvel-Nicolas, Michiel van Kempen, Brede Kristensen, Wim Rutgers, Clay Toppenberg, Lex Veerkamp.

Jeroen Heuvel (1957) werd geboren op Curaçao. Hij studeerde tot 1981 aan het Hoger Instituut voor Dramatische Kunsten, Studio Herman Teirlinck te Antwerpen. Hij kreeg zijn eerste rol in toneelstuk Naamloos… Naamloos, van Edsel Samson en speelde voorts diverse solovoorstellingen zoals Zwarte Pelgrim en Mijn Zuster de Negerin. Jeroen Heuvel baseerde toneelvoorstellingen op boeken van onder meer Derek Walcott, Maryse Condé, Tip Marugg en Boeli van Leeuwen en heeft bijgedragen aan tientallen theaterproducties in Nederland en op Curaçao. Hij ontpopt zich als storyteller van voornamelijk Caraïbische verhalen, vertaler en recensent. Daarnaast is hij tot aan zijn pensioen leraar Papiaments en literatuur. In zijn vrije tijd is hij al enkele decennia belangeloos belangenbehartiger van Uitgeverij In de Knipscheer, beheert voor de uitgeverij een boekendepot op Curaçao en vertegenwoordigt hij aldaar de uitgeverij op tal van lokale boekpresentaties.

Meer over Jeroen Heuvel bij Uitgeverij In de Knipscheer

101 gedichten uit het Koninkrijk van 1945 tot nu

BruinjaOnlangs verscheen bij Uitgeverij Querido de door Tsead Bruinja samengestelde bloemlezing ‘De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie’. Tsead Bruinja in het Nawoord: «Het leek mij bij de selectie goed te kijken naar het hele koninkrijk, zodat ook de poëtische stemmen uit de Antillen, Suriname en Indonesië mee mochten spreken. Het boek moet een gesprek opeen over wat we onder ‘Nederlandse poëzie’ verstaan. Het liefst zou ik zien dat er nooit meer een bloemlezing verschijnt met louter Nederlandse poëzie.» Dichters die ook bij Uitgeverij In de Knipscheer publiceerden komen daarin ruim aan bod: Frank Martinus Arion, Bernardo Ashetu, Aletta Beaujon, Edgar Cairo, Cándani (Saya Yasmine Amores), R. Dobru, Nydia Ecury, Aly Freije, Jelle Kspersma, John Leefmans, Tip Marugg, Djordje Matic, Raj Mohan, Jit Narain, Munye Oduber-Winklaar, Astrid H. Roemer, Johanna Schouten-Elsenhout, Ibrahim Selman, Shrinivási, Michaël Slory, Trefossa.
Meer over ‘De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie’
Meer bloemlezingen bij Uitgeverij In de Knipscheer met poëzie van Caraïbische dichters: ‘Grenzenloos’, ‘Vaar naar de vuurtoren’, ‘De navelstreng van mijn taal’ en ‘Wie ik ben / Ta ken mi ta

«Groot Caraïbisch dichter eindelijk gebloemleesd.»

VoorplatNarainMensenkindOver ‘Een mensenkind in niemandsland’ van Jit Narain op Caraïbisch Uitzicht, 26 maart 2021:
Het moest er van komen: nadat bij uitgeverij In de Knipscheer al ruime bloemlezingen waren verschenen van het werk van Caraïbische dichters als Shrinivási, Michael Slory, Bernardo Ashetu, Pierre Lauffer, Elis Juliana en Nydia Ecury is nu ook het werk van de Surinaamse dichter Jit Narain met een bloemlezing bereikbaar geworden. ‘Een mensenkind in niemandsland’ is een door Michiel van Kempen en Effendi Ketwaru samengestelde bloemlezing uit de tien bundels die van Jit Narain vanaf 1977 tot en met 2019 zijn verschenen. (…)
Lees hier het signalement
Meer over ‘Een mensenkind in niemandsland’
Meer over Jit Narain bij Uitgeverij In de Knipscheer

Leeslijst Papiamentse titels (oorspronkelijk, vertaald of tweetalig) bij Uitgeverij In de Knipscheer

In het kader van de Literaire Vertaaldagen organiseerde Marije de Bie voor het Vertalershuis Amsterdam het (online) Vertaalatelier Papiaments op 15 januari 2021 met gespreksmoderator Nihayra Leona, auteur Carel de Haseth, redacteur Peter de Rijk namens uitgeverij In de Knipscheer en vertaalsters Olga Rojer en Chila Bolivar. Centraal staat de uitgave Katibu di Shon van Carel de Haseth dat behalve in het Papiaments ook in het Nederlands, Duits en Engels is vertaald.
Voor deelnemers aan de Literaire Vertaaldagen stelde Uitgeverij onderstaande lijst samen met Papiaments-gerelateerde uitgaven uit het fonds van Uitgeverij In de Knipscheer.

Carel de Haseth * Slaaf en Meester / Katibu di Shon
Carel de Haseth * Sklave und Herr/Katibu di Shon
Carel de Haseth * Zolang er kusten zijn
Carel de Haseth * Bida na kola/Kleuren van leven
Pierre Lauffer * Na final di kaminda /Op het einde van de rit
Elis Juliana * Hé Patu/Waggeleend
Aart G. Broek * The Colour of my Island
Aart G. Broek * Medardo de Marchena. Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao
Hilda de Windt Ayoubi * Geef me je taal. Dat ik je beter versta / Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo mihó
Eric de Brabander * E bida infinito di Doña Lisa
Nilda Pinto * Hoe Nanzi de koning beetnam / Kon Nanzi a nèk Shon Arei
Elis Juliana * Blijf nog wat. Liefdespoëzie
Walter Palm * Met lege handen ging ik slapen, met een gedicht werd ik wakker
Quito Nicolaas * Als de aloë sluimert / Cucuisa cabisha
Olga Orman * Cas di biento / Doorwaaiwoning
Diana Lebacs * Belumbe / De waterlijn
Nydia Ecury * Een droom die ik heb /Un soño ku mi tin
Klaas de Groot * Vaar naar de vuurtoren
Munye Oduber – Winklaar * Zo reken ik nu met je af / Ta asina y awor mi ta regla cuenta cu bo
Clyde R. Lo A Njoe * Dansen/Baliamentu
Antoine J. Maduro * Bida, remordementu, konfeshon i krítika. Un relato outobiográfiko

Michiel van Kempen op Radio 1 in De Nieuws BV

MichielKlein300Bijzonder hoogleraar Caraïbische letteren prof. dr. Michiel van Kempen was op dinsdagmiddag 27 oktober 2020 te gast bij presentator Natasja Gibbs in De Nieuws BV. Aanleiding was de commotie over het al dan niet voortbestaan van zijn leerstoel aan de Universiteit van Amsterdam, maar vrijwel onmiddellijk ging het gesprek over ‘de ontzettend mooie literatuur uit die hoek’ en wordt het interview tot een mini-college Caraïbische literatuur. In de ruim 11 minuten van het item worden geluidsfragmenten ten gehore gebracht van de Antilliaanse dichters Elis Juliana (Hé Patu) en Nydia Ecury en een door Denise Jannah gezongen gedichtfragment van de Surinaamse dichter Michaël Slory. Zoals Nederland zijn Grote Drie kent, zo heeft ook Curaçao die: Tip Marugg, Frank Martinus Arion en Boeli van Leeuwen en ook Suriname met o.a. Astrid H. Roemer en Edgar Cairo, over wiens talenten als schrijver (‘Kollektieve schuld’), als ‘eerste zwarte columnist’ (bij de Volkskrant) en als performer hij opmerkt: ‘die man zou nu een star zijn, hij was zijn tijd ver vooruit’.
Kijk en luister hier naar de uitzending ‘Ritmische poëzie en de pijn van slavernij: een lesje Caribische literatuur’
Lees ook het interview met Van Kempen door John Jansen van Galen en Rudie Kagie in Argus van 27 oktober 2020
Meer over de leerstoel Caraïbische letteren op deze site
Meer over Elis Juliana op deze site
Meer over Nydia Ecury op deze site
Meer over Michaël Slory op deze site
Meer over Astrid H. Roemer op deze site
Meer over Michiel van Kempen op deze site

«‘Caribisch Enigma’ biedt extra dimensie.» – André Oyen

VoorplatEnigma-75Over ‘Caribisch Enigma’ van Brede Kristensen op Lezers tippen lezers, 21 januari 2020:
(…) Het Caribisch gebied herbergt enerzijds heel wat naties, waaronder een groot aantal staatkundige eenheden zoals bijvoorbeeld Cuba, maar anderzijds ook zelfstandige delen van het Britse Gemenebest (Barbados), overzeese departementen van Frankrijk (Guadeloupe, Martinique, enzovoort) en kolonies en ex-kolonies van Nederland. Naast de Caribische Creoolse talen zijn ook Engels, Frans, Spaans en Nederlands, afhankelijk van welke plaats, gebruikte talen. (…) ‘Caribisch Enigma’ is een zoektocht, een zwerftocht, door een even fascinerende als verwarrende archipel. Aan de hand van romans en poëzie van Caribische auteurs (en hun ‘geestelijk vaders’) wordt een beeld van de cultuur en het karakter van dit eilandenrijk geschetst, een kleurrijke collage. (…). Deze essaybundel biedt de mogelijkheid om vergelijkend onderzoek te verrichten of de werken van een auteur uit een bepaald decennium nader uit te pluizen. Na de bestaande werken op het gebied van de literatuurgeschiedenis, als ‘Beneden en boven de wind’ (1996) van Wim Rutgers, het driedelige ‘Pa Saka Kara’ (1996) van Aart Broek, ‘Aruba in literair perspectief’ (2014) en ‘Balans: Arubaans Letterkundig Leven’ (2016) van Wim Rutgers, is ‘Caribisch Enigma’ een goede aanvulling die een extra dimensie biedt.
Lees hier het signalement
Meer over Caribisch Enigma’ bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Brede Kristensen op bij Uitgeverij In de Knipscheer

«‘Caribisch Enigma’ biedt een extra dimensie op het gebied van de literatuurgeschiedenis.» – Quito Nicolaas

VoorplatEnigma-75Over ‘Caribisch enigma’ van Brede Kristensen in Ñapa (Amigoe), 7 december 2019:
(…) In Brede Kristensens ‘Caribisch Enigma’ met daarin een veelvoud aan essays over een keur aan Caribische schrijvers haakt de auteur gelukkig niet alleen aan op andere publicaties. Ditmaal is het brein van de schrijver dat wordt binnengedrongen op zoek naar achtergronden, motieven en verklaringen die hij vervolgens in een grotere context plaats. Hebdomeros, het alter ego van de auteur, hanteert hierbij verschillende benaderingen om de cultuur, identiteit en realiteit van de Caribische eilandgemeenschappen te achterhalen. Eilanden dia als een sloep op het zeewater drijven, maar die in internationaal opzicht ook in de Verenigde Staten, Canada, Groot-Brittannië, Frankrijk en Nederland heel veel literaire teksten hebben opgeleverd. (…) Het boek biedt een scala aan besprekingen van diverse auteurs als Alejo Carpentier en Patrick Chamaiseau, en van de jongere generaties schrijvers zoals Edwige Danticat en Vladimir Lucien. Ook over auteurs van eigen bodem zoals Eduardo Curet, Cola Debrot, Nydia Ecury, Luis Daal, Radna Fabias en Hans Vaders wordt een en ander opgetekend dat de moeite waard is. Deze essaybundel biedt de mogelijkheid om vergelijkend onderzoek te verrichten of de werken van een auteur uit een bepaald decennium nader uit pluizen. Na de bestaande werken op het gebied van de literatuurgeschiedenis, als ‘Beneden en boven de wind’ (1996) van Wim Rutgers, het driedelige ‘Pa Saka Kara’ (1996) van Aart Broek, ‘Aruba in literair perspectief’ (2014) en ‘Balans: Arubaans Letterkundig Leven (2016) van Wim Rutgers, is ‘Caribisch Enigma’ een goede aanvulling die een extra dimensie biedt. (…)
Nieuwsgierig naar de hele recensie? Belangstellenden uit Nederland kunnen de krantversie aanvragen bij indeknipscheer@planet.nl
Meer over ‘Caribisch enigma’
Meer over Brede Kristensen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Brede Kristensen – Caribisch enigma. Essays

VoorplatEnigma-75Brede Kristensen
Caribisch enigma
een odyssee in een collage

Essays
Curaçao – Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen, 320 blz.
geïllustreerd met 2 afbeeldingen
€ 24,50
ISBN 978 90 6265 783 4 NUR 323
eerste druk 2019
presentatie 29 november 2019

Het Caribische gebied wordt gekenmerkt door tegenstellingen en ontsporingen. Er is niet één dominante cultuur, ze is heel uiteenlopend en vermengd, in tal van opzichten: etnisch, taalkundig, politiek, [ideologisch,] en religieus. Een ‘leven met verscheidenheden’, zo omschreef de Surinaamse Albert Helman de Caribische mens. Eigenlijk is het Caribisch gebied daarmee, in het klein, een afspiegeling van de wereld, een fragment dat het geheel oproept – de wereld ‘in het groot’ vertoont immers ook de tendens tot globalisering en toenemende vermenging.

In Caribisch enigma worden de cultuur, identiteit en werkelijkheid (in zoverre die is vast te stellen) van het Caribisch gebied in kaart gebracht, zoals deze uit literaire teksten uit de regio naar voren treden – en teksten uit de omgeving die deze zichtbaar beïnvloed en vormgegeven hebben. Het boek is een zoektocht, een zwerftocht, door een even fascinerende als verwarrende archipel. Aan de hand van romans en poëzie van Caribische auteurs (en hun ‘geestelijk vaders’) wordt een beeld van de cultuur en het karakter van dit eilandenrijk geschetst, een kleurrijke collage.

Het boek is als een collage geschreven. Je kunt overal beginnen. Je kunt hoofdstukken overslaan en toch de rode draad ontdekken. De lezer komt tal van bekende Caribische schrijvers tegen, niet alleen uit het Nederlandstalige Caribische gebied (o.a. Luis Daal, Cola Debrot, Nydia Ecury, Radna Fabias, Albert Helman, Boeli van Leeuwen, Shrinivasi, Hans Vaders) maar ook internationale auteurs uit deze regio (Alejo Carpentier, Patrick Chamoiseau, Maryse Condé, Edwige Danticat, Edouard Glissant, Jamaica Kincaid, V.S. Naipaul, Jean Rhys, Saint John Perse, Derek Walcott) alsook auteurs van ver daarbuiten die de schrijvers uit de Cariben inspireerden, zoals André Breton, Johan Daisne, Martin Heidegger, Milan Kundera, Octavio Paz, Tristan Tzara, Simone Weil. Maar Brede Kristensen introduceert ook vele, vele auteurs wier namen de lezers (nog) minder bekend in de oren zullen klinken.

Brede Kristensen (Den Helder, 1946) groeide op in Nederland en op Curaçao en studeerde sociologie en politicologie aan de VU in Amsterdam, waar hij tevens promoveerde op Het Verraad van de Techniek (1982). Hij werkte onder meer als docent sociologie voor diverse instituten, het meest recent aan de Universiteit van Curaçao, en is consultant op het gebied van ‘goed bestuur’ in Oost Europa en op Caribische eilanden. Kristensen is o.a. de auteur van Een kwestie van grenzen (2008) over corruptiebestrijding en integriteit van bestuur. Hij schrijft met grote regelmaat over literatuur voor diverse tijdschriften en kranten, o.a. de Amigoe (Curaçao). Brede Kristensen woont op Curaçao.

«Een monumentje.»

Opmaak 1Over ‘Grenzenloos. 40 Jaar Knipscheer Poëzie’ van Klaas de Groot op Paperback Radio, 25 juni 2019:
Klaas de Groot las maandenlang gedichtenbundels om tot de juiste selectie te komen voor zijn bloemlezing ‘Grenzenloos’. Reden ertoe was het veertigjarig bestaan van uitgeverij In de Knipscheer in 2016. Niet alleen uit alle gepubliceerde dichtbundels maar ook uit alle in literaire tijdschriften van de uitgeverij gepubliceerde poëzie werd gekozen. Mandala, De Held en Extaze bleken fuiken voor talent. ‘Grenzenloos’ bevat 160 dichters en 190 gedichten. Peter de Rijk praat met de samensteller van de bloemlezing over de keuze van de gedichten en het portret van de Nederlandse poëzie dat het boek geeft. Het interview werd live uitgezonden op woensdag 9 januari 2019 van 14.00 tot 15.00 vanaf de vierde etage van Boekhandel Scheltema Amsterdam.
Luister hier naar de uitzending
Meer over ‘Grenzenloos’
Meer over Klaas de Groot bij Uitgeverij In de Knipscheer

Ahmed Aboutaleb kiest drie auteurs van In de Knipscheer in ‘Lees!’

banierjpg_768x768Over ‘Lees!’ van Ahmed Aboutaleb, 19 juni 2019:
Ahmed Aboutaleb, burgemeester van Rotterdam, nam in zijn ter gelegenheid van Poetry International verschenen bloemlezing van ‘50 gedichten uit de wereldpoëzie’ (Uitgeverij Douane) drie schrijvers uit het fonds van Uitgeverij In de Knipscheer op, te weten Joseph Hart (Bonaire, Curaçao), Nydia Ecury (Aruba, Curaçao) en Chawwa Wijnberg. Van Joseph Hart koos hij voor het gedicht ‘Wanneer de zee haar hoofd opheft…’ uit de bundel ‘Entrega’ (Carilexis). Van Nydia Ecury selecteerde hij het gedicht ‘Stem van mijn bloed’ (‘Bos di sanger’) uit ‘Een droom die ik heb’ en van Chawwa Wijnberg ‘Liedje van verlangen’ uit ‘Echo van de roos’.
Meer over Joseph Hart bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Nydia Ecury bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Chawwa Wijnberg bij Uitgeverij In de Knipscheer