Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan in New West Indian Guide [nr.96], april 2022:
(…) ‘De nieuwe koloniale leeslijst’, edited by Rasit Elibol (Amsterdam: Das Mag, 2021, paper €21.99), consists of 22 essays by established authors, poets, and critics on how to (re)read, (re)discover, and rethink Dutch colonial classics. Some are well known, such as ‘Max Havelaar’ by Multatuli, others may be hidden gems—I discovered Frans Lopulalan’s ‘Onder de sneeuw een Indisch graf ‘ (1986) on Moluccan experiences in the Netherlands. Ten chapters cover nine novels and one volume of poetry on the Caribbean published between 1931 and 2018: ‘De Stille plantage’ by Albert Helman (Xandra Schutte), ‘Mijn zuster de n[egerin]’ by Cola Debrot (Stephan Sanders), ‘Sarnami, hai’ by Bea Vianen (Warda El-Kaddouri), ‘Dubbelspel’ by Frank Martinus Arion (Kees ’t Hart), ‘Kollektieve schuld’ by Edgar Cairo (Rasit Elibol), ‘Over de gekte van een vrouw’ by Astrid [H] Roemer (Basje Boer), ‘Schilden van leem’ by Boeli van Leeuwen (Yra van Dijk), ‘De morgen loeit weer aan’ by Tip Marugg (Michiel van Kempen), ‘Badal’ by Anil Ramdas (Manon Uphoff), and ‘Habitus ‘by Radna Fabias (Alfred Schaffer). Despite the (deliberately?) awkward title, this is a rewarding read.
Bron
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over ‘De nieuwe koloniale leeslijst’ op deze site
Meer over Albert Helman bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Bea Vianen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Edgar Cairo bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Astrid H. Roemer bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Tag: Onder de sneeuw een Indisch graf
Marion Bloem over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan op Moesson Live! in OBA Theater.
Moesson Live! Is een nieuwe serie programma’s in het OBA Theater (Amsterdam) met Het Indisch tijdschrift Moesson rond steeds een ander, actueel thema. Op 27 maart 2022 is het thema ‘Na de kolonie’. Deze middag neemt verder Moesson redacteur Ricci Scheldwacht ‘Moesson- de Indische collectie’ officieel in gebruik. Dit is een collectie van Indische letteren die door Moesson is samengesteld en vanaf nu te vinden is in de OBA/ Huis van alle Talen op de 4e etage van de OBA Oosterdok. Schrijver Marion Bloem bespreekt vervolgens haar favoriet uit deze collectie ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan. Illustrator Peter van Dongen maakte het prachtige beeld bij dit programma. Hij is deze middag ook aanwezig en zal na afloop signeren in de Theaterfoyer. Julya L’oko zal het programma muzikaal openen en afsluiten. Moesson is live aanwezig met haar befaamde shop. Aanvang programma 15.00 uur.
Meer info over het programma en toegangskaarten
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Marion Bloem op deze site
«De zeggingskracht van de herinneringen, de tot de verbeelding sprekende woordkeuze en het raffinement waarmee de auteur zijn roman heeft opgebouwd, doen de roman literair uitblinken.» – Artien Utrecht
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan op Elders, 11 februari 2022:
‘Onder de sneeuw een Indisch graf’, een grotendeels autobiografische roman, verscheen in 1985 en beleefde in 2021, niet lang na het overlijden van de schrijver, een welkome heruitgave. In zijn voorwoord stelt Ernst Jansz, kort en krachtig, dat dit boek zijn hart veroverde en dat de auteur daarmee ‘zijn schrijverschap op overtuigende wijze in één klap gestalte gaf’. (…) De lezer wordt getrakteerd op een verhaal waarin objecten, gebeurtenissen, gedachten en gevoelens met scherp oog voor detail zijn omschreven. Omdat de schrijver meerdere zintuigen in stelling brengt, kan de lezer de wederwaardigheden van Frans zien, voelen, horen, proeven en ruiken. Zo wordt de lezer het universum van de hoofdpersoon binnengetrokken. Een universum met in de kern tradities uit de voorouderlijke grond. (…) Onder de sneeuw een Indisch graf is een liefdevol en vol overgave vertelde geschiedenis. Het verhaal lijkt bij een eerste lezing nogal sterk om de vaderfiguur te draaien. Spruit dit voort uit de dominantie van de vaderfiguur in Molukse familieverhoudingen? Maar herlezing van de roman doet de moeder als minstens even sterke figuur oprijzen. Trefzeker is geschetst welke betekenisvolle plaats de moeder inneemt in het gezin waarvan de leden zich door voelbare genegenheid aan elkaar verbonden weten, ondanks de soms heftige woede-uitbarstingen en onderlinge botsingen die nauwgezet zijn beschreven. Nauwgezet met weinig woorden, want veel woorden heeft de schrijver niet nodig. (…) De herinneringen in dit boek hebben zeggingskracht. Voor mij zijn deze kracht, de tot de verbeelding sprekende woordkeuze en het raffinement waarmee de auteur zijn roman heeft opgebouwd, de elementen die de roman literair doen uitblinken.
Lees hier de recensie
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Ernst Jansz op deze site
Meer over Artien Utrecht op deze site
‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ in Beeld en Geluid op school
Beeld en Geluid op school heeft onlangs een collectie ‘transkoloniale werken’ (met AV-materiaal) beschikbaar gemaakt voor gebruik in het onderwijs. Meer dan ooit ligt de focus in onze wereld op hoe wij met elkaar omgaan en hoe we naar elkaar kijken. Vanuit welk perspectief kijk je naar de geschiedenis en wordt het niet tijd om vanuit andere kanten naar onszelf en anderen te kijken? Beeld en Geluid op school heeft boeken verzameld waarbij die ‘andere kijk’ en het ‘andere verhaal’ centraal staat. Ze vroeg aan een aantal schrijvers met transkoloniale roots hun top 5 te geven van boeken die absoluut gelezen moeten worden, die een noodzaak hebben. Dit resulteert in een lijst van must reads – ingeleid door de schrijvers. Frans Lopulalan (1953 – 2020) staat op de lijst met zijn roman ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’. Op zeer indringende wijze worden het onrecht, het leed en de (terechte) boosheid en verontwaardiging van de Molukse militairen en hun gezinnen voelbaar gemaakt en de wijze waarop dit alles heeft doorgewerkt en nog steeds doorwerkt op de huidige Molukse generatie(s) in ons land. Een literaire documentaire.
Klik hier voor lesprogramma ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
Ook in Beeld en Geluid op school Astrid H. Roemer
Ook in Beeld en Geluid op school Diana Tjin
«Wie de Molukse gemeenschap in Nederland wil begrijpen moet het boek van Frans Lopulalan lezen.» – Lotfi El Hamadi
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan in De nieuwe koloniale leeslijst van De Groene Amsterdammer/Das Mag Uitgevers, maart 2021:
Wie wil begrijpen waarom het RMS-vaandel nog altijd fier wappert bij de derde en vierde generatie Molukse Nederlanders, moet het boek van Frans Lopulalan lezen. De rest van Nederland lijdt dan misschien aan soort koloniale amnesie, de Molukkers zullen de herinnering aan de bloedige dekolonisatiestrijd en de gevolgen ervan niet gauw vergeten. Het is een van de weinige literaire werken over de Molukse gemeenschap in Nederland.
In ‘De nieuwe koloniale leeslijst’ komen bijdragen aan bod van en over de volgende (soms voormalige) In de Knipscheer-auteurs: Frans Lopulalan, Alfred Birney, Albert Helman, Bea Vianen, Frank Martinus Arion, Edgar Cairo, Astrid H. Roemer, Marion Bloem, Boeli van Leeuwen, Michiel van Kempen, Tip Marugg.
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over de koloniale leeslijst op deze site
«Zo bloedstollend mooi.» – Rob van Erkelens
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan in De Groene Amsterdammer, 1 juli 1998:
Lopulalans eerste boek heette ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’. Het werd, in 1985, enthousiast ontvangen door de kritiek. Voor het eerst maakt de Nederlandse literatuur van binnenuit kennis met het leven van de Molukkers, zoals dat zich drie decennia lang in ons land heeft afgespeeld. ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ is een boek over een vader. Over dé vader. Over alle Molukse vaders die in de kracht van hun leven naar Nederland werden getransporteerd en in de kampen geprobeerd hebben hun kinderen in de strenge oosterse traditie op te voeden. Het conflict tussen die oosterse traditie (en levensvisie) en het lijdzame leven van die oude mannen ‘in Hollandse doorzonwoningen’ is Lopulalans thema. En wat hij er ook mee doet, hij schrijft het zo bloedstollend mooi op dat het onmogelijk is de verhalen, ‘De Barak’ en ‘De veertigste dag’ weg te leggen. “We aten dagen achtereen rijst met ketjap en een klontje margarine, terwijl er tegelijkertijd van alles het huis binnenkwam: beddegoed dat mijn moeder in het plastic liet zitten, stoffen die ik niet thuis kon brengen – tot ik weer een keer langs het huis van de barones liep en mijn oog op de vitrages viel – een toiletborstel en een wel erg vreemd apparaat dat bestond uit drie pvc-pijpen, waarmee wij doorgaans pijltjes schoten, met elkaar verbonden door een metalen plaatje. Die drie pijpen kon je ieder afzonderlijk heen en weer bewegen. Het bleek een handdoekhanger voor een badkamer te zijn.” ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ weet werkelijk iets voelbaar te maken van het leven van een man die nergens thuishoort, omdat hij ver weg is van zijn vaderland terwijl zijn nieuwe moedertaal niet lekker in de mond ligt. Daar kan een grote berg allochtonenliteratuur heel veel puntjes aan zuigen.
Lees hier het artikel in ‘De Groene Amsterdammer’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een onderschat boek.» – Rasit Elibol
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan in Trouw, 25 maart 2021:
Standbeelden sneuvelen, VOC-straatnamen worden met bloedrode verf beklad en de Gouden Koets is naar een museum verbannen. In dit postkoloniale geweld blijft de literatuur tot dusver aardig buiten schot. Maar hoe houdbaar zijn de klassiekers van weleer? En biedt de hedendaagse leeslijst genoeg alternatieve perspectieven? Rasit Elibol, redacteur bij ‘De Groene Amsterdammer’, stelde vanuit deze vragen De nieuwe koloniale leeslijst samen. (…) De samensteller hoopt dat mensen de besproken boeken gaan lezen en erover gaan discussiëren. Vooral de jongere generatie zal er volgens hem verbaasd over staan dat actuele thema’s als racisme, discriminatie en de gevolgen van de slavernij al veel eerder uitgebreid in de literatuur aan bod zijn gekomen. (…) Rasit Elibol in een interview met Sander Becker in ‘Trouw’: “Lees ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ (1985) van Frans Lopulalan, een van de weinige literaire werken over de Molukse geschiedenis in Nederland. Een onderschat boek. Ik had nooit eerder een roman gelezen waarin zo mooi is beschreven hoe de Molukkers met valse beloften hierheen werden gehaald. Ze zijn altijd met één been in Nederland en met één been in het land van herkomst blijven staan.” De artikelen in ‘De nieuwe koloniale leeslijst’ werden deels eerder gepubliceerd in ‘De Groene Amsterdammer’ en zijn nu verzameld uitgebracht door Das Mag Uitgevers.
Lees hier het interview in Trouw
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over de koloniale leeslijst op deze site
«Twee prachtige, autobiografische novellen, toegankelijk en meeslepend geschreven.» – Renate Beulen
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan voor NBD / Biblion, 25 maart 2021:
Frans Lopulalan (1953-2020) debuteerde in 1985 met ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’. Als zoon van Molukse ouders beschrijft hij hoe hij samen met zijn broer opgroeide in Nederland. Zijn vader was een KNIL-militair en werd met het gezin en andere familieleden naar Nederland getransporteerd. Aanvankelijk wonen de Molukse mensen samen in een kamp dat in Nederland voor hen wordt ingericht. De omstandigheden zijn er bar, maar de verhuizing naar een Hollandse doorzonwoning valt ook niet mee. Er is voor alle generaties een duidelijk merkbare kloof tussen hun oosterse tradities en de Nederlandse samenleving waar ze in terecht zijn gekomen. Vasthoudend aan eigen gebruiken en met veel respect voor hun voorouders proberen ze samen te overleven, ver verwijderd van alles wat hen ooit zo dierbaar was. Twee prachtige, autobiografische novellen, ‘De barak’ en ‘De veertigste dag’, die de lezer meenemen naar Nederland in de tweede helft van de 20e eeuw en een inkijk geven in het leven van Molukse mensen na hun aankomst in Nederland. Toegankelijk en meeslepend geschreven. Ernst Jansz schreef het voorwoord bij deze nieuwe druk.
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Mooie novelle met twee zeer innemende verhalen over de jeugd van een Ambonese jongen.» – Margot Poll
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan in NRC.next, 19 maart 2021:
Dit jaar is het precies zeventig jaar geleden dat op 21 maart 12.500 Molukkers per schip naar Nederland kwamen. Daarom is de mooie novelle ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van de Molukse schrijver Frans Lopulalan (1953-2020) opnieuw uitgegeven. Zijn vader was één van deze KNIL-militairen die voor Nederland hadden deelgenomen aan de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog en nu tijdelijk is Nederland zouden worden opgevangen. In twee zeer innemende verhalen beschrijft Lopulalan het verhaal van zijn jeugd – hoe het was met andere gezinnen in de barakken in Woerden te wonen en later te verhuizen naar een huis in Leerdam. Hoe het was om als Ambonese jongen op de School met de Bijbel te belanden waar ‘de kinderen van Christelijk Nederland ons naar believen mochten vernederen’. Maar de twee verhalen zijn vooral een ode aan zijn vader die hij zag worstelen met het trauma ontstaan door de gebeurtenissen in voormalig Nederlands-Indië. Hij zag de eenzaamheid van de Molukkers in Nederland, hij zag het verlangen om terug te gaan naar Porto op Saparua. Over datzelfde trauma schreef Lopulalan in 1997 een toneelstuk waarin hij volgens toneelrecensent Kester Freriks de ‘mooiste en ook de meest theatrale zin van het theaterseizoen’ had geschreven: ‘Je kunt niet boos zijn op een jongen met heimwee’.
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
«De liefde voor zijn vader dubbel en dwars goedgemaakt.» – Marjo van Turnhout
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan op Leestafel, 13 maart 2021:
‘Jongen, als ze je vragen waar je vandaan komt, zeg dan nooit dat je uit Woerden komt, maar uit Porto op Saparua.’ Maar hij is geboren in Nederland, in het kamp, waar hij gelukkig was. Tussen de regels door proef je het onvermogen van de zoon, geboren en getogen in Nederland, die zijn weg heeft gevonden en zich niet helemaal kan inleven in de vader die tot op het laatst verteerd wordt door heimwee naar Zijn land. (…) Het waren de jaren vijftig van de vorige eeuw. Met andere KNIL-militairen kwamen ook groepen Molukkers naar Nederland. In Indonesië zijn ze niet meer veilig als Nederland de strijd heeft verloren. Noch de Nederlanders noch de Indonesiërs willen iets horen over een Onafhankelijke Molukse Staat. Een groep Molukkers, waaronder het gezin Lopulalan wordt in Woerden gehuisvest. De vader van Frans is beter geschoold dan menige andere kampbewoner, en wordt vaak om hulp gevraagd. Thuis voedt hij zijn kinderen op volgens de tradities, waarin ook de overledenen deel uit maken van het leven. Ze worden tweetalig opgevoed: ze leren zowel Nederlands als Maleis. (…) De verhalen tonen de liefde die de schrijver had voor zijn vader, misschien bij leven te weinig onderkend, maar nu in dit boek dubbel en dwars goedgemaakt. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer