Over ‘Een engel aan de deur’ van Aly Freije op Ansiel, 2 oktober 2021:
(…) De roots van Aly Freye liggen in de Oost-Groningse veenkoloniën. Ze is geboren op een akkerbouwbedrijf dichtbij de Duitse grens. Die jeugdervaringen in dat landschap, het werken op de akkers, zien hoe de seizoenen wisselen, het besef van continuïteit en eindigheid hebben haar schrijven gekleurd. Ook kerken gebruikt ze vaak als achtergrond om over het onaardse zoals hemel en engelen te schrijven. Haar nieuwste bundel kreeg zelfs de titel: ’Een engel aan de deur’. Op de cover van deze bundel is dan ook een grote witte engel te zien die wegvliegt uit het beeld. In de hommagebundel voor Rogi Wieg schitterde haar gedicht ‘Wat als’: Wat als in een hoofd bezet/ door de dichtheid van de taal/ / geen uitgang meer te vinden is. /Dan breekt de schaal, fantomen stijgen. Dit is een begrip dat je in dagdagelijks proza moeilijk zo mooi kan verwoord krijgen, zeker als een ode aan Rogi Wieg. En dat wonderlijk mooie, dat magische haast, dat kan je als lezer regelmatig terug vinden in deze bundel. Haar befaamde gedichten over stiltes maken mij nog steeds sprakeloos en ik vind het dan ook goed dat deze bundel begint met het gedicht ‘Stiltes’: Stilte steekt, een zeurende pijn/ als een splinter in een duim, dwaalt/ door de kamers, heeft geen gezicht/ het zijn de lege plekken op behang. ‘Een engel aan de deur’ is een prachtbundel waarin de verwondering over prachtige woordkunst met elke bladzijde meedraait!
Lees hier de recensie
Meer over ‘Een engel aan de deur’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer
Tag: Oost-Groningen
«We zien kleuren waar we die niet verwachten.» – Cor Gout
Over ‘De vloeivelden in’ van Aly Freije op Extaze, 25 mei 2018:
‘De vloeivelden’ in begint met een geboorte. Niet die van het hoofdpersonage Anna, die in 1944 ter wereld komt en opgroeit op de boerderij van haar ouders in Veendiep, Oost-Groningen, maar van een kalfje. (…)
We staan met de laarzen vastgezogen in de Groningse klei, we zien het leven, stug en zwaar, voor ons opdoemen, we snuiven de geuren op. En wanneer Anna’s vader de droge vervening van de veenlaag wegsteekt en Anna dieper in de bodem graaft, zien we kleuren waar we die niet verwachten. (…) Dit deel I toont ons Anna als natuur, in haar natuurlijke leven, haar leven thuis en in de directe omgeving daarvan. (…) Deel II brengt ons en Anna in beweging. Letterlijk met neef Derk op de benzinetank van zijn motor. (…) Nu de wereld groter en inzichtelijker is geworden, beweegt Anna zich ook naar de volwassenheid, waarbij hoort het accepteren van tegenslag en leed en daarmee om kunnen gaan. Haar vader die na een ernstige ziekte was ‘vertrokken’, een eufemisme voor ‘overleden’. (…) In de beweging ligt ook het ontluiken van sexuele gevoelens besloten, vooralsnog verward en verontrustend. Die beweging is niet lineair maar circulair en wordt aangestuurd door Anna’s tocht naar het jeugdinternaat, waar Rob haar in zijn kamer naar muziek laat luisteren. (…) Helen komt later. In deel III (…).
Lees hier de recensie
Meer over ‘De vloeivelden in’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Zo treffend en precies tot in de details.» – Paul Roelofsen
Over ‘Door het vanggat’ van Aly Freije op MeanderMagazine, 23 juni 2016:
Herinneringen; hoe een vrouw het landschap van haar jeugd probeert op te roepen, en daarbij de wereld van het kind in zich terug te halen. Daar gaat deze debuutbundel van Aly Freije (1944) over. (…) Het moet een moeilijke opgave zijn geweest, immers zowel het landschap als de dichter en haar vermogen te herinneren, zijn met de jaren veranderd. Het heden kleurt en vertekent per definitie het verleden. Maar toch. Marcel Proust overkwam het een deel van zijn jeugd haarscherp voor de geest te zien door als volwassene dezelfde soort in lindebloesemthee gedoopte gebakjes (Petites Madeleines) te nuttigen als die hij in zijn kinderjaren had gegeten. Kennelijk kunnen smaak en geur deze plotselinge reminiscenties teweeg brengen. Ik weet niet of er zoiets bij Aly Freije is gebeurd, maar je zou het bijna denken. Haar dichterlijke beschrijving van de belevingswereld van haar jeugd in de vroegere Oost-Groningse Veenkoloniën is soms zo treffend en precies tot in de details, dat het moeilijk is dit alleen aan haar verbeeldingskracht toe te schrijven.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Door het vanggat’
Meer over Aly Freije op deze site
«Precieze bewoordingen.»
Over ‘Door het vanggat’ van Aly Freije voor NBD Biblion, 3 mei 2016:
(…) Freije schrijft in precieze bewoordingen over landschappen en het leven op de boerderij, waarbij observaties en zintuiglijke ervaringen centraal staan, maar ook herinneringen. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Door het vanggat’
Meer over Aly Freije op deze site
Aly Freije op Amsterdam FM-Radio over haar poëziedebuut
Over ‘Door het vanggat’ van Aly Freije op Amsterdam FM-Radio, 11 april 2016:
Aly Freije dichtte al heel lang, gaf uit in het Nedersaksisch, won een prijs, werd gepubliceerd in literaire tijdschriften, maar van een Nederlandse gedichtenbundel kwam het maar niet. Tot nu. ‘Door het vanggat’ is meteen opgemerkt als een opmerkelijk debuut. Peter de Rijk praat met haar over bundel en dichterschap in het boekenuur van 16.00 tot 17.00 uur in het programma ‘Kunst & Cultuur’ van Radio Amsterdam-FM. Aansluitend leest Aly Freije het gedicht ‘Gouden Bocht’ voor de camera van Rob Zwetsloot.
Luister hier naar de uitzending
Meer over ‘Door het vanggat’
« * * * * * Overtuigend en intens.» – Eppie Dam
Over ‘Door het vanggat’ van Aly Freije in Dagblad van het Noorden, 8 april 2016:
In vijf afdelingen leidt Freije ons door haar leven, de film terugspoelend, kijkend in de spiegel van de tijd. Meer dan eens met de ervaring dat herinneringen verspringen, beelden vaag en weerbarstig zijn. Maar wat weet ze, met loepzuivere taal, veel naar boven te halen. (…) Voor de Groninger versie van de afdeling ‘In lichtbundels danst het stof’ kreeg ze al eerder de Freudenthal-prijs. In de laudatio verwees de jury naar ‘Fern Hill’ van Dylan Thomas. Wie de serie aan den lijve ondergaat, begrijpt die lof.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Door het vanggat’