«Monkhorst beschreef een mens van vlees en bloed.» – Peter de Rijk

Over ‘De vriend van Matisse’ van Theo Monkhorst in  Straatjournaal (nr. 307, oktober 2023), 30 september 2023:

Met de titel ‘De vriend van Matisse’ weet Theo Monkhorst ons nieuwsgierig te maken. Meteen vragen we ons af wie die vriend van de beroemde Frans kunstenaar wel mag zijn. En ook welk verband er met de kunstschilder is die deel uitmaakte van de fauvisten en voor wie de kleurrijke schilderijen van Vincent van Gogh enorm belangrijk waren. Je verwacht dat het een andere schilder betreft, maar het blijkt een ‘simpele’ boer te zijn. (…) Wanneer Matisse Théodore voorstelt om zijn dochter Marianne te schilderen ontstaat er een nieuwe situatie. Wat betekent het om haar vast te leggen? Staat haar echtgenoot dat wel toe, een vreemde man zal haar immers urenlang aanstaren en wie weet met welke gevolgen… Opvallend goed, en prettig leesbaar, zijn de beschrijvingen van de boerderij, het land en de dieren in deze roman. Dat Monkhorst een eeuwenoud huis bewoont in de omgeving waar het boek zich afspeelt, merk je aan alles wat hij daarover schrijft. Het is levensecht en je gaat ervan houden, net zoals je van de vriend van Matisse gaat houden. Monkhorst beschreef een mens van vlees en bloed.
‘Straatjournaal’ is sinds 1996 de (maandelijkse) straatkrant van Noord-West Nederland.
Lees hier de recensie
Meer  over ‘De vriend van Matisse’
Meer over Theo Monkhorst bij Uitgeverij In de Knipscheer

«De betekenis splijten tot het binnenste zichtbaar kan worden.» – Richard Foqué

VoorplatWiggelied-75Over ‘Wiggelied’ van Margriet Westervaarder in De Auteur, 24 maart 2023:
(…) De wat duistere titel van haar bundel is zonder twijfel bedoeld door de dichteres als een verwijzing naar de inhoud. Wigge is het verouderde en in onbruik geraakte woord voor wig, het voorwerp dat gebruikt wordt om hout te splijten of iets vast te zetten. Dat pogen ook haar gedichten te doen. Ze willen de gedachten en gevoelens, die ze oproepen bij de lezer, splijten maar tezelfdertijd verankeren en zo een ontregelend gevoel achterlaten. Ze doet dat in een afgemeten taal met een staccato ritme. Westervaarder gebruikt daarbij de klassieke bekende thema’s zoals geboorte, afscheid, verlies, dood, man-vrouw relaties, erotiek, afstoting en conflict, als handvatten om door te dringen in het ‘wat daar achter’ ligt. In andere woorden de betekenis ervan splijten tot het binnenste zichtbaar kan worden. (…) De bundel bevat zeventig op zich staande gedichten zonder een zekere ordening of voortschrijdend patroon.
‘De Auteur’ is een driemaandelijks tijdschrift van de Vereniging van Vlaamse letterkundigen.
Lees hier de recensie in rubriek ‘De Boekhouding’
Meer over ‘wiggelied’
Meer over Margriet Westervaarder bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Margriet Westervaarder kan haar eigen bestaansrecht in de poëzie opeisen.» – Hettie Marzak

VoorplatWiggelied-75Over ‘Wiggelied’ van Margriet Westervaarder op Meander Magazine, 27 januari 2022:
(…) Een wig is bedoeld om iets uit elkaar te drijven. In deze wrange bundel zijn dat de mensen in het algemeen, die niet tot elkaar kunnen komen, maar zeker geldt dat voor het gezin waarin de lyrische ik opgroeide, waar volgens de gedichten angst, eenzaamheid en dreiging haar jeugd beheersten. De wig van onbegrip en liefdeloosheid drijft het kind en de ouders uit elkaar. Geen ‘wiegelied’ dus, waarbij een kind zacht in slaap valt, maar een ‘wiggelied’, een lied van pijn, dat je met een klap wakker maakt en je nog lang uit je slaap houdt. (…) Nadat over de liefdeloze jeugd van de ik-figuur verteld is, komt verderop in de bundel in vijftien gedichten een liefdesrelatie aan de orde, een liefde tussen ‘twee argeloze dieren’. Maar ook deze relatie ontaardt in geweld, dat voornamelijk van seksuele aard is. (…) De ik keert als volwassene terug in het ouderlijk huis en probeert zich te verzoenen met een bitter verleden. (…) Hard, direct en confronterend is haar taalgebruik, alsof ze de lezer onverhoeds met een natte handdoek in het gezicht slaat. Ik vind het helemaal niet erg om een kaakslag te krijgen van een gedicht, integendeel. (…) Margriet Westervaarder (…) kan haar eigen bestaansrecht in de poëzie opeisen.
Lees hier de recensie ‘Een bundel als een knock-out’
Meer over ‘wiggelied’
Meer over Margriet Westervaarder bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Licht sarcastische toon maakt dit boek bijzonder. Bijzonder mooi.» – Marjo van Turnhout

VoorplatLiedjesDEF-75Over ‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper op Leestafel, maart 2022:
Een zesentachtigjarige vrouw kijkt vanuit de woning die haar laatste zal zijn terug op haar leven. (…) Die herinneringen – soms filmpjes – worden vaak vergezeld van liedjes. Liedjes die er soms gewoon onlosmakelijk mee verbonden zijn, of liedjes die bepaalde situaties oproepen. Een andere vrouw die belangrijk was was juffrouw Moes, een hartelijke vrouw die haar moeder in de huishouding kwam helpen, en die altijd tijd had voor een aai over de bol. In tegenstelling tot haar moeder. Pas later begreep Madeleine waarom zij ineens niet meer kwam. En er was haar vriendin Mandy, die plotsklaps non werd. Iets waar Madeleine geen grip op kreeg. Had Mandy gelijk? Was Mandy’s leven er een van vervulling, met een hotline met de hemel? (…) Want ja. Die mannen. In het kunstenaarswereldje van de jaren zestig waar Madeleine haar weg probeerde te vinden waren het vaak bijzondere types die ze tegenkwam. Ze vertelt er graag over. Op een licht sarcastische toon, want ja, als je er op terug kijkt beschouw je de gebeurtenissen toch anders dan wanneer je er midden in zit. Die toon, het vertellen zoals in je opkomt (zo lijkt het toch) maakt dit boek bijzonder. Bijzonder mooi. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘En dan nog de liedjes’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een mooi verfrissend beeld over oud zijn en hoe om te gaan met herinneringen.» – Vera ter Beest

VoorplatLiedjesDEF-75Over ‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper voor NBD/Biblion, 9 maart 2022:
Een portret van een 86-jarige vrouw die terugkijkt naar het leven op een manier die je niet verwacht. Iedere zin toont de zelfstandigheid en kracht van deze vrouw. In het verleden, maar ook in het heden. Haar leven is een serie van liefdes en moeilijke beslissingen. Ze breekt met haar moeder, heeft meerdere abortussen, wordt schrijfster. In eerste instantie gaat het om de liefdes voor de mannen, van de man die alles kort en klein sloeg behalve haar tot de man die haar liet zitten net voor hun verloving. Het is ook de liefde tussen haar ouders die ze ziet in oude foto’s, maar nooit zelf heeft mogen zien. Haar vader vond de dood in een werkkamp, hetzelfde jaar dat haar geliefde broer stierf aan hartproblemen. Ook de liefde voor de werkster die van de ene op de andere dag verdwenen was. En dan is er nog de liefde voor haar goede vriendin die zuster werd. Een verhouding die wellicht het meest interessant is in dit werk, omdat het zo goed de verschillende kanten van vriendschap weergeeft. Daarnaast wordt ook de geschiedenis van haar moeder op een verrassende manier verteld. Een mooi verfrissend beeld over oud zijn en hoe om te gaan met herinneringen. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘En dan nog de liedjes’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een ode aan de kracht van de stem, de geest, de herinnering, die de tijd trotseert.» – Willem Thies

VoorplatLiedjesDEF-75Over ‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper in Pletterij, 31 januari 2022:
‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper is een ode aan de kracht van de stem, de geest, de herinnering, die de tijd trotseert – althans de chronologische tijd, de verlopende tijd. De verteller is zesentachtig en kan niet eens meer zelfstandig boodschappen doen. Zij is slecht ter been. Maar haar geest is buitengewoon beweeglijk en lenig. (…) De tijd is niet een eenduidige as, een spectrum, die van begin tot eind verloopt, de tijd gebeurt voortdurend zónder te verlopen of verstrijken. De stem, de geest, de herinnering haakt zich aan een lied, de afbeelding van een foto, een episode, en boort zich dwars door alle tijdlagen en segmenten, en het is weer toen – en tegelijk toen is weer nu. (…) De protagonist (…) Madeleine is dan zesentwintig, (…) het vertellend ik is 86. (…) Een krasse, kranige vrouw, deze dame van zesentachtig die zich echter geen illusies meer maakt en zegt waar het op staat, en het over zichzelf in dat verre verleden, haar jeugd, heeft als ‘meisje Madeleine’, een ander als het ware. (…) Een terloopse zwangerschap, als veertienjarige, een al even terloopse ‘ingreep’, een abortus. Alles wordt op het moment dat het zich afspeelde met een soort zijdelingse argeloosheid beschreven, een onderkoeldheid of beter nuchterheid, die het eens te meer wrang en pijnlijk maakt. (…) De ik wórdt telkens de ander – de vroegere ik wordt het huidige ik, of andersom. (…) Zesentachtig, of niet, de verteller is levendig en vitaal in haar stem, haar ‘verhaal’, haar herinneringen, haar beschrijvingen, haar representaties. Haar toon is ‘geestig’; opstandig en tegelijk berustend, laconiek, maar ook vrijpostig – kwetsbaar maar met een laatste restje esprit en temperament en buitengewoon sterke wil. (…)
Lees hierEn dan nog de liedjes – die onverminderd blijven klinken’
Meer over ‘En dan nog de liedjes’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

«De sarcastische stijl zie je niet vaak terug in de Nederlandse literatuur, maar ik kan er enorm van genieten. Ik denk en ik hoop dat Knopper door zal schrijven tot de laatste minuut.» – Coen Peppelenbos

VoorplatLiedjesDEF-75Over ‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper op Tzum, 14 januari 2022:
(…) Madeleine (de verwijzing naar Proust wordt al op pagina twee gemaakt) haalt herinneringen op aan haar leven en dat lijkt, gefictionaliseerd of niet, toch wel erg op het leven van Helen Knopper. (…) De techniek die Knopper gebruikt, maakt ‘En dan nog de liedjes’ tot een prachtig memoir. Ze vertelt geen keurig aangeharkt chronologisch verhaal, maar springt van het heden naar haar jeugd voor en in de oorlog, haar wilde liefdesjaren in de Amsterdamse kunstenaarsscene decennia later en al die lijnen worden het web waarin het leven gevangen wordt. (…) Madeleine is aangewezen op een rollator en dat zorgt nogal voor een contrast met vroeger. In dat vroeger zitten herinneringen aan oud-geliefden, maar het meest pregnant zijn wel de herinneringen aan de oorlog: aan juffrouw Moes, de Joodse dienstbode, die meer dan haar moeder over haar moederde totdat het niet meer mocht, maar ook aan haar vader die in april 1945 in Duitsland aan hongeroedeem overleed. Het wordt niet expliciet gezegd, maar het is wel duidelijk hoe karaktervormend die oorlog is geweest. (…) De sarcastische stijl zie je niet vaak terug in de Nederlandse literatuur, maar ik kan er enorm van genieten. Ik denk en ik hoop dat Knopper door zal schrijven tot de laatste minuut.
Lees hier de recensie
Meer over ‘En dan nog de liedjes’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Het is mooi geweest. 86-jarige kijkt terug op haar turbulente leven.» – Maria van Heumen

VoorplatLiedjesDEF-75Over ‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper op LeesKost, 6 januari 2022:
Zo aan het eind van je leven zit je vol herinneringen. En de zich Madeleine noemende vrouw heeft er heel wat en ze weet alles nog. (…) De herinneringen aan haar broer worden als in een filmscript beschreven. Geboren met een hartafwijking is hij het zorgenkind van moeder Nelly. Maar voor zijn zus staat hij altijd klaar: hij plakt haar fietsband, ze gaan samen op de fiets van Bussum naar Hilversum om te gaan dansen en hij gaat in opdracht van hun moeder haar gangen na als ze achter de jongens aan zit. Echt goed heeft hij zich niet van die taak gekweten: Madeleine blijkt op haar veertiende zwanger te zijn, waarop moeder beslist dat daar iets aan gedaan moet worden. Haar broer overlijdt nog vóór zijn eenentwintigste. De band met haar moeder is een stuk minder goed. Om diverse redenen verbreekt Madeleine het contact; zij is veertig, moeder Nelly zestig. Toch krijgt het leven van Nelly de nodige aandacht in dit werk. (…) Haar terugdenken aan juffrouw Moes uit Bussum die in Madeleines jeugd de huishouding verzorgde is echter ontroerend. Van juffrouw Moes en haar Joodse moeder is na de oorlog niets meer vernomen. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘En dan nog de liedjes’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Met een ongekende flair dwaalt Madeleine door haar herinneringen.» – André Oyen

VoorplatLiedjesDEF-75Over ‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper op Ansiel (België), 1 januari 2022:
(…) In ‘En dan nog de liedjes’ wordt er ook met liefde, ban en bliksem teruggeblikt door Madeleine die zesentachtig is, maar zich nog alles herinnert. Liedjes van vroeger roepen herinneringen bij haar op. Daar waar ze ooit woonde en hen die ze liefhad komen samen in liefdesverhalen. Met een ongekende flair dwaalt Madeleine door haar herinneringen. Nu is zij een aspirant-kunstenaar in het wilde Amsterdam van de jaren zestig, vervolgens het meisje uit Bussum dat christelijke jongens inleidt in de wereld van vogeltjes en bijtjes, om uiteindelijk in haar eigen Nieuwmarktbuurt terecht te komen. Daar aangekomen levert ze commentaar op oude liefdes en vrienden die ze dacht uit het oog te hebben verloren en toch weer doorzakkend in de stamkroeg terugvindt. Met een innemende levenskracht beschrijft de auteur de herinnering en de nostalgie van de ouder wordende mens die voor zichzelf is ze zoals ze zich herinnert.
Lees hier de recensie
Meer over ‘En dan nog de liedjes’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Vaak ontroerende memoires over een recente, maar voorgoed voorbije tijd, van een boeiend en eigenzinnig auteur.» – Ko van Geemert

VoorplatLiedjesDEF-75Over ‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper in Argus (jrg.5, nr.117), 22 december 2021:
In de jaren zestig kwam mijn vader, tot ongenoegen van mijn moeder, regelmatig thuis met kunstschilder Albèrt, een overduidelijke junk, een in die tijd nog niet zo’n bekend verschijnsel, althans niet in mijn wereld van toen. Ik herinner me hem als een magere, niet onvriendelijke man met een baardje, net zo artistiek als zijn naam. (…) En nu, meer dan een halve eeuw later, lees ik voor het eerst meer over Albèrt, in het nieuwe boek van Helen Knopper: ‘En dan nog de liedjes’. (…) Helen Knopper, geboren op 18 juni 1934, schrijft al een mensenleven lang, ze debuteerde in 1965, met proza en poëzie, maar bleef bij het grote publiek vrijwel onbekend. Haar werk vertoont een hang naar het bizarre en absurde, naar de zelfkanten van het leven; haar personages zijn doorgaans alternatieve figuren. Na een periode van zo’n twintig jaar waarin zij niet publiceerde, verscheen in 2016 haar roman ‘Het loopt het ademt het leeft, biografie van een vriendschap’, gevolgd door een roman en een essaybundel. En nu is er dan deze roman over de 86-jarige Madeleine, zo genoemd naar de koekjes van Marcel Proust. Liedjes van vroeger roepen herinneringen bij haar op. (…) ‘Aangezien ik mij niet kan voorstellen dat er iets zaligers bestaat dan een pelgrimstocht door het verleden, maak ik die geregeld. Ik ken de weg als mijn broekzak.’ In die pelgrimstocht komen we Albèrt nog één keer tegen: ‘Degene die ik uit Eylders had zien komen leek meer op het angstig kijkende vogeltje van de tekening die hij bij mij gemaakt had.’ Vaak ontroerende memoires over een recente, maar voorgoed voorbije tijd, van een boeiend en eigenzinnig auteur.
Lees hier de recensie ‘Zalige pelgrimstocht naar het verleden’
Meer over ‘En dan nog de liedjes’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer