papiaments – Pagina 5 – Uitgeverij In de Knipscheer

«Vol melancholie maar geen moment larmoyant.» – Ezra de Haan

Over ‘Een droom die ik heb’ van Nydia Ecury op Literatuurplein, 9 december 2013:
‘Herinnering’ was Ecurys lievelingsgedicht en dat verbaast mij niet. Het parlando tovert je een beeld voor dat lang op het netvlies blijft hangen. En voor wie het eiland kent zijn het in woorden gevangen herinneringen. (…) Interessant aan sommige gedichten is het zogenaamde gebruik van serial verbs, werkwoordsequenties, zoals in de gedichten ‘Een droom die ik heb’ en ‘Mijn liefde, een lint in de wind’. In het eerste gedicht tellen we zeventien werkwoorden in serie achter elkaar, in het tweede acht… Nydia Ecury had lessen in Papiaments van de grote dichter Pierre Lauffer gekregen en gezien de kwaliteit en originaliteit van de gedichten wist ze goed met die kennis om te gaan.

Lees hier de recensie

Meer over Nydia Ecury

Carel de Haseth medewinnaar Boeli van Leeuwen-prijs 2013

Op 10 oktober 2013 is de prestigieuze Boeli van Leeuwen-prijs voor de derde keer uitgereikt. De prijs is dit jaar naar drie personen gaan. Mezzosopraan Tania Kross, jazzpianist Randal Corsen en auteur Carel de Haseth kregen de prijs voor de eerste Papiamentstalige opera ‘Katibu di Shon’. Het drietal heeft samengewerkt in de opera ‘Katibu di Shon’ (Slaaf en meester) die werd afgeleid van de gelijknamige novelle van De Haseth. In de opera zingt Kross de sterren van de hemel op muziek gecomponeerd door Corsen. De uitreiking werd verricht door vicepremier Etienne van der Horst.

Katibu di Shon is een verhaal van Carel de Haseth over liefde, vriendschap, macht en frustratie. In juli ging de opera in Amsterdam in première. Jeugdvrienden Wilmu (Jeroen de Vaal) en Luis (Peter Brathwaite) zijn beiden verliefd op slavin Anita (Tania Kross). Maar slaaf Luis treurt over de voorkeur die Anita lijkt te hebben voor Wilmu, die op zijn beurt worstelt met zijn rol als slaveneigenaar. Beiden reageren hun frustraties af op Anita.
Corsen tekende voor de arrangementen van de opera. Behalve een geldprijs van 10.000 gulden, bestaat de Premio Boeli van Leeuwen
uit een oorkonde van de Curaçaose overheid en een bronzen beeld van de internationaal vermaarde Nederlandse beeldhouwer Cornelis Zitman. Het kunstwerk is 23 centimeter hoog. Het bronzen beeld toont Boeli van Leeuwen in een peinzende zithouding boven een kopje koffie en met zijn vaste hoed op. Dit jaar wordt de geldprijs door drieën gesplitst. Elk krijgt 3333,33 gulden.

De Curaçaose overheid deelt sinds 2009 om de twee jaar de Premio Willem C.J. ‘Boeli’ van Leeuwen aan een persoon of een organisatie die op cultureel, juridisch, bestuurlijk, sociaal of journalistiek gebied een intellectuele prestatie heeft geleverd van wetenschappelijke diepgang, die ook voortgekomen is uit maatschappelijke betrokkenheid. In 2011 kreeg antropologe Rose Mary Allen de prijs. In 2009 ging de prijs naar Henny Coomans en – postuum – zijn echtgenote Maritza Eustatia.

Meer over ‘Slaaf en meester’

Nydia Ecury – Een droom die ik heb. Gedichten

Nydia Ecury
Een droom die ik heb. Gedichten
Curaçao / Aruba
Tweetalig Nederlands-Papiaments (Un soño ku mi tin)
Voorwoord: Sidney Joubert
Genaaid gebrocheerd, 112 blz. € 18,50
2013
ISBN 978-906265-842-8

Nydia Ecury (1926-2012) werd op Aruba geboren uit ouders van Arubaanse en Curaçaose komaf. Op haar dertigste is zij op Curaçao gaan wonen, alwaar zij in 2012 overleed. Aanvankelijk was zij actief in het onderwijs als leraar Engels en Papiaments en werkzaam bij het Departement van Onderwijs. Nydia Ecury maakte naam aan het toneel als mede-oprichtster van de toneelgroep Thalia, als actrice en regisseuse en vooral als cabaretière met haar ‘one woman show’ Luna di papel (papieren maan).

Als dichter debuteerde zij tamelijk laat, in 1972. Zij publiceerde in het Papiaments. Alleen haar vierde bundel kwam tweetalig uit in het Papiaments en het Engels. Alle bundels verschenen, zoals te doen gebruikelijk op de Antillen, in eigen beheer. Haar zesde en laatste bundel dateert van 2003.

Kort daarna heeft Nydia Ecury voor Een droom die ik heb, haar eerste bundel in het Nederlands, geput uit het werk uit al haar eerder verschenen Papiamentstalige bundels. Ze beschouwt de hier bijeengebrachte 23 gedichten zelf als Nederlandse originelen, als equivalenten van de Papiamentse versies, die om die reden ook in deze bundel zijn afgedrukt. Incidenteel zijn van haar ook enkele andere gedichten in Nederlandse vertaling in bloemlezingen verschenen. Deze zijn evenwel niet opgenomen in Een droom die ik heb.
…
Dit is een droom die ik heb.
Tot nu toe: niet gelukt.
Maar ik ben een eigenzinnige vrouw
en het is niet voor niets
dat mijn vader mij leerde
wat een ruggengraat is.…

«De tekst is belangwekkend omdat er zo weinig over de Tula-opstand is geschreven. Vooral de psychologische nuances in het slaaf/meester-verhaal worden getoond.» – Michiel van Kempen

Over ‘Slaaf en meester – Katibu di shon’ van Carel de Haseth voor NBD/Biblion, 04-09-2013:
Op 17 augustus 1795 vond op Curaçao een grote slavenopstand plaats onder leiding van de inmiddels legendarische Tula en Karpata. In die tijd speelt deze korte roman, die wordt verteld vanaf het moment dat de slaaf Louis wacht op zijn berechting in het fort in Willemstad. Hij en zijn meester Wilmoe vertellen om beurten hun versie van de gebeurtenissen. Zij zijn exact even oud, hebben hun jeugd samen doorgebracht en hebben beiden gedongen naar de gunsten van de mooie Anita. Wilmoe wint dankzij zijn overwicht als meester, maar verkracht het meisje toch. De tekst is belangwekkend omdat er zo weinig over de Tula-opstand is geschreven. Vooral de psychologische nuances in het slaaf/meester-verhaal worden getoond: zowel slaaf als meester kennen goede en slechte trekken. Beiden kennen woede, onredelijkheid en trots. Uiteindelijk biedt de meester, bewogen door het lot van de slaaf die hij zelf zo gruwelijk behandelde, hem een mes om zelfmoord te plegen en zo de galg te ontlopen. De meester blijft in wroeging achter, moederziel alleen, want zijn vrouw Anita en kind sterven. In deze herdruk is nu ook (op de linkerbladzijden) de tekst in het Papiaments opgenomen.

Meer over Katibu di shon

«Dit alles is in prachtige taal beschreven. Zowel historisch als verhalend is het een boek dat diepe indruk maakt.» – Dettie H. Hengeveld

Over ‘Slaaf en meester / Katibu di Shon’ van Carel de Haseth op Leestafel, 19 juli 2013:
De mannen zijn samen opgegroeid, zij speelden samen en zagen het verschil in huidskleur niet totdat hun omgeving steeds meer om onderlinge afstand vroeg. Op gegeven moment staan ze zelfs recht tegenover elkaar in plaats van naast elkaar. De verbindende factor tussen beide mannen is slavin Anita, waar ze beiden een enorme liefde voor hebben opgevat. De confrontatie kan niet uitblijven. Anita kiest voor de slaaf, Louis, maar ze houdt in feite van beide mannen. (…) En nu zit Louis gevangen, vanwege zijn deelname aan de opstand, en zal de volgende dag terecht gesteld worden. Wilmoe gaat naar hem toe en wat volgt is het schrijnende en ontroerende gesprek tussen beide mannen die uiteindelijk de weg naar elkaar weer weten te vinden. Het is een verhaal dat je bijblijft.

Lees hier de recensie

Meer over Slaaf en Meester / Katibu di Shon

«Elis Juliana heeft zoveel moois nagelaten. » – Fred de Haas

Elis Juliana enkele dagen voor het eredoctoraat op 18 juni 2013. © Foto: Henna M. Mulders)

Over Elis Juliana in Ñapa/Amigoe, 29 juni 2013:
Wat Elis Juliana zo bijzonder maakt en wat hem onderscheidt van andere dichters is het onweerlegbare feit dat hij in zijn werk niet zozeer met zichzelf bezig is als wel met de Ander. (…) In 2003 schreef hij: ‘wat nog maar een paar eeuwen geleden is gebeurd en wat ik, zelf afkomstig uit Afrika, nooit zal kunnen vergeten en wat tot op de dag van vandaag mijn bloed vergiftigt, is de vernedering die Europese piraten – men leze: ook de Hollanders – de gekochte, gestolen of gevangen slaven hebben doen ondergaan door hen met een letter te brandmerken met gloeiend ijzer op de kust van Fort Elmina’. Elis Juliana was een bewust levend mens. En hij was niet haatdragend. Hij was niet uit op een mentale afrekening met de oude kolonisator die zich nauwelijks bewust was van wat er zich in het verleden had afgespeeld.

Lees hier het artikel

Meer over Elis Juliana bij In de Knipscheer

Verzoening met het slavernijverleden

Over ‘Slaaf en meester / Katibu di Shon’ van Carel de Haseth op Nieuwsuur, 27 juni 2013:
Nieuwsuur spreekt zowel mezzosopraan Tania Kross als auteur De Haseth over de totstandkoming van dit bijzondere project. De opera gaat op 1 juli in première in Amsterdam. Het is een van de evenementen die zijn georganiseerd rond de herdenking van de afschaffing van de slavernij. Op 1 juli 1863, 150 jaar geleden, schafte Nederland de slavernij in de koloniën. Zo’n 35.000 slaven in Suriname en zo’n 12.000 op de Antillen verkregen, aangekondigd door kanonschoten vanaf Fort Zeelandia in Paramaribo, hun vrijheid. De slavenhouders ontvingen een compensatie voor elke vrijgestelde slaaf. Die moesten nog wel tien jaar op de plantages blijven werken, maar dan tegen een kleine vergoeding.

Lees hier de aankondiging van het onderwerp op de site van Nieuwsuur

Meer over Slaaf en Meester en de opera Katibu di Shon

Elis Juliana † 23 juni 2013

Fotocompilatie bij lied ‘Hé Patu/Waggeleend’ door Dick Drayer (van Persbureau Curaçao), 26 juni 2013:
Elis Juliana heeft het gedicht geschreven voor zijn dochter Mayra en – via haar – voor alle kinderen van Curaçao, Aruba en Bonaire. Met zijn andere ritmische gedichten is ‘Hé Patu’ toch wel de merknaam van Elis Juliana geworden, hoewel het natuurlijk niet kenmerkend is voor de inhoud van zijn totale oeuvre. De muziek van ‘Hé Patu’ is van Padú del Caribe (Padú Lampe). De uitvoerende zangers en instrumentalisten zijn Mayra en Fred de Haas (zang, harp, gitaar).

Lees hier de oorspronkelijke tekst in het Papiaments en de de vertaling van Fred de Haas

Meer over Elis Juliana en Hé Patu/Waggeleend bij Uitgeverij In de Knipscheer

Elis Juliana (85) op Curaçao overleden

Op zondagochtend 23 juni 2013 is de Curaçaose dichter, schrijver, beeldend kunstenaar en archeoloog Elis Juliana op 85-jarige leeftijd overleden.

Ik herinner me een krantenfoto uit de jaren vijftig of zestig van de vorige eeuw die me rond 1980 onder ogen kwam toen de uitgeverij net betrokken raakte bij het werk van Boeli van Leeuwen en daarmee bij de Nederlandstalige Antilliaanse literatuur. Op de foto behalve Boeli van Leeuwen, W.F. Hermans en Cola Debrot ook een zwarte man. Het onderschrift maakte duidelijk dat het om Elis Juliana ging. De foto fascineerde mij omdat hij zo zichtbaar maakte dat er naast de geschreven Nederlandstalige Antilliaanse literatuur ook een literatuur bestond in de taal van het volk, het Papiaments, die aan mij voorbijging. In oktober 2007 was ik voor het eerst vanwege Boeli van Leeuwen enkele dagen op Curaçao. Een van die dagen was ik te gast bij Richard en Rinia Doest. Richard Doest bood aan me langs enkele schrijvers van mijn keuze te rijden die ik niet eerder ontmoet had. Elis Juliana wilde ons na zijn siësta thuis ontvangen. Ik was zeer onder de indruk. Sinds dat moment was ik heilig van plan ‘ooit’ iets van Elis Juliana uit te geven. Een paar jaar later hoorde ik van Fred de Haas dat hij een keuze uit Juliana’s gedichten had vertaald. Die bundel kwam in 2011 uit: ‘Hé Patu/Waggeleend’ en was in september dat jaar het middelpunt van ons Antilliaans boekenprogramma ‘Curaçao! Curaçao!’ in het Amsterdamse Podium Mozaïek. (Franc Knipscheer)

Meer over Elis Juliana bij In de Knipscheer

Eredoctoraat voor Elis Juliana

Elis Juliana (1927) wordt benoemd tot eredoctor aan de universiteit van Curaçao, de UNA op dinsdag 18 juni 2013:
De gerenommeerde Curaçaose dichter, auteur, kunstenaar en onderzoeker ontvangt deze onderscheiding voor zijn zeer bijzondere verdiensten voor de Curaçaose gemeenschap. Juliana heeft een cultureel-maatschappelijk zeer actief en dienstbaar bestaan geleid. Zijn uitgebreide verzamelingen van oudheidkundige objecten zijn in diverse collecties van lokale musea opgenomen. Elis Juliana is een veelzijdig kunstenaar. Hij stond bekend om zijn meesterlijke voordrachten. Hij is een zeer productief auteur en heeft vele publicaties op zijn naam staan met name in het Papiaments. In 2011 verscheen van hem in Nederlandse vertaling Hé Patu/Waggeleend.

Meer over Elis Juliana