Tag: papiaments

Opera ‘Katibu di shon’ gaat op 1 juli 2013 in première

De opera ‘Katibu di Shon’ is gebaseerd op de novelle ‘Slaaf en Meester’, een ‘histoire parfumée’, van Carel de Haseth. De opera vertelt het verhaal van slaveneigenaar Wilmu en slaaf Luis, twee jongens die samen opgroeiden en hun grote liefde voor slavin Anita. Deze driehoeksverhouding mondt uit in een confrontatie tussen de twee jongens, tussen de slaaf en meester. Anita houdt van beide mannen, maar kiest uiteindelijk voor een liefdesrelatie met Luis. De mannen komen lijnrecht tegenover elkaar te staan. Anita is de katalysator in dit conflict, liefde kent geen kleur. Deze strijd van macht en onmacht; van verstoorde menselijke relaties, wordt uitvergroot in de “Grote Slavenopstand” van 17 augustus 1795 op Curaçao. Het verzet van slaaf Luis en Anita wordt parallel verteld in het aanzwellende roep om vrijheid. De opstand wordt neergeslagen. Luis wordt ter dood veroordeeld en gevangen gezet in het Fort Amsterdam. In een dramatische ontknoping komen de mannen nog tijdig tot elkaar als mens.

Mezzosopraan Tania Kross werkte al jaren aan de voorbereidingen om het verhaal ‘Slaaf en Meester’ te nemen als basis voor de eerste opera in het Papiaments. Bovendien deelt zij een opmerkelijke geschiedenis met Carel de Haseth, de schrijver en tevens librettist van ‘Katibu di Shon’. Hun beide voorouders komen van dezelfde plantage. De voorouders van Tania als slaaf en die van Carel als meester. Het werk van componist Randal Corsen wortelt diep in de Curaçaose traditie. De schoonheid van de Antilliaanse muziek in combinatie met alle facetten die aan bod komen bij een opera maakt ‘Katibu di Shon’ een indringende voorstelling van deze dramatische gebeurtenis uit onze gezamenlijke geschiedenis.

Dirigent Ed Spanjaard. Regisseur Monique Wagemakers. Set Design John Otto. Art Design Jolanta Pawlak. Light Designer Uri Rapaport. M.m.v. Tania Kross, Peter Brathwaite en Jeroen de Vaal. M.m.v het Matangi Quartet. M.m.v. Stichting Nationaal Opera en Concert Koor.

Meer over Slaaf en Meester

Meer over de opera

Hier kaarten bestellen

«Deze biografie is een uitnodigende introductie op het werk van Pierre Lauffer.» – Janita Monna

Over ‘Pierre Lauffer. Het bewogen leven van een bevlogen dichter’ van Bernadette Heiligers in Trouw, 16 maart 2013:
In Nederland is de generatiegenoot van bekende Antilliaanse auteurs als Tip Marugg en Boeli van Leeuwen vrijwel onbekend. Dat is onder meer te verklaren doordat Lauffer schreef in het Papiaments, de taal die wordt gesproken op Aruba, Bonaire en Curaçao. De onlangs verschenen biografie van Bernadette Heiligers zal daarom voor velen een eerste kennismaking zijn met leven en poëzie van deze Curaçaose dichter. (…) De muzikaliteit van zijn taal weet hij in zijn gedichten ten volle uit te buiten. Zijn gedichten en liedjes met het weerbarstige landschap van Curaçao op de achtergrond zijn ritmisch en helder.

Lees hier de recensie

Meer over deze biografie en Pierre Lauffer

«De biografie heeft diepgang, is uiterst evenwichtig en menselijk, met een degelijke en knappe onderbouwing.» – Margo Groenewoud

Over ‘Pierre Lauffer. Het bewogen leven van een bevlogen dichter’ van Bernadette Heiligers in Antilliaans Dagblad, 2 februari 2013:
Recensenten zijn het er unaniem over eens dat het resultaat succesvol is. (…) In het onderzoeks- en schrijfproces heeft Heiligers zware momenten meegemaakt, en veel, heel veel, door de kamer ‘geijsbeerd’. Er kwam veel op haar af dat haar verwonderde, verbaasde, wat ze niet kon plaatsen. Dat begon al aan het begin, toen iedereen die zij sprak Lauffer memoreerde als een djòli gai, een joviale vent, altijd leuk, attent, wars van conventies. Op grond van het werk van Lauffer kon dat voor Heiligers niet alles zijn, er moest een andere kant zitten aan wellicht de grootste dichter die ons taalgebied ooit heeft gekend. (…) ‘Ik heb regelmatig gewanhoopt door de complexiteit en de tegenstrijdigheden, maar op een gegeven moment zag ik de lijn.’

Lees hier het interview in Antilliaans Dagblad

Meer over deze biografie en Pierre Lauffer

«Deze biografie werpt ook een licht op het literaire werk van deze literaire reus.» – Walter Palm

Over ‘Pierre Lauffer, het bewogen leven van een bevlogen dichter’ van Bernadette Heiligers voor NBD Biblion, 05 december 2012:
Vlot leesbare biografie van de Curaçaose schrijver Pierre Lauffer (1920-1981), een van de schrijvers uit de Gouden Eeuw van Curaçao. Lauffer is de motor achter de ontwikkeling van de Antilliaanse letterkunde in het Papiaments geweest en een van de belangrijkste Papiamentstalige auteurs. Zoals het een biografie betaamt, volgt het boek in grote lijnen de levensloop van de schrijver. Het staat stil bij de impact van het faillissement van zijn vader in 1935. Nog voor zijn literaire debuut, publiceerde hij in 1943 samen met Jules de Palm en René de Rooy Papiamentstalige liedjes om zodoende het Papiaments, dat indertijd als een minderwaardige taal werd beschouwd, letterlijk en figuurlijk te bezingen. Hij debuteerde in het literaire tijdschrift “De Stoep”. In 1944 verscheen zijn eerste gedichtenbundel “Patria”. Papiaments zou altijd de drijfveer van Pierre blijven. Deze biografie werpt ook een licht op het literaire werk van deze literaire reus.

Meer over deze biografie

Hoe Nanzi de koning beetnam

NILDA PINTO
Hoe Nanzi de koning beetnam / Kon Nanzi a nèk shon Arei
Curaçao
Tweetalig Nederlands-Papiaments
Gebonden, groot formaat, 208 blz.
Met paginagrote illustraties van zes vooraanstaande Antilliaanse kunstenaars
Imprint: Veldboeket Lektuur Uitgeverij
Druk: Slinger Alkmaar
Van 24,95 voor 19,50
ISBN 978-90-52473-53-6
Tweede druk: uitverkocht

Nanzi de spin neemt niet alleen de koning beet, maar ook de tijger, de duivel en zelfs zijn vriendin. Hij is een hebberige luilak, maar ook een superbijdehante slimmerik. Hij weet zich altijd uit de penarie te redden, vooral door gebruik te maken van de domheid van anderen. De verhalen over de slimme spin komen oorspronkelijk uit West-Afrika, uit Ghana, van het volk van Ashanti. In de slaventijd speelde Nanzi een belangrijke rol als troost en vorm van protest voor de onderdrukten. De Afrikanen namen ze mee naar het Caribisch gebied. In Nederland zijn de verhalen tot nu toe vooral bekend uit Suriname, waar Nanzi Anansi heet. Dit tweetalige boek met 32 verhalen over de slimme spin Nanzi laat zien dat de Antillaanse verhalen een geheel eigen, authentieke sfeer ademen. Zowel voor volwassenen als voor kinderen vanaf ca. 5 jaar.

Bernadette Heiligers*Pierre Lauffer. Het bewogen leven van een bevlogen dichter

BERNADETTE HEILIGERS
Pierre Lauffer.
Het bewogen leven van een bevlogen dichter
Biografie
Curaçao
Genaaid gebonden met stofomslag, 304 blz., € 23,50
geïllustreerd met 30 afbeeldingen
september 2012
ISBN 978-90-6265-814-5

Presentatie 16 september in Podium Mozaïek Amsterdam

Pierre Lauffer was een man van grote, meeslepende passies. Geboren in 1920 op zijn geliefde Curaçao, bracht hij het eigene van zijn land tot uitdrukking in volwaardige literatuur. Hij zag schoonheid in het alledaagse en legde een vergrootglas op gevoelens en gebruiken van de meest eenvoudige mensen. Met zijn gedichten en verhalen doorbrak hij de koloniale opvattingen van zijn tijd en de inherente schaamte voor de eigen cultuur.
Een keerzijde van die passie was zijn sterke afkeer van sociale conventies, luxe en formaliteiten. Die legde hij categorisch en luidruchtig aan de dag, zonder acht te slaan op het spoor van onrust dat hij daarmee door zijn leven trok. Zijn liefde voor het eigene, maar ook zijn menselijke tekortkomingen en zijn wisselende stemmingen, joegen hem als dichter op en bewogen hem tot schrijven.
Deze goed geschreven biografie gaat over Pierre Lauffer als dichter, schrijver en als mens. Het verhaal wordt prachtig ondersteund door goed uitgekozen fragmenten uit zijn werk.

Bernadette Heiligers werkte 10 jaar als journalist dan wel programmamaker bij de radio. Onder andere in 1986 schreef ze Curaçao Close-up, een Engelstalige publicatie over Curaçao voor Macmillan Caribbean, in 2003 Cultuur maakt het leven mooier bij het vijftigste bestaansjaar van het Prins Bernhard Cultuurfonds Nederlandse Antillen en Aruba, en in Kristòf ‘Forsa di Palabra’ (De kracht van het woord), ter ere van een nieuwe dichtbundel van Nydia Ecury.
In 2004 publiceerde ze eigen werk, geïllustreerd door Elis Juliana. Met medewerking van Jos de Roo schreef ze in 2005 Vanuit de UNA gezien, een kijk op de Curaçaose samenleving, bij het 25 jarig bestaan van de Universiteit van de Nederlandse Antillen. In 2008 verscheen haar bundel Flecha, met 33 verhalen in het Papiaments.
Voorafgaand aan de biografie over Pierre Lauffer, stelde ze in samenwerking met Lucille Berry-Haseth, voor de Stichting Pierre Lauffer een theaterprogramma samen met zijn literaire en muzikale werken.

«Juliana heeft zijn grote populariteit vooral te danken aan zijn eenvoudige, ritmische klankgedichten.» – Joop Leibbrand

Over ‘Hé Patu / Waggeleend’ van Elis Juliana, gebloemleesd en vertaald door Fred de Haas op MeanderMagazine, 29 november 2011:
Elis Juliana houdt met name de Afro-Antillianen met hun overmoedige machogedrag een spiegel voor. Velen staan sociaal-economisch zwak, voelen zich snel minderwaardig en gediscrimineerd, maar nemen domweg te weinig verantwoordelijkheid voor het eigen bestaan. (…) Juliana heeft zijn grote populariteit vooral te danken aan zijn eenvoudige, ritmische klankgedichten, zoals ‘Bom! Bom! Vurige trom!’, op grond waarvan je hem bijna de Antilliaanse Bilderdijk zou noemen: ‘Bom! Bom! Vurige trom!/ Bom! Bom! Vurige trom!/ Bom…! Bom…! Bom…!’ of ‘Verdrink je verdriet’, een lied waarin een slaaf oproept te dansen en te zingen teneinde de ellende te kunnen vergeten. Het slot is een regelrechte paardans, want alle werkwoorden hebben een seksuele connotatie. (…) Het bekendst is Juliana geworden door zijn speelse, vrolijke ‘Hé Patu’, oftewel ‘Waggeleend’. Het is inmiddels meer dan vijftig jaar oud en een echte eilandklassieker. Het beschrijft simpelweg hoe een moedereend met haar kuikentjes in haar kielzog op eten uitgaat, maar doet dat op zo’n aanstekelijke manier, dat je het voor je ziet.

Lees hier de recensie

Meer over Elis Juliana

«Er valt veel te genieten in deze bundel.» – Ezra de Haan

Over ‘Hé Patu / Waggeleend’ van Elis Juliana, gebloemleesd en vertaald door Fred de Haas op Literatuurplein.nl, september 2011:
Wie het in Nederland over de ‘Grote Drie’ heeft, weet dat het Reve, Hermans en Mulisch zijn. Praat je over de grote drie op Curaçao, dan bedoel je Frank Martinus Arion, Boeli van Leeuwen en Tip Marugg. Er zijn echter nog drie groten, die van de poëzie! Dit drietal bestaat uit Luis Daal, Pierre Lauffer en Elis Juliana (1927). Fred de Haas, vertaler van onder andere Borges, Neruda, Daal en Lauffer, vertaalde twintig-en-één gedichten van Elis Juliana en stelde een bloemlezing samen die van een uitgebreide inleiding en doorwrocht nawoord is voorzien. (…) Misschien is het laatste gedicht in deze bundel wel het meest indrukwekkend. Hier laat de dichter zijn meest bijtende kant zien als hij in de huid van Gouverneur J.D.Crol kruipt en de menigte toespreekt. Hij gaat terug naar 1 juli 1863. De toon die deze man aanslaat tegen de vrijgemaakte slaven spreekt boekdelen. Het maakt plaatsvervangende schaamte los. En dat is de bedoeling.
Lees hier de recensie

Meer over Elis Juliana

Elis Juliana – Hé Patu/Waggeleend

ELIS JULIANA
Hé Patu/Waggeleend
Poëzie, tweetalig Papiaments/Nederlands
Curaçao
Nederlandse Antillen
Ingenaaid 80 blz., € 17,50
oktober 2011
ISBN 978-90-6265-660-8

De Curaçaose kunstenaar Elis Juliana (1927) behoort met Luis Daal en Pierre Lauffer tot de ‘Grote Drie’ van de Antilliaanse dichtkunst in het Papiaments. ‘Antilliaanse dichtkunst’, want het zou niet juist zijn te beweren dat de bekendheid van Juliana als beeldend kunstenaar, dichter, schrijver en voordrachtskunstenaar zou ophouden bij de grenzen van Curaçao.

Het voornaamste doel van Elis Juliana is altijd geweest de mogelijkheden van zijn moedertaal, het Papiaments, tot op de bodem uit te zoeken en toe te passen in zijn werk. En daarin heeft hij zich, tot nu toe, een ware meester getoond, niet alleen in stilistisch opzicht, maar ook in de milde wijze waarop hij de Curaçaose mens in zijn beschrijvingen heeft geportretteerd. Hij schroomt niet deze mens te confronteren met zijn tekortkomingen en minder goede eigenschappen en stelt met de blik van een scherp observator de gemakzucht en de hypocrisie van zijn medemens aan de kaak. Maar hij doet dit zonder te kwetsen, zonder gebruik te maken van grove woorden, op een geestige manier en, bovenal, met een weldadig aandoende compassie.
Zijn vertolking van ‘Hé Patu’, staat, vooral bij de oudere Antilliaan, voor altijd in het gehoor gegrift. Dat is dan ook de reden waarom juist dít gedicht de bundel aanvoert onder de titel ‘Waggeleend’. En ‘Waggeleend’ zal ongetwijfeld het historisch patina krijgen dat nog steeds het gedicht ‘Atardi’ siert van Joseph Sickman Corsen, de dichter die aan de wieg heeft gestaan van de in het Papiaments geschreven poëzie.

Fred de Haas studeerde Frans, Spaans en Portugees. Hij was o.a. werkzaam in het onderwijs op de voormalige Nederlandse Antillen. Hij vertaalde werk van auteurs als Jorge Luis Borges en Pablo Neruda. Als muzikant (gitarist en zanger) bestudeerde hij de Zuid-Amerikaanse muziek en treedt hij sinds 1982 op met zijn muziekgroep Alma Latina.

«Dit ogenschijnlijk kleine boek laat na lezing een verpletterende indruk achter.» – Ezra de Haan

Over ‘Slaaf en meester’ van Carel de Haseth op Literatuurplein.nl, 7 november 2008:
Dit ogenschijnlijk kleine boek laat na lezing een verpletterende indruk achter. De combinatie van een broeierige driehoeksverhouding en de gruwelijke details van de slavenopstand maken Slaaf en Meester tot een novelle die regelmatig aan het werk van Shakespeare doet denken. Juist de wetenschap dat hetgeen de slaven in de novelle overkomt op ware feiten berust, doet de haren te berge rijzen. Slaaf en Meester is daarmee literair en historisch van grote betekenis.

Lees hier de recensie

Meer over Slaaf en meester / Katibu di shon