Over ‘Een mes in de geest’ van Craig Strete voor Lakota Stichting, 15 juni 2000:
Het is altijd mooi, vind ik, als er weer een nieuw boek van de Noord-Amerikaanse indiaanse auteur Craig Strete (1950) verschijnt. Hoe verschillend zijn boeken ook zijn, ze stellen zelden teleur. ‘Een mes in de geest’, in Nederland in vertaling uitgekomen nog voor het in Amerika verschijnt, vormt op die regel geen uitzondering. Het is een prachtboek. In beeldrijke taal sleept de auteur je vanaf de eerste bladzijden mee in de tragische geschiedenis van Makona, sjamaan van Kawdor. Het verhaal speelt in de pueblo’s en het woestijnlandschap van het Zuidwesten van duizend jaar geleden en begeeft zich in de meest intrigerende en huiveringwekkende uithoeken van de menselijke geest. In het persbericht verwijst de uitgever naar parallellen met Shakespeare’s ‘Macbeth’. Ook bij Strete gaat het over innerlijke strijd, eerzucht, het verlangen naar macht, stammenstrijd, wroeging, verraad, onweerstaanbare maar valse beloften, en een onvermijdelijk tragische afloop. Strete herschept deze thema’s tot een eigen, magistraal verhaal, waarin pueblo-indiaanse, mythische en historische elementen een nieuwe, soms surrealistische vorm krijgen in de eigentijdse, poëtische taal van de auteur. Beeldende omschrijvingen rijgen zich aaneen en in dialogen klinkt regelmatig droge indiaanse humor door. Zo zegt de zoon van een opperhoofd over Makona: ‘Het is haast niet voorstelbaar dat een man op deze wereld zo groot kan zijn en toch niet uit zijn eigen vel knapt.’ Meteen in het begin treden, als wisselvallige elementen van het duister, drie kachina’s aan -Sky Thunder Kachina, Black Wind Kachina en Fire Kachina. Zoals later zal blijken, kan Makona, in strijd met zichzelf, hun bedrieglijke beloften niet weerstaan en levert hij zich daarmee gaandeweg uit aan het waar worden van zijn ergste angsten. In de pueblo’s heerst oorlog. Wantrouwen regeert, krijgers lopen over, mensen zijn niet zeker van zichzelf, laat staan van anderen, zelfs al waren dat vrienden. Een belangrijke rol is weggelegd voor de man die vóór Makona sjamaan van Kawdor was, maar wegens overlopen naar de vijand is omgebracht door een zwerm van pijlen, tot zijn afschuw en vernedering één voor één afgevuurd door vrouwen van de stam. Hij verlangt naar het graf maar vindt geen rust; als straf voor zijn lafheid is hij gedoemd als weerzinwekkende schim van zichzelf te blijven meelopen met Makona. Hij fungeert als Makona’s onvoorspelbare werktuig, voor beiden tot het bittere einde. Zeer aanbevolen.
Meer over ‘Een mes in de geest’
Meer over Craig Strete bij Uitgeverij In de Knipscheer
