«De verheffing van het Sarnámi tot een literaire taal die voornaam en klassiek mag heten.» – Michiel van Kempen

In memoriam Jit Narain in De Groene Amsterdammer (rubriek Het einde), 13 maart 2024:
De dichter, arts en landbouwer Jit Narain creëerde in zijn poëzie de ruimte voor zijn Brits-Indische voorouders en de Surinaamse hindoestanen tussen wie hij leefde. (…) Met zijn lyriek gaf hij de hindoestanen ook hun symbolische plaats in de natie Suriname. (…) De etnische waakzaamheid verliet hem nooit. Niet gezien worden was voor hem een doorgegeven verdriet, dat was begonnen bij de neerbuigende houding van conservatieve hindoe-priesters en de talen waarmee zij over de hoofden van de mensen heen spraken. Door de stedelingen werd dat gevoel versterkt, en in Nederland – na zijn ‘tweede migratie’ – werd het er niet beter op en kreeg het verdriet de sociologische naam ‘discriminatie’. Het leven van de hindoestaan zag hij als doorsijpeld met het zweet van de landbouw, de tranen van het verlaten Bharat (India) en de vervreemding in Nederland. Hij zag wat verplaatsing met kinderen deed: ‘Mijn taal begrijp je, je zult die niet spreken.’ (…) Vanaf 1977 verschenen er uitgaven in een literaire taal die in geschreven vorm voorheen niet bestond, van auteurs als Chitra Gajadin, Raj Ramdas, Rabin Baldewsingh en in hun kielzog later Cándani en Raj Mohan. Maar qua diepgang en taalvirtuositeit moesten zij allen hun meester erkennen in Jit Narain. (…) Op zondag 25 februari 2024 is Jit Narain gecremeerd, niet ver van zijn huis op houtstapels aan de Saramacca. Die rivier komt uit in de grote oceaan die het continent van zijn Indiase voorouders verbindt met zijn geboorteland en met het land aan de Noordzee dat hem zijn tweede taal bezorgde. Sarnámi en Nederlands, de talen waarin hij zoveel prachtigs heeft nagelaten.
Lees hier het I.M. in De Groene Amsterdammer of  hier
Meer over Jit Narain bij Uitgeverij In de Knipscheer

101 gedichten uit het Koninkrijk van 1945 tot nu

BruinjaOnlangs verscheen bij Uitgeverij Querido de door Tsead Bruinja samengestelde bloemlezing ‘De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie’. Tsead Bruinja in het Nawoord: «Het leek mij bij de selectie goed te kijken naar het hele koninkrijk, zodat ook de poëtische stemmen uit de Antillen, Suriname en Indonesië mee mochten spreken. Het boek moet een gesprek opeen over wat we onder ‘Nederlandse poëzie’ verstaan. Het liefst zou ik zien dat er nooit meer een bloemlezing verschijnt met louter Nederlandse poëzie.» Dichters die ook bij Uitgeverij In de Knipscheer publiceerden komen daarin ruim aan bod: Frank Martinus Arion, Bernardo Ashetu, Aletta Beaujon, Edgar Cairo, Cándani (Saya Yasmine Amores), R. Dobru, Nydia Ecury, Aly Freije, Jelle Kspersma, John Leefmans, Tip Marugg, Djordje Matic, Raj Mohan, Jit Narain, Munye Oduber-Winklaar, Astrid H. Roemer, Johanna Schouten-Elsenhout, Ibrahim Selman, Shrinivási, Michaël Slory, Trefossa.
Meer over ‘De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie’
Meer bloemlezingen bij Uitgeverij In de Knipscheer met poëzie van Caraïbische dichters: ‘Grenzenloos’, ‘Vaar naar de vuurtoren’, ‘De navelstreng van mijn taal’ en ‘Wie ik ben / Ta ken mi ta

«Een kleinood van een singer-songwriter.» – Pablo Cabenda

Over het werk en de 2021-tour van dichter en singer-songwriter Raj Mohan in De Volkskrant, 17 februari 2021:
(…) Raj Mohan, die in 1974 uit Suriname hiernaartoe kwam en 47 jaar in Utrecht woont, besloot een eigen repertoire in zijn taal [het Sarnámi van de Hindoestanen in Suriname] bij elkaar te schrijven. (…) Zoals Indiërs migreerden van het ene continent naar het andere, zo doet de muziek van Raj Mohan talloze plekken aan. Ook in zijn teksten zijn sporen van de Hindoestaanse diaspora te vinden. Zijn laatst verschenen ep Dui Mutthi en het oudere nummer Kantráki vertellen over hoe Indiërs rond 1900, na de afschaffing van de slavernij, werden verscheept naar Suriname om er te werken als contractarbeiders. (…) Niet dat Mohans verhaal altijd weerklank vond. Na succes in het live circuit van de jaren negentig, sloeg de kaalslag toe. De draconische culturele bezuinigingen in 2011 resulteerden erin dat bijna alle Nederlandse podia die voornamelijk niet-westerse muziek programmeerden hun deuren moesten sluiten. (…) In India werd Mohan een graag geziene gast in het land waar hij elk jaar toert. Hij heeft de muziek gecomponeerd en gezongen voor de Indiase film Papihra, een familiedrama met een internationale cast, die ook in Nederland en Suriname uit zal komen. En vorig jaar werd hij benoemd tot adjunct-professor diasporastudies aan de Mahatma Gandhi Central University in Motihari in India. En zo kwam de muziek van de ambassadeur van de Sarnámi, na omzwervingen over oceanen en transformaties door de tijd, weer naar huis. (…)
Zijn beide dichtbundels en diverse van zijn cd’s zijn te bestellen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Lees hier het interview in De Volkskrant
Lees hier het signalement op Caraïbisch Uitzicht
Meer over het werk van Raj Mohan op deze site

Karin Lachmising, Quito Nicolaas en Raj Mohan in Caribisch Literatuur Café

Zevenrivieren-ArgusOp woensdag 27 november 2019 wordt van 20.00 tot 21.30 uur een Caribisch Literatuur Café georganiseerd. Schrijvers en dichters afkomstig uit Caribische landen komen samen in het café van Theater Dakota. Een avond vol inspiratie, gedeelde verhalen én muziek. Bedacht en geprogrammeerd door gastprogrammeur Jaswina Elahi. Programma met auteurs Ruben Gowricharn, Quito Nicolaas, Karin Lachmising, Chris Polanen en Rabin S. Baldewsingh. Presentatie Michiel van Kempen en Frandjescka Balootje. Muzikale omlijsting Raj Mohan en Jhilani Wijsman. Locatie: Dakota theater, Zuidlarenstraat 57, 2545 VP Den Haag. Toegang € 5,00
Meer over Quito Nicolaas bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Karin Lachmising bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Raj Mohan bij Uitgeverij In de Knipscheer

Hindoestaanse Dag op Kwakoe Festival

Kwakoe
De Hindoestaanse Dag op het Kwaku Summer Festival wordt dit jaar georganiseerd op zondag 28 juli 2019 van 15:00 – 20:15 uur. Op deze dag zal de Hindoestaanse achtergrond, eten en cultuur in combinatie met entertainment centraal staan. Op deze bijzondere dag zullen daarom verschillende Hindoestaanse artiesten, bands en culturele dansgroepen optreden. Diverse kraampjes staan met Hindoestaanse artikelen in kleding, kunst en cultuur. Van uitgeverij In de Knipscheer werken aan het programma mee Raj Mohan (met ‘Daayra Unplugged’) en Karin Lachmising (leest uit ‘Zeven rivieren ver’).
Meer over Karin Lachmising bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Raj Mohan bij Uitgeverij In de Knipscheer

Literaire Memorial: Bhai, Elly Purperhart, Shrinivási, Michaël Slory, Bea Vianen

verOnsSurOp zondag 17 maart 2019 vindt bij de Vereniging Ons Suriname een herdenking plaats van vijf schrijvers die ons de laatste maanden zijn ontvallen: Bhai, Elly Purperhart, Shrinivási, Michaël Slory en Bea Vianen. Programma met vijf sprekers: Maritha Kitaman, Rabin Baldewsingh, Hugo Fernandes Mendes, Michiel van Kempen en Geert Koefoed. Ook worden er van elk van de schrijvers filmfragmenten vertoond. Verder zijn er bijdragen van acteur Kenneth Herdigein en musici Denise Jannah, Raj Mohan en Ronald Snijders. De presentatie is handen van Tanja Jadnanansing. Er zijn boekentafels van Uitgeverij In de Knipscheer en van Naks Nederland.
Datum zondag 17 maart 2019, van 15.00 uur (stipt) tot 18.00 uur
Toegang €5,00; leden Ons Suriname vrij toegang
Graag vooraf aanmelden op info@veronsur.org / 020 693 50 57
Locatie Vereniging Ons Suriname, Hugo Olijfveldhuis, Zeeburgerdijk 19a, 1093 SK Amsterdam
Bron
Klik hier voor het programma
Meer over Shrinivási
Meer over Michaël Slory
Meer over Bea Vianen

‘En vindt in vrede rust tallentijd’: Shrinivási overleden

Shrinivasi75

Het leven van een mens
is als een luchtbel op de rivier
zonet nog zondoortinteld
is het plots uiteengespat

Op 26 januari 2019 overleed in Willemstad op Curaçao op 92-jarige leeftijd de in 1926 geboren Surinaamse dichter Shrinivási (Martinus Lutchman), nestor van de Surinaamse literatuur. Shrinivási was bij mijn weten het laatst in Nederland rond de jaarwisseling 2008/2009. In januari 2009 ontmoetten we hem op een bijeenkomst van vrienden, een plezierig weerzien nadat hij een paar jaar daarvoor een bezoek aan de uitgeverij had gebracht om de puntjes op de Hindoestaanse i te zetten van het manuscript Bapauti/Erfenis waarmee muzikant Raj Mohan in 2008 zou debuteren als dichter. Op die januaridag in 2009 overhandigde Shrinivási mij een gedicht, weliswaar aan mij gericht, maar in feite een eerbetoon aan de pleitbezorgers van literatuur uit verre contreien in onze westerse wereld. Het is Shrinivási ten voeten uit, bescheiden, nederig haast. Hij bedankt ons terwijl wij hém dank verschuldigd zijn voor al het dichterlijk moois dat hij ons gaf. En wat hij me nog in 2017 schreef, wens ik hem vandaag toe: ‘En vindt in vrede rust tallentijd’.

Van Shrinivási mocht de uitgeverij in 1984 een grote verzamelbundel uitgeven van 184 bladzijden, Een weinig van het andere, een prachtige door Geert Koefoed samengestelde bloemlezing uit zijn tot dan veelal in eigen beheer in Suriname uitgegeven dichtbundels. Het zou hem eindelijk ook in Nederland de erkenning opleveren die hem als dichter toekwam. Geert Koefoed bezorgde ook Shrinivási’s tweede door In de Knipscheer uitgegeven – en warm onthaalde – bundel Hecht en Sterk uit 2013. In 2014 zijn gedichten van Shrinivási en van Dobru en Trefossa op muziek gezet door Dave MacDonald en op DVD meegeleverd met de door Robert Sordam geëntameerde publicatie De stilte van het ongesproken woord.

Toen realiseerde bij zich
dat de rivier
toch maar één oever had
waarop hij stond
en naar de verte keek
waarin een beeld
uit vroegere dagen
langzaam maar zeker
was opgelost
zodat er toekomst
noch verleden was
verlangen niet
en eindelijk geen verdriet

franc knipscheer

Lees ook het IM van Michiel van Kempen op Caraïbisch Uitzicht
Meer over Shrinivási bij Uitgeverij In de Knipscheer

Videoclip van lied ‘Kantráki/Contractarbeider’ van Raj Mohan

Raj Mohan brengt met ‘Kantráki/Contractarbeider’ een ode aan de miljoenen Indiërs die tussen 1833 en 1920 werden meegenomen naar Britse, Nederlandse en Franse koloniën zoals Suriname, Fiji en Mauritius om er te werken op de suikerrietplantages. Deze video is gemaakt ter nagedachtenis aan hen die nooit meer zouden terugkeren naar hun vaderland. Jaarlijks vindt in Suriname en in Nederland op 5 juni de herdenking en viering plaats van de Hindostaanse immigratie, in 2017 144 jaar geleden. De tekst werd als gedicht gepubliceerd in de bundel ‘Bapauti / Erfenis’. De song verscheen oorspronkelijk op de cd ‘Kantráki/Contract Labourer’ (PAN Records 213). Hieronder volgt de Nederlandse tekst.

contractarbeider

de zeven zeeën overgestoken
een droomland nieuw voorgespiegeld
hoe verleid door de arkáti
beland in het verre Suriname

kleding voedsel sieraden
alle hoop saamgebonden in een knapzak
met de zegen van God Rama
in onze handen
van vreemden afhankelijk op onze zeereis
overmand door spijt en verdriet
hopend op betere tijden
en ontvangen na lang dorsten
een vleugje warmte van zon

in opeenvolgende maanden
ontstaan er natuurlijke banden
het contract is veilig en diep weggeborgen
met vele gedachten telkens opduikend
wat voor mensen gaan wij ginds ontmoeten
zal het land een vruchtbare oogst bergen
de winst van vijf jaren sloven en slaven
zal ons verrijkt terugvoeren
naar het dorp dat wij eens verlieten

in Suriname wonen en leven
maakt ons één en verknocht aan zijn grond
geen laat in de steek wat verworven
zijn ziel dwingt hem er te blijven
nu de staat zorgt voor erf en grond
maar in het diepst van ons hart
leeft de droom om –wie weet– eens
terug te keren naar het dorp
van mijn jeugd

Meer over Raj Mohan op deze site

Shrinivási 90 jaar

ode-aan-shrinivasi_flyer_defZaterdag 10 december ‘Ode aan Shrinivási’ in Theater de Vaillant Den Haag: Stichting Poorvi organiseert in samenwerking met de Gemeente Den Haag ter gelegenheid van de 90ste jaardag van Shrinivási (geboren 12 december 1926) op zaterdag 10 december 2016 een literair programma in theater De Vaillant te Den Haag met voordrachten, gedichten, muziek en moderne dans, gebaseerd op de poëzie van Shrinivási zelf. De gedichten van Shrinivási, eigenlijke naam Martinus Haridat Lutchman, zijn vanaf zijn debuut (Anjali, 1963) van uitzonderlijke kwaliteit gebleven. Hoewel hij voornamelijk in het Nederlands schrijft, publiceerde hij als eerste in het Sarnami (Pratikshā, 1968). Door zijn stijl en onderwerpkeuze staat Shrinivási bekend als de ‘dichter van de ontmoeting’. Reden waarom deze viering is bestemd voor een breed publiek. Met de gekozen opzet willen de organisatoren enerzijds geïnteresseerden de mogelijkheid bieden om kennis te maken met het werk van Shrinivási en anderzijds via een mix van uitingen invulling geven aan de betekenis en veelzijdigheid van deze schrijver voor de Surinaamse literatuur.
Uitvoeringen en voordrachten: Michiel van Kempen, Geert Koefoed, Shantie Singh, Anthony Heidweiller, Raj Mohan, Shailesh Bahoran, Silence of the Unspoken Word (muziek), Giselle Ecury, Roy Khemradj, Prakash Kandhai, Franc Knipscheer. Met verdere medewerking van: Robert Ramdas (Stg. Poorvi) en Pavan Marhé (Shrinivási gefilmd op Curaçao). De avond wordt gepresenteerd door Rabin Baldewsingh.
Locatie Theater De Vaillant, Hobbemastraat 120, 2526 JS Den Haag. Deur open 19.15 uur. Aanvang programma 19.30 uur. Toegang € 10,00 uitsluitend via reservering op info@rajmohan.nl
Meer over Shrinivási op deze site

40 Years of Surinamese Music in the Netherlands. The musical torchbearers + 2 CD

Voorplat-7540 Years of Surinamese Music in the Netherlands + 2 CD
The musical torchbearers

Marcel Weltak, Robin Austen, Guilly Koster (final editing)
Translated into English by Scott Rollins
Paperback with flaps, 104 pages
Illustrated with more than 40 fullpage fullcolour photographs
2 cd’s, each 20 tracks, resp. 71:59 and 73:50 minutes
€ 25,-
September 2016
ISBN 978-90-6265-936-4

On the eve of Surinamese independence on November 25, 1975, large numbers of Surinamers emigrated to the Netherlands bringing an entire range of cultural expressions with them that naturally included music. The new fatherland offered fresh opportunities for the Surinamese musical flame to burn. For one thing, it was simply easier to buy an instrument in the Netherlands and being able to attend festivals and concerts brought Surinamese musicians into contact with colleagues from all around the world. Their dreams became musical reality. Musicians born in Coronie, Nickerie, or Paramaribo took stages by storm throughout Europe and far beyond. The notes in the souls of the artists sparked flames. These flames in turn ignited torches. We call those who were actually able to realize their artistic ideas and who led the way down what were sometimes untrodden musical paths, musical torchbearers, a.o. Fra Fra Sound, Lieve Hugo, Ronald Snijders, Robby Harman, Kenny B., Gerda Havertong, Trafassi, Dave MacDonald, P-I Man, Robbie Alberga, Djinti, Iwan van Hetten, Andro Biswane, Manoushka Zeegelaar Breeveld, Jeannine LaRose, Norman van Geerke maar ook Oema Soso, Funmasters, Ewald Krolis, Pawana and Raj Mohan. With the making of this musical survey (presenting 40 artists in words and images plus a number/composition of each of them on the 2 CD included) a significant portion of Surinamese Dutch cultural legacy has been documented for present and future generations.
See here for the Dutch edition
Click for tracklist