«Gedichten van een van de belangrijkste mandarijnen in de Nederlandse literatuur.» – Rob Schouten

Over ‘Gekozen gedichten’ van Victor E. van Vriesland in Trouw, 29 december 2023:

Je moet er maar opkomen, een bloemlezing uit het werk van Victor E. van Vriesland (1892-1974): ‘Gekozen gedichten’. Van Vriesland was jarenlang een van de belangrijkste mandarijnen in de Nederlandse literatuur, iemand die in jury’s zat en mede het poëtisch klimaat bepaalde. Hij schreef zelf ook gedichten maar die zijn zo goed als vergeten. (…) Toch is het interessant om eens terug te kijken op het werk van Van Vriesland. (…) De poëzie van Van Vriesland is gemiddeld behoorlijk stijf spul, strak in het pak en rijmend, al werd ook de dichter Van Vriesland op het laatst van zijn leven wat losser en vrijer van toon. (…) Toch, als je er maar lang genoeg naar kijkt, proef je, onder die nette dekmantel van keurig gekozen woorden, wel iets tijdloos in zijn gedichten, iets van de eeuwige pijn en vreugde van het bestaan. (…) Bijzonder, zo’n kijkje in een preutse, verheven tijd van welgevormde, ietwat intellectualistische gedichten door een voormalig poëtisch machthebber.

Lees hier de recensie
Meer over ‘Gekozen gedichten’
Meer over Rob Groenewegen

Victor E. van Vriesland ‘Dichter van de dag’ op Laurens Jz Coster

VoorplatVriesland-75Uit ‘Gekozen gedichten’ van Victor E. van Vriesland op Laurens Jz. Coster, 23 maart 2023:
Redacteur Raymond Noë maakt voor het blog Laurens Jz. Coster elke werkdag een keuze uit een poëziebundel van een Nederlandstalig dichter. ‘Dichter van de dag’ is op deze 23ste maart 2023 Victor E. van Vriesland (1892- 1974) van wie onlangs de door Rob Groenewegen en Dirk Kroon bezorgde bloemlezing ‘Gekozen gedichten’ (2022) nverscheen bij Uitgeverij In de Knipscheer. Noë kiest voor het drieluik ‘Kurhaus’ dat vandaag ook geplaatst is op Neerlandistiek.nl.

Kurhaus I

Hier heb ik als kind gespeeld.
Hier was ik als kind tehuis.
Ook dit oud nest gaat teloor
En ik leef door.
Het vuurwerk is er nog maar ik kijk niet meer.
Vervloekte neergang! ik betwijfel
Of de lateren zich in mij nog wel
Zullen herkennen.

Kurhaus II

Verval kruipt in de muren van ’t gebouw
En in de stamgasten die er nog heengaan.
De zee ruist; ook dat ruisen wordt al grauw.
Vergeefs geleefd, vergeefs! schijn is gedaan:
’t Is weer of het er nimmer heeft gestaan.

Kurhaus III

Dit is ’t afscheid — sentimenteel gedoe;
Ik sluit mijn ogen want ik ben het moe.
Het heeft nooit echt bestaan want het vergaat:
Levend zonder bestaan was het verraad.

Klik hier voor het bericht van Blog Laurens Jz
Klik hier voor het bericht op Neerlandistiek.nl
Meer over ‘Gekozen gedichten’
Meer over de Verzamelde gedichten van Victor E. van Vriesland
Meer gedichten van In de Knipscheer-auteurs op Laurens Jz Coster

«Prachtige hommage aan een groot dichter.» – André Oyen

VoorplatVriesland-75Over ‘Gekozen gedichten’ van Victor E. van Vriesland op Ansiel, 27 december 2022:
Victor E. van Vriesland (Haarlem, 27 oktober 1892 – Amsterdam, 29 oktober 1974) was een Nederlands dichter, criticus, vertaler en voorzitter van de (internationale) PEN-club. Van Vriesland stamde uit een welgesteld joods koopmansgezin, dat naar Den Haag verhuisde toen hij zes was. (…) Van Vriesland raakte in het interbellum bevriend met talloze Nederlandse literaire en artistieke grootheden, zoals Dick Binnendijk, J.C. Bloem, Menno ter Braak, Hendrik Marsman, Adriaan Roland Holst en Charley Toorop. (…) Hij wilde bovenal een dichter zijn, maar groeide na de Tweede Wereldoorlog uit tot ‘het geweten van de Nederlandse letterkunde’ en zelfs tv-persoonlijkheid. De poëzie bleef hij niettemin beschouwen als de kern van zijn bestaan. Al sinds de jaren dertig van de vorige eeuw was hij een veelbesproken, ongrijpbare figuur, een aristocratische bohemien, een bon vivant, die zichzelf ooit eens omschreef als een ‘opgewekte pessimist’. In zijn poëzie was hij vaak naar binnen gericht, in het sociaal-maatschappelijke leven naar buiten. (…) Voor mij persoonlijk is deze bloemlezing een prachtige hommage aan een groot dichter. (…)
Meer over ‘Gekozen gedichten’
Meer over Rob Groenewegen

‘Resumerend’ van Victor E. van Vriesland ‘Gedicht van de Dag’ op Laurens Jz Coster

VoorplatVriesland-75Uit ‘Gekozen gedichten’ van Victor E. van Vriesland op Laurens Jz. Coster, 4 november 2022:
Redacteur Raymond Noë maakt voor het blog Laurens Jz. Coster elke werkdag een keuze uit een poëziebundel van een Nederlandstalig dichter. ‘Dichter van de dag’ is op deze 4de november 2022 Victor E. van Vriesland (1892- 1974) van wie onlangs de door Rob Groenewegen en Dirk Kroon bezorgde bloemlezing ‘Gekozen gedichten’ verscheen bij Uitgeverij In de Knipscheer. Het eerste van de twee door Noë gekozen gedichten ‘Resumerend’ en ‘Vrouwen’ is vandaag ook geplaatst op Neerlandistiek.nl.

Resumerend

Een lief gezicht. — Wat maakt mij zo vermoeid?
O die daar staat, en gaat aan poorten kloppen —
Keer maar naar uw nederig dorp terug,
En rust, en zie de grasjes aan uw voet,
In lentezon of flonkerende zwijging
Van maan in voornacht, groeien en tevree
Sterven. En zoek geen nieuwe grote poorten
Meer om uw vuisten op stuk te rameien;
Vrienden: mijn oren zijn er moede van.
Een lief gezicht is zuiverder dan al
Wat luide roept. Wees rustig, en ga dood
Hartelijk en tevreden in het gras
Van een klein tuintje, op een voorjaarsmorgen.

•••

Vrouwen

Moede vrouwen geven hun lichaam veil
In deze stad. De felle lampen schreien
Hun rosse gloed over eindloos heenglijen
Der vrouwen uit, die spieden wreed en geil

Naar prooi. De stomme donkre huizenrijen
Ter weerszij staren hoog, hunkrend naar ‘t heil
Van koele hemel die zich als een zeil
Boven de straat uitspant, grijs-vlos en zijen.

O moede zusters in de moede stad,
Uw droeve levens heb ik liefgehad:
en lange jeugd lang waart gij mij verwant.

Want ook de dichter loopt het leven door
Lijdend als gij, en geeft zich allen, voor
Een nooit gekend geluk dat hem verbrandt.

Klik hier voor het bericht van Blog Laurens Jz
Meer over ‘Gekozen gedichten’
Meer over de Verzamelde gedichten van Victor E. van Vriesland
Meer gedichten van In de Knipscheer-auteurs op Laurens Jz Coster

‘Resumerend’ van Victor E. van Vriesland gedicht van de dag op Laurens Jz Coster

VoorplatVriesland-75Uit ‘Gekozen gedichten’ van Victor E. van Vriesland op Laurens Jz. Coster, 30 september 2022:
Redacteur Raymond Noë maakt voor het blog Laurens Jz. Coster elke werkdag een keuze uit een poëziebundel van een Nederlandstalig dichter. ‘Dichter van de dag’ is op deze 30ste september 2022 Victor E. van Vriesland (1892- 1974) van wie onlangs de door Rob Groenewegen en Dirk Kroon bezorgde bloemlezing ‘Gekozen gedichten’ verscheen bij Uitgeverij In de Knipscheer. Het eerste van de twee door Noë gekozen gedichten ‘Resumerend’ en ‘Laatst was ik…’ is vandaag ook geplaatst op Neerlandistiek.nl.

Resumerend

Een lief gezicht. — Wat maakt mij zo vermoeid?
O die daar staat, en gaat aan poorten kloppen —
Keer maar naar uw nederig dorp terug,
En rust, en zie de grasjes aan uw voet,
In lentezon of flonkerende zwijging
Van maan in voornacht, groeien en tevree
Sterven. En zoek geen nieuwe grote poorten
Meer om uw vuisten op stuk te rameien;
Vrienden: mijn oren zijn er moede van.
Een lief gezicht is zuiverder dan al
Wat luide roept. Wees rustig, en ga dood
Hartelijk en tevreden in het gras
Van een klein tuintje, op een voorjaarsmorgen.

•••

Laatst was ik…

Laatst was ik nog een keer in Scheveningen,
Verzonken in mijn jeugdherinneringen,
Totdat ik dacht: dit hierzijn is een waan;
Begin en eind zijn eendre wisselingen
Die geen spoor achterlaten… Ze bestaan
Alleen in de verbeelding en vergaan.

Meer over ‘Gekozen gedichten’
Meer gedichten van In de Knipscheer-auteurs op Laurens Jz Coster

«Gelijkenis met het oeuvre van tijdgenoot J.C. Bloem.» – Louis Smit

VoorplatVriesland-75Over ‘Gekozen gedichten’ van Victor E. van Vriesland voor NBD Biblion, 21 september 2022:
Keuze uit het werk van Victor E. van Vriesland (1892-1974). De samenstellers en auteurs van het Voorwoord zijn zijn biograaf Rob Groenewegen en de door Van Vriesland ontdekte dichter Dirk Kroon. Zij constateren dat zijn poëzie in de vergetelheid is geraakt. Dat willen ze met deze selectie van ruim 80 gedichten uit zes bundels goed maken. Die gedichten, soms niet groter dan een kwatrijn, hebben vaak een sombere toon. Ze gaan onder meer over verlangen en dood. Daarmee is er veel gelijkenis met het, eveneens beknopte, oeuvre van zijn tijdgenoot J.C. Bloem. Het boek overspant het tijdperk tussen de jaren twintig en de jaren zeventig. Voor liefhebbers van poëzie uit die tijd kan het boek gelden als een introductie op Van Vrieslands werk.
Meer over ‘Gekozen gedichten’
Meer over Rob Groenewegen

Victor E. van Vriesland – Gekozen gedichten. Bloemlezing

VoorplatVriesland-75Victor E. van Vriesland
Gekozen gedichten

bloemlezing
samengesteld en van een voorwoord voorzien door Rob Groenewegen en Dirk Kroon
gebrocheerd in omslag met flappen,
128 blz., € 19,50
ISBN 978-94-93214- 62-0
eerste uitgave oktober 2022

Van de roem en reputatie die Victor E. van Vriesland tijdens zijn leven (1892-1974) ten deel viel, is weinig over. Nog maar een kleine kring van lezers herinnert zich wie hij was en wat hij heeft geschreven. Rob Groenewegen nam het op zich een biografie te schrijven over Van Vrieslands fabelachtige leven (Weerloos tegenover alles, 2023). Daarin komen onder meer de diversiteit en kwaliteit van diens poëzie naar voren. Samen met Dirk Kroon die Van Vriesland goed kende en ook over hem publiceerde, kwam Gekozen gedichten tot stand.

Deze bloemlezing bevat een ruime keuze uit alle door Van Vriesland gepubliceerde gedichten en werk uit zijn nalatenschap. Daarmee krijgen latere generaties de mogelijkheid dit werk te ontdekken en te ervaren hoe deze dichter markante diepgang en toenemende toegankelijkheid heeft weten te ontwikkelen. Wie weet worden met deze Gekozen gedichten de beginregels van zijn gedicht ‘Klopsignalen’ waargemaakt:

Een der
Bedolven mijnwerkers in een ingestorte mijn
Die door klopsignalen te kennen geven
Dat ze nog leven,
Zoeken mijn verzen nog een verbinding
Met de buitenwereld te handhaven.

Vanaf januari 2023 verschijnen bij Uitgeverij Atlas Contact de biografie van Victor van Vriesland Weerloos tegenover alles en bij Uitgeverij Flanor een uitgave met jeugdherinneringen van Victor van Vriesland aan Den Haag en zijn lagere schooltijd.

Rob Groenewegen (1960) is ook de auteur van de biografie Te leven op duizend plaatsen. Jo Otten 1901-1940 (In de Knipscheer, 2011) en de bezorger van Jo Ottens in 2008 opnieuw uitgebrachte novelle Bed en wereld uit 1932 alsmede van zijn eveneens bij In de Knipscheer verschenen Verzameld werk van Jo Otten, deel 1 (Machiavelli, 2012) en deel 2 (Kritisch en verhalend proza, 2013).

Dirk Kroon (1946) is neerlandicus en filosoof. Hij studeerde af op het werk van Victor E. van Vriesland. Hij is de auteur van talrijke essaybundels en dichter van ruim twintig dichtbundels. Tot aan zijn pensionering was Kroon als hoofddocent Taal & Communicatie verbonden aan de Hogeschool Rotterdam.

Meer over Rob Groenewegen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een uitnodiging om zonder meer gehoor aan te geven, zodat het werk van Otten definitief aan de vergetelheid blijft ontrukt.» – Janneke van der Veer

Over ‘Kritisch en verhalend proza. Verzameld werk, deel 2’ van Jo Otten in Boekenpost (Jrg. 21, nummer 126), 25 juli 2013:
Deze uitgave sluit de gezamenlijke inspanning van bezorger/biograaf Rob Groenewegen en uitgeverij In de Knipscheer af om het belangrijkste werk van Otten, die tot de min of meer ‘vergeten schrijvers’ behoort, weer beschikbaar te maken. Dat begon in 2008 met Bed en wereld, gevolgd door de biografie Te leven op duizend plaatsen (2011) waarin het essay Mobiliteit en revolutie uit 1932 is opgenomen en het eerste deel van het verzameld werk: De Vorst. Machiavelli, Sleutel van onze tijd (2012). Het kritisch en verhalend proza van Otten, dat nu opnieuw in druk is verschenen, wordt in het persbericht toegelicht: (…) ‘Wie de moeite neemt om nader toe te zien, ontdekt in dit uitzonderlijke werk Ottens eigenheid en authenticiteit.’ Een uitnodiging om zonder meer gehoor aan te geven, zodat het werk van Otten definitief aan de vergetelheid blijft ontrukt.

Meer over deel 2 van het verzameld werk van Jo Otten

Jo Otten, Kritisch en verhalend proza. Verzameld werk deel 2, Rob Groenewegen, Bed en wereld, Te leven op duizend plaatsen, Mobiliteit en revolutie, De Vorst. Machiavelli – Sleutel van onze tijd,

«Jo Otten was en is een unieke stem in de Nederlandse literatuur.» – Ezra de Haan

Over ‘Kritisch en verhalend proza’ van Jo Otten op Literatuurplein.nl, 22 mei 2013:
Waar Menno ter Braak zich met de discussie ‘vorm of vent’ bezig hield, waagde Jo Otten (1901-1940) zich aan het experiment. In zijn verhalen, kritieken en essays toont hij een pessimistisch wereldbeeld, zij het in een modernistisch jasje. De ratio van Ter Braak verving hij door gevoel; hij ging uit van zijn intuïtie en gebruikte dromen en verbeelding als inspiratiebron. Ondanks de kwalificatie stoutmoedig was Jo Otten ook een angstig mens. In het geval van Otten maakte die levensangst energie los. Hij verzette zich en schreef het van zich af. Soms komt het proza van Otten over als hedendaags. Wat toen modernistisch werd genoemd, is waarschijnlijk blijvend tijdloos. Wie jong is wil leven en de wereld zal dat weten. Dat was toen en zo is het nog steeds.

Het kritisch proza van Jo Otten laat een andere kant van hem zien, die van de filosoof. Waar het in zijn prozastukken emotioneel soms alle kanten op gaat, blijft de auteur in zijn essays beschouwelijk en nuchter. Al ontkom je er niet aan om ook deze stukken als autobiografisch te interpreteren. Aan fantasie en ideeën heeft het Otten nooit ontbroken, wel aan tijd. Hij is steevast zijn eigen weg gegaan. Helaas kwam abrupt een eind aan zijn leven. Het zal altijd interessant blijven te bedenken wat er van hem geworden zou zijn als hij was blijven leven. Jo Otten was een eenling en dat wist hij. Het herdrukken van zijn proza en vertalingen ontrukt zijn werk aan de vergetelheid, en terecht.

Lees hier de recensie

Meer over Jo Otten

«Een goed verzorgde, zeer lezenswaardige bundel.» – Gerard Oevering

Over ‘Kritisch en verhalend proza’ (Verzameld werk, deel 2) van Jo Otten voor NBD Biblion, mei 2013:
Het is bekentenisproza dat een verhuld autobiografisch portret van Otten geeft. Hij zoekt in zijn essays naar evenwicht tussen rede en gevoel. Zijn mensvisie is nihilistisch. Otten schrijft over onderwerpen die destijds om aandacht vroegen zoals de film, de houdbaarheid van het humanisme, mens en mythe. Deze essays zijn nog zeer actueel. De bundel besluit met een essay van Victor van Vriesland uit 1935 over Otten. Een goed verzorgde, zeer lezenswaardige bundel.

Lees hier de recensie

Meer over Jo Otten