Jeugdgedicht van Saya Yasmine Amores

Saya1 foto Serge Ligtenberg met dank aan Writers Unlimited

Saya Yasmine Amores (Suriname 1965) begint al op heel jonge leeftijd met gedichten en verhalen schrijven. Onlangs gaf ze een gedicht vrij dat ze als vroege puber heeft geschreven. In dat gedicht ‘Onder de manjaboom’ schrijft ze de pijn uit haar kindertijd al van zich af. Maar ze doet ook de belofte (of profetie) haar verhaal later op te schrijven. Die pijn en dat verdriet, alsook het onvermogen met leugen te leven, klinken in al haar latere werk (onder eigen naam of onder haar eerdere pseudoniem Cándani) door.

Onder de manjaboom

Onder de manjaboom
achter het oude kippenhok
zit ik een klein meisje
zure lekkere manja te snijden
met een mooi klein mesje
mijn hartendiefje
en te eten met zout
met de weide voor me heen

hier ben ik altijd veilig
hier komt niemand
mij zoeken
hier vindt niemand mij
en de kleine kokospalm
draagt al grote halfrijpe
kokos die ik straks ga snijden
en lekker opdrinken
en het vlees opeten

ik heb ook een
houwer bij mij
ik snij en snij
en denk over alles
na
keer op keer
keer op keer.

Eens zal ik weggaan
uit dit huis
moeder zal kijken
uit het raam
of ik terugkom
liegen zal ze niet
verleerd hebben
waarom
waarom
waarom
kon zij maar dit
een keer aan mij
vertellen
wat
waarom
wat gaat zo
in haar om
over mij
wat
wat
wat

beweren zal zij
dat ze mij geliefkoosd heeft
nooit zal zij toegeven
hoe ze mij liet slaan
en betasten
uit haar ooghoeken
keek zij en ze glimlachte
voldaan en verzadigd

zij allen kennen het geheim
dat ik nu weet: dat ik
een hoge wijsheid heb
en een bijzonder
boek ga schrijven
ook dat ik een
andere vader heb
een vies geheim dat ik
tot diep in mijn botten voel

vader kom mij halen
ze slaan mij elke dag
om wat jij deed
om wat zij deed
en ik werd geboren
het kind
dat zoekend is
nu je niet meer komt
vertrek ik zelf
maar ik kom weer terug
om wijsheid
en inzicht
te delen.

Meer over Saya Yasmine Amores op deze site

Gedicht van Saya Yasmine Amores

22Niet eerder gepubliceerd gedicht ‘Mijn gedachten zijn als kwetterende vogels’ uit 2001 dat Saya Yasmine Amores toen schreef onder haar pseudoniem Cándani, 27 juli 2021:

 

 

 

Mijn gedachten zijn als kwetterende vogels

Mijn gedachten zijn als kwetterende vogels
die uitzwerven over de hemeloceaan.
Hun klanken zijn als echo’s
die de verste sterren raken en keren
naar mij om te vertellen over dingen
die ik niet rijmen kan.

Meer over Saya Yasmine Amores op deze site

«De gedichten bouwen samen een sfeer op van het even herleefde verleden.» – Wim Rutgers

20Het spel van huisje huisje / Ghar ghar ke khel’ is een tweetalige bundel Nederlands/Sarnámi die in 2002 uitkwam onder het schrijverspseudoniem Cándani en in 2015 en 2019 werd heruitgegeven onder de eigennaam Saya Yasmine Amores: 27 juli 2021:
«(…) De Surinaamse jeugd blijkt niet terug te roepen, hooguit op te roepen in de vorm van een gedicht. Daarom vertelt de dichteres via de herinnering in strikte zin over zichzelf, wie ze eenmaal was en wie ze nu geworden is. Over een jeugdvriend heet het: ‘ik stal mandarijnen en Bijāi werd gestraft/aji en aja en Bijāi zijn allemaal weggedragen/en de vruchtenbomen is uitgedroogd.’ Wat een wereld van ervaring gaat er achter zo een korte terzine schuilt! Een ander gedicht over een speelgenoot sluit af met de constatering ‘vandaag besef ik / Jin hield van mij.’ (…) Amores vertelt over de spelletjes van haar jeugd, over het huislijk leven in het gezin, over vrienden, het wonen, het eten, het vangen van zoetwatervis en over traditioneel gebruiken. Maar het is voorbij, voorgoed voorbij en valt alleen in de herinnering voor de duur van het gedicht te herleven. Samen bouwen de gedichten een sfeer op van het even herleefde verleden, niet om gevoelens te wekken van heimwee of nostalgie die naar dat verleden terug zouden willen gaan. Het verleden is afgesloten. (…) Het woordgebruik is verbluffend eenvoudig en de zinnen met hun prozakarakter waaieren helder en doeltreffend door middel van enjambementen over de verzen uit. (…)»
Lees hier de recensie in ‘Oso’ uit 2004
Meer over Saya Yasmine Amores op deze site

«Lieve lieve Roy.» – Saya Yasmine Amores

Sakoentela en RoyIn een openhartige brief aan Roy, de man van Sakoentela Hoebba-Kalka, neemt Saya Yasmine Amores emotioneel afscheid van Sakoentela. «(…) Wie schrijft die leeft! Onze lieve, lieve Sakoentela heeft sporen achtergelaten. Ooit, honderd jaar later, zal een student ergens in een antiquariaat tussen alle anonieme en wereldbekende literatuur een boek vinden, een boek dat helemaal onder het stof ligt. Met zorgzame handen zal hij of zij het opnemen en het stof ervan afvegen. Kijken wat voor een parel het is. (…) We spraken met elkaar over onze echtgenoot. Ze vertelde wat voor een goede echtgenoot ze had. Hoe gezegend zij was met een echtgenoot als jij. (…) Ik ben gezegend met mijn echtgenoot. Ja, Roy, jij kan mijn echtgenoot begrijpen, want hij is in dezelfde positie als jij in de afgelopen jaren. Hij zorgt voor mij in deze moeilijke tijden. Ik ben zijn parel! Wie anders dan jij begrijpt hem? Wie anders dan ik begrijpt de pijn van Sakoentela? Wie anders dan ik weet van haar lijden? Wie anders dan ik gaat door de hel als Sakoentela? Haar pijn doet mij pijn. Kon ik maar bij haar zijn in de afgelopen maanden, haar handen vasthouden. Haar laten weten dat ik er ben voor haar. Kon ik nu maar bij jou zijn. Jou laten weten dat ik er ben voor jou. Maar mijn gezondheid laat mij niet toe om over te vliegen. (…)» Amores schreef al twee gedichten voor Sakoentela in het in memoriam-artikel dat Jerry Dewnarain aan haar wijdde in de De Ware Tijd Literair van 7 mei 2021.
Aan de brief aan Roy voegde Amores nog twee gedichten voor Sakoentela toe die de lezer aantreft in de link onder in dit bericht.
Lees hier de brief aan Roy
Meer over Sakoentela Hoebba bij Uitgeverij In de Knipscheer
Lees hier de twee gedichten die Amores voor Sakoentela schreef in De Ware Tijd Literair
Lees hier twee nieuwe gedichten van Amores voor Sakoentela

Saya Yasmine Amores herdenkt Sakoentela Hoebba met twee gedichten

Sakoentela en RoySakoentela met haar echtgenoot Roy

Van Saya Yasmine Amores voor Sakoentela Hoebba in De Ware Tijd-Literair, 7 mei 2021:
‘De Ware Tijd-Literair’ besteedde met een groot artikel van redacteur Jerry Dewnarain op vrijdag 7 mei aandacht aan het overlijden van de Surinaamse schrijfster Sakoentela Hoebba. Dat In Memoriam is verlucht met twee gedichten die Sakoentela’s collega en vriendin Saya Yasmine Amores speciaal voor haar schreef.

Oh God, leid haar de weg
onze zonnestraal
die thans jouw hemelen Verlicht!
Doorbroken heeft zij
de wereld van grenzen.
Wat ooit zo dichtbij was
is nu een ver gezicht.
Wat ik ooit kon vasthouden
is thans,
slechts een handvol herinnering.
Verdriet brengt zoveel
gezichten met zich mee
geen één is nieuw
doch, de pijnen zijn
niet te betwisten.
Het is niet de afstand
maar het verlies
dat genadeloos
droefenis brengt.
Er zijn geen stemmen
geen sporen – waar zij is.
Het orkest van Godsengelen
is alleen voor haar oren
zwijgzaam luistert zij ernaar!

. . .

Neen, zij ligt daar niet koud.
Wij zijn koud achtergebleven.
Zij is nu vol van Gods warme liefde.
Het mysterie dat wij nooit zullen weten.
Een glimlach op haar gezicht,
als het meisje met de zwavelstokjes.
Iets tussen God en haar!
Wij zullen het nooit weten.

Meer over Sakoentela Hoebba op deze site
Meer over Saya Yasmine Amores op deze site

«De gedichten louteren en wijzen de weg.»

voorplatFluit1-75Over ‘Bánsuri ke gam / Het verdriet van de fluit’ van Saya Yasmine Amores op Sarnámi Jánkári (Sarnámi Instituut Nederland), jrg 2 nr 1, 2021:
(…) Een tweetalige bundel met maar liefst 35 gedichten die zeker de moeite waard is om te lezen. Al was het maar vanwege het feit dat dit de laatste bundel in het Sarnámi zal zijn van schrijver en dichter Saya Yasmine Amores (voorheen: Cándani). Maar er is ook een andere reden om de gedichtenbundel te lezen. De gedichten in deze bundel zijn een autobiografische terugblik naar het verleden. De meeste gedichten zijn geschreven toen Amores nog erg jong was. (…) De gedichten zijn lyrisch, soms zelfs kalm en onschuldig, met een toon die je meesleept naar een tijd van leegte, op zoek naar liefde en een mooie toekomst. (…) De gedichten in deze bundel zijn niet alleen een weemoedige terugblik naar het verleden, maar ze louteren en wijzen de weg. De weg ver van de leegte en op naar een mooie gehunkerde toekomst. (…)
Lees hier de recensie op blz. 8, 9, 10
Meer over ‘Het verdriet van de fluit’
Meer over Saya Yasmine Amores bij Uitgeverij In de Knipscheer

Onthullende en onthutsende filmische autobiografie van Saya Yasmine Amores

WeddingSchrijfster en schilderes Saya Yasmine Amores (voorheen Cándani) vertelt aan Peter de Rijk openhartig over haar familiegeschiedenis die gebukt gaat onder een banvloek en zwarte rituelen. Haar verhaal wordt doorspekt met beelden van haar talrijke schilderijen. De vragen die zich bij lezers van haar eerste roman ‘Oude onbekenden’ (uit 2001) aandienden worden in deze film beantwoord. Daarnaast leest ze enkele gedichten uit haar bundel ‘Een zoetwaterlied’ uit 2000 en licht de inhoud ervan toe. ‘Oude onbekenden’ en ‘Een zoetwaterlied’ zijn nog rechtstreeks bij de uitgever te bestellen. Van Saya Yasmine Amores verscheen nog recent (in 202o) de dichtbundel ‘Het verdriet van de fluit’. Belangstellenden voor de getoonde schilderijen kunnen zich wenden tot indeknipscheer@planet.nlindeknipscheer@planet.nl.
Kijk hier naar de film (31 maart 2021)
Meer over ‘Oude onbekenden’
Meer over ‘Een zoetwaterlied’
Meer over Saya Yasmine Amores voorheen Cándani bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Laat de lezer deelgenoot worden van deze sterke en aangrijpende bundel.» – Rogier Nupie

voorplatFluit1-75Over ‘Het verdriet van de fluit’ van Saya Yasmine Amores in De Auteur, 12 maart 2021:
(…) Saya Yasmine Amores (…) debuteerde onder het pseudoniem Candani in 1990 met de dichtbundel ‘Ghunghru tut gail / De rinkelband is gebroken’. Daarna volgden nog vier dichtbundels en twee romans. Ze is tevens plastisch kunstenaar. De gedichten in ‘Bansuri ke gam / Het verdriet van de fluit’ schreef ze toen ze 17 en 18 was in het Sarnámi, de taal van de Surinaamse Hindostanen. Ze tekende zelf voor de Nederlandse vertaling. Haar poëzie is heel direct, vaak onderkoeld, en weet je als lezer meteen vanaf het eerste gedicht te raken. (…) Heel wat herinneringen, vaak niet al te fraai (…) misschien wachten haar betere tijden in Nederland – twee gedichten kregen de titel ‘Holland mee’. (…) Aan het eind van de poëtische tunnel bieden zich betere tijden aan. (…) Met veel verbeelding en fantasie/ met veel diepgaande emoties/ heb ik mijn dromen gesierd – dixit de dichteres. Dat heeft ze ook met haar poëzie gedaan. Laat de lezer deelgenoot worden van deze sterke en aangrijpende bundel.
‘De Auteur’ is een driemaandelijks tijdschrift van de Vereniging van Vlaamse letterkundigen.
Lees hier de recensie op het blog van de Vereniging: ‘De Boekhouding’
Meer over ‘Het verdriet van de fluit’
Meer over Saya Yasmine Amores bij Uitgeverij In de Knipscheer

Gedichten van Joop Verhaaren, Saya Yasmine Amores en Robby Harman

WeddingIn zijn bijna dagelijkse Facebookbericht memoreert Wim van Til, oprichter van en coördinator bij Poëziecentrum Nederland, de geboorte- en sterfdagen van Nederlandstalige dichters. Het is vandaag (8 maart 2021) de geboortedag van onder anderen A. Marja, Hafid Bouazza en Saya Yasmine Amores (voorheen Cándani, 1965). Niét vermeld is Robert Harman Sordam (1955-2018) van wie poëzie is opgenomen in ‘Spiegel van de Surinaamse Poëzie’. Albert Verwey, J.J. Geuns, Kees van Duinen, Chris J. van Geel, Jaak Brouwers en Joop Verhaaren (1949-2016) stierven op 8 maart. Bij wijze van felicitatie/gedenken kiest Wim van Til voor een gedicht van Joop Verhaaren; uitgeverij In de Knipscheer kiest in dit bericht voor drie (andere) gedichten van respectievelijk Joop Verhaaren, Saya Yasmine Amores en Robby Harman. Van Joop Verhaaren het gedicht ‘Zonsondergang / Verschreven’ uit zijn bundel ‘Een kras in de nachtwacht’ in 1980 verschenen bij Uitgeverij In de Knipscheer. Dit gedicht werd ook opgenomen door Klaas de Groot in de bloemlezing ‘Grenzenloos – 40 jaar Knipscheer poëzie’. Van Saya Yasmine Amores kiezen we voor het gedicht ‘Herinneringen’ uit haar meest recente bundel ‘Het verdriet van de fluit’ (In de Knipscheer, 2020) en van Robby Harman ‘Mijn droom’ uit de bundel (met cd) ‘Harmanized’ (in de Knipscheer, 2016).

Zonsonderzang / Verschreven
(5)

door duister van naaldhout
poreus aan de rand schiet
een steekvlam schampt van
een paddestoel de onderkant

in hinderlaag
ontelbaar verweer
van sporen en oorsprong

stond nog van deze
de steel in de grond

 

 

Herinneringen

nu je herinneringen vertrokken zijn
ben jij teruggekomen
nu jouw liefde weggevaagd is
mijn geheugen verloren is

nu alles voorbij is
ben jij teruggekomen
nu het boek verouderd is
en de tijding vergeten is

nu er niets meer overgebleven is
ben jij teruggekomen
nu de tranen opgedroogd zijn
en mijn glimlach uitgewist is

nu alles geroofd is
ben jij teruggekomen
nu er geen bloed meer
in het lichaam is
en mijn hart
vol is van leegte

ben jij teruggekomen

 

 

Mijn droom

Hoor mijn stem
als een zeemeeuw krijsen
achter de rotsen
Mijn hart slaat in doodsangst
Ik zoek een schuilplaats
waar liefde woont.
Ik vlieg als een zonnevogel
in zware storm
over de hoogste bergen.
Stroomversnellingen horen mij roepen.
Mijn lijf zwenkt her en der.
Alleen de lucht ziet
mijn benauwdheid.
O mijn vaderland, mijn rozenstruik,
mijn nest.
Als straks de dood mij aantast
in mijn droom.

Meer over Saya Yasmine Amores bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Robert Harman Sordam bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Joop Verhaaren bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Het is soms benauwend hoe dichtbij je ermee verwikkeld bent.» – Reza Madhar

voorplatFluit1-75Over ‘Het verdriet van de fluit’ van Saya Yasmine Amores in De Ware Tijd Literair, 12 december 2020:
(…) De dichter schrijft vooral vanuit zichzelf, en je ervaart hoe ze groeit tussen het eerste gedicht en het laatste. (…) Het boek vertelt een verhaal: er is een protagonist, er zijn tegenstanders en er is een omgeving en een cultuur. De eerste gedichten zijn verwijtend naar iemand op wie ze gesteld is, maar in wie ze steeds wordt teleurgesteld. Ze schrijft vastberaden: “waarom zou ik mijn poëzie/ in verlegenheid brengen/ om jouw ontrouw?” (…) Het gedicht, Hindostaan-zijn/ Hindustani, waarin ze zichzelf herinnert aan haar afkomst als Surinaamse Hindostaanse, heeft de felheid van een punk-rocklied. (…) Mijn favoriet van dit gedeelte is Surinaamse Hollander waarmee iedereen wel eens ervaring mee heeft gehad iedereen kent wel zo een persoon; “met geleend geld / ging hij naar Holland / vandaag, / vandaag heeft hij / enkele woorden / geleerd in Holland / en nu komt hij ons / vertellen hoe / wij moeten leven”. Een groot deel van de bundel gaat over het gevoel het zwarte schaap van de familie te zijn. (…) De ik-persoon is in de hele bundel aan het woord en prominent aanwezig, maar langzamerhand wordt het een “wij” en “zij” en zelfs “jij”. Er komt een kind bij kijken en de isolatie wordt erger. (…) Het wordt steeds pijnlijker om door te lezen. En hoewel het er hopeloos uitziet is de schrijfster toch niet overwonnen. (…) Denk niet dat dit een boek alleen voor Hindostanen is. (…) Het is soms benauwend hoe dichtbij je ermee verwikkeld bent. (…)
Lees hier of hier de recensie
Meer over ‘Het verdriet van de fluit’
Meer over Saya Yasmine Amores bij Uitgeverij In de Knipscheer