Tag: Senegal

Sembène Ousmane – De vrucht van de schande

Sembène Ousmane
De vrucht van de schande
Oorspronkelijke titel Véhi Ciosane ou Blanche-Genèse
Senegal, Afrikaanse Bibliotheek
Vertaling Hetty Renes
120 blz.,
ISBN 90-6265-323-5
Eerste uitgave april 1990

Na de verhalenbundel Krassen van vrijheid en de novelle De postwissel is De vrucht van de schande de derde titel van de Senegalese schrijver Sembène Ousmane in de Afrikaanse Bibliotheek.
De vrucht van de schande beschrijft in dwingend proza de dramatische invloed van een incestueuze zwangerschap op een dorpsgemeenschap. De familiecatastrofe en het persoonlijk drama weerspiegelen een algemene, maatschappelijke kritiek. De grootmoeder, die altijd geleefd heeft in het korset van als vanzelfsprekend aangenomen regels, zet na het verschrikkelijke voorval niet alleen pijnlijke vraagtekens bij de traditionele suprematie van de man, maar ook bij het hooghartige kastensysteem.
Wanneer het kind geboren is, wordt de moeder met de vrucht van de schande uit het dorp verbannen. Het is aan het pas geboren meisje dat Sembène Ousmane de novelle opdraagt: ‘voor jou…, opdat jij de wording van een nieuwe wereld voorbereidt. Want uit de gebreken van de oude, verdoemde wereld zal deze zo lang verwachte, zo lang gedroomde nieuwe wereld verrijzen.’
De vrucht van de schande is verfilmd onder de titel Niaye.
Meer over Sembène Ousmane

Sembène Ousmane – Taaw. Een jeugd in Dakar

Sembène Ousmane
Taaw. Een jeugd in Dakar
Oorspronkelijke titel Taaw
Senegal. Roman, Afrikaanse Bibliotheek
Vertaling Nelleke van Maaren
128 blz.,
ISBN 90-6265-372-3
Eerste uitgave oktober 1992

In Taaw. Een jeugd in Dakar voltrekken zich tegen de kleurige, geurige en lawaaiige achtergrond van een van Dakar’s buitenwijken – in de visie van Sembène Ousmane ‘een smeltkroes van traditie en anarchie waarin zich het nieuwe Afrika vormt’ – essentiële veranderingen in het leven van de jonge Taaw en zijn familie. In zijn hang naar zelfstandigheid komt Taaw in conflict met zijn vader. Zijn moeder, Yaye Dabo, kiest partij voor haar zoon en dus tegen haar echtgenoot, van wie zij zich uiteindelijk losmaakt. ‘In de schemer van de nacht die ten einde loopt, gloort onzekere licht. Sterren flonkeren nog aan de hemel. Deze lauwe dageraad brengt haar tot de overtuiging dat zij nooit meer de vrouw van het verleden zal zijn. Ze heeft vreemd genoeg het gevoel dat zij een nieuwe wereld in beweging zet.’
In de beschrijving van deze vrouw herkent de lezer bekende thema’s van Ousmane, als de vernederende invloed van polygamie en de afhankelijkheid van de vrouw van ’s mans grillen. In het Nawoord bij deze uitgave zegt Ousmane: ‘Ik ben tussen vrouwen opgegroeid, tussen vele moeders en grootmoeders. Zij verzorgden, vertroetelden en corrigeerden mij. Zij wekten mij, voedden mij, vertelden de verhalen vol van leven en brachten me naar bed. We leven in een matriarchale maatschappij. Naarmate meer vrouwen meer onderwijs volgen, zullen ze meer gelegenheid hebben de mannen te beïnvloeden. Dan zal Afrika haar waardigheid terugvinden.’
Meer over Sembène Ousmane

Albert Stol – Battling Siki. Het levensverhaal van M’Barick Fal

Albert Stol
Battling Siki. Het levensverhaal van M’Barick Fal
Nederland / Senegal
Gebrocheerd in omslag. 194 blz.
Vormgeving omslag Henrik Barends
ISBN 90-6265-347-2
Eerste uitgave oktober 1991

In oktober 1988 stuitte de publicist Albert Stol (Amsterdam, 1942) in de Senegalese havenstad Saint-Louis op een plaquette die eraan herinnert dat in deze stad in 1897 M’Barick Fal werd geboren. M’Barick, zo vernam Stol in het naar hem vernoemde plaatselijke hotel Battling Siki, was als klein jongetje ontvoerd door een blanke vrouw, had de wereldtitel boksen veroverd door het Franse idool Georges Carpentier te onttronen en was in 1925 in New York vermoord. Stol was door deze feiten zozeer geïntrigeerd, dat hij besloot het levensverhaal van M’Barick Fal te reconstrueren en op te schrijven.
Siki’s bizarre levensgeschiedenis bleek zich voor een belangrijk deel in Nederland af te spelen, waar hij trouwde met een Rotterdams meisje dat hem ook een zoon schonk. Toen hij in Europa niet meer uit de voeten kon – in Frankrijk was hij gehaat, Engeland mocht hij niet in en in Nederland waren er geen tegenstanders – liet hij vrouw en kind achter om zijn geluk in Amerika te beproeven. Kort voordat hij ook daar zou worden uitgewezen, werd hij vermoord. De dader is onbekend gebleven; vast staat wel dat Georges Carpentier in de weken daarna honderden brieven uit Amerika kreeg om hem te feliciteren met het feit dat de nederlaag nu eindelijk was gewroken…

Battling Siki is een ontroerende roman geworden, vooral omdat M’Barick Fal een bijzonder mens moet zijn geweest, die zich als Afrikaan, als man en als bokser overtuigend eigenzinnig manifesteerde. ‘Voor alle duidelijkheid,’ zei hij in 922, ‘ik ben geen menseneter. Sommige kranten praten met mij en laten me neger-koeterwaals spreken in hun kolommen. Belachelijk. Ik praat en schrijf Frans zoals de gemiddelde Fransman. Ik ben een zoon van Frankrijk en er trots op Senegalees te zijn. En ik ben blij dat ik zwart ben. Toen ik in Saint-Louis werd geboren, was dat bij ons de grote mode.’
Meer over Albert Stol bij In de Knipscheer

Mariama Bâ – Het scharlaken lied. Roman

Mariama Bâ
Het scharlaken lied
Oorspronkelijke titel Un chant écarlate
Vertaling Edith Klapwijk
Senegal, Afrikaanse Bibliotheek
Paperback 250 blz.
ISNB 90-6265-302-2
Eerste uitgave november 1989

Na de succesvolle roman Een lange brief, die in zesentwintig talen de wereld veroverde, voltooide Mariama Bâ (Senegal, 1929) vlak voor haar dood in 1981 haar tweede boek Het scharlaken lied.
In Het scharlaken lied beschrijft Mariama Bâ, met de kalme pennenstreek die ook haar debuut tot een bestseller maakte, de liefdesrelatie van een Senegalese man met een Franse vrouw, en daarbij stelt ze fundamentele vragen aan de orde. Is het egoïsme van de hoofdpersoon of het onoverbrugbare verschil tussen twee culturen, het racisme, de onmacht en het onbegrip die daaruit voortvloeien, waardoor hun huwelijk uiteindelijk op de klippen loopt?
Mariama Bâ is erin geslaagd de dramatiek van het mislukkende huwelijk zowel vanuit de Franse vrouw als vanuit de Senegalese man te beschrijven, en zo is Het scharlaken lied niet alleen een diep-menseijk-relaas geworden, maar ook een niet mis te verstaan statement over de confrontatie tussen Afrika en Europa.

«Een moedig boek over een onderwerp vol taboes.» – Libération

Cheikh Hamidou Kane – Ambivalent avontuur. Roman

Cheikh Hamidou Kane
Ambivalent avontuur
Oorspronkelijke titel L’aventure ambiguë
Vertaling Edith Klapwijk
Nawoord Jan Kees van de Werk
Senegal, Afrikaanse Bibliotheek
Paperback, 170 blz.,
ISBN 90-6265-285-9
Eerste uitgave november 1988

Op Sambo Diallo, telg uit een voornaam Senegalees geslacht, heeft de familie – en daarmee het land van de Diallobé – haar hoop gevestigd en dat ze onder zijn leiding aan de blanken verloren onafhankelijkheid terug kan winnen. Om eens aan deze hoge verwachting te kunnen voldoen volgt hij vanaf zijn zevende jaar de harde klassieke koranopleiding. Maar tevens wordt hij Europees geschoold want de meningen zijn verdeeld: ‘Onze grootvader en zijn elite werden verlagen. Waarom? Hoe? Alleen de nieuwkomers weten het.’ Sambo Diallo wordt verscheurd tussen zijn loyaliteit aan de Afro-Islamitische traditie en zijn respect voor de nieuw verworden westerse kennis. Ambivalent avontuur is het filosofische relaas van Samba Diallo’s tweestrijd.

Cheikh Hamidou Kane (Senegal, 1928) schreef Ambivalent avontuur op drieëntwintigjarige leeftijd.

«Cheikh Hamidou Kane ontstijgt het tijdelijke en politieke gegeven van zijn onderwerp.» – Le Monde

«Elk woord, elke zin heeft zijn eigen betekenis en voegt iets essentieels toe.» – The Times

Sembène Ousmane – Krassen van vrijheid. Verhalen

Sembène Ousmane
Krassen van vrijheid
Oorspronkelijke titel Voltaïque. Nouvelles
Vertaling Juliette Vorbrock
Senegal, verhalen, Afrikaanse Bibliotheek
170 blz.,
Eerste uitgave oktober 1987
ISBN 90-6265 264-6

Van de schrijver-cineast Sembène Ousmane (Senegal 1923) verschenen in Nederlandse vertaling de romans De houtjes van God, Xala, De zwarte dokwerker en Einde van een imperium. Als cineast maakte hij naam met films als Le mandat, Ceddo en La noire de…, de laatste naar een verhaal uit Krassen van Vrijheid.

In de verhalenbundel Krassen van vrijheid is Sembène Ousmane op zijn best als schrijver. Hij toont zich een meester in de dialoog en hij beschrijft met een minimum aan literaire kunstgrepen de verschillende omgevingen waarin de verhalen zich afspelen: het plattelandsmilieu van westelijk Afrika en het bourgeois-milieu van Frankrijk, zowel ten tijde van de slavernij als in het hedendaagse Senegal. Bijna alle verhalen gaan over de kleine en grote tragiek van vrouwen: hun dramatische rol die niet bepaald wordt door toeval of het noodlot, maar opgedrongen is door moedwillige discriminatie en exploitatie.

«Deze verhalenbundel is een klein meesterwerk waarop elke dichter – ja, ik zeg met nadruk, dichter – trots zou zijn het geschreven te hebben.» – Le Monde Diplomatique
Meer over Sembène Ousmane