Over ‘Njai Inem’ van Barney Agerbeek op Literair Nederland, 19 maart 2015:
Waar al zoveel grote schrijvers mooie romans over Nederlands-Indië geschreven hebben, lijkt het ondoenlijk aan die reeks er nog een toe te voegen. ‘Njai Inem, Kroniek van een steen’ is een eenvoudig, chronologisch geordend verhaal over jonge Indiërs die een vel papier tekenen waardoor ze ‘contractkoelie’ worden en daarmee de zeggenschap over hun leven uit handen geven. Voor de zestienjarige Inem en haar twee beste vrienden, het meisje Siti en haar vriend Djoko is dat een gedenkwaardige dag. (…) Hoewel nergens in het verhaal de chronologie wordt doorbroken, is het geen droge opsomming, doordat het verhaal verteld wordt enerzijds door een alwetende verteller, anderzijds vanuit het perspectief van Inem of haar meester. Wanneer Inem de ik-verteller is, wordt een ander lettertype gebruikt. (…) Een vlot geschreven kroniek die een overtuigend beeld geeft van het schrijnende bestaan van contractkoelies en njais.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Njai Inem’
Tag: slavernij
‘Porto Marie’ scoort goed bij jury De Inktaap 2015
Op 10 maart werd in Antwerpen door 1.250 scholieren tussen de 15 en 18 jaar de winnaar gekozen uit de vier genomineerden voor De Inktaap 2015. Het was een spannende jurering waarbij de vier titels lange tijd gelijk opgingen. Opvallend was dat relatief veel Vlaamse deelnemende schooljury’s kozen voor ‘Porto Marie’ van de (overleden) Curaçaose auteur Els Langenfeld. Met slechts enkele tientallen stemmen meer dan de overige genomineerden werd Ilja Leonard Pfeijffer de winnaar met zijn roman ‘La Superba’. Het juryrapport meldt over ‘Porto Marie’: “Niet bang om de zwarte bladzijden uit de geschiedenis van Nederland aan te kaarten, trok Els Langenfeld naar Curaçao. Met veel adjectieven en een helder taalgebruik dompelde de schrijfster ons onder in de geschiedenis van de plantage ‘Porto Marie’. De stijlvolle verwoordingen en fraaie natuurbeelden staan in scherp contrast met de grimmige, donkere gebeurtenissen, die des te afgrijselijker zijn wanneer je beseft dat deze roman een hoog realistisch gehalte heeft. Het is een prachtig boek dat leest alsof je er zelf bij was. Langenfelds grootste verdienste vinden we in het herinneren aan ons koloniaal verleden. De pijnlijke beproevingen van de personages laten niemand onberoerd en vormen het boek tot een emotioneel geheel, dat de harde realiteit niet uit de weg gaat.”
Lees hier het juryrapport
Meer over De Inktaap
Meer over Porto Marie van Els Langenfeld
«Een nóg schrijnender beeld van ons koloniale verleden.» – Peter de Rijk
Over ‘Njai Inem’ van Barney Agerbeek in Straatjournaal, maart 2015:
Een ‘njai’ is een inheemse vrouw die in Nederlands-Indië gedwongen werd samen te leven met een Europese man. Zij was vaak zijn persoonlijke verzorgster en uit hun relatie kwamen regelmatig kinderen voort. De njai kun je dus beschouwen als de oermoeder van vele Indische mensen. Barney Agerbeek verplaatst zich in zijn roman Njai Inem zowel in de njai als in de Nederlandse planter. Hierdoor ontstaat een nóg schrijnender beeld van ons koloniale verleden dan we al hadden. Een variant op slavernij komt naar boven, die van de ‘contractkoelie’. Het verhaal speelt zich omstreeks 1930 af op Midden-Java, waar het vinden van werk een dagelijkse zorg is.
Straatjournaal is de maandelijkse dak- en thuislozenkrant van Bollenstreek, Haarlemmermeer, Kennemerland, West-Friesland, de Kop van Noord-Holland en Texel.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Njai Inem’
«Een verhaal waar je koud van wordt.» – Ezra de Haan
Over ‘Njai Inem’ van Barney Agerbeek op Literatuurplein, 8 januari 2015:
Als in een film trekken de ervaringen van de drie jonge contractarbeiders aan ons voorbij. Wat ze voelen komen we via Inem te weten. In deel vier komt daar een interessante component bij: het denken van de planter waarbij Inem terecht is gekomen en aan wiens wensen ze moet voldoen. Zonder van deze man een karikatuur te maken, wat overigens al te makkelijk was geweest, beschrijft Agerbeek niet alleen de dilemma’s waar hij voor komt te staan maar ook zijn gevoelens daarbij. Juist daardoor wordt het een mens van vlees en bloed. Natuurlijk maakt hij wreed misbruik van de situatie van meisjes als Inem, dat staat buiten kijf. En ook de wijze van handelen op de plantage is hard… maar regelmatig rechtvaardiger dan je zou verwachten. Net zoals je verbaasd bent over het geduld dat hij met zijn njai heeft en de privileges die hij haar geeft. Juist door dat ‘grijs’ te tonen stijgt het verhaal boven het zoveelste boek over ‘ons Indië’ uit. Eigenlijk toont een roman als die van Barney Agerbeek aan dat grote romans als Heren van de thee van Hella S. Haasse langzaam maar zeker uit de tijd raken. Er valt immers over die periode ook een ander verhaal dan dat van de planters alleen te vertellen. ‘Njai Inem’ is daar een goed voorbeeld van.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Njai Inem’
Meer over Barney Agerbeek bij Uitgeverij In de Knipscheer
Barney Agerbeek 5 januari 2015 live op radio over zijn romandebuut ‘Njai Inem’
In 2013 werd 150 jaar afschaffing slavernij herdacht. Tal van nieuwe boekuitgaven over Suriname en Curaçao belichtten toen deze zwarte bladzijde uit de vaderlandse geschiedenis. Wat we ons niet of te weinig realiseren is dat de slavernij niet alleen in ‘de West’ maar ook in ‘de Oost’ bestond. Barney Agerbeek schrijft in het nawoord bij zijn roman ‘Njai Inem’: «Slavernij in de Oost begon eerder dan in de West en was grootschaliger, profijtelijker en de praktijken eindigden later. Daarom is het onbegrijpelijk dat deze episode onderbelicht is gebleven, zo niet vrijwel genegeerd is, zulks in tegenstelling tot de slavernijpraktijken in de West welke (terecht) een prominente plaats in de geschiedenis hebben. (…) Wereldwijd zijn er ongeveer drieduizend wetenschappelijke boeken over koloniale slavernij verschenen. Nederlands-Indië vormt daarin een blinde vlek.» De njai, ofwel het concubinaat in Nederlands-Indië, maakt deel uit van die geschiedenis. In een interview met Peter de Rijk en Bert van Galen vertelt Barney Agerbeek over het onderzoek voor en het schrijven van zijn roman ‘Njai Inem’. Het boekenuur in het programma Kunst & Cultuur op Amsterdam FM-Radio wordt live vanuit de Openbare Bibliotheek Amsterdam uitgezonden tussen 16.00 en 17.00 uur. De uitzending kan (op de 4de etage van de OBA, op loopafstand van Centraal Station) door belangstellend publiek worden bijgewoond.
Luister hier naar de uitzending
Meer over ‘Njai Inem’
Meer over Barney Agerbeek bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Dan valt er een pijnlijk puzzelstukje op zijn plaats.» – Marieke Visser
Over ‘Gentleman in slavernij’ van Janny de Heer in EFM Magazine (Paramaribo), jrg. 3, nr. 10, november 2014:
Het slavernijverleden begint na jarenlange oorverdovende stilte nu toch echt een thema in de Nederlandstalige literatuur te worden. De boeken van Cynthia McLeod zorgden daarbij voor een doorbraak. Daarna volgden er meer. Het boek van Janny de Heer, ‘Gentleman in slavernij’, heeft als hoofdpersoon de Duitse Johann Dieterich Horst die in 1827 voor het eerst naar Suriname komt om er zijn geluk te beproeven. Hij raakt in de ban van de kolonie en vestigt zich uiteindelijk voorgoed in de Nederlandse kolonie. Het verhaal is vanuit het perspectief van Horst geschreven maar geeft ook inzicht in het leven van de slaven op de plantage omdat Horst regelmatig geconfronteerd wordt dat hij zich bij beide werelden betrokken voelt. Die van de blanke elite waar hij automatisch toe behoort als plantage-eigenaar, maar ook bij de wereld van de slaven waarvan de onmenselijke behandeling hem steeds weer tegen de borst stuit. Met name het lot van een familie trekt hij zich zeer aan, en hoewel hij uiteindelijk alle gezinsleden vrijkoopt en met de oudste dochter trouwt, lukt het hem niet om alles te doen wat hij zou willen. Tussen de regels dringen zich steeds vergelijkingen op tussen toen en nu, de Surinaamse maatschappij in de 21ste eeuw. Af en toe valt er dan een pijnlijk puzzelstukje op zijn plaats.
Meer over ‘Gentleman in slavernij’
Meer over Janny de Heer bij Uitgeverij In de Knipscheer
Mooie woorden (11) over Porto Marie van Els Langenfeld
De pers over ‘Porto Marie’:
«Slavernij is een schaars thema in de Nederlandse literatuur. Els Langenfeld maakt iets van dat gemis goed met Porto Marie, een bundeling van drie novellen. Het tweede deel is met 150 pagina’s bijna een roman op zich en gaat over de legendarische opstand van Curaçaose slaven onder leiding van Tula. Scherp brengt Langenfeld de dilemma’s van de opstandelingen in beeld. Haar vertelling heeft een sterk plot.» – John Jansen van Galen in Het Parool
«Als een ware monnik heeft ze jarenlang in het archief gespeurd naar de namen, de leeftijden, de moeders en de eventuele beroepen van de slaven die 150 jaar geleden op Curaçao hun vrijheid kregen. Tussendoor vond ze ook nog de tijd voor Porto Marie, drie novelles over slaven, vrije negers en kleurlingen in de 18de en 19de eeuw.» – Jeannette van Ditzhuijzen in Trouw
«De auteur is een uitstekende verteller. Op beeldende wijze brengt zij historische figuren en gebeurtenissen tot leven.» – Walter Palm voor NBD/Biblion
«Els Langenfeld is door een proces heengegaan dat haar maakte van een historicus tot een romancier. Van mij vier schitterende sterren voor Porto Marie, en een abraso kaloroso voor Els Langenfeld die het voor elkaar gekregen heeft in het 150ste jaar na de afschaffing van de slavernij onze literatuur te verrijken met drie prachtige historische novelles.» – Eric de Brabander in Antilliaans Dagblad
«De combinatie van feitenkennis en liefde voor Curaçao vormt de basis voor de drie novellen. Het resultaat is imponerend. Els Langenfeld heeft met haar Porto Marie een bijzonder boek geschreven. De drie novellen vormen tezamen een roman rond de oude Curaçaose plantage. Waarschijnlijk hebben de gebouwen en de grond haar dit verhaal ingefluisterd. Langenfeld heeft de kleine, dode takjes van de wabi op het zanderige pad dat naar haar verhaal leidt, weggeveegd. Drie fonkelende verhalen kwamen tevoorschijn. Drie juweeltjes die de soms huiveringwekkende geschiedenis van Curaçao vertellen.» – Ezra de Haan op Literatuurplein.nl
«Porto Marie leest als een trein. De opbouw is helder; het kolonialisme, de slavernij, de slavenopstand van Tula en de emancipatie vormen de context waarin een beperkt aantal personages wordt gevolgd. Met een goed verhaal toont Langenfeld dat zwart nooit automatisch solidair was met zwart. Flexibele loyaliteiten en eigengewin maakten de realiteit complexer dan de Grote Geschiedenis ons wil laten geloven. Ze laat zien dat gedachten en handelingen van de kleine man ons meer vertellen over de geschiedenis dan alle bibliotheken en geschiedschrijvers ooit hebben kunnen hopen.» – Federico Besamusa in La Chispa
Meer over ‘Porto Marie’
Els Langenfeld – Porto Marie (2de druk)
ELS LANGENFELD
Porto Marie. 1738 – 1795 – 1888
Novellen
Curaçao
Genaaid gebrocheerd, 296 blz., € 19,50
ISBN 978-90-6265-816-9
2013
Tweede druk september 2014
Porto Marie is de Caribische nominatie voor De Inktaap 2015
Els Langenfeld weet in Porto Marie met drie verhalen op indrukwekkende wijze een levensecht beeld te schetsen van het dagelijks leven op en rond de Curaçaose plantage Porto Marie.
Na een overhaaste vlucht in 1738 probeert de slaaf Mbambo wanhopig van het dorre eiland te ontsnappen, terwijl bij hem, in hallucinerende beelden, herinneringen bovendrijven aan de gruwelijke overtocht vanuit Afrika die hem naar Curaçao bracht.
Het leven van Assienta, Alexander en Gracia wordt volledig op zijn kop gezet door de beruchte slavenopstand onder leiding van Tula in 1795.
Een kleine eeuw later, in 1888, de slavernij is dan al 25 jaar voorbij, zijn Juan en Anthony in naam vrije mannen, maar in de praktijk zijn ze net als de slaven met handen en voeten gebonden aan de plantage-eigenaar en aan meneer pastoor.
Sinds haar komst naar Curaçao enkele decennia geleden raakte Els Langenfeld gefascineerd door de geschiedenis van de gewone man in voorbije eeuwen. Porto Marie is een aanrader voor eenieder die meer wil weten over het leven van de gekleurde bevolking op Curaçao tijdens en na de periode van de slavernij.
Meer over Porto Marie
Els Langenfeld overleed in 2013, kort na de presentatie van Porto Marie op Curaçao.
«Het boek is een aanvulling op de geschiedenis van Suriname.» – Helen Wijngaarde
Over ‘Gentleman in slavernij’ van Janny de Heer in Wi rutu, juli 2014:
Janny de Heer beschrijft het leven van Johann Dieterich Horst, die op 20-jarige leeftijd in 1827, na een kort verblijf in Amsterdam, op zoek gaat naar het geluk in de verre kolonie Suriname. Hoe moet het leven van deze jongeman, erfgenaam van Schlüersburg, het geboortelandgoed van zijn moeder, zijn geweest in een maatschappij waarin slavernij een geaccepteerd systeem was? (…) Tijdens haar verblijf in Suriname volgt Janny de Heer de voetsporen van Horst en maakt een boottocht langs verschillende plantages (of wat daar nog van over is) waar hij gewerkt en gewoond heeft. (…) Het boek is een aanvulling op de geschiedenis van Suriname. De lezer krijgt bijzondere informatie over o.a. het dagelijks leven op de plantages, de procedure rond manumissie aanvragen en de aanloop tot de afschaffing van de slavernij.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Gentleman in slavernij’
Janny de Heer op 12 mei 2014 live op de radio over haar roman ‘Gentleman in slavernij’
De historische roman ‘Gentleman in slavernij’ over de slavernij in het 19de eeuwse Suriname maakte heel wat tongen los. Vele recensenten staken de loftrompet over de roman en een vergelijking met het werk van Cynthia Mc Leod viel uit in het voordeel van Janny de Heer. Voor anderen wekte boek of titel wrevel op omdat zij een apologie veronderstelden voor de houding van de blanken ten tijde van de slavernij. In een interview met Peter de Rijk en Bert van Galen vertelt Janny de Heer over het onderzoek voor en het schrijven van deze roman. Het boekenuur in het programma Kunst & Cultuur op Amsterdam FM-Radio wordt live vanuit de Openbare Bibliotheek Amsterdam uitgezonden tussen 16.00 en 17.00 uur.
Luister hier naar de uitzending
Meer over ‘Gentleman in slavernij’