«RIP Tjeerd Ybeles Smit.» – André Oyen

Tjeerd2Tjeerd Ybeles Smit is overleden’ op Ansiel, 13 februari 2017:
Donderdag 9 februari 2017 is Tjeerd Ybeles Smit overleden. (…) ‘Sterven doe je zo’ was het literaire debuut van Tjeerd Ybeles Smit. Het is een novelle over de dood, maar het is echt geen triest boek, want het is een stukje filosofie gekoppeld aan een bitterzoet verhaal met een droge humoristische ondergrond. Tjeerd Ybeles Smit speelt met het thema dood en de angst en het taboe daarrond. (…) Een heel apart boekje dat ik heel graag gelezen heb. (…) In ‘Bijverschijnselen’ maakt de auteur zijn lezers deelgenoot van een buitengewoon goed geschreven en sterk verhaal over ziekte, verval en dood. Er zit een dusdanige beklemmende sfeer in het boek dat een ietwat overgevoelige lezer er zelf paranoïde van zou worden. Een ware literaire krachttoer. (…)
Lees hier verder
Meer over Tjeerd Ybeles Smit op deze site

I.M. Tjeerd Ybeles Smit

TjeerdDonderdag 9 februari 2017 bereikte mij het bericht dat Tjeerd Ybeles Smit die dag is overleden:
Gérard Bed, vriend van de uitgeverij, attendeerde me op 7 april 2011 tijdens de Haarlemse presentatie van Frank Kraaijeveld’s Bintangsboek Fifty fifty op het schrijverschap van Tjeerd. Hij gaf me kort daarna een vroege versie te lezen van Bijverschijnselen, een roman die uiteindelijk in 2014 het licht zag, voorafgegaan door zijn late debuut in 2012 Sterven doe je zo. Wat direct opviel was zijn gemakkelijke en ook humorvolle manier van schrijven over onderwerpen die niet zo gemakkelijk zijn: lijden, sterven en dood, waarbij humor over het algemeen niet zo’n gangbaar stijlmiddel is. Het duurde even voordat de eerste persoonlijke kennismaking met Tjeerd op de uitgeverij plaatshad. Tjeerd was toen al koorddanser op een levenslijn die op knappen stond, en keer op keer moesten afspraken vanwege ziekenhuisopnamen worden doorgeschoven. Maar keer op keer wist hij de crises door de jaren heen te doorstaan en deed hij zijn (ook medische) omgeving versteld staan van wonderbaarlijke oplevingen, waarvoor hij toch de kracht in zichzelf gevonden moet hebben want in hogere krachten geloofde hij al lang niet meer en dat ongeloof maakte hij zelfs tot thema van zijn gepubliceerd literair werk. Gelukkig heeft hij in die kleine zes jaar dat hij met de uitgeverij optrok heel wat keren de weg naar Haarlem weten te vinden. Wie zijn website opzoekt leest: ‘Ik ben geboren in 1944, in een streng gereformeerd gezin. Dat betekende dat ik voorbeschikt was voor een leven lang oorlog. Een niet aflatende strijd tussen mezelf en mijn omgeving. Van alle scholen ben ik afgetrapt, mijn militaire diensttijd eindigde in S-5, mijn opvoeders haalde ik het bloed onder de nagels vandaan, ik brak luidruchtig met de kerk waar mijn vader ouderling was. Zelfs mijn eerste liefde en mijn dochtertje liet ik in de steek. Vrij wilde ik zijn. Als een vogel zo vrij, voor zover een krijgsgevangene dat kan zijn.’ Maar ook aan krijgsgevangenschap komt een eind. Wees vrij. – franc knipscheer
Meer over Tjeerd Ybeles Smit op deze site

Bijverschijnselen, Nederlandse literatuur, Sterven doe je zo, Tjeerd Ybeles Smit,

«***** Een ware literaire krachttoer.» – André Oyen

Opmaak 1Over ‘Bijverschijnselen‘ van Tjeerd Ybeles Smit op iedereenleest.be, 10-06-2014:
Na zijn overweldigend debuut ‘Sterven doe je zo’ uit 2012 vroeg ik mij af of auteur Tjeerd Ybeles Smit (1944) opnieuw met een tweede even krachtig en goed geschreven werk zou komen opdagen, want hij had de lat wel heel hoog voor zichzelf gelegd. (…) In ‘Bijverschijnselen’ maakt de auteur zijn lezers deelgenoot van een buitengewoon goed geschreven en sterk verhaal over ziekte, verval en dood. Er zit een dusdanige beklemmende sfeer in het boek dat een ietwat overgevoelige lezer er zelf paranoïde van zou worden. Een ware literaire krachttoer die op hetzelfde hoge niveau als zijn debuut mag plaatsnemen.
Lees hier de recensie of op Ansiel
Meer over ‘Bijverschijnselen’
Meer over Tjeerd Ybeles Smit

«Hallucinatie over de Jongste Dag in toegankelijke, vlotte taal.» – Mr. J.J. Groen

Opmaak 1Over ‘Bijverschijnselen’ van Tjeerd Ybeles Smit voor NBD/Biblion, 14 april 2014:
Fred Bongers, afkomstig uit een streng gereformeerd Hilversums milieu, wordt in zijn laatste levensdagen, met de dood voor ogen, achtervolgd door zijn criminele verleden als drugsdealer. Hij moet terug naar Amsterdam voor een kuur, waarvan de zware bijverschijnselen, waaronder hallucinaties en paranoia, hem doodziek maken. Tijdens enkele dagen ten Hilversum voelt hij zich door zijn criminele verleden achternagezeten. Hij hallucineert over zijn jeugd, beleeft de Jongste Dag, inclusief de herrijzenis van ouders en broer. In een maalstroom van herinneringen aan het ombrengen van een criminele maat, gaat Bongers richting einde. Het verhaal is in toegankelijke, vlotte taal geschreven.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Bijverschijnselen’
Meer over Tjeerd Ybeles Smit

«Een verslag dat zijn weerga niet kent. » – Peter de Rijk

Opmaak 1Over ‘Bijverschijnselen’ van Tjeerd Ybeles Smit in Straatjournaal, 1 april 2014:
De Laatste Dag is daar. En de verbaasde lezer maakt mee hoe die dag eruit zal zien. Tjeerd Ybeles Smit maakt daarbij gebruik van alle schetsen in de Bijbel en schrijft, waarschijnlijk, geïnspireerd door de chaotische toestanden in Amsterdam tijdens Koninginnedag een verslag dat zijn weerga niet kent. Dat hij kan schrijven viel al op in alle passages waarin Bongers’ criminele verleden werd geboekstaafd. Maar het staartje van het boek, dat tot het beste magisch realisme gerekend mag worden, toont zijn grote kwaliteit als schrijver.

Lees hier de recensie

Meer over ‘Bijverschijnselen’

Meer over Tjeerd Ybeles Smit bij In de Knipscheer

«Tjeerd Ybeles Smit kaart met veel vaart en humor uiterst belangwekkende zaken aan.» – Guus Bauer

Opmaak 1Over ‘Bijverschijnselen’ van Tjeerd Ybeles Smit op Literatuurplein.nl, 27 februari 2014:
Fred Bongers deed er alles aan om zijn ouders, de vader was een ouderling, tegen zich in het harnas te jagen. Het o zo begrijpelijke puberale verzet dat uitgroeit tot een levenshouding. Fred begon drugs te dealen. Hij begon dealers en klanten te ‘rippen’ en beroofde op het laatst zelfs een bank. Zijn vriendin Jina liet hij de hoer spelen. Uiteindelijk neemt hij de benen en gaat zwerven in Zuid-Europa. Een mooie ironische samenvatting van de hippietijd. (…) De roman begint wanneer de vrijbuiter op leeftijd terugkomt naar Nederland voor een behandeling vanwege hepatitis C, een gevolg van de levensstijl uit het verleden. Inmiddels is hij al jaren van de drugs af. (…) De therapie ter bestrijding van hepatitis C heeft veel weg van die tegen kanker. De chemo kan tot waanideeën leiden. Smit parodieert en hallucineert er heerlijk op los. Hij weet met zijn vlotte schrijfstijl de lezer te bewegen. Maar door de humor heen sluimert de pijn. De pijn van het ouder worden, de angst voor de dood, de onzekerheid over het geloof.

Lees hier de recensie

Meer over ‘Bijverschijnelen’

Meer over Tjeerd Ybeles Smit

26 februari: Letterij met Tommy Wieringa en Tjeerd Ybeles Smit

affiche_LETTERIJ_2014_wieringaOp 26 februari, tien dagen voor het begin van de Boekenweek, is Tommy Wieringa, schrijver het Boekenweekgeschenk 2014, de hoofdgast in Letterij, het maandelijkse boekenprogramma van Uitgeverij In de Knipscheer in de Pletterij. Hij zal bij die gelegenheid aan Tjeerd Ybeles Smit, de tweede auteur in het programma, het eerste exemplaar overhandigen van diens roman Bijverschijnselen.
Naar verwachting zal Tommy Wieringa vooral lezen uit het aanstaande Boekenweekgeschenk Een mooie jonge vrouw en uit zijn jongste roman Dit zijn de namen. Tommy Wieringa (1967) brak door met zijn vierde roman Joe Speedboat (2005). Zijn meest aansprekende romans daarna zijn Caesarion (2009) en Dit zijn de namen (2012). Zijn werk werd bekroond met o.a. de Ferdinand Bordewijkprijs en de Libris Literatuurprijs, de laatste in 2013. Hij is tegenwoordig columnist voor de GPD-dagbladen, waaronder het Haarlems Dagblad.
In het ‘voorprogramma’ vindt de presentatie plaats van Bijverschijnselen, het tweede boek van Tjeerd Ybeles Smit. Hij ontvangt het eerste exemplaar uit handen van Tommy Wieringa. Gaat Wieringa’s Dit zijn de namen over het ontstaan van religie, Ybeles Smits roman Bijverschijnselen gaat juist over het einde ervan. Zowel Tommy Wieringa als Tjeerd Ybeles Smit waren in de begintijd van Sp!ts jarenlang columnist voor deze gratis dagkrant.
Tjeerd Ybeles Smit (1944) wordt gezien als een literaire laatbloeier. Hij debuteerde in 2012 met de novelle Sterven doe je zo, waarover de pers onder meer schreef: ‘Provocerend’ (Leeuwarder Courant), ‘Professioneel’ (Biblion), ‘Humor’ (Literatuurplein), ‘Onderkoelde geestigheid’ (Antilliaans Dagblad), ‘Heel apart’ (Ansiel), ‘Prachtig’ (Nederlands Dagblad).

De avond wordt gepresenteerd door Franc Knipscheer, de gesprekken met de auteurs worden dit keer gevoerd door Guus Bauer.
Locatie: Pletterij, Lange Herenvest 122, Haarlem. Aanvang: 20.00 uur. Zaal open: 19.30 uur. Toegang 5 euro.
Vooraf reserveren op: reserveren@pletterij.nl of 023 542 3540.

Tommy-Tjeerd
foto’s resp. Viviane Sassen en Gabriel Ybeles Smit

Meer over Tommy Wieringa bij In de Knipscheer

Meer over Tjeerd Ybeles Smit

Tjeerd Ybeles Smit – Bijverschijnselen. Roman

Opmaak 1TJEERD YBELES SMIT
Bijverschijnselen

Roman
Nederland
Genaaid gebrocheerd, 353 blz. € 19,50
februari 2014
ISBN 978-90-6265-847-3

Uit het niets, leek het, was hij daar: de literaire laatbloeier Tjeerd Ybeles Smit met zijn debuutnovelle in 2012 met de ironische, satirische titel Sterven doe je zo.

Wie zijn website opzoekt leest: ‘Ik ben geboren in 1944, in een streng gereformeerd gezin. Dat betekende dat ik voorbeschikt was voor een leven lang oorlog. Een niet aflatende strijd tussen mezelf en mijn omgeving. Van alle scholen ben ik afgetrapt, mijn militaire diensttijd eindigde in S-5, mijn opvoeders haalde ik het bloed onder de nagels vandaan, ik brak luidruchtig met de kerk waar mijn vader ouderling was. Zelfs mijn eerste liefde en mijn dochtertje liet ik in de steek. Vrij wilde ik zijn. Als een vogel zo vrij, voor zover een krijgsgevangene dat kan zijn.’

Het kan haast niet anders dat deze ‘biografie’ ook zijn echo heeft in zijn tweede boek, de roman Bijverschijnselen. Fred Bongers dacht dat hij jaren geleden uit de criminaliteit was gestapt met een klein fortuin voor zijn oude dag, maar als hij hepatitis c blijkt te hebben overvalt zijn verleden hem met onverwachte heftigheid. Niet alleen zijn criminele verleden, ook zijn christelijke achtergrond gaat een rol spelen. Per slot van rekening staat hij op de drempel van de dood, op het punt God te ontmoeten als die zou bestaan. Is het hallucinante paranoia door de medicijnen tegen hepatitis, of is er meer aan de hand?

Wanneer hij zijn geliefde boot in de steek moet laten in de Griekse wateren en op zijn onderduikadres in Nederland arriveert om zijn kuur te ondergaan, vindt hij een brief die hem waarschuwt al zijn schulden in te lossen voordat de Dag des Oordeels aanbreekt. Wanneer hij zich afvraagt wie hem deze poets heeft gebakken, komt iedereen bij wie hij schulden heeft in aanmerking.

Dan komt de Laatste Dag.

Meer over Tjeerd Ybeles Smit

«Een heel apart boekje dat ik heel graag gelezen heb.» – André Oyen

Over ‘Sterven doe je zo’ van Tjeerd Ybeles Smit op Ansiel, 1 november 2013:
Waarom is er vrijwel geen literatuur over doodsangst? Hoe komt dat sterven geen eigen academische faculteit verworven heeft? Hebben we soms iets beters te doen? ‘Sterven doe je zo’ is het literaire debuut van Tjeerd Ybeles Smit. Het is een novelle over de dood, maar het is echt geen triest boek, want het is een stukje filosofie gekoppeld aan een bitterzoet verhaal met een droge humorische ondergrond. Tjeerd Ybeles Smit speelt met het thema dood en de angst en het taboe daarrond.

Lees hier de recensie

Meer over Tjeerd Ybeles Smit

«Dat Tjeerd Ybeles Smit schrijven kan, bewijst hij met deze novelle zonder meer.» – Allard Gunnink

Over ‘Sterven doe je zo’ van Tjeerd Ybeles Smit in Nederlands Dagblad, 29 maart 2013:
Zo is het is prachtig hoe Smit woorden geeft aan de liefdevolle relatie tussen Stein en zijn vriendin. De twee weten het al zevenentwintig jaar met elkaar te rooien in een piepkleine woning achter de Amsterdamse Albert Cuypmarkt. De omschrijving van het huisje resulteert in fraaie zinnen: ‘In de gang die de woonkamer met de keuken verbindt, kun je elkaar passeren, als je van elkaar houdt.’
Hoe moet je sterven? Of die vraag een bevredigend antwoord krijgt in Sterven doe je zo hangt misschien af van het levensbeschouwelijk perspectief van de lezer. Veelzeggend zijn het denkbeeldige koor en dito solist die door Tjeerd Ybeles Smit worden opgeroepen. De solist vervult hierbij de rol van de stervende, een gegeven dat in ieder geval iets duidelijk maakt over de aard van het sterven: het is een eenzame exercitie.

Lees hierhier de recensie

Meer over dit literaire debuut