Over ‘Kollektieve schuld’ van Edgar Cairo op One World, 26 augustus 2022:
Eenentwintig jaar geleden stierf de grote Surinaamse schrijver Edgar Cairo alleen in zijn huis in Amsterdam. Niet de opbeurendste openingszin voor een lekkere zomerleeslijst, maar dit is misschien al beter: wat is zijn ‘Kollektieve schuld’ toch een fijn boek om de zomer mee door te komen. Deze klassieker uit 1976 vertelt over een kleurrijke Surinaamse familie die bijeenkomt voor een winti-prei (een reinigend ritueel uit de afro-Surinaamse winti-religie, dat altijd als ‘afgoderij’ verboden was geweest door kerk en koloniaal bestuur). Er is het hoofd van de familie Ma Marjan, er is Tante Lien die alles organiseert, er zijn Rudi en zijn bakra-vrouw uit Holland, er is dronken Oom, er zijn neven en nichten en er zijn yorka’s (geesten). Allemaal hopen ze op de winti-prei van vervloekingen en ongemakken uit het verleden af te komen. (…) Ook vijftig jaar later past de roman naadloos in een tijd waarin een nieuwe generatie migrantenkinderen haar rechtmatige plek opeist en haar stem verheft. Op aanstekelijke en overtuigende wijze laat Cairo zien hoe je dat doet: je eigen stem laten klinken. En hoe je kalmpjes om de erfenis van het kolonialisme heen werkt en je eigen cultuur en identiteit viert. Hij gebruikt de taal van de kolonisator, injecteert die met Sranantongo, Surinaams-Nederlands en zijn eigen woorden, en creëert zo een geheel eigen taal. (…)
Lees hier het signalement
Meer over ‘Kollektieve schuld’
Meer over Edgar Cairo bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer van Sheila Sitalsing op deze site
Tag: surinaams-nederlands
Een middag met verhalen over Edgar Cairo
Edgar Cairo in Parijs, 2000. Foto © Hans Visser.
Cultureel programma ‘Grani gi Edgar Cairo’ rond schrijver-dichter-performer Edgar Cairo (m.m.v. o.m. Gerda Havertong, Ronald Snijders en Felix Burleson), zaterdag 18 november 2018:
Dit jaar zou hij 70 jaar zijn geworden: Edgar Cairo (1948-2000), de eerste zwarte migrant-schrijver die zich nadrukkelijk een plaats wist te veroveren in de Nederlandse literaire wereld. Zijn columns in Surinaams-Nederlands in de Volkskrant brachten veel beroering teweeg. Hij schreef over zowat alle thema’s die nu nog het debat van multicultureel Nederland bepalen: de zwarte inbreng in de Nederlandse samenleving, immigratie en de koloniale geschiedenis, racisme en het Sinterklaasfeest. Hij schreef in totaal 40 boeken: romans, dichtbundels, theaterteksten. Bovendien was hij een fameus voordrachtskunstenaar die op alle grote podia en festivals stond. In een wervelend programma worden mensen geïnterviewd die Edgar Cairo persoonlijk hebben meegemaakt. Er zijn voordrachten uit zijn werk en beeldfragmenten van zijn optredens en er is live muziek.
Grani gi Edgar Cairo; – Een middag met tori’s van en over Edgar Cairo
Met Felix Burleson, Arthur Cairo, Orfeu Cairo, Felix Burleson, Johan Graaven, Gerda Havertong, Michiel van Kempen, Franc Knipscheer, Ronald Snijders en Inge Stolzenbach.
Datum: zondag 18 november 2018, 15.00-18.00 uur
Entree € 10,00. Alleen contant. Gratis Caraïbisch boek voor elke bezoeker. Boekenstand aanwezig. Maaltijd na afloop € 5,00.
Plaats: Zaal De Drecht, Niftrikhof 1, 1106 SB Amsterdam-Zuidoost (5 min. lopen vanaf metrostation Holendrecht)
Organisatie: Stichting Edgar Cairo, m.m.v. uitgeverij In de Knipscheer en de OBA.
De Stichting Edgar Cairo zet zich in om de nalatenschap van Edgar Cairo te beheren en zijn werk onder de aandacht van een nieuw publiek te brengen. Adres: stedgarcairo@gmail.com
Klik hier voor uitnodiging
Meer over Edgar Cairo op deze site
«De zienswijze van Albert Helman over taal.» – Lila Gobardhan-Rambocus
Over ‘Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman’ van Michiel van Kempen in De Ware Tijd Literair [2], 17-18 december 2016:
Helman had uitgesproken opvattingen over taal, de Surinaamse taalsituatie en het onderwijs. Dat laat de studie van Michiel van Kempen steeds weer duidelijk zien. Hij beschrijft in zijn tiende hoofdstuk de zienswijze van Helman. (…) Als minister van Onderwijs heeft hij er dan ook voor gezorgd dat in december 1949 de Surinaamse Kweekschool (SKS) werd opgericht en een paar maanden later de Algemene Middelbare School (AMS). (…) In 1956 organiseerde de Surinaamse Mulovereniging een onderwijscongres. Helman hield voor het gehoor een lezing over de talenstudie bij het mulo en stelde onder meer dat de leerlingen de Nederlandse taal zouden moeten beheersen, omdat het een schooltype voor algemene vorming betrof. Daarnaast moesten ze een vreemde taal, Engels, kennen. (…) Mocht het nodig zijn nog een vreemde taal te onderwijzen, dan kwam Spaans daarvoor in aanmerking. Rond 1960 werd Spaans een verplicht vak, wat een verdienste van Helman genoemd kan worden. (…) Over Helman kan nog veel meer geschreven worden. Het is bewonderenswaardig dat Van Kempen deze biografie heeft gepubliceerd. Echt monnikenwerk! Van Kempen laat zien dat de mens Lou Lichtveld inderdaad de wereldburger werd die hij altijd had willen zijn.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Michiel van Kempen op deze site
Meer over Albert Helman op deze site
«Letterlijk aangrijpend.» – Peter de Rijk
Over ‘Geen weg terug’ van Iraida van Dijk-Ooft voor Amsterdam FM-Radio, 15 augustus 2016:
Iraida van Dijk-Ooft debuteerde recent als schrijver meteen met een roman, ‘Geen weg terug’, omdat het verhaal dat zij moest vertellen te groot was voor een verhaal: de gevolgen van de bouw van een stuwdam in Suriname een halve eeuw geleden. In een gesprek met Peter de Rijk en Guus Bauer vertelt zij openhartig over Suriname en haar roman die zowel in Suriname als in Nederland positieve aandacht kreeg.
Luister hier naar de uitzending
Meer over ‘Geen weg terug’
«Boeiend en herkenbaar.» – Diana Menke
Over ‘Geen weg terug’ van Iraida Van Dijk-Ooft in De Ware Tijd-Literair, 23-24 juli 2016:
Vergeet je afkomst niet. Weet wie je bent. Respecteer je cultuur. Dat geeft Iraida van Dijk-Ooft de lezers mee in haar debuutroman ‘Geen weg terug’. Het verhaal is fictief, maar gebaseerd op de historische gebeurtenissen in de periode 1962 tot 1964 in het district Brokopondo. Na de bouw van de Afobakadam begon het Brokopondostuwmeer zich met water te vullen en het woongebied van duizenden marrons werd overspoeld door het water. Het stuwmeer ontnam hen alles wat hun bekend was: hun woongebied, de grond van hun ouders en voorouders, hun tradities en leefgewoontes. ‘Geen weg terug’ geeft een beeld van het leven in de dorpen voordat het water kwam en over het haastige vertrek. (…) In de Surinaamse literatuur is (…) zeer weinig geschreven over deze verplichte transmigratie en de impact daarvan op de mensen. Met ‘Geen weg terug’ van Iraida van Dijk-Ooft lijkt daar verandering in te komen. (…) ‘Geen weg terug’ is zeker de moeite waard om te lezen, het verhaal is boeiend en herkenbaar. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Geen weg terug’
Edgar Cairo – De smaak van Sranan Libre
Edgar Cairo
De smaak van Sranan Libre
Roman over het bloedbad van Paramaribo op 8 december 1982
Foto omslag Jessica Dikmoet
Ingenaaid, 136 blz.
ISBN 978-906265-594-6 € 13,50
Eerste druk, december 2007
Edgar Cairo (1948-2000), geroemd om zijn taalvirtuositeit en zijn bruisende optredens, publiceert in de ongeveer vijftien jaar van zijn actieve schrijverschap tot 1990 meer dan dertig romans, verhalen- en gedichtenbundels in het Sranantongo, het Surinaams-Nederlands en het Nederlands.
Met zijn Volkskrant-columns, in 1980 en 1981 gebundeld in Ik ga dood om jullie hoofd en Als je hoofd is geboord, krijgt hij een breed lezerspubliek.
«Er zijn weinig schrijvers bij wie het plezier van het schrijven zo van elke pagina spat als Cairo.» – Michiel van Kempen
De creatieve productie van Edgar Cairo is in die jaren zo groot dat verschillende van zijn manuscripten ongepubliceerd blijven. De smaak van Sranan Libre, zowel troostroman als verzetsroman, schrijft hij in december 1982, in de ‘rouwweek’ na het bloedbad van Paramaribo, en verschijnt 25 jaar na datum alsnog.
In De smaak van Sranan Libre, ‘een werk vol revolutionaire driften’, getuigt Edgar Cairo van woede, angst, ontzetting, verontwaardiging en bovenal: verzet! Hij besluit zijn Voorwoord bij de roman met: ‘Moge dit werk de Srananman bereiken, iedereen zelfs. Uit liefde voor het leven, de auteur.’
Cindy Kerseborn Edgar Cairo: ‘Ik ga dood om jullie hoofd’ DVD
CINDY KERSEBORN
Edgar Cairo: ‘Ik ga dood om jullie hoofd’ DVD
Suriname/Nederland
Imprint: Stichting Cimaké
DVD 73:09 minuten € 18,00
2011
ISBN 978-90-6265-606-6
Pijn en schaamte over de koloniale geschiedenis van Nederland in Suriname. Dat overheerst in het leven en werk van schrijver en dichter Edgar Cairo. Het is beklemmend aanwezig in de documentaire Edgar Cairo: ‘Ik ga dood om jullie hoofd’ van Cindy Kerseborn.
De film ging op 16 november 2010, de tiende sterfdag van Edgar Cairo, in première voor een publiek van genodigden. Sindsdien is hij vertoond aan de Université Sorbonne (30 maart 2011) en op 17 september 2011 vond de Amerikaanse première plaats op de Universiteit van Californië te Berkeley bij gelegenheid van de internationale conferentie Colo-nial and Post-Colonial Connections in Dutch literature. Op 22 mei dit jaar werd een met 20 minuten ingekorte versie door de publieke omroep ntr uitgezonden bij Het uur van de wolf.
In oktober verschijnt de film op dvd, uitgebracht door Stichting Cimaké van regisseur en producent Cindy Kerseborn. Vanzelfsprekend bevat de dvd de oorspronkelijke, lange versie van de film.
Edgar Cairo overleed op 52-jarige leeftijd. Gedurende zijn korte leven schreef Edgar Cairo zo’n veertig boeken in vrijwel alle literaire genres, waarin alle tegenstellingen samen komen die de verhouding tussen migranten en gevestigde Nederlanders beheersen: huidskleur, sekse, en bovenal de onverwerkte, alsmaar doorzeurende koloniale erfenis. Hij schreef dit werk grotendeels in een heel persoonlijke versie van het Surinaams-Nederlands, en in het Sranantongo dat tot dan toe vrijwel alleen als spreektaal bestond. Bovendien schreef hij een omvangrijk poëtisch oeuvre, dat hij met een onnavolgbaar klankarsenaal wist voor te dragen en produceerde ongeveer 200 schilderijen waarin hij op geheel eigen wijze indringende thema’s wist te verbeelden.