In Memoriam Saya Yasmine Amores in De Ware Tijd Literair, 13 september 2021:
De Ware Tijd Literair wijdde op 13 augustus 2021 een hele pagina aan het overlijden van Saya Yasmine Amores (v/h Cándani) op 4 augustus jl. “(…) De thematiek van haar poëzie is onlosmakelijk verbonden met haar eigen verleden (existentiële situatie). Haar poëzie voegt ongetwijfeld een meerwaarde toe aan de Surinaamse literatuur. (…) In 1990 kwam haar eerste Sarnámi-dichtbundel uit: Ghunghru tut gail/De rinkelband is gebroken, die ook de Nederlandse vertalingen bevatte. Omdat ook in Den Haag een presentatie zou plaatsvinden, reisde ze af en besloot – weliswaar illegaal – daar te blijven. (…) Haar moeizame jeugd en de pijnlijke familierelaties zijn gebed in het leven op buiten, met de dieren, zonsondergangen en culturele voorwerpen om het huis. Ook de door haar geschreven romans hadden die thematiek: het Hindoestaanse bestaan van een eenvoudige familie. In Oude onbekenden (2001) en Huis van as (2002) is dat verleden bevraagd en een zoektocht naar haar identiteit uitgezet. Wat meer historische houvast bood Geef mij het land dat in jou woont (2004), met schetsen over het verleden en de Hindoestaanse immigratie. (…)
Lees hier ‘Niet de dood, het leven is vreemd’ door Jerry Dewnarain
Meer over Saya Yasmine Amores/Cándani bij Uitgeverij In de Knipscheer
Tag: suriname
«Hoe was het mogelijk dat zo’n jong meisje zulke indringende beelden kon scheppen?» – Effendi Ketwaru
foto Nicolaas Porter
Over ‘Ghunghru tut gail/De rinkelband is gebroken’ in Herinnering aan Cándani op Caraïbisch Uitzicht, 8 augustus 2021:
Het was een ongewone kennismaking, die ochtend ergens in de eerste maanden van 1985. (…) Haar ongeveinsde binnenkomst was verfrissend en ze had meteen mijn sympathie. Echter, zonder nog iets van haar gelezen te hebben, bereidde ik me in gedachten voor hoe ik het slechte nieuws zou verpakken. (…) Zonder enige poespas overhandigde ze me een schoolschrift. De eerste gedichten leken mijn vooroordeel te versterken. (…) Ik ging echter door met het bijten in de spreekwoordelijke appel want ik wist dat ze me nadrukkelijk observeerde. Ik las verder en ik schrok. ver achter mij vluchtte al het licht / op de rug van een slak Enkele bladzijden later stuitte ik op nog meer juweeltjes. Ik keek haar verwonderd aan. Dit was geen rotte appel maar een oester: ik had op een oester zitten bijten die een parel bevatte. Hoe was het mogelijk dat zo’n jong meisje (…) met zo’n achtergrond zulke indringende beelden kon scheppen? (…)
Lees hier verder
Meer over Saya Yasmine Amores/Cándani bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Niet tweetalig, maar twee keer eentalig; het is bijna schizofreen.» – Henna Goudzand Nahar
De Epiloog [9] staat online. Op 10 augustus 2021 was Henna Goudzand Nahar te gast bij interviewer Peter de Rijk in de negende aflevering van het live boekenprogramma De Epiloog vanuit Pletterij Haarlem om te praten over haar nieuwe roman ‘De geur van bruine bonen’. R: Je laat zien wat de littekens zijn van de slavernij in de mensen die nu leven. G: Dat kan ook niet anders. Suriname is een samenleving gebouwd op slavernij. Het is niet voorbij. R: Maar je schrijft deze roman zonder het woord slavernij te noemen. Dat is ook goed aan je boek. Je hoofdpersoon Ilse is een geweldig mens en probeert voortdurend alles goed te doen. G: De zware belasting geldt alle Surinaamse vrouwen en met name Afro vrouwen die vaak alleen het gezin draaien. Eten is daarbij heel belangrijk; dat heeft te maken met de armoedecultuur, eten als troost.
R: Abigail, Ilse’s dochter, zegt vaak de dingen die wij als lezer denken, en is daarmee een van de belangrijkste personages in het boek, de stem van de nieuwe generatie. G: Ja, neem de kwestie Zwarte Piet. De protesten dateren al van de jaren zestig onder de Surinaamse studenten, maar zij waren vrij bescheiden in hun protest en werden opzij geschoven. De generatie die hier geboren is laat zich de mond niet snoeren. R: Je speelt voortdurend met tegenstellingen en laat de spagaat zien waarin Surinamers in Nederland leven. G: Je leeft continue tussen twee culturen. Wat doet dat met iemand. Zo kun je niet spreken van tweetaligheid maar van iemand die twee keer eentalig is, omdat de talen in verschillende situaties gesproken worden. Het is bijna schizofreen.
Kijk en luister hier of hier naar De Epiloog 9
Meer over ‘De geur van bruine bonen’
Klik hier voor meer over De Epiloog
«Gevecht tegen boosheid.» – Franc Knipscheer
Foto Massoud Memar
Rede bij de uitvaart van Saya Yasmine Amores op Caraïbisch Uitzicht, 13 augustus 2021:
Op 12 augustus 2021 vond in besloten kring de uitvaart plaats van Saya Yasmine Amores. Bij die gelegenheid sprak haar uitgever Franc Knipscheer de volgende tekst. (…) Yasmine kon boos zijn, grof zelfs, hatelijk, maar ook: hartelijk en meelevend en niet zelden ontzettend lief. Dat was wel eens verwarrend voor degenen die met haar omgingen. Een zekere sociale onhandigheid was haar niet vreemd. Ze gaf haar mening onomwonden, en die had een eigen toon en die was vrijwel altijd oorspronkelijk. En dat werd vaak als ‘ondiplomatiek’ ervaren. Yasmine Amores heeft zeker geprobeerd te vechten tegen de boosheid die een deel van haar leven, schrijversleven, bepaalde. Misschien heeft ieder van ons dat wel eens ondervonden. Haar naamsverandering van Asha naar Yasmine (ze stuurde zo trots het koninklijk besluit in 2013 rond) was deel van de beteugeling van die boosheid-die-pijn-is. Het moest het afscheid zijn, het op afstand zetten, van de trauma’s uit haar jeugd-als-Asha. Ze moest daarmee afrekenen, en afrekenen gaat ten koste van anderen. Ook als Yasmine worstelde ze met die gemoedstoestand, omdat de omvang en impact van haar eigen biografie zich stukje bij beetje bleef openbaren. (…) Woorden kunnen alles: liefkozen en pijnigen. Niet alleen anderen, maar ook jezelf. Haar zachte kant is misschien om die reden zichtbaarder in haar schilderijen die schoonheid en puurheid toonden; lieflijk ogen de meeste, veel bloemen, een en al kleur. Ze bezweren het gevaar, het ongemak, zoals de afbeelding van een lege korjaal (leeg? waarom?) in een eindeloze zee op haar vorig jaar verschenen dichtbundel ‘Het verdriet van de fluit’. (…)
Lees hier of hier de rede
Meer over ‘Het verdriet van de fluit’
Meer over Saya Yasmine Amores/Cándani bij Uitgeverij In de Knipscheer
Getormenteerd leven voorbij.
(foto Massoud Memar)
Gisteravond, woensdag 4 augustus 2021, is schrijfster en schilderes Saya Yasmine Amores op 56-jarige leeftijd overleden na een ongeduldig gedragen ziekbed. Ongeduldig, omdat zij nog lang niet klaar was met leven, werken en vooral ook vérwerken van wat haar vanaf haar geboorte op 8 maart 1965 in Suriname is overkomen, de drijfveer van haar schrijverschap, aanvankelijk in het Sarnámi. Veel van haar autobiografie klinkt door in haar romans en dichtbundels. Yasmine werd geboren als Asha Radjkoemar en koos als schrijver tot in 2007 voor het pseudoniem Cándani. De last van, vloek op, haar verleden deed haar een tiental jaar geleden officieel van naam veranderen in Saya Yasmine Amores, onder welke naam zij ook als schilderes van zich deed spreken.
De relatie auteur-uitgever begon medio jaren negentig van de vorige eeuw. Ze was in 1994 een van de schrijvers die door Michiel van Kempen en Michel Szulc-Krzyzanowski voor de uitgeverij werd geportretteerd in de uitgave ‘Woorden op de westenwind’. Vanaf 2007 richtte ze zich vooral op het schilderen en raakte ze wat uit zicht bij de uitgeverij en gaf zij haar eerste dichtbundels opnieuw uit in eigen beheer. Als auteur trad ze weer naar buiten toen Jit Narain in 2018 de Sarnámi cultuurprijs ontving en vooral toen eind 2018 en begin 2019 kort na elkaar vijf Surinaamse schrijvers van naam overleden: Bhai, Elly Purperhart, Shrinivási, Michaël Slory en Bea Vianen. In februari 2020 zocht ik haar op in het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis. Het hernieuwde contact resulteerde in de uitgave van ‘Bánsuri ke gam / Het verdriet van de fluit’ later in 2020.
Op 8 juli dit jaar ontvang ik mailtje van negen woorden: Ik kan het niet meer. Ik geef het op. Ik lees opnieuw mijn antwoord: «Je kunt niet meer. We weten: áls iemand zo vol voor het leven kiest, ben jij het. Elke cel in je hoofd, elke vezel in je lijf verzet zich tot het eind tegen het einde. Die ongelooflijke kracht is velen tot steun, dat weet ik zeker. Nu ben je moe, zo moe – en je wilt nog zoveel. De wereld om je heen heeft zo haar eigen ritme. (…) Leg je hoofd neer: het loopt over van gevoel; het is topzwaar geworden; rust uit, laat de spanning verdwijnen, leeg je hoofd, heb vrede. Laat je laatste tranen komen opdat die zich kunnen mengen met die van hen die je hoog achten tot een bron waaruit zij jouw moed putten. Het ga je goed, nu en straks.»
Haarlem, franc knipscheer
Meer over Saya Yasmine Amores/Cándani bij Uitgeverij In de Knipscheer
Gedicht van Michaël Slory [3]
In zijn bijna dagelijkse Facebookbericht memoreert Wim van Til, oprichter van en coördinator bij Poëziecentrum Nederland, de geboorte- en sterfdagen van Nederlandstalige dichters. Vandaag (4 augustus 2021) is het onder andere de geboortedag van Rutger Kopland (1934-2012), Michael Slory (1935-2018), Bert Scheuter (1954) en Heidi Koren (1975) en het is de sterfdag van Ubbo-Derk Hakholt (1921-2005) en Edithe de Clercq Zubli (1937-2008). Bij wijze van felicitatie/gedenken kiest Wim van Til in zijn Facebookbericht voor een gedicht van Edithe de Clercq Zubli ; uitgeverij In de Knipscheer kiest voor het gedicht ‘De haastige vlucht van een reiger’ van Michaël Slory uit zijn bij deze uitgeverij verschenen bundel ‘Torent een man hoog met zijn poëzie’ uit 2012. Dit gedicht werd ook geselecteerd door Klaas de Groot in zijn bloemlezing ‘Grenzenloos; 40 jaar Knipscheer Poëzie’ (2018).
De haastige vlucht van een reiger
Verhief de reiger zich
vluchtend van de oever,
ik schrok.
Het water was nog spiegelglad
tussen het hoge gras.
Een vijver bijna
maar dan in het wilde,
in bos,
tussen bosschage
verborgen voor het oog.
‘Wat doe jij hier?’
scheen de stilte mij te vragen.
Het ruisen van de wind
door het groen hield aan.
‘Wat doe jij hier?’
‘Oh ik ben een mens
op zoek naar avontuur
tussen de bomen en de sloten
en de plassen
zoals nu mij hier overkomen is.’
Een reiger
die zijn maal nam
maar die rap moest vluchten,
kwaad om zoiets
dat hem tóch overkwam.
En ik vol schrik,
ik moet zijn woede duchten,
nu ik hem zo brutaal
zijn maal ontnam.
Meer over Michaël Slory op deze site
10 augustus ’21 – De Epiloog [9] met Henna Goudzand Nahar
Op 10 augustus 2021 richt De Epiloog de spotlight op Henna Goudzand Nahar. Het programma wordt live gestreamd, maar kan ook door belangstellenden worden bijgewoond in de Pletterij (Lange Herenvest 122, 2011 BX Haarlem). Henna Goudzand Nahar (1953, Paramaribo) legt in haar roman ‘De geur van bruine bonen’ haarfijn uit hoe het slavernijverleden vandaag de dag het leven van een deel van de Surinaamse bevolking beïnvloedt. Daarom is dit boek nu belangrijker dan ooit. Het biedt kansen om Suriname te begrijpen en mensen te verbinden. Niet alleen voor Nederlanders, maar ook voor Surinamers zelf.» – La Chispa
De Epiloog is een wekelijkse livestream/podcast waarin In de Knipscheer-redacteur Peter de Rijk een-op-een in gesprek gaat met een schrijver van een recente, bijzondere roman. Soms zijn dat auteurs van Uitgeverij In de Knipscheer, soms van andere uitgeverijen. De Epiloog wordt live gestreamd en technisch mogelijk gemaakt door de Pletterij, centrum voor debat en cultuur in Haarlem. Aanvang livestream 16.00 uur stipt. Zaal open 15.30 uur. Einde 17.00 uur. Toegang is gratis, maar wel vooraf boeken via website Pletterij of via telefonische reservering op 023 542 35 40.
U kunt de livestream volgen op de homepage van debat- en cultuurpodium Pletterij, op hun Facebook-pagina of op hun Youtube-kanaal. Op het moment van de uitzending openen zich op deze drie platforms vensters met de livebeelden. Een inlogcode is niet nodig. Op beide laatstgenoemde media kunt u de uitzending later ook terugzien.
Meer over ‘De Epiloog’ (eerdere en komende afleveringen)
Klik hier voor de aankondiging op de website van de Pletterij
Meer over ‘De geur van bruine bonen’
Meer over Henna Goudzand Nahar bij Uitgeverij In de Knipscheer
3 augustus ’21 – De Epiloog [8] met Ronny Lobo
Op 3 augustus 2021 richt De Epiloog de spotlight op Ronny Lobo. Het programma wordt live gestreamd, maar kan ook door belangstellenden worden bijgewoond in de Pletterij (Lange Herenvest 122, 2011 BX Haarlem). Ronny Lobo, geboren op Curaçao uit Surinaamse ouders, is architect en schrijver. Midden in coronatijd verscheen ‘De bouwval’. De roman heeft de wereld van de architectuur op Curaçao als decor en is een confronterende roman over moreel verval, fraude en corruptie. In een fel conflict komen de advieswereld, de bouwwereld en de politiek ‘handjeklap’ samen. De bouwfraude is van ongekende omvang met tentakels vanuit de lokale bouwwereld naar Nederland.
De Epiloog is een wekelijkse livestream/podcast waarin In de Knipscheer-redacteur Peter de Rijk een-op-een in gesprek gaat met een schrijver van een recente, bijzondere roman. Soms zijn dat auteurs van Uitgeverij In de Knipscheer, soms van andere uitgeverijen. De Epiloog wordt live gestreamd en technisch mogelijk gemaakt door de Pletterij, centrum voor debat en cultuur in Haarlem. Aanvang livestream 16.00 uur stipt. Zaal open 15.30 uur. Einde 17.00 uur. Toegang is gratis, maar wel vooraf boeken via website Pletterij of via telefonische reservering op 023 542 35 40.
U kunt de livestream volgen op de homepage van debat- en cultuurpodium Pletterij, op hun Facebook-pagina of op hun Youtube-kanaal. Op het moment van de uitzending openen zich op deze drie platforms vensters met de livebeelden. Een inlogcode is niet nodig. Op beide laatstgenoemde media kunt u de uitzending later ook terugzien.
Meer over ‘De Epiloog’
Klik hier voor de aankondiging op de website van de Pletterij
Meer over ‘De bouwval’
Meer over Ronny Lobo bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Spijt in de badkamer.» – Maurice Broere
Over ‘Exit’ van Annel de Noré voor Meander Magazine, 12 juli 2021:
Je zou eerder verwachten dat Exit de titel is van het laatste werk van een kunstenaar. Annel de Noré debuteert echter met deze bundel als dichter. (…) Opvallende thema’s zijn: godsdienst, verwijzingen naar de Bijbel, verbroken relaties, natuur en dood. (…) Tussen de regels door in de bundel vind je steeds verwijzingen naar een problematische verhouding met iemand die dicht bij haar stond. (…) Het mooist in deze bundel vind ik de verzen die los van conventies zijn. Ze zijn sprekender en hebben meer een eigen stem. Ik ben benieuwd wat ze nog gaat publiceren en zal zeker haar gaan volgen. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Exit’
Meer over Annel de Noré bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een absolute aanrader deze bundel!» – Ivan Sacharov
Over ‘Een mensenkind in niemandsland’ van Jit Narain op MeanderMagazine, 25 juni 2021:
(…) Het is net of we de Nederlandse grens (de grens van het Nederlands) overgaan. Een grens die op vreemde plaatsen kan lopen. Soms zelfs dwars door mensen heen. Jit Narain, wiens tweetalige bundel ‘Een mensenkind in niemandsland’ ik hier bespreek, is zo iemand. In een ander gedicht van de bundel, ‘terugkeer’, blijkt dat er bij de grens ook tol betaald moet worden. (…) Er is hier sprake van een spanningsveld tussen twee wereldbeelden, tussen twee manieren om de wereld te beschouwen. Eén van de twee lijkt zich superieur te voelen aan de andere en zal nooit het geloof van de ander belijden. Opvallend zijn de herhalingen, (…) van het origineel gescheiden door een witregel. Ook dat kan geen toeval zijn. Een witregel als een rivier (hier eigenlijk: een oceaan) die twee schijnbaar gelijke oevers van elkaar scheidt! Twee oevers, die weliswaar gelijk klinken, maar een heel andere achtergrond hebben. Wat is die achtergrond? (…) De dichter is (…) een pleitbezorger van zijn tweede taal: hij wil Sarnámi niet alleen levend houden, maar zelfs ‘voornaam en klassiek maken’, en daarmee eer bewijzen aan de generaties die deze taal gevormd hebben. Dat getuigt van ambitie en zelfs passie. (…) Boeiend hoe deze dichter telkens weer terugkomt op het verleden en daar zijn zin in zoekt (en vindt)! Het heden legt het af tegen het verleden. Het verleden waar een mens zijn wortels heeft, en waarvan de dichter een taal in leven houdt. Maar omgekeerd houdt deze taal (het Sarnámi) de dichter ook in leven. Hij ontleent er zijn bestaansrecht aan! (…) Een absolute aanrader deze bundel! (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Een mensenkind in niemandsland’
Meer over Jit Narain bij Uitgeverij In de Knipscheer