Robert Harman Sordam (63) † 17 juni 2018

Robert Harman SordamVanavond, 22 juni, waren mijn vrouw en ik aanwezig op een avond van de Schrijversgroep ‘77 en de Donner-stichting in Tori Oso Paramaribo. Ismene Krishnadath bemenste daar een boekenkraam waarop ook een aantal boeken van Uitgeverij In de Knipscheer lag. Ze pakte het boek ‘Harmanized’ op en zei: ‘Je weet toch dat hij is overleden?’ Nee, dat wisten we niet. Zondag 17 juni was onze reisdag naar het eilandje Danpaati, een kleine drie uur varen in een korjaal stroomopwaarts in de Surinamerivier, waar we een viertal dagen zouden verblijven, weg van de bewoonde wereld, zonder tv, krant en internet – en dat was ook de bedoeling. Zo veel kan er niet gebeuren in een week, de wereld draait toch wel door zonder ons en zonder dat je het merkt. In die dagen bezochten we een aantal dorpen en ontmoetten heel veel heel aardige mensen die ons vaak aan Robert Harman Sordam deden denken. Want een beminnelijke man was hij.
Het was denk ik 2012 dat hij mij benaderde voor het dichters- en muziekproject ‘De stilte van het ongesproken woord’ over de Surinaamse dichters Trefossa, Shrinivási, Dobru. Hij had een groep mooie mensen om hem heen, onder anderen: Ivette Forster, Guilly Koster, Vincent Soekra, Dave MacDonald. ‘De stilte van het ongesproken woord’ was echt zo’n boek dat er moést komen, dus maakten we gezamenlijk de sprong in het diepe. Het boek kwam er, in 2014. Een dik jaar later, op de valreep van 2015, verscheen het volgende gezamenlijke project ‘40 Jaar Surinaamse muziek in Nederland’ met de dubbel-cd ‘De muzikale fakkeldragers’. Weer een jaar later, eind 2016, kwam zijn soloproject uit onder zijn artiestennaam Robby Harman: ‘Harmanized. Boek met cd’.
In Paramaribo nemen we weer deel aan de wereld, hebben wifi en draaien ‘Harmanized’.
Franc Knipscheer. Paramaribo, 22 juni 2018

Meer over Robert Harman Sordam op deze site
Meer over ‘Harmanized’
Meer over ‘40 Jaar Surinaamse muziek in Nederland’
Meer over ‘De stilte van het ongesproken woord’

12 december 2014: Shrinivási 88 jaar

Shrinivasi januari 2009 - 2 - Copyright foto Usha MarheFoto Usha Marhé

Wim Rutgers over het gedicht ‘Toen realiseerde hij zich’ in Antilliaans Dagblad, donderdag 11 december 2014:
In Fort Nieuw-Amsterdam bevindt zich een plaquette met daarop een gedicht en foto van de Surinaamse, inmiddels al jaren op Curaçao wonende, dichter Shrinivási, pseudoniem van M.H. Lutchman (Suriname, 1926). Het eenvoudig uitgevoerde tableau bevindt zich bij de steiger waar de korjalen de verbinding tussen Leonsberg en het fort onderhouden, een betekenisvolle plek die als metafoor voor de poëzie van Shrinivási zou kunnen gelden. Hij wordt immers algemeen gezien als de dichter van de verbinding, de verzoening, in het zo cultureel verscheiden Suriname. Op de plaquette staat een gedicht dat voor het eerst in 1991 in de bundel ‘Sangam’ (ontmoeting) verscheen, in 2013 herdrukt werd in ‘Hecht en sterk’, en nogmaals in de prachtig uitgevoerde bundel ‘De stilte van het ongesproken woord’ (2014), waarin naast Shrinivási ook de dichters Dobru en Trefossa geëerd worden met kleurrijke gedrukte en gezongen teksten.

Toen realiseerde hij zich
dat de rivier
toch maar één oever had
waarop hij stond
en naar de verte keek
waarin een beeld
uit vroegere dagen
langzaam maar zeker
was opgelost
zodat er toekomst
noch verleden was
verlangen niet
en eindelijk geen verdriet.

Ook hier is een schrijver van de ‘verzoening’ aan het woord, dit keer geen verzoening tussen de bevolkingsgroepen, zoals in veel vroeger werk, maar een verzoening met het eigen ik. Shrinivási schreef een heel persoonlijk maar niet zo gemakkelijk te interpreteren gedicht. De dichter zegt er zelf over in ‘De stilte van het ongesproken woord’, dat hij met dit gedicht ‘afscheid genomen’ heeft ‘van het pijnlijke en destructieve in mijn leven’. Maar dat maakt het raadsel voor mij alleen maar groter.
Lees hier of hier over ‘Het raadsel van de poëzie’
Meer over ‘Hecht en sterk’
Meer over ‘Een weinig van het andere’
Meer over ‘De stilte van het ongesproken woord’