Over Maryse Condé op Literair Nederland, 30 oktober 2018:
Dit jaar werd de Nobelprijs voor Literatuur niet uitgereikt. Als alternatief werd een respectabele prijs in het leven geroepen: ‘the New Academy Prize for Literature’ (Alternatieve Nobelprijs voor Literatuur). Deze prijs werd toegekend aan de Afro-Caribische Maryse Condé, geboren op Guadeloupe in 1937. Condé is een weldaad voor de Cariben én de rest van de wereld. Zij beantwoordt als geen ander uit de archipel aan de eisen die aan hedendaagse auteurs gesteld kunnen worden: ze schept personages met wie lezers zich wereldwijd kunnen identificeren om hun menselijk handelen, denken en voelen. Die personages zijn grillig, ontembaar en overschrijden steevast etnische grenzen. Condé rukt zich in haar literatuur los van voorgebakken groepsidentiteit. Zij weet overtuigend de veelzijdigheid van ervaringen en van nieuwe identificatiemogelijkheden onder woorden te brengen. Het gelauwerde werk van Maryse Condé vormt zodoende een scherpe kritiek op voormalige en hedendaagse zwarte-identiteitsbewegingen. (…) In ‘Tituba, de zwarte heks van Salem’ worden aspecten van de westerse, in het bijzonder joodse beschaving, in een alleszins gunstig licht geplaatst en tegenover gerechtvaardigde kritiek op weer andere aspecten. Enerzijds worden mensenrechten door dik en dun verdedigd, anderzijds is er intolerantie en discriminatie. Condé’s bestseller, de dubbeldikke roman ‘Ségou’, onderspoelt het door literaire en wetenschappelijke stereotyperingen dichtgegroeide beeld van de slavernij. Zij realiseert dit door in detail de invloed van het Arabische expansionisme en van de Afrikaanse collaboratie bij de slavenhandel – plundering, verkrachting, verkoop, terreur, opstanden en wat dies meer zij – te beschrijven. Zodoende vervreemdt Condé haar lezers van het vertrouwde en maakt ze vertrouwd met het vreemde. (…)
Lees hier het essay
Meer over Maryse Condé op deze site
Tag: Tituba. De zwarte heks van Salem
Maryse Condé – Tituba, de zwarte heks van Salem
MARYSE CONDÉ
Tituba, de zwarte heks van Salem
Roman
Guadeloupe
Vertaling: Edith Klapwijk
Paperback, 248 blz. € 15,00
ISBN 978-90-6265-298-3
Derde editie, eerste druk in Reprise Literair 1999
Maryse Condé baseert zich in Tituba op historische documenten van de berucht geworden heksenprocessen die in 1692 in Amerika hebben plaatsgevonden en welke historie Arthur Miller in de jaren vijftig inspireerden tot zijn befaamde toneelstuk The Crucible (De heksen van Salem).
«Ik voelde dat in deze processen tegen de heksen van Salem, die zoveel inkt zouden doen vloeien, die de nieuwsgierigheid en het medelijden van toekomstige generaties zouden opwekken en voor iedereen het meest waarachtige blijk van een lichtgelovig en barbaars tijdperk zouden worden, mijn naam slechts die van een onbelangrijk bijfiguur zou zijn. Hier en daar zou men kunnen lezen der er ‘een slavin van Antilliaanse oorsprong die waarschijnlijk aan voodoo deed’ was geweest.» Aldus de ‘profetie’ van de hoofdpersoon Tituba, de zwarte heks van Salem.
Maryse Condé: ‘Wat mij in de figuur van Tituba fascineerde was het feit dat zij als enige zwarte heks volledig door de geschiedenis was vergeten. Alle andere, blanke, heksen zijn later gerehabiliteerd, maar niemand bekommerde zich om Tituba. Ik heb geprobeerd een heldin van haar te maken door Tituba in een compleet verbeelde reconstructie een plaats in de geschiedenis te geven.’
De pers over Tituba, de zwarte heks van Salem
«Via de pen van Condé wordt Tituba het symbool van de ontwortelde Afrikaanse.» – Haagsche Courant.
«In Tituba geeft Condé letterlijk stem aan een vrouw, die inde historische overlevering (…) een ondergeschikte rol kreeg toebedeeld.» – De Volkskrant
«De relatie tussen de seksen is in de romans van Condé en Schwarz-Bart vrijer, opener dan in een van de werken van de mannelijke schrijvers. Daarenboven heeft Condé in Tituba de mogelijkheid van een lesbische relatie tussen Tituba en Hester Prynne opengelaten.» – James Arnold
«Condé vervreemdt haar lezers van het vertrouwde en maakt vertrouwd met het vreemde. Zo worden in Tituba bepaalde aspecten van de westerse – in het bijzonder de joodse – beschaving in een alleszins gunstig licht geplaatst, naast de gerechtvaardigde kritiek op weer andere aspecten.» – Aart G. Broek
Meer over Maryse Condé op deze site