Over standbeelden van ‘foute Nederlanders’ in De Volkskrant, 7 maart 2023:
In een interessant artikel in ‘De Volkskrant’ van 7 maart 2023 gaat Arno Haijtema in op de vraag wat te doen met standbeelden van foute ‘helden’ uit het verleden. Natuurlijk springen de kolonisatoren van de VOC en de WIC het eerst in het oog. Maar Ton van Reen noemt Maastrichtenaar Petrus Regout (1801-1878) ook een ‘slavendrijver’. « (…) Drie meter hoog is het zwart marmeren beeld van de stramme man, dat in 1965 door prins Bernhard in de stromende regen werd onthuld. ‘Regout was een slavendrijver. Hoog tijd dat er niet alleen voor het Nederlandse slavernijverleden excuses worden gemaakt, maar ook voor wat hij heeft misdaan.’ Zegt Ton van Reen (81), schrijver van ruim negentig boeken, vele over de Limburgse geschiedenis. Zijn succesvolle roman De lichtverkoper (2013) speelt in de Cité Ouvrière, Regouts pakhuis voor zijn fabrieksarbeiders: vier, vijf woonlagen, twaalf hokken voor evenveel gezinnen, met één latrine per verdieping. ‘Bij de cholera-uitbraak van 1864 kwamen er vierhonderd mensen om. Cholera is een hongerziekte. Niemand van de Maastrichtse elite stierf.’ Van Reen: ‘Kinderen werkten 36 uur aaneen, zij moesten, omdat ze klein waren, in de hete ovens kruipen en het aardewerk plaatsen. Met als gevolg dat de longen van 10-jarigen al kapot waren.’». Al begin jaren zestig was eenzelfde geluid te vernemen in de roman De eerste Adam van de Antilliaanse schrijver Boeli van Leeuwen: «Op 1 juli 1863 werd de slavernij op Curaçao afgeschaft door Willem III. Op dezelfde dag dat de proclamatie van Willem III op de Fortmuur in Willemstad werd gespijkerd, werd Adam Polaar [hoofdpersonage in de roman] geboren in Moordrecht aan de Hollandse IJssel als vrije burger van de Staat der Nederlanden. In zijn drassig en dampig land bestond geen slavernij: de armen waren volkomen vrij om te verrekken van de honger en te verstijven van de kou. In de touwslagerij van Moordrecht stonden kinderen van zes jaar vijftien uur per dag te draaien op de touwbanen: van iedere honderd gingen er vijftig kapot aan de tering vóór ze tien jaar oud waren. Zo was het ook in de dekenfabrieken van Leiden, de steenfabrieken van Franeker en de sigarenindustrie van Kampen. Willem III schonk vrijheid aan de negers van Curaçao en sliep ’s nachts rustig achter zijn brede baard. Dat de kinderen van zijn eigen volk vijftien uur per dag als beesten werden afgejakkerd voor één dubbeltje per dag was in die wereld zó normaal, dat hij voor het slapen gaan er niet eens over nadacht.»
Lees hier het artikel in ‘De Volkskrant’
Meer over ‘De lichtverkoper’
Meer over ‘De eerste Adam’
Tag: Ton van Reen
«Vier sterren.» – Herman Jacobs
Over ‘Het nooit geschreven verhaal’ van Ton van Reen, 2 januari 2023:
(…) Van de vijftien in 2022 verschenen titels die ik vorig jaar heb gelezen, blijkt dus alleen de tot nu toe laatste roman van Ton Van Reen in mijn ogen vier sterren te verdienen. Niet dat ik ‘De vrouw die niet bestond’, ‘Wachten op het Westen’ en ‘Overal zit mens’, van resp. Marc Reugebrink, Nausicaa Marbe en Yves Petry, tegen mijn zin heb gelezen, integendeel, prima boeken. Maar ik vind ‘Het nooit geschreven verhaal’ nét dat ietsje beter nog. (…)
Herman Jacobs is een Vlaams literair criticus en schreef/schrijft o.a. voor De Standaard der Letteren en Knack.
Meer over ‘Het nooit geschreven verhaal’
Meer over Ton van Reen bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Zijn enthousiaste manier van vertellen, zijn oog voor detail en vakmanschap dwingen respect af.» – Evert Woutersen
Over ‘Het nooit geschreven verhaal’ van Ton van Reen op Literair Nederland, 25 augustus 2022:
‘Het nooit geschreven verhaal’, de nieuwe roman van Ton van Reen (1941), is gebaseerd op een verhaal dat hij begin jaren zestig van een patiënt hoorde tijdens zijn werk als leerling-verpleger in psychiatrisch ziekenhuis Ursula in Wassenaar. Op de achterflap van het boek geeft hij een toelichting: ‘Er was een man die mij het verhaal vertelde over een misdaad die hij niet had begaan maar waarvoor hij de schuld op zich had genomen. Hij belandde vele jaren in de gevangenis.’ Het verhaal speelde zich af in een kloosterdorp ergens in Nederland. Van Reen kent ook zo’n dorp, Koningslust, een kerkdorp van de gemeente Peel en Maas. Van Reen: ‘Alles viel op zijn plek. Ik had een locatie, een handvat om het verhaal op te schrijven. Om al schrijvend de waarheid te ontdekken. Ik had het zestig jaar eerder gehoord en het speelde zestig jaar eerder, rond 1900. Omdat het een verhaal van alle tijden is, besloot ik het in deze tijd te plaatsen. De kern, van de man die zich opoffert uit liefde, blijft.’ Met deze achtergrondinformatie begint de lezer aan het boek, om al lezend de waarheid te ontdekken. Het is interessant om te zien hoe Ton van Reen zijn roman heeft opgezet, met twee plaatsen van handeling, De Peel en Amsterdam en twee tijdlijnen, het nu van 2019 en het verleden van 1959. (…) Het boek van Ton van Reen doet wel wat denken aan de bekende familieroman van Louis Couperus, ‘Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan…’ Couperus’ boek verscheen in 1906 als boek (in 1904 als feuilleton). Ook in deze roman gaat het om gebeurtenissen van zestig jaar geleden, over spoken uit het verleden die maar niet verdwijnen. (…) ‘Het nooit geschreven verhaal’ is een mooie familieroman met een knappe structuur. Van Reen verbindt op knappe wijze het verleden met het heden, bijvoorbeeld door de ongeopende brieven uit de jaren zestig die onderweg in de trein gelezen worden. Zijn enthousiaste manier van vertellen, zijn oog voor detail en vakmanschap dwingen respect af.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het nooit geschreven verhaal’
Meer over Ton van Reen bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Om te eindigen als een kasplantje zie ik niet zo zitten.» – Jos van Daanen
In Memoriam bij het overlijden van Jos van Daanen, 31 augustus 2022:
Vandaag viel dan de rouwkaart in de bus: op 29 augustus rustig ingeslapen in de leeftijd van 63 jaar. Jos van Daanen (pseudoniem van René Vossen) schrijft daarin: ‘Het was me een waar genoegen met jullie, maar nu is het tijd om te gaan. Zeven herseninfarcten hebben me tot euthanasie gedwongen en hebben me teruggestuurd naar mijn thuisplaneet. Aan jullie de taak om je leven goed af te maken en mij in ’t hiernamaals terug te zien.’ De worsteling met zijn gezondheid hing hij niet aan de grote klok. Ik bewaar de beste herinneringen aan hem bij de enkele keer dat hij toch deelnam aan een tournee van onze Limburgse schrijvers tijdens de Boekenweek van 2018, het jaar waarin zijn eerste boek, de dichtbundel ‘De schoonspringer’ bij Uitgeverij In de Knipscheer verscheen. En aan, nog maar negen maanden geleden, de online-presentatie van zijn jongste roman ‘Liefde is een onwoord’. Op 29 juli van dit jaar liet hij mij zijn besluit weten middels een e-mail met in de onderwerpregel ‘Einde verhaal’ uit welk bericht ik de titel van dit bericht ontleen. Jos, we zien je graag terug; als het niet in het hiernamaals is dan in je boeken, waarvan ik zo hoop dat ze nooit kasplantjes worden.
Haarlem, franc knipscheer
Meer over Jos van Daanen bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een mooi en doorleefd boek, een topper door de vakkundigheid van de auteur.» – André Oyen
Over ‘Het nooit geschreven verhaal’ van Ton van Reen op Ansiel, 26 augustus 2022:
Deze roman is gebaseerd op ware feiten. Ton van Reen tracht al de hoofdrolspelers een stem te geven en probeert zich ook goed in te leven in de sfeer van toen. Het is een zomerse dag en het is warm op de kermis in Helden. Iedereen is op zijn paasbest. Er wordt flink gedronken en de terrassen zitten vol, vooral met jonge mensen. En dan gebeurt er iets tragisch dat in verschillende versies werd doorverteld en dat uitmondde in ‘Het nooit geschreven verhaal’ dat wel geschreven moest worden al was het zovele jaren later. Het verhaal speelt zich in twee jaren af, in 1959 en 2019. Ton van Reen wil de verschillende mensen in al hun kwetsbaarheid laten zien. En hij slaagt daar voortreffelijk in. ‘Het nooit geschreven verhaal’ is een mooi en doorleefd boek dat een topper is geworden door de vakkundigheid van de auteur.
Bron
Meer over ‘Het nooit geschreven verhaal’
Meer over Ton van Reen bij Uitgeverij In de Knipscheer
«In zeer toegankelijke stijl geschreven.»
Over ‘Het nooit geschreven verhaal’ van Ton van Reen voor NBD/Biblion, 15 juli 2022:
Een roman over familie en misdaad. Marieke is de kleindochter van Harrie, over wie het verhaal gaat dat hij een moord gepleegd heeft in het dorpje Koningslust. Het boek vertelt over het jaar van de moord, 1959, en 2019, het jaar waarin Marieke meer ontdekt over haar grootvader en zijn leven. Het verhaal is in zeer toegankelijke stijl geschreven. Voor lezers die houden van spannende (regionale) verhalen. Ton van Reen (Waalwijk, 1941) is schrijver en dichter. Hij schreef meerdere boeken. Zijn werk werd in meerdere landen uitgegeven.
Bron
Meer over ‘Het nooit geschreven verhaal’
Meer over Ton van Reen bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Ik waag het het een van zijn beste boeken te noemen.» – Herman Jacobs
Over ‘Het nooit geschreven verhaal’ van Ton van Reen, 10 juli 2022:
(…) Prachtig boek, eigenlijk, met een zweem van nostalgie, maar ook niet meer dan een zweem, daar is de toon te nuchter en te direct voor. Een alles bij elkaar niettemin liefdevol portret van enkele mensen, én van een hele gemeenschap, in zekere zin. Wis en waarachter heeft de Kerk destijds óók een verstikkende deken over het Limburgse land gelegd, de tachtigjarige schrijver Anton Rijkers, een van de hoofdpersonages, is al een jaar of zestig jaar een overtuigd ongelovige en antiklerikaal, wat hij niet bepaald verbergt, en zijn vriend van weleer Harrie, na zekere dramatische gebeurtenissen Amsterdammer geworden, moet er ook niets van hebben, maar dat Gesticht Sint-Jozef, ‘het tehuis’ waar die broeders zorgden voor ‘de op de wereld verdwaalde mensen’ en dat dus meer dan een bijrol in dit verhaal speelt, daar is gewoon ook echt wel veel goeds verricht voor de minder fortuinlijke medemens. Een streekroman — waar tegelijk nog best wel wat Grote Wereld doorheen waait. Terloops, maar toch. De oorlog in Korea, of hoe door het Wirtschaftswunder Duitse bouwvakkers in de jaren vijftig driemaal zoveel verdienden als hun Nederlandse, of in ieder geval hun Limburgse collega’s. En Harrie is niet de enige die in de loop van het verhaal verklaart dat hij weg wil of wilde uit ‘deze negorij’ — nee, ‘Het nooit geschreven verhaal’ zit niet onder een muffe stolp van heemschut en heimwee naar vroeger. (…) Ik waag het ‘Het nooit geschreven verhaal’ (waar voor wie daar aardigheid in heeft ook nog eens een bescheiden metaniveau in zit; nee, ‘simpel’ is het echt niet) (…) een van zijn beste te noemen.
Herman Jacobs is een Vlaamse literair criticus.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het nooit geschreven verhaal’
Meer over Ton van Reen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Gedicht voor Remco Campert door Ton van Reen
«Remco Campert, gisteren overleden, zag ik vaak toen ik een tijdje in de Van Eeghenstraat woonde. ‘s Ochtends kwam hij een paar kranten halen bij een sigarenwinkeltje om de hoek. En dat deed ik ook. En dan kwamen we vaak aan de praat. Wij hadden een gezamenlijke vriend, Kees Simhoffer, uit Maastricht, ooit schrijver bij Uitgeverij De Bezige Bij, waar Remco toen redacteur was. Kees is al heel lang dood. Toen Remco tachtig werd stuurde ik hem ‘Gedicht voor Remco Campert’ dat werd gepubliceerd in het toenmalige literaire blad ‘Absint’. » – Ton van Reen
Bij wijze van In Memoriam laat Uitgeverij In de Knipscheer dit gedicht hieronder volgen, alsmede de reactie van Remco Campert aan Ton van Reen.
Gedicht voor Remco Campert
Als je tachtig bent, zou je heel veel over willen doen
maar bijna alles wat je hebt gedaan, zou je overslaan
en alle reizen die je als kind, later, wilde maken
maar waar je in alle haast nooit de tijd voor vond
maak je alsnog, je gaat op de fiets, tas met beleg en brood
naar Leuven en Sint Martens-Latem, om België te zien
en lift naar Rome, geen brood maar een meisje mee
En alles wat je als jongen van elf wilde worden
– maar nooit geweest bent, omdat je niet werd uitverkoren
zelfs nooit verkozen tot het voetbalteam van school
nooit spreekstalmeester in het wintercircus op het plein
of de jongen die de koeken en de limonade uit mocht delen –
word je alsnog, wanneer je droomt en winnaar blijkt
en wijn schenkt voor de gasten op je feest
Soms, als je na een reis per trein
– jij was de machinist die je altijd al had willen zijn –
op het podium staat in Oss of Zierikzee
verbaasd lezend uit een boek waarop jouw naam
vol verweerde tekst, doorleefd als een missaal
zo vaak herhaald, toch bijna uit jouw hoofd verweesd,
maar bij het spreken, klank en tonggevoel, weer nieuw
vraag jij je af of het jouw gedicht of gemeengoed is
De kampioen die je wilde zijn, macho en meisjesdroom,
sportheld op het basketbalveld achter het Rijksmuseum
waar jij je zomerse dagen verspeelde, sprong, wierp
maar je was net iets te kort en te broos om te winnen
Nu krijg je ruim de tijd om alles te doen
wat je door eigen schuld hebt nagelaten
alle avonturen waarover je droomde haal je nu in
op kleiner schaal: je gaat op reis door eigen huis
de keukenkast is Afrika, de muis vergroot je uit tot leeuw
in de rommelkamer vindt je de Himalaya, Nepal, Mongolië
het witte kastpapier de grote sneeuwbewaaide steppe
en na je reis over de Noordpool op het achterplat
vind je in bed Amerika, New York, de meisjesstad
Doe het, doe de dingen die je altijd wilde doen
voel je vrij en sla het stof van jaren van je af
vergroot de bloemen op je vensterbank tot oerwoudbos
zit aan tafel in je keuken met Neruda, Borges en Pierre Kemp
en schenk de wijn van het landgoed ‘Ouderdom Is Schijn’
Binnen je huid van vloeipapier, met het craquelé van tijd
blijf je die jongen van elf met lef voor tien
die heel veel wilde, storm, veel te weinig mocht
maar alles wilde zien wat niet gezien mocht worden
dacht dat hij alles kon, en met een bal gedichten in de hand
op het plein achter het museum naar de hemel sprong
Meer over Remco Campert op deze site
Meer over Ton van Reen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Ton van Reen, Niek Bremen en Peter Lenssen te gast bij Bibliotheek De Domijnen.
Vrijdag 20 mei 2022 14.30 – 17.00 uur – Bibliotheek Ligne Sittard:
Drie Limburgse schrijvers, Ton van Reen, Peter Lenssen en Niek Bremen zijn op vrijdagmiddag 20 mei te gast bij Bibliotheek De Domijnen. Wat ze, naast dat zij uit Limburg komen, gemeen hebben met elkaar is dat zij enthousiaste verhalenvertellers zijn en hun boeken uitbrengen bij Uitgeverij In de Knipscheer. Alle drie hebben zij recent ook een nieuw boek uitgebracht. Het schrijversbezoek wordt omlijst met zang door de Venlose Sinti-zangeres Lisa Weiss.
Klik hier voor meer informatie (locatie, kaarten bestellen)
Meer over ‘Het nooit geschreven verhaal’
Meer over ‘Genoeg geweest’
Meer over ‘Wat ons raakt’
«Een beleving voor alle zintuigen zo mooi en beeldend als het is geschreven.» – Marije Hendrikx
Over ‘Het nooit geschreven verhaal’ van Ton van Reen, 14 april 2022:
(…) Het verhaal van de hoofdpersoon dat de schrijver Ton van Reen in werkelijkheid uit gesprekken met een psychiatrisch patiënt in Wassenaar had vernomen, past wonderwel in het scenario van zijn roman ‘Het nooit geschreven verhaal’. Waarom? Omdat vergelijkbare drama’s zich, in het katholieke zuiden, met de regelmaat van de klok afspeelden. Het is daarom, denk ik, dat ik niet kon ophouden met lezen. (…) Het gaf mij voldoening omdat zo heel goed duidelijk wordt wat de impact is geweest op zoveel mensen, zoveel gezinnen van de hypocrisie van de kerk en van het superieure gedrag van de zogenaamde rijken. (…) Het boek bracht mijn jeugd in Limburg terug, de vernederingen, het verdriet en de onmacht, de daardoor gemiste kansen, maar ook de kracht die ik juist daardoor heb opgedaan. Het is bovendien een beleving voor alle zintuigen zo mooi en beeldend als het is geschreven. Het voerde mij langs vogels en velden, langs kermis en bier, langs de kanalen tot in de kleine boerderij van mijn grootouders in Weert. Ik hoorde de Selvera’s zingen, waar mijn vader zo trots op was, omdat ze uit Weert komen en ja die Bruno, ook heel herkenbaar. ‘küsse mich und kwele mich denn ich liebe nur dich’. Oh Laila!
Marije Hendrikx is beeldend kunstenaar en dichter en woont in Scheveningen.
Bron
Meer over ‘Het nooit geschreven verhaal’
Meer over Ton van Reen bij Uitgeverij In de Knipscheer