«Fenomenaal: een onversneden meesterwerk» – Holly Moors

VoorplatBitterdagen-72Over ‘Bitterdagen’ van Peter Lenssen op Moors Magzine, 27 mei 2019:
Peter Lenssen is een Limburgse schrijver die een kwart eeuw geleden debuteerde met de indrukwekkende roman over de mijnen ‘Toplöss’, die onlangs opnieuw in een herschreven versie is uitgegeven als ‘Mijnverdriet’. Dat er een nieuwe Limburgse roman van hem was verschenen, ‘Bitterdagen’, is vrijwel onopgemerkt gebleven, en dat terwijl we hier met een onversneden meesterwerk te maken hebben, een boek dat ik gerust met werk van Louis Paul Boon zou durven vergelijken. Boon’s motto ‘we moeten de mensen een geweten schoppen’ lijkt ook door Lenssen te worden opgepakt, want zijn hoofdpersoon, de woedende, mensenhatende Sjef Sonnenschein, spuugt op alle onrecht dat hij tegenkomt. ‘Bitterdagen’ wordt verteld door Sjef Sonneschein, een woedende, mensenhatende oude man die via flash-backs zijn levensverhaal vertelt, waarin de Tweede Wereldoorlog, de mijnen, het kolonialisme en het corrupte Limburg steeds overheersend aanwezig zijn. Het is een aangrijpend boek, dat ik alleen met stukjes en beetjes kon lezen. Lees bijvoorbeeld zelf eerst maar eens het fragment dat ik hier laat zien, dat begint op pagina 20 en dat net iets meer dan een hele bladzijde in beslag neemt. Het verhaal dat daarin verteld wordt greep me al zo aan dat ik het boek eerst een paar dagen weg heb moeten leggen voor ik weer verder kon lezen.
Hier en hier meer over ‘Bitterdagen’ op Moors Magazine
Meer over ‘Bitterdagen’
Meer over Peter Lenssen op deze site

«Groots en beklemmend.» – Job ter Steege

VoorplatBitterdagen-72Over ‘Bitterdagen’ van Peter Lenssen op Leeskost, 6 oktober 2017:
(…) Alcoholisme is nog het minste. Seksuele repressie. Kinderen worden mishandeld of sterven aan kanker. Jonge meisjes verhangen zich bij ongewenste zwangerschap. Inlanders worden door Indische Nederlanders gemarteld. Om te voorkomen dat hun kinderen hetzelfde lot treft worden de eigen kampongkinderen gedood. Joden worden verraden en vermoord. Kinderen worden van hun moeders afgepakt. Mijnwerkers worden niet alleen de mijnen, maar ook de dood ingejaagd. Voor Sjefs ogen worden van een accordeonist twee vingers afgehakt. Hij mag van zijn vader de vingers oprapen en in zijn broekzak stoppen. De muziek is gestopt. Sjef is een gruwelijke kinderervaring rijker. Auschwitz. Atjeh. Repatriëring. Onmenselijke discriminatie. Nederlands racisme op de troon. Eén van de Nederlandse slachters heet Colijn. Hij kreeg uit Indië een bak medailles mee en zal vijf kabinetten leiden. De Nederlandse wreedheid. (…) Het is een stroom treurige gebeurtenissen uit het leven van Sjef Sonnenschein die culmineren in gebeurtenissen gedurende de Tweede Wereldoorlog wanneer het kwaad de dienst uitmaakt. De auteur bouwt rustig aan een smartelijke spanningsboog met een onvermijdelijk dramatisch einde in onze tijd. Groots en beklemmend.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Bitterdagen’
Meer over Peter Lenssen op deze site

«Een fantastische en indrukwekkende roman.» – Marjo van Turnhout

VoorplatBitterdagen-72Over ‘Bitterdagen’ van Peter Lenssen op Leestafel, 28 september 2017:
(…) Deze lijvige roman leest traag. In scherpe en rake zinnen schetst Peter Lenssen het leven van zijn hoofdpersoon Sjef. Soms in een staccatostijl, dan weer volzinnen. De lezer moet zelf maar uitmaken of wat verteld wordt een heldere herinnering is, of juist een waan. (…) Drie scenes zijn er waarin de schrijver gebruik maakt van een onvoltooid verleden tijd. Zijn dit de kernervaringen van Sjef? De eerste is als zijn vader hem ruw duidelijk maakt dat zijn grote held Karl May een verzinsel is; de tweede als hij met zijn moeder mee gaat, die probeert er achter te komen wat er precies met haar man gebeurd is en waar hij gebleven is. En de derde is Sjefs laatste bezoek aan zijn vriend Sjors, in de inrichting voor geesteszieken. (…) Peter Lenssen kent de omgeving en de geschiedenis, zoals hij die verwerkt heeft in deze prachtige roman. (…) Een fantastische en indrukwekkende roman die veel meer bekendheid zou moeten krijgen dan er tot nu toe is. Want deze roman vertelt over de Mens in al zijn facetten, in dit geval tegen de achtergrond van het verleden van Limburg, maar het is wat er altijd en overal gebeurde en gebeurt. Het is het Leven.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Bitterdagen’
Meer over Peter Lenssen op deze site

«Van begin tot eind zó ontroerend.» – Rob Molin

VoorplatBitterdagen-72Over ‘Bitterdagen’ van Peter Lenssen op Literair Nederland, 7 september 2017:
Bitterdagen is goed geschreven en de opbouw van het verhaal over de geestelijk verminkte hoofdpersoon met de ironische naam Sjef Sonneschein is voorbeeldig. Deze zonderlinge gepensioneerde geschiedenisleraar, geboren in 1927, is vanaf de eerste bladzijde van Bitterdagen aan het woord als een causeur. Zijn leven lang heeft hij gezwegen over het trauma van zijn jeugd. Bij stukjes en beetjes ontrolt zijn persoonlijke geschiedenis die tegelijk het ‘totale’ verhaal is over kolonialisme, Tweede Wereldoorlog, steenkolenmijnen en door overheid en geestelijkheid in stand gehouden maatschappelijk onrecht. Het verhaal tevens over de mens die nooit leert van de geschiedenis, zijn naaste niet liefheeft en hartgrondig haat. Lenssen moet al jong gefascineerd zijn geraakt door getuigenissen van zijn ouders en grootouders over de Duitse bezetting en de daaraan voorafgaande roerige jaren. De jaren dertig en veertig van de vorige eeuw roept hij via de hoofdfiguur namelijk op alsof hij er zelf middenin gestaan heeft. (…) Een van de hoogtepunten in Bitterdagen is de brutale schoffering van een straataccordeonist als aankondiging van grootschalige nazistische misdaden tegen de menselijkheid. Via de vertellende ik-figuur bouwt Lenssen in de roman een spanning op die de lezer doet snakken naar de ontknoping van de treurige geschiedenis, naar Sonnescheins afrekening met zijn intense verbittering. Bovendien vraagt de geleidelijk aangescherpte sfeer van dood en verderf om een catharsis. (…) Vanaf de eerste bladzijde ontsnapt aan de hoofdpersoon een eigenzinnige toon. (…) In de slotfase verzuimt Lenssen het aangrijpend relaas te voegen in het verloop van de romanwerkelijkheid die hij tot dan toe rond Sonneschein heeft gesponnen. Maar Bitterdagen is van begin tot eind zó ontroerend dat zulks voor het eindoordeel over het boek nauwelijks gewicht in de schaal mag leggen.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Bitterdagen’
Meer over Peter Lenssen op deze site

«Een buitengewoon knappe roman.» – André Oyen

VoorplatBitterdagen-72Over ‘Bitterdagen’ van Peter Lenssen op Ansiel, 7 juli 2017:
Peter lenssen (1957) schreef twee romans: ‘Toplöss’, een historische roman die zich afspeelt tegen de achtergrond van de opkomst en bloei van de mijnindustrie, het anarchisme en de Spaanse burgeroorlog en ‘In dit land wil niemand wonen’ met als toetssteen de vluchtelingenproblematiek. (…) In ‘Bitterdagen’ herbeleeft Jef de oorlogsjaren, zijn huwelijk met Jeanne die aan kanker stierf en met wie hij een zoon heeft. Het zijn vooral negatieve en pijnlijke herinneringen, alhoewel ook de kleine fijne dingen een koestering voor zijn moeder en dergelijke om de hoek komen piepen. (…) Een buitengewoon knappe roman waarin realiteit, droom, en hallucinatie een confrontatie met mekaar aangaan.
Lees hier en hier**** de recensie
Meer over ‘Bitterdagen’
Meer over Peter Lenssen op deze site

«Beklemmend mooi.» – Ria Twisk

VoorplatBitterdagen-72Over ‘Bitterdagen’ van Peter Lenssen op Leestafel, 28 juni 2017:
(…) Deze roman van Lenssen is prachtig opgebouwd en de lezer raakt bij alle personages rondom Sjef Sonneschein zeer betrokken, maar toch het meest bij Sonneschein zelf. Je vraagt je af hoeveel een mens kan hebben? Toch staat het verhaal van Sjef niet op zichzelf. In de periode waarover Lenssen schrijft hebben veel mensen eenzelfde leefomgeving en daarmee dezelfde ervaringen als de hoofdpersoon. Ouders die de Eerste Wereldoorlog nog hebben meegemaakt glijden ongevraagd de volgende wereldoorlog in, maar zijn nu zelf volwassenen met kinderen, zoals Sjefs ouders. (…) Nadat de oorlogen teneinde kwamen bleef er intens verdriet over om het verlies, verbijstering over wat er gebeurd was en intense schaamte over wat men niet wist of niet wilde weten en opnieuw kon men er niet over praten. Ingehouden angst, opgekropte onmacht, boosheid en frustratie heeft menigeen, net als Sjef, een leven lang beziggehouden. Tel daar nog bij de ‘gewone tegenslagen’ die bij het leven horen en een mens trekt zich, net zoals Sjef, terug in zijn eigen wereld. Al deze aspecten heeft de auteur op een hele bijzonder mooie manier beschreven, eveneens ingehouden, maar het hier en daar ook als het ware uitschreeuwend, zodat het de lezer duidelijk wordt hoe dergelijke omstandigheden een mensenleven kunnen vormen en in zijn greep houden. Daardoor is dit boek van Peter Lenssen beklemmend mooi geworden.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Bitterdagen’
Meer over Peter Lenssen op deze site

«Indrukwekkend boek.» – Peter de Rijk

VoorplatBitterdagen-72Over ‘Bitterdagen’ van Peter Lenssen op Amsterdam FM-Radio, 21 mei 2017:
In een meeslepend gesprek vertelt Peter Lenssen over zijn tot nu verschenen proza (waaronder zijn debuutroman ‘Töpless/Mijnverdriet’ over de mijnstreek in Limburg en zijn roman ‘In dit land wil niemand wonen’ die enkele jaren voor het generaal vluchtelingenpardon verscheen) in het bijzonder over zijn onlangs verschenen monumentale roman ‘Bitterdagen’. Het betreft de beschrijving van het dagelijks leven van een boze, oude man dat eigenlijk alleen nog bestaat uit het ophalen van herinneringen. Herinneringen aan traumatische ervaringen van hem als 6-jarig jongetje bij de dom van Aken, en later aan de jodenvervolging in zijn Limburgse geboortestreek (een prachtig monument voor hen die er niet meer zijn), de bombardementen vlak over de grens op Aken die de hemel rood kleurden. Wat is goed, wat is slecht? Hij poogt goed te doen door opvang te bieden aan een verslaafde prostituee. Een indrukwekkend boek waarin grote en kleine geschiedenis een belangrijke rol spelen.
Luister hier naar de uitzending
Meer over ‘Bitterdagen’

«Strijdbaarheid en engagement als van Don Quichot.» – Adri Gorissen

VoorplatBitterdagen-72Over ‘Bitterdagen’ van Peter Lenssen in Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad, 6 mei 2017:
In ‘Bitterdagen’ is Sjef Sonneschein de hoofdpersoon. Het is een verbitterde, nurkse en wrokkige man, een historicus die leeft in het verleden en voortdurend herinneringen ophaalt. Aan gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog, aan zijn vader die in de mijn werkte, aan zijn vrouw Jeanne die aan kanker is gestorven, aan zijn vriend Sjors die in Indonesië direct na de oorlog de politionele acties heeft meebeleefd, aan zijn Limburgse jeugd en nog veel meer. Maar Sjef heeft alzheimer, waardoor al die herinneringen door en over elkaar gaan buitelen en een maalstroom van verhalen worden. Een draaikolk die Lenssen ondersteunt met een schrijfstijl van korte, afgebeten zinnen. Evengoed blijft voor de lezer altijd helder waarom Sjef is geworden wat hij nu is. Hij is overigens niet alleen wrokkig en verbitterd, maar heeft ook mededogen, kan niet tegen onrecht en is sociaal bewogen. Reden waarom hij bijvoorbeeld het verslaafde hoertje Mounia in zijn huis onderdak biedt.
Lees hier het artikel
Meer over ‘Bitterdagen’