Over ‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper op Tzum, 14 januari 2022:
(…) Madeleine (de verwijzing naar Proust wordt al op pagina twee gemaakt) haalt herinneringen op aan haar leven en dat lijkt, gefictionaliseerd of niet, toch wel erg op het leven van Helen Knopper. (…) De techniek die Knopper gebruikt, maakt ‘En dan nog de liedjes’ tot een prachtig memoir. Ze vertelt geen keurig aangeharkt chronologisch verhaal, maar springt van het heden naar haar jeugd voor en in de oorlog, haar wilde liefdesjaren in de Amsterdamse kunstenaarsscene decennia later en al die lijnen worden het web waarin het leven gevangen wordt. (…) Madeleine is aangewezen op een rollator en dat zorgt nogal voor een contrast met vroeger. In dat vroeger zitten herinneringen aan oud-geliefden, maar het meest pregnant zijn wel de herinneringen aan de oorlog: aan juffrouw Moes, de Joodse dienstbode, die meer dan haar moeder over haar moederde totdat het niet meer mocht, maar ook aan haar vader die in april 1945 in Duitsland aan hongeroedeem overleed. Het wordt niet expliciet gezegd, maar het is wel duidelijk hoe karaktervormend die oorlog is geweest. (…) De sarcastische stijl zie je niet vaak terug in de Nederlandse literatuur, maar ik kan er enorm van genieten. Ik denk en ik hoop dat Knopper door zal schrijven tot de laatste minuut.
Lees hier de recensie
Meer over ‘En dan nog de liedjes’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer
Tag: tweede wereldoorlog
«Wat Bremen inventief doet is het verhullen van het eigenlijke onderwerp. Het is hem zeker gelukt verschillende mensen in al hun kwetsbaarheid te laten zien of het nu alter-ego’s van de schrijver zijn of verre vrienden uit een vriendenboek.» – Margot Poll
Over ‘Wat ons raakt’ van Niek Bremen in NRC Boeken, 14 januari 2022:
Het openingsverhaal van de verhalenbundel ‘Wat ons raakt’ van Niek Bremen is meteen het meest aangrijpende, over de jonge Joodse vrouw Dini Wolff die samen met haar ouders in de Tweede Wereldoorlog moest onderduiken. Bremen baseerde zich op gegevens uit het gemeentearchief en op verhalen van een getuige die niet nader wordt omschreven. Bremen vertelt ingetogen, maar weet het gevoel van de ouders en hun dochter treffend onder woorden te brengen. Wat Bremen in de volgende verhalen inventief doet is het verhullen van het eigenlijke onderwerp: in het verhaal over de dikke tiener Karel loopt alles verkeerd; hij verliest zich in drank, wordt gepest op school, schaamt zich voor zijn moeder en ook in de liefde vangt hij bot. Het verhulde onderwerp is het lot van een ‘moffenjong’. Of het verhaal over vrienden verzamelen in een vriendenboek (‘steek ze als postzegels in een album’): als het aantal slinkt, wendt hij zich tot een charlatanorganisatie die hem tegen betaling nieuwe vrienden belooft maar vrienden blijken niet te koop. Dan komt het verhulde, enigszins stichtelijke, onderwerp weer bovendrijven dat men met weinig tevreden moet zijn. Verhalen over ‘andere mensen’ benadrukt Bremen op de omslag – het is hem zeker gelukt verschillende mensen in al hun kwetsbaarheid te laten zien of het nu alter-ego’s van de schrijver zijn of verre vrienden uit een vriendenboek.
Meer over ‘Wat ons raakt’
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Van een bijtende ironie naar koelbloedig realisme, waar de wanhoop met flitsen doorheen schiet.» – André Oyen
Over ‘Wat ons raakt’ van Niek Bremen op Ansiel ( België), 14 januari 2022:
(…) In deze doorleefde bundel ligt de focus vooral op het wel en wee van de joodse familie Wolff. (…) Het verhaal over de Joodse familie is deels gebaseerd op ware feiten en deels fictie. Bremen kruipt in de huid van dochter Dini en probeert zich in te denken hoe zij de oorlogsjaren heeft beleefd. Ze is 17 als de oorlog begint – en geeft haar een stem. Haar overdenkingen springen van een bijtende ironie naar koelbloedig realisme, waar de wanhoop met flitsen doorheen schiet. Hij tracht aan te voelen wat Dini gedacht zou kunnen hebben toen Nederland bezet werd door de Duitsers en zij met vader en moeder moest onderduiken. (…) In november 1943 werden ze verraden. Ruim twee maanden later volgde het transport naar Auschwitz. Daar vonden ze allen de dood. (…) ‘Tussen de raderen’ is wat mij betreft ‘het kroonverhaal’ maar ook de andere verhalen met uiteenlopende personages in al hun tekortkomingen en kwetsbaarheid zijn beklijvend. (…) Nick Bremen is een goed en gevoelig observator én denker die dat in prachtig proza weet te verwoorden.
Klik hier voor de recensie
Meer over ‘Wat ons raakt’
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Het is mooi geweest. 86-jarige kijkt terug op haar turbulente leven.» – Maria van Heumen
Over ‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper op LeesKost, 6 januari 2022:
Zo aan het eind van je leven zit je vol herinneringen. En de zich Madeleine noemende vrouw heeft er heel wat en ze weet alles nog. (…) De herinneringen aan haar broer worden als in een filmscript beschreven. Geboren met een hartafwijking is hij het zorgenkind van moeder Nelly. Maar voor zijn zus staat hij altijd klaar: hij plakt haar fietsband, ze gaan samen op de fiets van Bussum naar Hilversum om te gaan dansen en hij gaat in opdracht van hun moeder haar gangen na als ze achter de jongens aan zit. Echt goed heeft hij zich niet van die taak gekweten: Madeleine blijkt op haar veertiende zwanger te zijn, waarop moeder beslist dat daar iets aan gedaan moet worden. Haar broer overlijdt nog vóór zijn eenentwintigste. De band met haar moeder is een stuk minder goed. Om diverse redenen verbreekt Madeleine het contact; zij is veertig, moeder Nelly zestig. Toch krijgt het leven van Nelly de nodige aandacht in dit werk. (…) Haar terugdenken aan juffrouw Moes uit Bussum die in Madeleines jeugd de huishouding verzorgde is echter ontroerend. Van juffrouw Moes en haar Joodse moeder is na de oorlog niets meer vernomen. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘En dan nog de liedjes’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een prachtige Stolperstein tussen de soms logge bakstenen van bestsellers.» – Daan Lameijer
Over ‘Wat ons raakt’ van Niek Bremen op Literair Nederland, 31 december 2021:
(…) Waar Anne Frank in ’s lands beroemdste oorlogsdagboek ‘Het Achterhuis’ de verteller is, kruipt Bremen in de huid van ik-figuur Dini Wolff. Een zware klus, waar stilistische uitglijders dreigen. Want hoe drukt een adolescent uit de jaren ’40 zich precies uit? Gelukkig krijgt de lezer niet eenmaal het idee dat hier eigenlijk Bremen spreekt. (…) Aanvankelijk wordt slechts mondjesmaat gezinspeeld op de Nederlandse nalatigheid bij de razzia’s. Des te confronterender is de vraag die in ‘Het Achterhuis’ achterwege blijft: “Waarom laat iedereen toe dat wij gedeporteerd worden?” (…) Naast, of feitelijk via de lotgevallen van Dini Wolff introduceert Bremen enkele dieptepunten van menselijke waardigheid. Oftewel: hoe klein kan een mens zijn? In tien andere kronieken portretteert de bundel even interessante als alledaagse personages die in ‘Mijn kleine oorlog’ van Louis Paul Boon hadden kunnen figureren. (…) In oorlogsverhalen is goedkoop sentiment misschien wel de grootste afknapper. Films met aanzwellende vioolmuziek, kolderiek camping-Duits en theatraal met het hoofd schuddende verzetsstrijders overspoelen de bioscopen. ‘Wat ons raakt’ weerstaat die verleiding: Bremen raakt ons ontegenzeggelijk, maar richt zijn pijlen niet op de onderbuik. Liever schotelt hij ons een wonderlijke combinatie voor van gitzwarte nationale historie, niet waargemaakte dromen en een lachwekkende nietszeggendheid. Over dit laatste zei Hendrik Marsman niet voor niets dat de waarachtige kunstenaar juist in het zeer alledaagse het bijzondere ontdekken kan. (…) ’Wat ons raakt’ is een prachtige Stolperstein tussen de soms logge bakstenen van bestsellers.
Klik hier voor de recensie
Meer over ‘Wat ons raakt’
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Sedert die tijd heb ik nooit meer een stap in Duitsland gezet.»
Naschrift auteur bij recensie in De Limburger over ‘Wat ons raakt’ van Niek Bremen, 13 december 2021
De getuige die ik heb gesproken, kan na al die jaren nog steeds over 1943 vertellen: “Ik was dertien jaar, toen op de voordeur werd gebonsd. Ik rende naar de gang en maakte open. Vier mannen van de Sicherheitsdienst drongen het huis binnen. We waren verraden. Meteen liepen ze de trap op en haalden alle ondergedoken Joden uit onze woning. Mijn vader, die gemeentesecretaris in Oirsbeek was, moest machteloos toezien”. Ze pakt een foto. “Dat is hij.” Ik zie een trotse man, onberispelijk gekleed. Ze wacht even. “Dat was de laatste keer in mijn leven dat we elkaar zagen. Hij is naar Dachau vervoerd, de anderen naar Auschwitz. Sedert die tijd heb ik nooit meer een stap in Duitsland gezet. Met nog zoveel herinneringen aan die verschrikkelijke periode kan ik dat niet opbrengen.” Kijkend naar de cover van de verhalenbundel, zegt ze: “Ja, dat is duidelijk Dini.” Op dat moment denk ik aan de woorden van Gunther Demnitz, de bedenker van de Stolpersteine: “Je bent pas vergeten als ze je naam niet meer noemen”. Maar er staan nog meer verhalen in het boek. Luchtige verhalen, met een glimlach en een knipoog. Ik vertel over een verdwenen meisje, over vriendschap, over lotgenotencontact, over een mislukte loopbaan op de Oranje Nassau Mijnen in Heerlen, over studeren in Nijmegen… en over nog veel meer.
Klik hier voor artikel in De Limburger
Meer over ‘Wat ons raakt’
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Tragisch, bedrukkend, benauwend; woorden die door je hoofd flitsen bij het lezen van de aangrijpende geschiedenis van deze Joodse familie.» – Rob Cobben
Over ‘Wat ons raakt’ van Niek Bremen in De Limburger, 13 december 2021:
Mensen zijn fascinerend, vindt de Sittardse schrijver Niek Bremen. In zijn nieuwe boek – de verhalenbundel ‘Wat ons raakt’ – toont hij zich een scherp observator en beschrijft hij uiteenlopende personen in al hun kwetsbaarheid. Belangrijkste ingrediënt van de bundel: de kroniek van de joodse familie Wolff. (…) Het verhaal over de Joodse familie is deels gebaseerd op ware feiten en deels fictie. Bremen kruipt in de huid van dochter Dini en probeert zich in te denken hoe zij de oorlogsjaren heeft beleefd. Hij kijkt door de ogen van de jonge Sittardse – ze is 17 als de oorlog begint – en geeft haar een stem. Hij beschrijft wat Dini gedacht zou kunnen hebben toen Nederland bezet werd door de Duitsers en zij met vader en moeder moest onderduiken. Eerst bij een tante en later in Oirsbeek waar het gezin samen met andere Joden onderdak kreeg in het huis van gemeentesecretaris Gerard Fleischeuer. In november 1943 werden ze verraden. Ruim twee maanden later volgde het transport naar Auschwitz. Daar vonden ze allen de dood. Gerard Fleischeuer stierf in Dachau. (…) Tragisch, bedrukkend, benauwend; het zijn zomaar wat woorden die door je hoofd flitsen bij het lezen van de aangrijpende geschiedenis van de Joodse familie uit Sittard. De somberte maakt echter verderop in de bundel plaats voor een glimlach. (…)
Lees hier het artikel
Meer over ‘Wat ons raakt’
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Niek Bremen – Wat ons raakt. Verhalen
Niek Bremen
Wat ons raakt
verhalen
Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen,
246 blz., € 19,50
ISBN 978-94-93214-53-8
eerste uitgave november 2021
In Wat ons raakt vertelt Niek Bremen de verhalen van andere mensen, groot en klein. Onder hen de historische, aangrijpende en delicate geschiedenis van het joodse meisje Dini Wolff, op wier naam hij als stadsgids stuit op een van de Stolpersteine voor een huis in de Putstraat in Sittard. Hij gaat naar het gemeentearchief en besluit op basis van de informatie van een getuige en de historische gegevens haar levensverhaal na te vertellen. Hoe heeft Dini Wolff, in 1923 in Sittard geboren, de oorlog beleefd? De verteller kijkt door haar ogen, en geeft haar een stem. ‘Ik ben doodmoe. Misschien dat ik me daarom verbeeld dat ik mijn moeder zie. Ze heeft me nodig. Ze roept me. Ik antwoord niet.’ Deze kroniek, deze geschiedenis, vormt de kern van deze bundel. Maar er zijn ándere verhalen, microgeschiedenissen misschien, miniaturen, maar niet minder fascinerend, omdat mensen fascinerend zijn.
Niek Bremen toont mensen in al hun kwetsbaarheid. Wat brengt hen in beweging? Wat raakt hen? Wat ons raakt is een rijk mozaïek van grotere en kleinere stenen: van Stolpersteine tot kiezels – stuk voor stuk zijn het kleine monumentjes, gedenkstenen van evenzovele levens. Een eerbetoon aan de mens in al zijn facetten.
Niek Bremen (1947) publiceerde in meerdere verhalenbundels, zoals 24 verhalen (2013), Onveranderd Anders (2015), Wilde flora (2016), Uit & Thuis In Sittard (2018) en in het literair tijdschrift Extaze (2018). In 2019 verscheen zijn debuutroman: Bang voor de liefde.
Wat ons raakt is zijn eerste verhalenbundel.
Over Bang voor de liefde:
«Geslaagde roman over een man die niet kan ontkomen aan een belastende jeugd. Niek Bremen overtuigt in de wijze waarop hij de ervaringen van de man tot leven weet te brengen. » – Theo Jordaan op Alles over boeken en schrijvers
«Niek Bremen schrijft in een frisse stijl met lichte ironie. Er is een afwisseling van heden en verleden, flashbacks en het enigszins bizarre leven op Texel door elkaar, met humor op zijn tijd en een vraag voor wie dat wil. Want wie zijn wij nu eigenlijk? Bang voor de liefde is zijn veelbelovende debuutroman.» – Marjo van Turnhout op Leestafel
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Op hoge leeftijd onthult hij zich als poëet.» – Pauline Kruithof
Over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’ van Eric Schneider in Friesch Dagblad, 22 september 2021:
Eric Schneider (1934) (…) werd geboren in Batavia, maar kam naar Nederland en verwierf bekendheid als toneelspeler, regisseur en schrijver (…) Op hoge leeftijd onthult hij zich als poëet. (…) Schneider verhaalt van de onrust en strijd die over de toenmalige Nederlandse kolonie valt. (…) Hij blijft weg van (…) gevoelige politiek (…) en focust op ogenschijnlijk onbeduidende persoonlijke ervaringen. Die weten de sfeer waarin hij opgroeide, die hem vormde, extra scherp neer te zetten. (…) De dichter koppelt zijn eigen wederwaardigheden aan de lotgevallen van mythische en dramatische figuren. (…) De thema’s worden naar een universeel niveau getild en de vertelsels krijgen een extra plot. (…) De dichter komt tot de conclusie dat opgroeien een illusie is, terwijl het steeds minder duidelijk is wat het betekent iemands kind te zijn. Wie waren zijn ouders precies. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’
Meer over Eric Schneider bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Het is de nietsontziende oprechtheid die deze gedichten indrukwekkend maakt.» – Hettie Marzak
Over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’ van Eric Schneider op Meander Magazine, 10 september 2021:
(…) De gedichten laten zich op het oog al gauw onderbrengen in drie thema’s: de gedichten die handelen over karakters uit toneelstukken die al dan niet door Schneider zelf vertolkt zijn, (…) vervolgens gedichten die gaan over zijn familie en zijn verleden en de gedichten die spelen in de tegenwoordige tijd. In de gedichten die de titel dragen van een toneelpersonage geeft Schneider de invulling van die rol weer zoals hij die ziet, maar ook kan de rol of de mythologische figuur aanleiding zijn tot uitdrukking van een gevoel dat niet rechtstreeks met de mythe te maken hoeft te hebben. Eurydike I (…) heeft een ritme dat de lezer mee stuwt met de stroom, die in korte zinnen steeds sterker wordt opgezweept om te eindigen in de climax en dan uit te vloeien in langere regels, waarin rust en stilte eindelijk drijven zonder doel. Ademen, hijgen, stil worden. Het rijm dat gehanteerd wordt, is onnadrukkelijk, onvolkomen en functioneel. (…) De gedichten over de toneelkarakters komen samen in het gedicht ‘Eindspel’. Dit gedicht vormt de overgang van het toneel en de diverse rollen naar de gedichten over de biografische werkelijkheid en het verleden van de dichter. De dichter heeft zijn hart binnenstebuiten gekeerd en zichzelf daarbij niet gespaard. Het is de nietsontziende oprechtheid die deze gedichten indrukwekkend maakt. De maskers van het toneel zijn afgerukt en het naakte gezicht van de dichter kijkt ons aan.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’
Meer over Eric Schneider bij Uitgeverij In de Knipscheer