Tag: tweede wereldoorlog

«Mijn moeder werd onze grootste fan.» – Ernst Jansz

Over ‘Een liefdeslied’ van Ernst Jansz in Margriet 20, 15-21 mei 2025:

In ‘Margriet’ praat Ernst Jansz (met Marcel Langedijk) over het liefdesverhaal van zijn ouders in de Tweede Wereldoorlog, maar ook over familiegeheimen, Doe Maar, Henny Vrienten , ouderdom en sterfelijkheid. «(…) Mijn moeder kwam uit een straatarm Amsterdams gezin. (…) Tijdens de kerst van 1937 zag ze op een dansavond een knappe donkere jongen die haar aandacht trok: mijn vader. (…) Toen de oorlog uitbrak, gingen ze allebei in het verzet. (…) Levensgevaarlijk, maar ze deden het.  Uiteindelijk zijn ze opgepakt  – verraden door Nederlanders. Mijn moeder kwam redelijk snel vrij, mijn vader kwam in de dodencel (aan het Amsterdamse Leidseplein) terecht. Daarna heeft hij tot het eind van de oorlog in concentratiekamp Amersfoort gezeten. (…)  Mijn vader overleed al toen ik zeventien was aan het concentratiekampsyndroom, maar aan me moeder heb ik alles gevraagd wat in mij opkwam. Zij gaf mij ook een doos vol met liefdesbrieven van haar aan mijn vader.  (…) Ik heb er al eerder over geschreven, maar pas vorig jaar heb ik alles gebruikt om hun hele verhaal te vertellen. Dat werd ‘Een liefdeslied’.»

Bron
Meer over ‘Een liefdeslied’
Meer over Ernst Jansz bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Elly Stolwijk zwijgt niet en verbreekt heel passioneel de stilte over het verleden van haar vader.» – André Oyen

Over ‘voet in voet oog in oog’ van Elly Stolwijk op Ansiel, 16 april 2025:

Nu er nog maar weinig levende getuigen van de gruwelijkheden in WOII overblijven, beginnen de kinderen van deze getuigen te zoeken naar de feiten waarover hun ouders niet konden of wilden praten! In ‘Voet in voet oog in oog’ heeft Elly Stolwijk getracht zich in te leven in het leven van haar vader Fons die op de jonge leeftijd dwangarbeider werd in Duitsland. Na zijn dood begon ze research te doen over zijn Duitse geschiedenis waarover hij zelden had gesproken. Stolwijk geeft haar vader een stem zodat zijn verzwegen verhaal alsnog bekend wordt voor de buitenwereld. Gedurende de Tweede Wereldoorlog had hij dwangarbeid verricht in metaalfabrieken in Berlijn en Laucherthal, een ervaring waarover hij tijdens zijn leven nauwelijks kan spreken en op zeldzame momenten achteloos zal zeggen dat hij ‘iets deed met schroefjes en moertjes’, want hij schaamde zich voor zijn gedwongen bijdrage aan de Duitse wapenindustrie. Van de ruim vijfhonderdduizend Nederlandse dwangarbeiders zijn er ongeveer dertigduizend omgekomen. Van diegenen die terugkeerden bleven de meesten net als Elly haar vader zwijgen over de traumatiserende gebeurtenissen tijdens hun gedwongen verblijf in Duitsland. Maar Elly Stolwijk zwijgt niet en verbreekt heel passioneel de stilte over het verleden van haar vader. Stolwijk wil haar vader 80 jaar na dato een stem geven over zijn leven van toen en tevens de Nederlandse dwangarbeiders in Duitse dienst in de Tweede Wereldoorlog uit de vergetelheid halen.

Bron
Meer over ‘Voet in voet oog in oog’
Meer over Elly Stolwijk bij Uitgeverij In de Knipscheer

«In Nederland hebben ze er bovendien een gewaardeerd schrijver bij.» – Hendrik Vanhee

Over ‘Een liefdeslied’ van Ernst Jansz op Written in Music (België), 19 maart 2025:

In de Vlaamse Radio 1 Vox Top 30 is momenteel bijna als vreemd eendje in de bijt Als de avond valt binnengetuimeld. (…)  Een ontroerend liefdesliedje dan ook van de Nederlander Ernst Jansz en hij zingt het breekbare kleinood pakkend in een wondermooi duet met zijn dochter Luna. De tekst bevat zinnen die nog door zijn vader zijn geschreven in een brief vanuit een Indisch concentratiekamp en gestuurd naar zijn moeder. Ernst Jansz is, inderdaad, de oprichter, toetsenist en zanger van het legendarische Doe Maar. (…) Daarnaast was Jansz ook vele jaren begeleider, bandleider en producer bij Boudewijn de Groot en daarnaast was hij zeer nauw betrokken bij de tournees en albums van de betreurde Bram Vermeulen. Minder geweten is waarschijnlijk dat hij sinds 2000 ook solo is gegaan en hij aldus bij regelmaat én succesvol, ingetogen, intimistische Nederlandstalige liedjes maakt. Hij bracht daarbij onder meer een geprezen album vol Bob Dylan-songs uit in het Nederlands. Maar al een aantal platen lang verkent hij nu vooral zijn Indische roots en ze hebben er daardoor in Nederland bovendien een gewaardeerd schrijver bij. Bij die Indiërreeks past dit album Een Liefdeslied. Want eigenlijk is het tegelijk de soundtrack bij het gelijknamig boek dat eind 2024 al verscheen en waarin hij nu uitweidt over de bijzondere liefdesgeschiedenis van zijn ouders net vóór het uitbreken van de tweede wereldoorlog. Hij een Indische student, zij een arm meisje uit Amsterdam, die samen in het verzet gingen en door internering in een concentratiekamp gescheiden werden. Lang verhaal kort, ze vonden elkaar na de oorlog terug en bleven sindsdien altijd onafscheidelijk en liefdevol samen. Het aandoenlijke op muzieknoten gezette verhaal van Ernst Jansz past intussen des te meer in het nu, een bewuste aanklacht als het is tegen alle oorlogen. (…) Maar vrijwel de hele muziekpers moet blijkbaar zo goed als glad aan dit album zijn voorbijgegaan. Terwijl Als de avond valt inmiddels al als vierde single van het album getrokken werd en eerder waren daar ook al het grandioze Er is een lied geschreven, het swingende Die ene die en Nu jij dan bent geboren. (…)

Lees hier de hele recensie
Meer over ‘Een liefdeslied’
Meer over Ernst Jansz bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een fijngevoelig schrijver en een groot literair talent.» – Ton van Reen

Over het werk van Niek Bremen in Dagblad De Limburger, 19 maart 2025:

‘Schrijver Niek Bremen laat denkwerk na’ schreef ik, precies een jaar geleden bij het overlijden van Niek. Niek Bremen uit Sittard stierf op 14 maart 2024, 76 jaar oud. Als literair schrijver was hij een laatbloeier. Hij begon pas na zijn pensioen met schrijven. Het eerste wat mij van hem onder ogen kwam waren de korte verhalen die hij schreef in de bundel ‘Uit & thuis in Sittard’ die hij in 2018 uitgaf, samen met zijn schrijversvrienden Peter van Deursen en Wim Kallen. Ik leerde hem kennen toen hij zich, samen met zijn geliefde Emma, een jaar of tien geleden aansloot bij mijn wandelclub. Al vlug bleek dat hij zeer belezen was. (…)  Een van de personages in het boek met de titel ‘Wat onbesproken bleef’ is de vader van de hoofdpersoon, een man die het zwijgen boven het spreken verkiest. Tenminste, tot zijn Duitse vrienden op bezoek komen om te drinken, en het Horst-Wessel-lied te zingen. Even lijkt de vader dan een ander, maar als de zoon over de oorlog en de dood van zijn Joodse moeder wil praten stuit hij op stilzwijgen bij de vader, de vader die in de oorlog Duits soldaat is geweest. In dit boek beschrijft Niek Bremen eigenlijk al die mensen die de oorlog hebben meegemaakt en daarna door moesten leven, al of niet met schuld. In stilte gehuld, met een hoofd vol aangrijpende herinneringen. Niek Bremen was een fijngevoelig schrijver en een groot literair talent. Het is jammer dat hij niet eerder met schrijven is begonnen. Hij had verhalen in voorbereiding. Hij sprak over een volgende grote roman. Hij zou tot een groot en voornaam schrijver zijn uitgegroeid. Het had nog gekund, maar hij is te vroeg gestorven. (…)

Lees hier het artikel
Meer over ‘Wat onbesproken bleef’
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Niek Bremen maakt je heel indringend deelgenoot van Daniëls zoektocht en weet door een beeldende stijl de spanning te laten domineren.» – André Oyen

Over ‘Wat onbesproken bleef’ van Niek Bremen op Ansiel, 9 maart 2025:

In ‘Wat onbesproken bleef’ vormt Alwin Corten met zijn zoon Daniël en huishoudster Louise Mittensill een klein gezin. (…) Daniël wil weten wie zijn moeder was, waarom ze overleden is, waarom zijn vader zo koppig zwijgt over het verleden is en wat de plek van Louise in het gezin is. (…) Daniëls leven krijgt echter een wending wanneer een opkoper het huis na de dood van zijn vader komt leeghalen. Hij vindt een map met notities waar zijn vader herinneringen in heeft opgeslagen, uit de tijd dat de wereld leed onder het nationaalsocialisme. Zijn vader beschrijft aangrijpende momenten uit zijn leven als soldaat bij de Wehrmacht, waarbij hij zich openhartig en vooral kwetsbaar opstelt. Daardoor komt Daniël nu ook meer te weten over het leven van zijn moeder Niek Bremen trekt je heel behoedzaam in het verhaal maar maakt je dan heel indringend deelgenoot van alles wat Daniël denkt, voelt en moet meemaken tijdens zijn zoektocht. De lezer en hij leren zijn vader kennen op een wijze die allesbehalve prettig is. Niek Bremen, die kort voor het verschijnen van ‘Wat onbesproken bleef’ overleed, weet door een beeldende stijl de spanning in het verhaal te laten domineren.

Lees hier de recensie
Meer over ‘Wat onbesproken bleef’
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Voor liefhebbers van zowel literatuur als muziek is dit boek een aanrader.» – Jan Stoel

Over ‘Een Liefdeslied’ van Ernst Jansz op Boekenkrant, 18 februari 2025:

(…) De roman is opgebouwd uit twee grote delen. Het eerste deel, getiteld ‘Voorgeschiedenis’, neemt de lezer mee naar de negentiende eeuw en vertelt het verhaal van Rudi Jansz’ voorouders. Dit is een familie van doorzetters, gekenmerkt door Multatuliaanse trekjes en een diep gevoel voor rechtvaardigheid, levend in een periode waarin de slavernij weliswaar formeel was afgeschaft, maar de erfenis ervan nog altijd voelbaar was. Het tweede deel, dat de titel van het boek draagt, richt zich op het persoonlijke verhaal van Rudi Jansz en de liefde van zijn leven, Jopie Becht. Rudi is geboren in 1914 in Semarang uit een gemengd Indo-Europese familie. (…) Na het behalen van zijn HBS-eindexamen vertrekt de achttienjarige Rudi naar Nederland om Nederlands te studeren. (…) Hij verhuist naar Amsterdam. In 1937 treft hij daar in een dansgelegenheid in Amsterdam de bijna twintigjarige Johanna (Jopie) Becht . Het is liefde op het eerste gezicht. (…)  Hij wil samen met Jopie naar Indië terug, maar dan breekt de Tweede Wereldoorlog uit. (…) Rudi speelt in het verzet een belangrijke rol totdat hij opgepakt wordt en via de dodencel van de gevangenis op de Weteringschans in Amsterdam in kamp Amersfoort terecht komt. (…) Het boek werpt een kritische blik op de rol van Nederlanders in Nederlands-Indië en belicht de moeilijke positie van de Indo’s, die na de onafhankelijkheid gedwongen werden naar een vreemd vaderland te emigreren. (…)  Ernst Jansz heeft met deze biografische roman een ode aan de liefde tussen zijn ouders geschreven. (…) Wat het boek extra bijzonder maakt, is de vorm waarin het verhaal wordt verteld. Jansz gebruikt een mix van foto’s, brieven – vaak prachtig en indringend geschreven – en liedteksten die als muzikale vertaling van het proza fungeren. Het wisselende vertelperspectief, waarbij delen van het verhaal vanuit de ik-vorm worden verteld (zoals in de hoofdstukken met de naam Jopie), zorgt voor een intieme band met de personages. (…)

Lees hier de recensie
Meer over ‘Een liefdeslied’
Meer over Ernst Jansz bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Het meest ontroerend in de passages waarin Ati op zoek gaat naar haar Indische wortels.» – Jan Kloeze

Over ‘Een Liefdeslied’ van Ernst Jansz op Literair Nederland, 24 januari 2025:

In ‘Een liefdeslied’ vertelt de Nederlandse zanger/schrijver Ernst Jansz over de liefdesgeschiedenis van zijn ouders, waarin zowel het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland als het onafhankelijkheidsstreven van Nederlands-Indië zijn verweven. (…) Hij gebruikt wel degelijk literaire fictietechnieken. Alle hoofdstukken die Jopie zijn getiteld — de naam van zijn moeder — schrijft hij bijvoorbeeld in de ik-vorm. Zo kruipt hij in de huid van zijn moeder. (…) Vooral als zijn moeder Jopie en zijn vader Rudi in de wilde oorlogsjaren plotseling een voor die tijd bijzonder modern open huwelijk aangaan en Jopie beschrijft hoe zij stapelverliefd werd op een andere man.  (…) ‘Een liefdeslied’ beschrijft vooral de liefde tussen Jansz’ ouders Jopie en Rudi, maar is het meest ontroerend in de passages waarin op latere leeftijd, als Rudi al is overleden, Ati op zoek gaat naar haar eigen Indische wortels en zich eindelijk verzoent met haar achtergrond. Het boek vertelt bovendien overtuigend het vaker vertelde verhaal over de enorme afstand tussen het leven in Nederlands-Indië en het bestaan van Indische Nederlanders in het koude kikkerlandje aan de Noordzee. Vader Rudi zag het als zijn levenswerk om die afstand voor zijn mede-Indo’s zoveel mogelijk te overbruggen. Maar tijdens en na de onafhankelijkheidsoorlog bleek dat een onmogelijke opgave. (…) Wie het boek koopt, krijgt de gelijknamige cd ‘Een liefdeslied’ erbij, te beschouwen als de soundtrack van het boek. Het zijn fraaie, vaak verstilde en melancholische liedjes die belangrijke momenten in de levens van Jansz’ protagonisten onderstrepen. Het album zou op zichzelf kunnen staan, maar de combinatie met het boek is een mooie meerwaarde.

Bron
Meer over ‘Een liefdeslied’
Meer over Ernst Jansz bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Ik voelde me voor het eerst weer thuis. Hier. In Neerkant.»

Over ‘Een liefdeslied’ van Ernst Jansz in interview met Frank van Dijl in Argus, nr. 190, 15 januari 2025:

“Schrijven is een eenzame bezigheid. Ik was gewend in bandjes te spelen en met elkaar lol te trappen  (…) . Maar ik heb het altijd heel fijn gevonden om te schrijven. En ik schrijf nog steeds. Mijn laatste boek is net uit en daar ben ik ook weer erg gelukkig mee. Dat ik dat mag en kan doen.”  Maar een boek alleen is voor jou te weinig: er moeten ook liedjes bij. “Eigenlijk is het omgekeerd. Ik schreef liedjes en ik wist hoe betrekkelijk een plaatje is, op een gegeven moment is het weg. Maar een boek zet je in de boekenkast en dat blijft eeuwig bestaan. (…) In het laatste boek, ‘Een liefdeslied’, heb ik de scènes op muziek gezet, eigenlijk voor het eerst.” (…) “Mijn vader was in 1933 al naar Nederland gekomen. Hij was achttien jaar, een paar maanden na zijn aankomst richtte hij een vereniging op voor de indo-jeugd in Nederland met als doel: een toekomst in Indonesië. Daar horen wij thuis, daar liggen onze wortels, we zijn een kind van Indonesia. (…) Dat was zijn overtuiging. Politiek heeft hij daar enorm zijn best voor gedaan en dat is dus mislukt. Dat aspect is nooit naar voren gekomen. (…) Met dit boek hinkte ik op twee gedachten: ik wilde de liefdesgeschiedenis van mijn ouders beschrijven, maar ik wilde ook graag de politieke rol van mijn vader belichten.”

Lees hier het interview/verhaal
Lees hier het interview dat Frank van Dijl 50 jaar eerder op dezelfde plek hield
Meer over ‘Een liefdeslied’
Meer over Ernst Jansz bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Ernst Jansz reconstrueert het leven van zijn ouders.» – Marjo van Turnhout

Over ‘Een liefdeslied’ van Ernst Jansz op Leestafel, 14 januari 2025:

(…) [De oma van Ernst Jansz] Jeanne is geboren in 1893 op Java en verloor al jong haar ouders. Wat precies de reden er voor is is niet bekend maar zij werd een hardvochtige moeder voor Rudi, sloeg hem vaak met de karwats. Zij trouwt met Anton Jansz, die net als zij een Indo is, met Nederlanders als voorouders. Hun eerste kind overlijdt, waarna Rudi beschouwd wordt als eerstgeborene. Rudi is een goede leerling en wordt na zijn eindexamen naar Nederland gestuurd, om daar letterkunde te studeren. Hij richt de Indo-Nederlandsche Jongerenbond op, om de belangen van de Indo te behartigen. Na verloop van tijd verwaarloost hij zijn studie. Intussen is er Jopie in Amsterdam. Het is kerst 1937, als Rudi en Jopie elkaar voor het eerst zien, en de vonk meteen overslaat. Al snel wonen ze samen, maar dan breekt de oorlog uit. Rudi moet het leger in, hetgeen hem behoorlijk zal raken. Maar zijn reactionaire neigingen verminderen niet. Hij blijft zich hard maken voor de onafhankelijkheid van Indonesië. (…)  Ernst Jansz reconstrueert nu het leven van zijn ouders, met de hulp van vele – zeer persoonlijke – brieven, die wij kunnen lezen in dit boek. Daarnaast schreef hij liedjes, te beluisteren, want er zit een cd bij! Mooie liedjes die passen bij bepaalde gebeurtenissen, beschreven in het boek.

Bron
Meer over ‘Een liefdeslied’
Meer over Ernst Jansz bij Uitgeverij In de Knipscheer

«De Duitsers verraden niet; je leert het meest van pijnlijke ervaringen.»

Over Ernst Jansz met ‘Een liefdeslied’ in De verwondering (KRO NCRV), 29 december 2024:

Ernst Jansz was zanger/pianist van de band Doe Maar. Nadat ze stopten, ging hij boeken en luisterliedjes schrijven, onder andere over het opmerkelijke levensverhaal van zijn ouders. Ernst was ontzettend loyaal naar zijn vader, maar na zijn dood vond Ernst een brief waarin stond dat zijn vader zich in de steek gelaten voelde door zijn zoon. Dit had een enorme impact op het leven van Ernst. Hij durfde geen relaties aan te gaan om mensen niet teleur te stellen. Therapie heeft hem geholpen en nu doet hij elke dag oefeningen in dankbaarheid. Door jezelf te accepteren en van jezelf te houden, leg je de basis voor een betere samenleving. De presentatie was in handen van Annemiek Schrijver. Deze uitzending van het programma De verwondering met de titel Ernst Jansz werd uitgezonden op zondag 29 december 2024 door KRO-NCRV.

Kijk hier naar het televisiegesprek
Meer over ‘Een liefdeslied’
Meer over Ernst Jansz bij Uitgeverij In de Knipscheer