«Een fenomenale bundel.» – Ezra de Haan

Opmaak 1Over ‘Krassen’ van Chawwa Wijnberg op Literatuurplein, 23 december 2015:
Als nooit tevoren zet Chawwa Wijnberg in haar gedichten de taal naar haar hand. Zelfstandige naamwoorden worden werkwoorden. Woorden worden bedacht en krijgen een vanzelfsprekendheid die verbijsterend is. Interessant is dat ze zo typisch Wijnberg zijn. Ze hebben iets grappigs, zijn vilein. Met nieuwe woorden reageert ze zich af op de wereld die haar omringt en mogelijk zelfs bedreigt. Deze woorden verdienen opgenomen te worden in het dagelijks taalgebruik, wat zeg ik, in de volgende editie van de Van Dale! Schrikvoorraad, snoerloze tijden, gisterzinnetjes, fluisterregen, maandagochtendvragen, zesbaanshaast, zijn prachtige vondsten die geen enkele uitleg behoeven. (…) Het speelse taalgebruik klinkt soms verraderlijk naïef in de oren. Als door een kind bedacht. Niets is minder waar. Het is taal ontstaan door het ‘schreeuwen tegen dove oren’, door het zingen in de tegenwind. Het is spelen met alle registers van de taal.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Krassen’
Meer over Chawwa Wijnberg bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Mooie roman met veel aandacht voor de couleur locale.» – Annemiek Buijs

MADONNA2Over ‘Sarah de Zwarte Madonna’ van Jacques Thönissen, voor NBD | Biblion 2 december 2015:
Roman van de uit Limburg afkomstige schrijver (1939), die sinds 1962 op Aruba woont. Hij publiceerde eerder onder meer ‘Devah’*. Net als in ‘Devah’ staan opnieuw zigeuners centraal. Het verhaal speelt zich af in een dorp in de buurt van Roermond. Bij het dorp is een zigeunerkamp; sommige zigeuners werken op de Martinushoeve, zoals Djego. Martin, de zoon van de boer, is heimelijk verliefd op danseres Vladja, maar moet van zijn ouders met zijn buurmeisje trouwen. Als dochter Ankie een ongeluk krijgt, wordt zij genezen door een zigeunervrouw en sindsdien vereert zij Sarah de Zwarte Madonna, de patroonheilige van de zigeuners. Dan breekt de Tweede Wereldoorlog uit en zijn de zigeuners niet meer veilig. Djego en Vladja duiken onder op de boerderij, maar met anderen loopt het slechter af. Mooie roman met veel aandacht voor de couleur locale, de zigeunercultuur en de genocide op zigeuners. Een eerbetoon aan het verzetswerk van de vader van de schrijver die onder codenaam meneer T. een bijrol speelt.
Meer over ‘Sarah de Zwarte Madonna’
Meer over Jacques Thönissen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Jacques Thönissen is een rasverteller.» – Wim Rutgers

MADONNA2Over ‘Sarah de Zwarte Madonna’ van Jacques Thönissen in Antilliaans Dagblad, donderdag 19 november 2015:
Het verhaal is een eerbetoon aan de zigeuners. Centraal staat daarbij de Zwarte Madonna, die in Saintes Maries de la Mer in Zuid-Frankrijk vereerd wordt, een madonna die als beschermheilige ingeroepen wordt in alle aspecten van het dagelijkse leven en die genezende kracht zou hebben. De roman is meer dan alleen een oorlogsroman. Het verhaal gaat over het leven van alledag op het platteland in Midden-Limburg, in een milieu van jongeren en mensen op leeftijd, twee rivaliserende boeren op grote boerderijen, een wat op de achtergrond figurerende rijke en aanzienlijke rentmeester én de zigeuners die in de kleine gemeenschap zowel acceptatie als weerstand oproepen. (…) Jacques Thönissen is een rasverteller. Het schrijfplezier straalt van elke pagina. Dat is in zijn gemakkelijk leesbare stijl direct al duidelijk. Jacques Thönissen heeft zijn geboortestreek al decennia lang verlaten maar hij weet de sfeer van het katholieke platteland van zijn jeugd nog feilloos op te roepen. Hij is een schilder met woorden.
Lees hier het artikel
Meer over ‘Sarah de Zwarte Madonna’
Meer over Jacques Thönissen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een sterk en broodnodig boek.» – André Oyen

MADONNA2Over ‘Sarah de Zwarte Madonna’ van Jacques Thönissen op Ansiel, 8 november 2015:
Het plot van deze mooie familieroman kent verschillende verhaallijnen, het boerenleven in Nederlands Limburg, de omgang met zigeuners, de kennismaking met Sara, de patroonheilige, de passies van de jongeren en ten slotte de gruwel van de oorlog. Maar Sara heeft toch wel een heel belangrijke plaats in dit werk. (…) Een andere overlevering beschrijft Sara als stamhoofd van een Roma-gemeenschap die aan de monding van de Rhône leefde. Eens per jaar haalde de gemeenschap tijdens een religieuze ceremonie het beeld van Ishtari (Astarte) uit de tempel waarna het in processie naar de zee werd gedragen en gebaad werd. Op een dag had Sara een visioen, waarin ze de boodschap kreeg dat de heiligen die aanwezig waren bij Jezus’ dood zouden komen en dat zij hen moest helpen. Sara zag hen daarop aankomen in een boot over een onstuimige zee, waardoor de boot niet kon aanmeren. Maria Salomé wierp haar omslagdoek op de golven en Sara kwam erover naar hen toe. Ze hielp de opvarenden vervolgens door middel van gebed aan land te komen. Jaarlijks verzamelen veel met name Romapelgrims zich op 24 mei in Saintes-Maries-de-la-Mer. Op deze dag wordt het beeld van de Zwarte Sara uit de crypte van de Notre-Dame-de-la-Mer in gehaald en naar de zee gedragen. Sommige onderzoekers zien parallellen tussen deze bedevaart en de verering van de hindoe-godin Káli. De verering van Sint Sara wordt niet officieel erkend door de Rooms-katholieke Kerk en daar knelde het schoentje in het zéér katholieke Limburg. Het personage dat het verhaal zowat leidt is boerendochter Ankie. Zij heeft een vlotte omgang met de zigeuners en wanneer zij door de val van haar paard, gebrekkig blijft komt zij en met haar heel het dorp in de ban van Sarah de Zwarte Madonna. Jacques Thönissen heeft een sterk en broodnodig boek geschreven. Net als Felicita Vos in ‘Duivelsklauw’ kaart ook hij de vervolging van de zigeuners in WO II aan en dat is toch nog altijd broodnodig. Verder is het ook op literair vlak een aangenaam boek om te lezen alleen al omwille van het nauwkeurig beschreven tijdsbeeld dat hij geeft over de Limburgse samenleving van voor en tijdens De Tweede Wereldoorlog.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Sarah de Zwarte Madonna’
Meer over Jacques Thönissen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Als de rijke beelden van de film ‘Novecento’.» – Ezra de Haan

MADONNA2Over ‘Sarah de Zwarte Madonna’ van Jacques Thönissen in Antilliaans Dagblad, woensdag 11 november 2015:
Als lezer krijg je het gevoel dat het leven zoals het eeuwenlang was geweest werd weggevaagd om nooit meer hersteld te mogen worden. Het verhaal geeft je een nostalgisch gevoel, vooral omdat er, ondanks de problemen die ook die dagen kende, zoveel rust in die wereld lijkt te heersen. Het verhaal maakt duidelijk dat zigeuners als seizoenarbeiders tijdelijk deel van de gemeenschap uitmaakten. (…) Je ontkomt er niet aan in deze roman aan de rijke beelden van de film Novecento te denken. Alleen speelt het zich nu in Limburg af en is er sprake van de indertijd haast onmogelijke vriendschap en liefde tussen Limburgers en zigeuners. (…) Daarmee is Sarah de Zwarte madonna een eerlijke weergave van een lang vervlogen wereld, opgebouwd uit anekdotes en verhalen die de geschiedenis van Noord-Limburg en die van de zigeuners die er ooit rondtrokken met grote verve vastlegt.
Lees hier en hier de recensie. Op 8 december 2015 ook geplaatst op Caraïbisch Uitzicht
Meer over ‘Sarah de Zwarte Madonna’
Meer over Jacques Thönissen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Jacques Thönissen op de radio over zijn verzetsroman

MADONNA2Over ‘Sarah de Zwarte Madonna’ van Jacques Thönissen op AmsterdamFM Radio, 14 september 2015:
Jacques Thönissen is een van de gasten in het boekenuur vanaf 16.00 uur in het programma ‘Kunst en Cultuur’ dat rechtstreeks wordt uitgezonden vanuit de OBA in Amsterdam. De schrijver is deze week over uit Aruba vanwege de presentatie van zijn nieuwe (Nederlandse) roman, spelend in de Tweede Wereldoorlog in Limburg. Met deze roman eert Jacques Thönissen postuum zijn vader voor het verzetswerk dat hij onder zeer moeilijke omstandigheden en met risico voor eigen leven verricht heeft en waarvoor hem het Verzetsherdenkingskruis werd toegekend. Een van de hoofdpersonen in de roman is het zigeunermeisje Vladja. Zij staat symbool voor de meer dan een miljoen zigeuners, die tijdens de oorlog in vernietigingskampen of bij razzia’s zijn omgebracht. Daarom is deze roman is mede opgedragen aan het zigeunervolk dat verdient in de Europese samenleving opgenomen en geaccepteerd te worden.
Luister hier naar de uitzending
Meer over ‘Sarah de Zwarte Madonna’
Meer over Jacques Thönissen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Jacques Thönissen – Sarah de Zwarte Madonna. Roman

MADONNA2Jacques Thönissen
Sarah de Zwarte Madonna
Aruba / Nederland
Paperback, 336 blz., € 19,50
ISBN 978-90-6265-889-3
Presentatie 13 september 2015

De roman Sarah de Zwarte Madonna speelt zich grotendeels af in een denkbeeldig dorp in Midden-Limburg, tijdens de Tweede Wereldoorlog. De personages zijn fictief met uitzondering van ‘Meneer T’, de codenaam van de vader van de auteur Jacques Thönissen. Gedurende de bezetting wist hij, als hoofd arbeidsbemiddeling van het Arbeidsbureau in Roermond, voor honderden landgenoten tewerkstelling in Duitsland te voorkomen. Ook slaagde hij erin enkele zigeunerfamilies uit de handen van de beruchte Grüne Polizei te houden. Voor zijn verdiensten in het verzet is hem het Verzetsherdenkingskruis toegekend.

Een van de hoofdpersonen in de roman is het zigeunermeisje Vladja. Zij staat symbool voor de meer dan een miljoen zigeuners die tijdens de oorlog in vernietigingskampen of bij razzia’s zijn omgebracht. Opmerkelijk is dat in het gruwelverhaal van de holocaust de genocide op de zigeuners nauwelijks belicht wordt. Jacques Thönissen in zijn Voorwoord bij deze roman: ‘Na de oorlog werd de staat Israël gesticht, waarmee het Joodse volk het Beloofde Land verkreeg. Voor het sterk uitgedunde aantal zigeuners dat de genocide overleefd heeft, is de situatie er na de oorlog alleen maar slechter op geworden. In alle landen van Europa worden de zigeuners tot op de dag van vandaag vervolgd, verstoten, gediscrimineerd en gemarginaliseerd. Dit boek draag ik daarom mede op aan dit miskende volk. Het verdient in de Europese samenleving opgenomen en geaccepteerd te worden.‘ Met deze roman eert Jacques Thönissen postuum zijn vader voor het verzetswerk dat hij onder zeer moeilijke omstandigheden en met risico voor eigen leven verricht heeft.

Als 22-jarige onderwijzer emigreert Jacques Thönissen (Herten, Limburg, 1939) in 1962 naar Aruba. Na zijn carrière in het onderwijs als o.a. leraar Spaans aan en directeur van het Augustinus College in San Nicolas, wijdt hij zich aan het schrijven. Vanaf 1998 verschijnen van deze Arubaans-Nederlandse schrijver drie Nederlandstalige Caraïbische romans: Tranen om de ara, Eilandzigeuner en De roep van de troepiaal. Vanaf 2000 schrijft hij kinder- en jeugdboeken, ook in het Papiaments. In 2010 komt zijn ‘Europese’ roman Devah uit, zijn eerste boek bij Uitgeverij In de Knipscheer, een magisch-realistisch verhaal over de mysterieze zigeunerin Devah, in 2013 gevolgd door zijn Arubaanse verhalenbundel Onder de watapana.
Meer over ‘Sarah de Zwarte Madonna’
Meer over Jacques Thönissen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Je zou Gout een hedendaagse ‘homo universalis’ kunnen noemen.» – Thomas van Lier

VoorplatKorenblauw75Over ‘Korenblauw’ van Cor Gout op Literair Nederland, 3 april 2015:
De verhalen in ‘Korenblauw’ hebben met elkaar gemeen dat ze teruggrijpen op het verleden van Cor Gout, die in het naoorlogse Scheveningen opgroeide, een rustige, welvarende plaats aan de rand van de grote stad. De Duitse bezetting is echter nooit ver weg. ‘Ze waren gebleven, in en rond het park, de Duitsers, als geestelijke verstekelingen’, schrijft Gout in het verhaal ‘Van Stolkpark, verboden gebied’. In het verhaal loopt zijn hoofdpersonage rond als jongen op zoek naar spanning en avontuur. (…) In het langere verhaal ‘Zelfportret in collages’ wordt verteld hoe hoofdpersoon Patrick op latere leeftijd een intiem beeld krijgt van zijn mysterieuze vader. ‘Zelfportret in collages’ vormt een van de hoogtepunten uit de bundel omdat Patricks vader een kant blijkt te hebben die Patrick niet had verwacht. Vooral de ontknoping is een gouden vondst.
Meer over ‘Korenblauw’

«Hij is in staat tot het spelen van heerlijke preludes.» – Ezra de Haan

VoorplatTemepelsWoestijnen75Over ‘Tempels in woestijnen’ van Boeli van Leeuwen in Antilliaans Dagblad, 19 januari 2015:
De grote Curaçaose schrijver Boeli van Leeuwen gaf ruiterlijk toe dat, ook hij, ooit poëzie had geschreven. (…) Hij, en ook Frank Martinus Arion, waren zich er vast van bewust dat die poëzie de kraamkamer van hun latere oeuvre was. Daar was het ooit begonnen. Wanneer je, met de boeken van Van Leeuwen in gedachten, Tempels in woestijnen leest, herken je de taal. Net zoals je de toets en de kleur van een schilder herkent. Deze gedichten komen onmiskenbaar van de hand van Boeli van Leeuwen. Je leest strofen en voorziet de werken die later zijn geschreven: De rots der struikeling, Een vreemdeling op aarde, De eerste Adam, Schilden van Leem, Het teken van Jona. Hij is in staat tot het spelen van heerlijke preludes.
Lees hier de bespreking in de krant
Meer over ‘Tempels in woestijnen’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Het heel precieze boek dat Cor Gout schreef over zijn Haagse jeugd.» – Wim Noordhoek

VoorplatKorenblauw75Over ‘Korenblauw’ van Cor Gout op Avondlog, 16 januari 2015:
Gisteren kreeg ik ‘Korenblauw’ in handen, het heel precieze boek dat Cor Gout schreef over zijn Haagse jeugd. En trof daar meteen het meest voorkomende woord in de boeken waarmee ik zelf leerde lezen: ‘geheimzinnig’. Het Den Haag van kort na de oorlog en dan zeker de buurt rond het Van Stolkpark – achter Scheveningen, in de oorlog Sperrgebiet – waar Gout opgroeide was geheimzinnig tot en met. De Duitsers hadden heel de villabuurt volgestopt met bunkers en onderaardse gangen die hij en zijn vriendjes binnendrongen.
Lees hier het betreffende log
Meer over ‘Korenblauw’
Meer over Cor Gout bij Uitgeverij In de Knipscheer