Presentatie over ‘Servus’ van Fred de Haas in Pletterij, 5 maart 2023:
Een van de gezichten van uitbuiting en vernedering is het verschijnsel slavernij, dat een mondiaal verschijnsel is. Slavernij begon niet drie, vierhonderd jaar geleden in Amerika of het Caraïbisch gebied. Eeuwenlang was slavernij de normaalste zaak in Europa en iedereen kon in handen komen van slavenhandelaren. Hier werd de basis gelegd voor de Trans-Atlantische slavenhandel. Fred de Haas laat de historische en religieuze processen zien, die verklaren waarom juist zwarte mensen het slachtoffer werden van de slavenhandel: eerst in Europa – met name Portugal, Spanje en islamitische landen – en later in het Caraïbisch Gebied. Servus is een compacte geschiedenis van macht en onderdrukking, het beangstigende verhaal van koloniale en postkoloniale overheersing.
Kijk hier naar de presentatie
Meer over Servus
Meer over Fred de Haas bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer presentaties van Uitgeverij in de Knipscheer in Pletterij
Kijk ook naar De Epiloog-livestreams en podcasts Uitgeverij In de Knipscheer in de Pletterij
Tag: vernedering
«Helder taalgebruik in een verrassend beeldende literaire stijl.» – Wim Rutgers
Over ‘Irma, een mikado van boze goden’ van Kees Broere in Antilliaans Dagblad, 14 mei 2022:
(…) Irma is op weg naar wraak wegens een feit uit het verleden, jaren en jaren terug. Het brengt haar van Curaçao naar Sint Maarten, waar ze – begin september 2017 – in de hevige orkaan Irma terechtkomt. Zoals het mikado uit de ondertitel van de roman een behendigheidsspel is om uit de chaos van willekeurig neergeworpen stokjes steeds één stokje te pakken zonder de andere aan te raken, zo weet ook Irma dat elke fout fataal kan zijn. Irma Weever is kind op Curaçao van uit Suriname afkomstige ouders. Ze ontmoet op haar middelbare school, het MIL, de van Bonaire afkomstige Paul Fadel. Het leidt tot een hechte vriendschap, met een donker randje. (…) De rode daad van wraak, gebaseerd op veronderstelde gevoelens van achterstelling, zelfs vernedering, bij zowel Irma als Paul, krijgt zijn context in tal van over tijd en ruimte verspreide bijzonderheden. (…) Aanwijzingen die aanvankelijk raadselachtig zijn, maar gaandeweg contouren krijgen, wijzen vooruit naar wat later in het verhaal zal gebeuren. De alwetende verteller houdt de verhaallijntjes strak in de hand en voorziet die met tal van details die de vlot lezende taalvorm van de ervaren journalist demonstreren met helder taalgebruik in een verrassend beeldende literaire stijl die uitnodigt tot citeren: “De tambú sloop op blote voeten langs de stilte.” (…)
Lees hier of hier de recensie
Meer over ‘Irma. Een mikado van boze goden’
Meer over Kees Broere bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Wat doet langdurige en zich ophopende vernedering met een mens?» – Willem Thies
Over ‘Vlo’ van Lex Paleaux in Patronaat Haarlem, 20 maart 2022:
Op blz. 192 van de 195 pagina’s tellende roman Vlo van Lex Paleaux, die ik gelezen en geredigeerd heb, staat deze doffe zin: ‘Hij wenst zichzelf dood en verwenst anderen zijn leven.’ Nietiger, kleiner, grimmiger en desolater kán bijna niet. Dit is een gedachte van de naamloze protagonist. (…) Je zou als lezer alleen aanvankelijk enig medelijden kunnen hebben – mededogen is eigenlijk nog een te groot woord. De protagonist is het tegendeel van assertief en mondig; hij is onhandig en gehandicapt in het sociaal verkeer (en dat is een understatement) (…) Het vergt ál zijn moed om het ‘object’ van zijn verlangen en begeerte te confronteren, en haar de pijnlijkste vraag denkbaar te stellen; en aan deze vraag, en aan deze passage, dankt de roman zijn titel: ‘Waarom walg jij van mij, waarom vind jij mij een vlo?’. De lezer krimpt bij deze woorden bijna ineen van plaatsvervangende schaamte. Het is té pijnlijk, te schrijnend, te zielig. (…) In de laatste vijf alinea’s (en de daaropvolgende ‘Epiloog’) van de roman wordt een ijzingwekkende scène opgeroepen, gesuggereerd; maar niet méér dan dat; maar het is genoeg – het onuitgesproken verschrikkelijke hangt onverbiddelijk in de lucht. De huiveringwekkende slotscène vindt als het ware offscreen plaats, of beter gezegd: valt buiten de montage, de ‘postproduction’. Er is formeel gezien sprake van een zogenaamd ‘open einde’, maar tegelijk lijkt alles erop te wijzen dat dat einde omineus is, vol van onheil. (…)
Willem Thies is dichter en redacteur voor Uitgeverij In de Knipscheer.
Lees hier de recensie ‘Woede die voortwoekert’
Meer over ‘Vlo’
Meer over Lex Paleaux bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Vernedering verlangt respect ter compensatie – goedschiks of kwaadschiks.» – Aart G. Broek
In ‘Deradicalisering jihadgangers is wensdenken voor gemoedsrust’ op Sociale Vraagstukken, 19 april 2019:
(…) In een interview vatte terrorismedeskundige Jessica Stern de voedingsbodem van het probleem als volgt samen: ‘Mij lijken gevoelens van vernedering en vervreemding de kern van het probleem. Ik zou daarom een oorlog tegen de vernedering willen afkondigen, maar hoe doe je dat?’ Stern is niet de enige die nadrukkelijk heeft gewezen op de rol van een opeenstapeling van schaamtevolle ervaringen als uitzonderlijk krachtige brandstof voor geweld. De bedoelde ervaringen snijden ons diep in de ziel en voeden een uiterst venijnig samenballen van angst, verdriet en woede. Ook internationaal vermaarde wetenschappers als Louise Richardson, Hans Magnus Enzensberger, Roy Baumeister, Abram de Swaan en Olivier Roy trekken strakke lijnen tussen (de angst voor) vernedering en geweldsuitbarstingen. Je kunt eveneens bij mijn ‘De terreur van schaamte’ (2015) en ‘Schaamrood’ (2017) terecht om nader geïnformeerd te worden. (…) Schaamte-ervaringen staan in onze ziel gegrift als letters in marmer: voor de rest van ons leven. Ze zijn onuitwisbaar, uiterst pijnlijk en vormen de ader van een vrijwel onverzadigbare verlangen naar het zo dikwijls gehoorde ‘respect’, d.w.z. geborgenheid, waardering en bewondering. Bij gebrek daaraan lonkt de weg van geweld: if you can’t join them, beat them! (…)
Lees hier of hier het artikel
Meer over ‘De terreur van schaamte’
Meer over ‘Schaamrood’
«Mooi zijn de stukken over de geschiedenis en literatuur van de Antillen.» – André Oyen
Over ‘Schaamrood’ van Aart G. Broek op Ansiel, 13 februari 2018:
(…) In ‘De terreur van de schaamte’, gaf Broek al aan dat allerlei uitingen van agressie terug te voeren vallen op gevoelens van vernedering, krenking en schaamte. (…) In ‘Schaamrood’ werkt hij dezelfde these nog eens uit in een waaier aan thema’s. De brede interesse van de auteur komt de variëteit daarbij ten goede: nu eens gaat het over de beweegredenen van jihadgangers, dan weer over falende megaprojecten, om het vervolgens over Antilliaans verzet tegen Nederlandse koloniale arrogantie te hebben. (…) Mooi zijn de stukken waarin Broek verhaalt over zijn eerste liefde, de geschiedenis en literatuur van de Antillen. Het is een hoofdstuk in de Nederlandse geschiedenis dat bij vele Nederlanders nauwelijks bekend is. Ja, dat Frank Martinus Arion de auteur is van ‘Dubbelspel’, dat hebben sommigen van ons op de middelbare school nog wel geleerd. Maar over literatuur in het Papiamento is weinig geweten. (…)
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Schaamrood’
Meer over Aart G. Broek bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Interessante analyse.» – J. Cluyts
Over ‘Schaamrood’ van Aart G. Broek voor NBD | Biblion, 8 februari 2018:
(…) De auteur maakt een interessante en met tal van persoonlijke ervaringen doorspekte analyse van een hele berg aan thema’s die met vernedering, schaamte en agressie te maken hebben. Van Zwarte Piet, de golf van terreur in West-Europa tot arbeidsopstanden op de Nederlandse Antillen. Dat laatste illustreert hij met de onlusten in Curaçao in 1969, waar de bevolking recht tegenover de gezagsdragers stond. Daar rolden figuurlijk koppen om de regering uit de wind te houden. Een mogelijke revolte werd tot incident gereduceerd, omdat de vernedering ondraaglijk zou zijn. Prima leesvoer voor een publiek met interesse in actuele thema’s. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Schaamrood’
Meer over Aart G. Broek bij Uitgeverij In de Knipscheer