Alfred Birney – Rivier de Lossie

Alfred Birney
Rivier de Lossie
Novelle – Nederland
Gebonden met stofomslag, 104 blz.,
ISBN 978-90-6265-590-8 € 16,50
Eerste druk 2009

Hoe komen drie benen op een wapenschild terecht en meer dan duizend jaar later op het etiket van een ketjapfles? Waardoor worden mensen soms dagenlang achtervolgd door hetzelfde lied? Waarom zijn het zo vaak onbekenden die ons heel anders naar de dingen laten kijken? Vragen uit de sfeervolle novelle Rivier de Lossie, die zich afspeelt in Schotland in de beginjaren negentig van de vorige eeuw. Een Nederlandse folkgitarist is er op zoek naar zijn Schots-Aziatische voorgeschiedenis. Tegen het decor van leisteen en voortspoedend water ontmoet hij een betoverende vrouw die hij uit een ballade uit zijn vroegere repertoire meent te herkennen. Maar wie is zij in werkelijkheid? Rond hun kortstondige samenzijn spelen thema’s die altijd actueel zijn: oorlog, migratie, afkomst, de fascinatie voor het onbekende en het noodlot.

Een clandestiene folkclub lag ergens boven in een hoekhuis in het Renbaankwartier, waar je de zee kon ruiken. Er was geen alcohol of marihuana, wel hete soep. Schaakborden, gedempte conversaties. Op een barkruk zat een jongen met een bebrild vollemaansgezicht, varkenslijf en worstvingers geweldig gitaar te spelen. De jongen zong in het Gaelic. Ik verstond hem niet maar begon een land te missen waar ik nog nooit geweest was.

‘Ook de Nederlandse literatuur heeft haar geheimen. Een van de best bewaarde heet Alfred Birney. Dit is uiterst verfijnd proza – tastbaar en tegelijk ongrijpbaar als water, een stille kracht in de Nederlandse literatuur.’

Dat schreef de Standaard der Letteren eens over Alfred Birney, zoon van een Nederlandse moeder en een Indo-Chinese vader met Schotse wortels. Veelvuldig terugkerende motieven in zijn literaire werk zijn vervreemding van familie, voortdurend raadselen in verband hiermee oplossen en het onvermogen tot identificatie met moederland of vaderland. Rivier de Lossie is Alfred Birney’s literaire comeback na een periode van columns schrijven.

————————————————————–

De pers over Rivier de Lossie (2009):

‘Nog even en Alfred en ik hebben vijftig jaar kennis aan elkaar. Ik kende hem als jongen. Er verstreken enkele decennia voordat ik hem leerde kennen als schrijver. Om hem in die hoedanigheid te waarderen, was aanzienlijk minder tijd nodig. Ik zou nu zeggen: je hebt de Nederlandse literatuur en je hebt Alfred Birney. Een zelfstandig genre binnen de letteren, wat mij betreft: de meest onderschatte schrijver van Nederland.’ – Rudie Kagie, Vrij Nederland

‘Werkelijk prachtig verteld.’ – Michiel van Kempen in Caraïbisch Uitzicht

‘Niet meer een van de best bewaarde geheimen, maar een aangename ontdekking.’ – De Recensent

‘Rivier de Lossie is een novelle zoals alleen Alfred Birney die kan schrijven. Economisch geschreven als het is, staat er geen woord te veel. Maar wat er staat klinkt nog lang na herlezing door.’ – Literatuurplein.nl

‘Subtiele vertelling.’ – Jan-Hendrik Bakker in het Algemeen Dagblad

‘Meer dan geslaagde rentree… meesterlijk… een prachtige novelle.’ – Biblion

Aart Broek – De terreur van schaamte

Aart G. Broek
De terreur van schaamte. Brandstof voor agressie Essay
Ingenaaid, 192 blz. incl. uitgebreid notenapparaat.
ISBN 978-906265-587-8 € 18,50
Eerste druk 2007

Wat heeft het militaire optreden van de VS in Irak van doen met het buitensporig geweld van Antilliaanse en Marokkaanse jongeren? En de bruut­heid waarmee autochtone mannen hun vrouw en kinderen afranselen? De groeps­ver­krach­tingen door puberende jongens en het fenomeen van loverboys? Of de terreurdaden van reli­gieus bevlogen mannen en vrouwen, de zelfmoord­acties van militante mos­lims, en de slach­tingen onder studenten en docenten op scholen en univer­si­teiten? De zelf­do­ding van falende topmanagers en politici?

Het zijn in wezen uitingsvormen van hetzelfde verschijnsel: schaamte.
Schaamte is het uiterst pijn­lijke ge­voel dat we krij­gen wan­neer we sociaal en emo­tio­neel volledig opzij worden gezet. Maar juist ook de angst dat we zullen worden ge­klei­neerd en ten diepste gekrenkt, zorgt voor schaamtebelevingen. We willen niet dat venijnige ge­voel ervaren van waardeloos en machteloos te zijn. We gruwen van dat pijnlijke sa­menballen van angst, ver­driet en woede. Dat gevoel terroriseert ons handelen. Er moet hoe dan ook zo hard mogelijk worden teruggeslagen: ‘Dan ontplof ik!’ De aanval wordt de beste verdediging: ‘Dan steek ik ‘m dus echt overhoop!’ Met vormen van geweld zetten we schaam­te op afstand. Geweld wil schaamte lozen.

Niet eerder werd dit alledaagse fenomeen op een zo ongebruikelijk gedetailleerde wijze ont­rafeld.

Boeli van Leeuwen – De eerste Adam. Gebonden

BOELI VAN LEEUWEN
De eerste Adam
Nederlandse Antillen. Roman
Gebonden met leeslint, 240 blz. € 17,90
ISBN 90-6265-582-3
5de editie 2007

Met deze vijfde, gewijzigde editie van De eerste Adam is de derde roman van Boeli van Leeuwen weer duurzaam leverbaar in een genaaid gebonden uitvoering met leeslint.

De Curaçaose Adam Polaar wordt na een traumatische ervaring met zijn jeugdliefde, het buurmeisje met de ‘mooie zwiepers’, teruggeworpen op zichzelf. Hij raakt verzeild aan de zelfkant van de maatschappij en trekt zich het lot van de kansarmen aan. Zijn pad kruist dat van de hooggeleerde Franse priester-filosoof, Edouard Bodin, die op doorreis naar Zuid-Amerika op Curaçao herstelt van een lichte hartaanval. Als oudheidkundige in India was ook Bodin ooit in de ban van een ‘onwaarschijnlijk mooie vrouw’. Maar als een Teilhard de Chardin die gefascineerd is door het ontstaan van de mensheid, valt het hem gemakkelijker van de mensheid te houden dan van een mens, en hij ontvlucht haar. Polaar moet uiteindelijk zijn medeleven met de minderbedeelden bekopen met de dood en Bodin realiseert zich dat Adam de echte mens is en meer ‘priester’ is dan hij.

Door De eerste Adam werd Boeli van Leeuwen (Curaçao, 1922) ‘de Nederlandstalige Graham Greene’ genoemd, een erenaam die hij zou waarmaken met zijn volgende romans Schilden van leem en Het teken van Jona.

«Groots verhaal.» – Hans Warren

«Meeslepende dichterlijke passages worden afgewisseld door de droge opmerkingen van de kroniekschrijver. Een waardevolle aanwinst voor onze literatuur.» – Ab Visser

«De eerste Adam bezit de kwaliteiten van zijn zo verrassende debuut De rots der struikeling.» – Jan Spierdijk

Annel de Noré – Stem uit duizenden

ANNEL NORÉ
Stem uit duizenden
Suriname Roman
Ingenaaid, 320 blz., € 18,90
ISBN 978-90-6265-586-1
Eerste druk 2007


‘Zou ik… Henk… mogen spreken?’
Susans hart springt op en galoppeert in haar borstkas. Vroeger had Henk haar met dit soort grapjes geplaagd. Ze scant de mogelijkheden. Een practical joke? Uitgesloten! Zelfs een zonderling met een absurd gevoel voor humor zou dit niet grappig noemen. Trouwens wie zou haar zo’n valse streek flikken? Bovendien, van alle mensen die ze kent, lijkt geen enkele stem zoveel op die van Henk als deze. Een gelaagde stem. Lagen die achter elkaar aan vibreren zodat van elke klank echo’s natrillen door de lucht.
‘Bent u er nog?’
‘Met wie spreek ik?’ Tevergeefs probeert ze haar stem en hart te beteugelen.

De weduwe Susan Tersluys-Jones verzorgt thuis haar ernstig zieke moeder. Op een dag rinkelt de telefoon. Omdat ze verwacht dat een van haar beide dochters in Nederland belt neemt ze op. Aan de lijn is een man die zich een goede vriend noemt van haar overleden echtgenoot en ook haar dochters zegt te kennen. Hoe de vrouw ook haar best doet zich de ‘vriend’ te herinneren, ze kent hem niet. De raadselachtige telefonische kennismaking verbreekt haar eenzaamheid. Maar wat met ‘zijn stem uit duizenden’ onschuldig begint loopt uit op een situatie geladen met onderhuidse spanning waarin de hoofdpersoon meent te verliezen wat haar het meeste lief is.

Annel de Noré schaarde zich met De bruine zeemeermin (2000) bij de nieuwe generatie schrijfsters die het Suriname van nu als belangrijkste thema heeft. In haar van passie, wreedheid en magie doordrenkte verhalen, gebundeld in Het kind met de grijze ogen (2004), toonde zij deel uit te maken van een Caribische verteltraditie.

Lees hier de recensie van Joost Minnaard in ‘OSO, tijdschrift voor Surinamistiek en het Caraïbisch gebied’
Meer over Annel de Noré op deze site

Suzanne Binnemans – Vertrekken

SUZANNE BINNEMANS
Vertrekken
België Roman
Pap., 128 blz., 13,50
ISBN 90-6265-554-8
Eerste druk 2003

Suzanne Binnemans laat los van elkaar, in verschillende kamers, het stel Lynn en Axel aan het woord. Het tekortschieten van taal als communicatiemiddel tussen deze twee mensen wordt daardoor pijnlijk duidelijk.

‘Er is niets zo geduldig als papier, hoorde Axel. Toen werden hem de dagboeken van Lynn overhandigd waarvan hij tijdens hun relatie nooit een letter gelezen had, en hij wist dat hij op dat ogenblik Lynns hele leven in zijn handen hield.’

Lynns woorden worden nu Axels drijfveer om door te gaan, om te bewijzen dat hij de man kan zijn die haar voor ogen stond. De nieuwe, nuchtere levenswijze blijkt broos als een andere vrouw zich aandient.

Vertrekken laat (wederom) zien dat Suzanne Binnemans meer beoogt dan enkel een verhaal vertellen. Haar talent voor het juiste woord en het functionele beeld, maar ook haar directe taal en aandacht voor de psychologie van haar hoofdpersonages, geven de roman een bijna filmische dimensie: het leven zoals het is.

Suzanne Binnemans zegt hier zelf over: De realiteit kan niet beschreven worden, zij bestaat niet want is voor iedereen anders. Ieder heeft er een ander beeld van. Ik laat ruimte voor interpretatie, dring geen meningen op, laat de lezer vrij om te beslissen. Ik wil alleen de ogen openen van hen die alles onachtzaam aan zich voorbij laten gaan.

Hoewel Suzanne Binnemans in haar werk moeiteloos kruipt in de huid van haar personages, man of vrouw, staat de onafhankelijkheid en zelfstandigheid van de vrouw in toenemende mate centraal.

Pers:

Over Binnemans vorige dubbelroman Scheidslijnen (In de Knipscheer, 1998) schreef NRC Handelsblad onder de kop `Woorden van een opgejaagd mens’: “De denkwereld van een geesteszieke weergeven, dat is geen gemakkelijke opgave voor een schrijver. Als Gogol in ‘Dagboek van een gek’ is Suzanne Binnemans het hoofd binnengegaan van de 37-jarige, ex-radiojournalist Ewout, en heeft zijn gedachten opgetekend: een overtuigende weergave van de op- en neergaande stemmingen van een manisch-depressieve patiënt. Binnemans weet de suggestie op te roepen van een monoloog die in gedachten uitgesproken zou kunnen zijn. Een beklemmend einde.”

Suzanne Binnemans (1961) debuteerde in 1988 bij de Vlaamse uitgeverij Nioba met ‘De woorden van Elisabeth’ (Raymond Van den Broeck: `Stijgt merkwaardig hoog uit boven het peil van de meeste jonge-vrouwengeschiedenissen.’ Over haar tweede roman `Trefwoord: Wraak!’ bij Houtekiet in 1990 merkte Het Volk op: `Haar authentiek schrijverschap is hier altijd nog onvoldoende opgemerkt.’

Suzanne Binnemans is redactielid van `Gierik & Nieuw Vlaams Tijdschrift’ en is bestuurslid van PEN-Vlaanderen.