Wim Rutgers – Uitgeverij In de Knipscheer

I.M. Olga Orman

Olga Orman [Portret door fotograaf Nicolaas Porter met dank aan de Werkgroep Caraïbische Letteren.]

Op 7 maart 2021 is in Amsterdam de op Aruba geboren pedagoge en schrijfster Olga Orman (1943) op 77-jarige leeftijd overleden. Ze was lang actief in het onderwijs, zowel op Aruba en Curaçao als in Nederland op dat gebied publiceerde ze tal van boeken. Vanaf begin jaren tachtig publiceerde zij ook regelmatig gedichten in het Papiaments in tal van bloemlezingen en tijdschriften. Bij In de Knipscheer manifesteerde zij zich als dichter in 2011 in de door Fred de Haas samengestelde bloemlezing Wie ik ben / Ta ken mi ta op initiatief van de Antilliaanse schrijversgroep Simia Literario, van welke stichting zij ook jarenlang bestuurslid was. Pas in 2015 trad zij met een eigen bundel naar buiten: Cas di biento / Doorwaaiwoning, een door Fred de Haas in het Nederlands vertaalde bloemlezing uit haar verspreid gepubliceerde gedichten uit de periode 1981–2014 en ze oogstte daarmee lof en erkenning van onder anderen de Caribische literatuurkenner Wim Rutgers en de bekroonde Vlaamse dichter Stefaan van den Bremt. Het titelgedicht uit de bundel werd in 2018 door Klaas de Groot gebloemleesd in Grenzenloos – 40 jaar Knipscheer poëzie.

Ik kies hier voor het slotgedicht:

Als een schelp

Ik lig
aan zee,
mijn mond halfopen,
voel hoe golfjes langs mijn lichaam lopen:
heen en weer, weer heen en weer,
ik wentel, kantel, draai en keer,
Ze kietelen me telkens weer.

Wat mij als uitgever vooral bij zal blijven is haar onvoorwaardelijke betrokkenheid bij de Antilliaanse letteren én bij deze uitgeverij: vanaf 2011 was zij trouw bezoeker van onze jaarlijkse Caraïbische boekpresentaties in Podium Mozaïek (waar zij in 2015 een van de optredende podiumgasten was) – en dat was negen jaar lang een weerzien dat telkens hartverwarmend was.

franc knipscheer, Haarlem

Meer over Olga Orman bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Schudt schijnbaar achteloos jamben rond in een kwatrijn met omarmend rijm.» – Jeroen Heuvel

VoorplatEiland-75 Over ‘Het eiland en andere gedichten’ van Michiel van Kempen in Antilliaans Dagblad, 9 januari 2021:
(…) ‘Het eiland en andere gedichten’, 75 bladzijden, 6 afdelingen. (…) Versregels die opvallen bij deze letterkunstenaar zijn ‘die natie kent noch taal’ en ‘verraderlijk glad / voor wie de tekens niet verstaat’, wat verdomd lijkt op de titel van Van Kempens eerste dichtbundel ‘Wat geen teken is maar leeft’ van acht jaar geleden. Daarin ook al prachtige regels, ‘Hoe toch kan een taal die wij beiden / vanaf de eerste aai blindelings spraken / met open ogen zo ontregeld raken.’ over de tragedie van de onbegrepen communicatie tussen een letterkundige en zijn geaaide. Wat heb je er aan om literatuur zo grondig te begrijpen, of dat te vermoeden in ieder geval, maar de huistaal mis te verstaan? (…) Van Kempen heeft een eigen stijl, is zeer belezen en kent alle kneepjes van het ambt, schudt schijnbaar achteloos jamben rond in een kwatrijn met omarmend rijm voor Shrinivási, maar is ook vrij om te experimenteren – met vorm en inhoud – wanneer hij in de donkere kamer filmpjes en foto’s ontwikkelt en fixeert. Van Kempen hoort als artiest thuis in de categorie Hieronymus Bosch, en als poëet tussen de twee dichters (…) Lucebert en Jan Campert. In de zesde en laatste afdeling, ‘Verzoeke geen rouwbeklag’ 8 afscheidsgedichten voor vrienden, al dan niet artiesten, van Michiel die in 2018 of 2019 zijn overleden, bijvoorbeeld het eerder genoemde kwatrijn voor de van oorsprong Surinaamse maar lang in Curaçao geleefd hebbende Shrinivási. Bijzondere gedichten, die beklijven. (…).
Lees hier of hier de recensie ‘Een ACB van Michiel van Kempen’
Meer over ‘Het eiland en andere gedichten’
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer

14 Colleges over Caraïbische en Nederlands-Indische literatuur publiek toegankelijk.

Op vrijdag 7 februari 2020 begint aan de Universiteit een nieuwe collegereeks – open voor publiek: ‘Caraïbische dromen’, verzorgd door prof. Michiel van Kempen. De colleges gaan overigens niet enkel over de literatuur van Suriname en de Caraïbische eilanden, maar ook over de Nederlands-Indische literatuur. Ook dit jaar zijn er weer verschillende schrijvers en gastdocenten aanwezig. De veertien colleges beginnen met de oudste koloniale literaturen en eindigen met de allernieuwste teksten. Ook enkele In de Knipscheer-auteurs komen aan bod: Ken Mangroelal, Albert Helman, Boeli van Leeuwen, Hugo Pos, Bea Vianen, Eric de Brabander. Van de laatste wordt de roman ‘De supermarkt van Vieira’ behandeld. De auteur komt hiervoor over van Curaçao. Bijzonder is dat de hele reeks colleges dit jaar ook wordt opengesteld voor belangstellenden van buiten de universiteit. Dat is geheel kosteloos en men hoeft ook niet deel te nemen aan het afsluitende tentamen. Voorwaarde is dat men de opgegeven tekst vooraf leest, het hele college bijwoont en dat men zich aanmeldt bij Van Kempen via het mailadres M.H.G.vanKempen@uva.nl. De colleges vinden plaats op vrijdagen van 12.00 tot 15.00 uur en eindigen op vrijdag 29 mei. Locatie: PC Hoofthuis, Spuistraat 134, Amsterdam lokaal lokaal PCH 4.22
Meer over deze openbare colleges
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«‘Caribisch Enigma’ biedt extra dimensie.» – André Oyen

VoorplatEnigma-75 Over ‘Caribisch Enigma’ van Brede Kristensen op Lezers tippen lezers, 21 januari 2020:
(…) Het Caribisch gebied herbergt enerzijds heel wat naties, waaronder een groot aantal staatkundige eenheden zoals bijvoorbeeld Cuba, maar anderzijds ook zelfstandige delen van het Britse Gemenebest (Barbados), overzeese departementen van Frankrijk (Guadeloupe, Martinique, enzovoort) en kolonies en ex-kolonies van Nederland. Naast de Caribische Creoolse talen zijn ook Engels, Frans, Spaans en Nederlands, afhankelijk van welke plaats, gebruikte talen. (…) ‘Caribisch Enigma’ is een zoektocht, een zwerftocht, door een even fascinerende als verwarrende archipel. Aan de hand van romans en poëzie van Caribische auteurs (en hun ‘geestelijk vaders’) wordt een beeld van de cultuur en het karakter van dit eilandenrijk geschetst, een kleurrijke collage. (…). Deze essaybundel biedt de mogelijkheid om vergelijkend onderzoek te verrichten of de werken van een auteur uit een bepaald decennium nader uit te pluizen. Na de bestaande werken op het gebied van de literatuurgeschiedenis, als ‘Beneden en boven de wind’ (1996) van Wim Rutgers, het driedelige ‘Pa Saka Kara’ (1996) van Aart Broek, ‘Aruba in literair perspectief’ (2014) en ‘Balans: Arubaans Letterkundig Leven’ (2016) van Wim Rutgers, is ‘Caribisch Enigma’ een goede aanvulling die een extra dimensie biedt.
Lees hier het signalement
Meer over Caribisch Enigma’ bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Brede Kristensen op bij Uitgeverij In de Knipscheer

«‘Caribisch Enigma’ biedt een extra dimensie op het gebied van de literatuurgeschiedenis.» – Quito Nicolaas

VoorplatEnigma-75 Over ‘Caribisch enigma’ van Brede Kristensen in Ñapa (Amigoe), 7 december 2019:
(…) In Brede Kristensens ‘Caribisch Enigma’ met daarin een veelvoud aan essays over een keur aan Caribische schrijvers haakt de auteur gelukkig niet alleen aan op andere publicaties. Ditmaal is het brein van de schrijver dat wordt binnengedrongen op zoek naar achtergronden, motieven en verklaringen die hij vervolgens in een grotere context plaats. Hebdomeros, het alter ego van de auteur, hanteert hierbij verschillende benaderingen om de cultuur, identiteit en realiteit van de Caribische eilandgemeenschappen te achterhalen. Eilanden dia als een sloep op het zeewater drijven, maar die in internationaal opzicht ook in de Verenigde Staten, Canada, Groot-Brittannië, Frankrijk en Nederland heel veel literaire teksten hebben opgeleverd. (…) Het boek biedt een scala aan besprekingen van diverse auteurs als Alejo Carpentier en Patrick Chamaiseau, en van de jongere generaties schrijvers zoals Edwige Danticat en Vladimir Lucien. Ook over auteurs van eigen bodem zoals Eduardo Curet, Cola Debrot, Nydia Ecury, Luis Daal, Radna Fabias en Hans Vaders wordt een en ander opgetekend dat de moeite waard is. Deze essaybundel biedt de mogelijkheid om vergelijkend onderzoek te verrichten of de werken van een auteur uit een bepaald decennium nader uit pluizen. Na de bestaande werken op het gebied van de literatuurgeschiedenis, als ‘Beneden en boven de wind’ (1996) van Wim Rutgers, het driedelige ‘Pa Saka Kara’ (1996) van Aart Broek, ‘Aruba in literair perspectief’ (2014) en ‘Balans: Arubaans Letterkundig Leven (2016) van Wim Rutgers, is ‘Caribisch Enigma’ een goede aanvulling die een extra dimensie biedt. (…)
Nieuwsgierig naar de hele recensie? Belangstellenden uit Nederland kunnen de krantversie aanvragen bij indeknipscheer@planet.nl
Meer over ‘Caribisch enigma’
Meer over Brede Kristensen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Brede Kristensen – Caribisch enigma. Essays

VoorplatEnigma-75 Brede Kristensen
Caribisch enigma
een odyssee in een collage
Essays
Curaçao – Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen, 320 blz.
geïllustreerd met 2 afbeeldingen
€ 24,50
ISBN 978 90 6265 783 4 NUR 323
eerste druk 2019
presentatie 29 november 2019

Het Caribische gebied wordt gekenmerkt door tegenstellingen en ontsporingen. Er is niet één dominante cultuur, ze is heel uiteenlopend en vermengd, in tal van opzichten: etnisch, taalkundig, politiek, [ideologisch,] en religieus. Een ‘leven met verscheidenheden’, zo omschreef de Surinaamse Albert Helman de Caribische mens. Eigenlijk is het Caribisch gebied daarmee, in het klein, een afspiegeling van de wereld, een fragment dat het geheel oproept – de wereld ‘in het groot’ vertoont immers ook de tendens tot globalisering en toenemende vermenging.

In Caribisch enigma worden de cultuur, identiteit en werkelijkheid (in zoverre die is vast te stellen) van het Caribisch gebied in kaart gebracht, zoals deze uit literaire teksten uit de regio naar voren treden – en teksten uit de omgeving die deze zichtbaar beïnvloed en vormgegeven hebben. Het boek is een zoektocht, een zwerftocht, door een even fascinerende als verwarrende archipel. Aan de hand van romans en poëzie van Caribische auteurs (en hun ‘geestelijk vaders’) wordt een beeld van de cultuur en het karakter van dit eilandenrijk geschetst, een kleurrijke collage.

Het boek is als een collage geschreven. Je kunt overal beginnen. Je kunt hoofdstukken overslaan en toch de rode draad ontdekken. De lezer komt tal van bekende Caribische schrijvers tegen, niet alleen uit het Nederlandstalige Caribische gebied (o.a. Luis Daal, Cola Debrot, Nydia Ecury, Radna Fabias, Albert Helman, Boeli van Leeuwen, Shrinivasi, Hans Vaders) maar ook internationale auteurs uit deze regio (Alejo Carpentier, Patrick Chamoiseau, Maryse Condé, Edwige Danticat, Edouard Glissant, Jamaica Kincaid, V.S. Naipaul, Jean Rhys, Saint John Perse, Derek Walcott) alsook auteurs van ver daarbuiten die de schrijvers uit de Cariben inspireerden, zoals André Breton, Johan Daisne, Martin Heidegger, Milan Kundera, Octavio Paz, Tristan Tzara, Simone Weil. Maar Brede Kristensen introduceert ook vele, vele auteurs wier namen de lezers (nog) minder bekend in de oren zullen klinken.

Brede Kristensen (Den Helder, 1946) groeide op in Nederland en op Curaçao en studeerde sociologie en politicologie aan de VU in Amsterdam, waar hij tevens promoveerde op Het Verraad van de Techniek (1982). Hij werkte onder meer als docent sociologie voor diverse instituten, het meest recent aan de Universiteit van Curaçao, en is consultant op het gebied van ‘goed bestuur’ in Oost Europa en op Caribische eilanden. Kristensen is o.a. de auteur van Een kwestie van grenzen (2008) over corruptiebestrijding en integriteit van bestuur. Hij schrijft met grote regelmaat over literatuur voor diverse tijdschriften en kranten, o.a. de Amigoe (Curaçao). Brede Kristensen woont op Curaçao.

‘Verrassing!’ Een letterkundig colloquium over de voormalige Nederlandse koloniën

Doelenzaal Universiteitsbibliotheek van Amsterdam, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, vrijdag 26 april 2019:
Het colloquium wordt gehouden t.g.v. het 12 ½ jaar bestaan van de bijzondere leerstoel Nederlands-Caraïbische Letteren van Prof. Dr. M.H.G. van Kempen. Het programma omvat een 7-tal lezingen van 09.00 uur tot 18.00 uur. Dit vrij toegankelijke colloquium staat in het teken van de verrassing: in cultuurresearch komen onderzoekers altijd wel eens verschijnselen tegen die ze niet verwacht hadden, die contingent zijn of waarmee ze zich niet zo goed raad weten, theoretisch of praktisch: verrassende links, moeilijk te plaatsen figuren, tussenfiguren, teksten die zich totaal niet verhouden tot het gehele oeuvre van een auteur, correspondentie tussen mensen van wie je dat in de verste verte niet verwacht enz. Een grote groep actieve literatuurwetenschappers geeft een letterkundige of cultuurhistorische presentatie met een duidelijk raakvlak met de voormalige koloniën van Nederland. Aan het woord komen Judit Gera, Jacqueline Bel, Karin Amatmoekrim, Frans Blom, Aart G. Broek, Aminata Cairo, Cynthia Abrahams, Gabor Pusztai, Paul Bijl, Remco Raben, Wim Rutgers, Margriet van der Waal, Kees Snoek, Ellen de Vries, Lonneke Geerlings, B. Jos de Roo, Adrienne Zuiderweg, Yra van Dijk, Henriëtte Louwerse, J.Z. Herrenberg. Auteurs die aan bod komen in de diverse lezingen: Abdelkader Benali, Albert Helman, Anil Ramdas, Trefossa, Andreas Jelky, Wange van Balie, Pierre Lauffer, Willem Anker, E. Elias, Astrid H. Roemer, Tommy Wieringa. Uitgeverij In de Knipscheer is present met een boekentafel waarop onder meer de heruitgave van ‘Het eind van de kaart’ van Albert Helman met een nawoord van Michiel van Kempen.
Klik hier voor het programma

In Nepveu’s dreven – Vriendenboek voor Bert Paasman

VoorplatPaasman-75 Michiel van Kempen, Adrienne Zuiderweg (eindredactie)
In Nepveu’s dreven
Een vriendenboek bij gelegenheid van de
80ste verjaardag van Bert Paasman
geïllustreerd met 26 afbeeldingen,
gebrocheerd in omslag met flappen, 80 blz.,
ISBN 978-90-6265-761-2
uitgave 24 februari 2019
niet in de handel

Bert Paasman, emeritus hoogleraar Koloniale en Postkoloniale Cultuur- en Literatuurgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam vierde dinsdag 26 februari 2019 zijn 80ste verjaardag. Met zijn colleges en lezingen en een lange reeks publicaties is hij een van de sleutelfiguren geworden binnen de studie van de literatuur van de Oost en de West. Op zondag 24 februari is hem in zijn woonplaats Putten een vriendenboek overhandigd. De bundel ‘In Nepveu’s dreven’ bevat een 25-tal bijdragen van vrienden onder wie Peter van Zonneveld, Ronald Severing, Liesbeth Echteld, Jos de Roo, Adrienne Zuiderweg, Marjolein van Asdonck, Geert Onno Prins, Wilma Scheffers, Wim Rutgers, Michiel van Kempen.
Lees verder op Caraïbisch Uitzicht

«Naar een betere toekomst?» – Wim Rutgers

Wim-Rutgers-2-620x930 Over ‘Littérature Néerlandophone contemporaine des îsles Caraïbes d’Aruba, de Bonaire et de Curaçao’ in Septentrion [jrg. 46, no. 2], juni 2017:
Essay van prof. dr. G.W. Rutgers (buitengewoon hoogleraar aan de Universiteit van Curaçao) over de jongste Caraïbische letteren met aandacht voor onder anderen Els Langenfeld, Henriette de Mezquita, Eric de Brabander, Clyde Lo-A-Njoe, Jacques Thönissen en van Walter Palm, Carel de Haseth, Joseph Hart, Bernadette Heiligers, Erich Zielinski. Van de 5 laatstgenoemden werd aansluitend aan het essay werk (fragmenten) in Franse vertaling opgenomen.
Lees hier het essay
Lees hier het gedicht VII uit ‘Zolang er kusten zijn’ van Carel de Haseth
Lees hier gedicht uit ‘Met lege handen (…)’ van Walter Palm
Lees hier een romanfragment uit ‘Kruispunt’ van Joseph Hart
Lees hier een romanfragment uit ‘Schutkleur’ van Bernadette Heiligers
Lees hier een romanfragment uit ‘De Engelenbron’ van Erich Zielinski

Rights Catalogue 2016

voorplat75 In de Knipscheer’s Rights Catalogue 2016
40 years of publishing since 1976: Literature – History – Music
Introductions Wim Rutgers
Translations Scott Rollins
Frankfurt Book Fair 2016
Gebrocheerd, 76 pages, € 5,00
ISBN 978-90-6265-944-9
Niet in de boekhandel

Ter gelegenheid van de Frankfurter Buchmesse 2016 stelden Scott Rollins en Franc Knipscheer een catalogus samen met Engelstalige informatie over met name een gedeelte van de Nederlandstalige Caribische literatuur (Suriname en v/h Nederlandse Antillen) uit het fonds van Uitgeverij In de Knipscheer. De catalogus bevat drie inleidingen van Wim Rutgers, voor dit doel in het Engels vertaald: ‘Short History Dutch Caribbean Literature’, ‘Living and Reading: Erich Zielinski: the double meaning of age’, ‘An Island at a Crossroads – [Joseph Hart:] Literature at a Crossroads’. Dit keer ‘Caribische’ aandacht voor Albert Helman, Hugo Pos, Boeli van Leeuwen, Erich Zielinski, Eric de Brabander, Bernadette Heiligers, Ruth San A Jong, Hans Vaders, Joseph Hart, Carel de Haseth, Janny de Heer, Els Langenfeld, Aart G. Broek, 40 Years of Surinamese Music in the Netherlands, alsmede voor Els Launspach, Pim Wiersinga, Els de Groen, Wim Verbei, Lutgard Mutsaers, Dirk W. de Jong.
Zie voor Engelstalige informatie over de Papiamentse literatuur in ‘The Colour of my Island’
Zie voor ‘het Afrikaanse diasporafonds’ [ = ]