Yvon Muskita – Uitgeverij In de Knipscheer

«Roep om erkenning van aangedaan leed in welgekozen, keihard aankomende woorden.» – Peter de Rijk

Over ‘Djam karet / Elastiektijd’ van Richard Akihary in Straatjournaal (nr.308), november 2023:

Dat de excuses die onze minister-president Rutte in 2022 maakte ‘voor de kille ontvangst en bureaucratische ontvangst van de Molukse gemeenschap’ nog niet in de richting kwam van dat wat de Molukkers verwachtten mag duidelijk zijn. Ze voelden zich beledigd, waren vooral gekwetst en eisten excuses voor hun behandeling, nadat ze op dienstbevel naar Nederland waren gekomen. Duizenden van hen belandden in voormalige oorlogskampen, zoals Westerbork. Naar hun soldij en pensioen konden ze fluiten. Stateloos wachtten ze af en van alle beloften die Nederland hun had gedaan, kwam niets terecht. (…) Richard Akihary koos voor nietsontziende poëzie om het verhaal te vertellen. Djam karet betekent elastiektijd, rekbare, onmeetbare tijd, een Moluks fenomeen. De bundel bestaat uit korte, krachtige beschrijvingen van vooral pijnlijke momenten in de geschiedenis van de Molukkers. Kenmerkend is het laatste, schrijnende gedicht Het litteken waarin het litteken dat een geweerkolf op een hoofd achterliet alle wonden, zichtbaar en onzichtbaar, weergeeft. ‘De ondraaglijke pijn/ gevoelloos met de jaren. Het litteken een aandenken.’ (…) Slechts weinig dichtbundels dragen een boodschap uit. Dit is er een van. Het is een roep om vrijheid en erkenning van aangedaan leed in welgekozen, keihard aankomende woorden.

‘Straatjournaal’ is sinds 1996 de (maandelijkse) straatkrant van Noord-West Nederland.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Djam Karet/Elastiektijd’
Meer over Richard Akihary bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een meesterwerk zoals je maar zelden leest.» – Marianne Janssen

Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan op LeesKost, 18 februari 2021:
De kleine Frans wordt geboren in het Ambonezenkamp in Woerden. Een kamp met hekken eromheen, de jongen weet niet beter. Alle volwassenen om hem heen zijn afkomstig van de Zuid Molukken en iedereen koestert de wens ooit weer terug te gaan, naar huis. ‘Thuis’ is het onderwerp van alle volwassen gesprekken. (…) De auteur haalt vol liefde, weemoed en gevoel voor het kleinste detail herinneringen op aan zijn jeugd. (…) Razernij, verdriet, inwendige woede, en je dan tóch beheersen… dat was de manier waarop zijn vader zijn verlangen en heimwee naar Ambon verbeet. De realiteit verscheurt de dromen en de illusies. (…) Lopulalan heeft de gave kleine gebeurtenissen groots te beschrijven, grote gebeurtenissen terug te voeren tot de kern. De liefde voor zijn vader doordesemt de pagina’s. Dit briljant geschreven en ontroerende boek is een ware parel, zacht glanzend, zeldzaam en kostbaar. Wat is het jammer dat Lopulalan niet meer geschreven heeft. Ik vind het een meesterwerk zoals je maar zelden leest.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer

Frans Lopulalan – Onder de sneeuw een Indisch graf

Frans Lopulalan
Onder de sneeuw een Indisch graf
roman
Nederland-Indonesië
met een Voorwoord van Ernst Jansz
gebrocheerd in omslag met flappen
182 blz., € 17,50
formaat 145 x 205 mm
oorspronkelijke uitgave 1985
heruitgave januari 2021
ISBN 978-94-93214-20-0

Eigenlijk pas sinds zij het aandurfden de wapens op te nemen ‘bestaan’ Zuidmolukkers – en dan nog in hoofdzaak als item in de media of als studieobject voor sociaal-academici. De twee verhalen van Onder de sneeuw een Indisch graf door de Molukse schrijver Frans Lopulalan gunnen ons nu voor het eerst van binnenuit een blik op het leven van de Molukkers, zoals zich dat vanaf de jaren vijftig van de vorige eeuw in Nederland heeft afgespeeld.
In beide verhalen speelt de vaderfiguur, een militair van het voormalige KNIL, een vooraanstaande rol. Hij staat model voor alle Molukse vaders die in de kracht van hun leven naar Nederland werden getransporteerd en in de kampen geprobeerd hebben hun kinderen in de strenge oosterse traditie op te voeden. De schrijver trekt zich het lot aan van die stoere mannen van weleer, die hun jaren van ouderdom lijdzaam uitzitten in Hollandse doorzonwoningen, wachtend op het einde dat meedogenloos afrekent met elke illusie.
«Hier wordt de essentie van het schrijven geraakt, en van het feit een Molukker te zijn.» – Vrij Nederland
«Moeiteloze beheersing van het literaire métier… Een voortreffelijk boek.» – de Volkskrant
«Onder de sneeuw een Indisch graf laat niets te raden over omtrent Lopulalans stilistische gaven. Eenvoudig, rechtdoorzee en toch geraffineerd. Echt een pret om te lezen.» – Intermagazine
«Een verschrikkelijk trots en verschrikkelijk mooi boek. Het beste literaire debuut van 1985.» – Leidsch Dagblad

Onder de sneeuw een Indisch graf is de debuutroman uit 1985 van Frans Lopulalan (1953–2020). Van zijn hand verscheen in 1994 nog Dakloze herinneringen.
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over de Molukse schrijfster Yvon Muskita

«Het komt hard binnen als je je geschiedenis vindt op het beeldscherm.»

Cornelis Le Mair Over o.a. ‘Snijden & stikken’ van Yvon Muskita in Postcast van Meraki Theaterproducties, 13 september 2020:
Postcast is een podcast waarin Elise Doll en de theatermakers Silas Neumann en Nikki Manuputty in gesprek gaan met wisselende gasten over brieven van Indische Nederlanders en Molukkers over of uit de Tweede Wereldoorlog, de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog en repatriëring. In de tweede aflevering van Postcast gaan Elise en Nikki op zoek naar verhalen over het leven van krijgsgevangenen op Japanse Helleschepen. Ze spreken met filmmaker Kees Maaswinkel en schrijfster Yvon Muskita over helse reizen naar helse eindbestemmingen. Inzichten in wat was, de geschiedenis van (voor)ouders, maken emoties los. Overleven in de hel, een combinatie van geluk en de kunst je gedachten te verplaatsen naar een andere wereld. De kracht van hoop maakt dat ‘de geest overwint’. Yvon Muskita ‘becommentarieert’ haar roman ‘Snijden & stikken’ uit 2008 met recente emotionele ervaringen (het overlijden van haar moeder en inzicht over de positie van haar grootvader, die model staat voor de kleermaker Boeg in de roman): “Ik voelde me nooit zo’n Molukse.” (…) “Het komt hard binnen als je je geschiedenis vindt op het beeldscherm.” (…) “Als je jong bent weet je niet dat het betrekking heeft op het kolonialisme.” (…)
De podcastserie vormt het vooronderzoek voor theatervoorstelling Rumah Saya (Mijn Thuis) die in 2021 in première gaat.
Kijk hier naar de aflevering op YouTube (Yvon Muskia in het eerste gedeelte)
Meer over ‘Snijden & stikken’

Tweede voorstelling theaterdrieluik over Molukkers in Nederland op komst.

Adak Over ‘Buitenspel’ van Adak Theater, 17 voorstellingen in september 2019:
Op 16 mei was de letterlijke en figuurlijke aftrap van ‘Buitenspel’, deel 2 van ‘Aan de andere kant’ op het veld van FC Amboina. In het bijzijn van journalisten en onze eigen supporters speelden de hoofdrolspelers van de voorstelling ‘Buitenspel’ een voetbalwedstrijd tegen de veteranen van FC Amboina. In de voorstelling van komende september 2019 speelt voetbal een grote rol. En de personages voelen zich meer dan eens buitenspel gezet. ‘Aan de andere kant’, een project van Stichting Gedeelde Verhalen, is een theaterdrieluik over Molukkers in Nederland. Over hun komst naar Nederland, hun jarenlange verblijf in woonoorden. Over verbroken beloftes en acties, en de impact die de acties op hen en op andere Nederlanders hebben gehad. Over het perspectief en de beleving van beide kanten. En over verzoening. In de eerste voorstelling ‘Een tijdelijk verblijf’ stond de eerste generatie Molukkers in Nederland centraal. Ze zweefden tussen wal en schip: het waren geen Nederlanders, maar naar huis kon ook niet. In ‘Buitenspel’ wordt het verhaal vervolgd met hun kinderen: de tweede generatie. De derde en laatste voorstelling rondt het drieluik in 2020 af op het terrein van het voormalige Kamp Schattenberg (Westerbork). De drie theatervoorstellingen van ‘Aan de andere kant’ vertellen een serieus verhaal over drie generaties Molukkers in Nederland, maar doen dat met een lichte toets. Geschiedenis en actualiteit lopen door elkaar, ernst en humor staan soms recht tegenover elkaar. Maar de geschiedenis moet worden verteld en van meerdere kanten belicht. Bij ‘Aan de andere kant’ zijn verdriet en vertier onlosmakelijk met het leven verbonden. Yvon Muskita, schrijfster van de Molukse roman ‘Snijden & Stikken’, schreef mede de scenario’s voor het drieluik ‘De andere kant’. De eerste voorstelling ‘Een tijdelijk verblijf’ is gebaseerd op een sleutelpassage van deze roman.
Klik hier voor de speeldata en tickets
Meer over Adak op deze site
Meer over Yvon Muskita en haar roman ‘Snijden & Stikken’

Moluks-Nederlandse theatervoorstelling genomineerd voor Anjerprijs

Aandeanderekant Adak Theater brengt ‘Een tijdelijk verblijf’, het eerste deel van het driejarig theaterproject ‘Aan de andere kant’. De voorstelling wordt op 15 en 16 februari gespeeld in Marum en daarna op 23 februari (Amsterdam), 2 maart (Rotterdam) en Utrecht (9 maart). Informatie over kaartverkoop op www.adak-theater.nl . ‘Een tijdelijk verblijf’ vertelt het verhaal van Molukkers Theus en Gabriella, die in Nederland hun weg proberen te vinden nadat Theus uit zijn functie als KNIL-soldaat is ontzet. De Molukkers konden niet terug naar Ambon. Ze zweefden tussen wal en schip: het waren geen Nederlanders, maar naar huis kon ook niet. ‘Een tijdelijk verblijf’ vertelt een serieus verhaal over de eerste generatie Molukkers in Nederland, maar doet dat met een lichte toets. Geschiedenis en actualiteit lopen door elkaar, ernst en humor staan soms recht tegenover elkaar. Maar de geschiedenis moet worden verteld en van meerder kanten belicht. In ‘Een tijdelijk verblijf’ worden verdriet en vertier onlosmakelijk met het leven verbonden. De Molukse schrijfster Yvon Muskita werkte mee aan het script en is ook gevraagd de scripts te schrijven voor de vervolgvoorstellingen in najaar 2019 en 2020. De organisator van theaterdrieluik ‘Aan de andere kant’, de Stichting Gedeelde Verhalen, is een van de drie genomineerden voor de Anjerprijs van het Prins Bernard Cultuurfonds.
Meer over Yvon Muskita bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over ‘Aan de andere kant’
Meer over de Molukse geschiedenis bij Uitgeverij In de Knipscheer

Yvon Muskita levert bijdrage aan Moluks theaterproject ‘Aan de andere kant’

Cornelis Le Mair Over ‘Snijden & stikken’ van Yvon Muskita in De krant van Midden-Drenthe, 5 juli 2018:
Zaterdag 14 juli 2018 werden in voormalig kamp Westerbork opnames gemaakt voor videobeelden in het eerste deel van de theatertrilogie ‘Aan de andere kant’, Een tijdelijk verblijf. De opnames verbeelden een passage uit de roman ‘Snijden & stikken’ van Yvon Muskita. Het gaat om een scène in een badhuis van een Moluks woonoord in Nederland, waarbij de vrouwen de kinderen aan het wassen zijn. De theatervoorstelling is te zien in september en oktober 2018 in Appingedam, Hoogkerk en Bovensmilde. ‘Aan de andere kant’ is een driejarig theaterproject van Adak-theater over de Nederlands-Molukse geschiedenis. (…) De hoofdrollen in de voorstellingen worden vertolkt door Roger Goudsmit, Nynke Heeg en Nel Lekatompessy (op film). De regie is in handen van Hiepie Hoogeveen en Mietji Hully. (…)
Meer over Yvon Muskita bij Uitgeverij In de Knipscheer
Lees hier het artikel
Meer over ‘Aan de andere kant’
Meer over de Molukse geschiedenis bij Uitgeverij In de Knipscheer

Yvon Muskita – Snijden & Stikken

Yvon Muskita
Snijden & stikken. Het verhaal van kleermaker Boeng
Roman. Nederland-Molukken
Ingenaaid, 168 blz.
ISBN 978-906265-592-2 € 17,50
Eerste druk 2008

In dat bos heb ik tot 1965 gewoond. Hoe kon ik weten dat we ooit de barakken moesten verlaten om tussen de Hollanders te wonen? Dat bij ons verzet pantserwagens en mobiele eenheden zouden worden ingezet? Binnen enkele maanden werden Ambonese wijken uit de grond gestampt. Ik kon kiezen waar ik wilde wonen. Do, haar moeder en ik kozen voor het Westen, het werd deze Bomenwijk. Een buurt die op alle andere woonoorden leek, waar ook in Nederland: een rechthoekig patroon van rijen eengezinswoningen, afgewisseld met een grasveld, een in alle jaargetijden onverwoestbaar groen, en altijd op één van de hoeken van de wijk De Molukse Kerk met zo’n laag aflopend puntdak.

Yvon Muskita toont in Snijden & stikken haar lezers de geschiedenis van de Molukse gemeenschap in Nederland via de ogen van kleermaker Boeng. Die behoort tot de oude garde en kijkt eigenzinnig, met gevoelens die hij nooit zal uitspreken, tegen de jongere garde aan. Hij hoort veel van de mensen om hem heen en vormt zo de centrale verteller van het verhaal: soms tragikomisch, dan weer ontroerend. Enkele personages, zoals de mooie Hanu en niet te vergeten de aquariumhouder oom Sem, krijgen bijna mythische proporties, terwijl intussen de heimelijke, machteloze en onmogelijke liefde van kleermaker Boeng voor het bokkige meisje Myra aangrijpend wordt uitgetekend. Het boek is met zijn levendigheid bij vlagen episch en lyrisch en blijft de lezer voortdurend boeien.

Yvon Musikita (Venray, 1958) schaart zich met haar debuutroman in de rij van belangrijke naoorlogse Indo- en Molukse schrijvers als Alfred Birney, Marion Bloem, Theodor Holman, Ernst Jansz en Frans Lopulalan.