«Fenomenaal: een onversneden meesterwerk» – Holly Moors

VoorplatBitterdagen-72Over ‘Bitterdagen’ van Peter Lenssen op Moors Magzine, 27 mei 2019:
Peter Lenssen is een Limburgse schrijver die een kwart eeuw geleden debuteerde met de indrukwekkende roman over de mijnen ‘Toplöss’, die onlangs opnieuw in een herschreven versie is uitgegeven als ‘Mijnverdriet’. Dat er een nieuwe Limburgse roman van hem was verschenen, ‘Bitterdagen’, is vrijwel onopgemerkt gebleven, en dat terwijl we hier met een onversneden meesterwerk te maken hebben, een boek dat ik gerust met werk van Louis Paul Boon zou durven vergelijken. Boon’s motto ‘we moeten de mensen een geweten schoppen’ lijkt ook door Lenssen te worden opgepakt, want zijn hoofdpersoon, de woedende, mensenhatende Sjef Sonnenschein, spuugt op alle onrecht dat hij tegenkomt. ‘Bitterdagen’ wordt verteld door Sjef Sonneschein, een woedende, mensenhatende oude man die via flash-backs zijn levensverhaal vertelt, waarin de Tweede Wereldoorlog, de mijnen, het kolonialisme en het corrupte Limburg steeds overheersend aanwezig zijn. Het is een aangrijpend boek, dat ik alleen met stukjes en beetjes kon lezen. Lees bijvoorbeeld zelf eerst maar eens het fragment dat ik hier laat zien, dat begint op pagina 20 en dat net iets meer dan een hele bladzijde in beslag neemt. Het verhaal dat daarin verteld wordt greep me al zo aan dat ik het boek eerst een paar dagen weg heb moeten leggen voor ik weer verder kon lezen.
Hier en hier meer over ‘Bitterdagen’ op Moors Magazine
Meer over ‘Bitterdagen’
Meer over Peter Lenssen op deze site

«Onthutsend verhaal over een traumatisch na-oorlogsverleden.»

Opmaak 1Over ‘Bang voor de liefde’ van Niek Bremen op Paperback Radio, 22 mei 2019:
‘Bang voor de liefde’ is het debuut van Niek Bremen als romanschrijver. Eerder verschenen de nodige verhalen in literaire tijdschriften als Extaze. ‘Bang voor de liefde’ vertelt het verhaal van Andreas Hechtel, een jongen die na de oorlog opgroeit in een Duits gezin te Amsterdam. Hij is duidelijk getraumatiseerd en heeft hierdoor zijn verdere leven problemen met iedere vorm van liefde. De dood van zijn moeder onthult veel over het heden en het verleden. Pas wanneer ook zijn vader sterft, komt middels een brief, de waarheid op tafel. Het ontregelt hem dermate dat slechts het noteren van die kennis en de emoties die het oproept hem tot rust kunnen brengen. Hechtel verlaat Limburg en verhuist naar Texel om er een roman over te schrijven. Maar ook daar ligt het verleden bij iedereen op de loer. Peter de Rijk ging op 24 april 2019 dieper in op de oorsprong van dit onthutsende verhaal in een live-interview met de auteur voor Paperback Radio in Boekhandel Scheltema Amsterdam.
Luister hier naar de uitzending van 24 april 2019
Meer over ‘Bang voor de liefde’
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Niek Bremen te gast op L1 Radio

Opmaak 1Wouter Nelissen praat met Niek Bremen over zijn debuutroman ‘Bang voor de liefde’ in L1 Cultuurcafé, 20 april 2019:
L1 Cultuurcafé is een radioprogramma vol kunstzinnige en minder zinnige cultuur, iedere zaterdag van 10:00 tot 13:00 uur. In het eerste uur komt Niek Bremen drie keer aan het woord over zijn debuutroman ‘Bang voor de liefde’, dat een week eerder in Sittard werd gepresenteerd. Presentator Wouter Nelissen interviewt de auteur. ‘Bang voor de liefde’ vertelt het verhaal van Andreas von Hechtel, die opgroeit in een Duits gezin in Amsterdam, na de Tweede Wereldoorlog. Plaats van handeling zijn verder (Zuid-)Limburg en Texel.
Luister hier naar de drie fragmenten
Meer over ‘Bang voor de liefde’
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Over elke zin heb ik nagedacht. Staat die zin wel op zijn plek.»

Opmaak 1Over ‘Bang voor de liefde’ van Niek Bremen in interview met Bas van Heel in Via Limburg, 11 april 2019:
Niek Bremen begon in 2012 met de eerste schetsen voor zijn boek. (…) De verbindende factor vond hij in het eiland Texel. (…) ‘Het moest zich op dat waddeneiland gaan afspelen, wat zorgde voor een kader.’ Hoofdpersoon Andreas von Hechteld vertelt zijn levensverhaal samengevat in twaalf maanden. (…) ‘Je moet het durven schrijven. (…) Achteraf realiseer ik me dat ik over elke zin heb nagedacht. Staat die zin, daar waar deze staat, wel op zijn plek.’
Lees hier het interview
Meer over ‘Bang voor de liefde’
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Taal loopt als een rode draad door mijn leven.»

Opmaak 1Over ‘Bang voor de liefde’ van Niek Bremen in interview met Rob Cobben in De Limburger, 10 april 2019:
(…) Verhalen die ik hoorde van andere mensen sloeg ik op in mijn geheugen. (…) Fragmenten uit het boek komen overeen met gebeurtenissen uit mijn eigen leven, maar het is beslist geen autobiografie. Het gaat vooral om personages die ik heb gebaseerd op mensen die mijn eigen pad hebben gekruist. Ik heb zoveel verhalen in mijn hoofd, die komen er vanzelf uit. Ik heb een heel rijke fantasie. Maar ik check veel feiten, want het verhaal moet wel geloofwaardig overkomen. (…) Ik ben vooral geboeid door het onbegrijpelijke van de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog.
Lees hier het interview
Meer over ‘Bang voor de liefde’
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«***** Hartverscheurend mooi.» – Mieke Koster

VoorplatBitterdagen-72Over ‘Bitterdagen’ van Peter Lenssen op Alles over boeken en schrijvers, 6 november 2017:
Wat een hartverscheurend mooi boek is ‘Bitterdagen’. Peter Lenssen grijpt je al meteen op de eerste bladzijde naar de strot. We maken kennis met een zorgmijder. Hij heeft van zijn huis hermetisch afgesloten voor alles wat naar gemeenteambtenaren of hulpverlening ruikt. Klaar ermee, absoluut niets wil hij er mee te maken hebben. Hij heeft veel te veel gezien in het leven om op wat voor wijze dan ook vertrouwen te kunnen hebben in instanties, gemeenten en andere goed bedoelende lieden. (…) Wat kan die man schrijven, deze Peter Lenssen. Korte, krachtige zinnen zonder tierelantijnen. Prachtige beeldspraak. Meanderende en hallucinerende zinnen, gedachtenstromen en herinneringen. Het kan niet anders dat je je als lezer laat meevoeren. Dat je op plekken aankomt waarvan je zeker weet dat het niet aangenaam voelt. Dat het echt nodig is dit boek soms even weg te leggen omdat het van belang is af en toe aan het zwarte, het bittere te ontsnappen. Maar onherroepelijk word je er toch weer, sneller dan je denkt, naartoe getrokken. (…) Bitterdagen is gewaardeerd met de maximale ★★★★★ (uitmuntend).
Lees hier de recensie
Meer over ‘Bitterdagen’
Meer over Peter Lenssen op deze site

«Groots en beklemmend.» – Job ter Steege

VoorplatBitterdagen-72Over ‘Bitterdagen’ van Peter Lenssen op Leeskost, 6 oktober 2017:
(…) Alcoholisme is nog het minste. Seksuele repressie. Kinderen worden mishandeld of sterven aan kanker. Jonge meisjes verhangen zich bij ongewenste zwangerschap. Inlanders worden door Indische Nederlanders gemarteld. Om te voorkomen dat hun kinderen hetzelfde lot treft worden de eigen kampongkinderen gedood. Joden worden verraden en vermoord. Kinderen worden van hun moeders afgepakt. Mijnwerkers worden niet alleen de mijnen, maar ook de dood ingejaagd. Voor Sjefs ogen worden van een accordeonist twee vingers afgehakt. Hij mag van zijn vader de vingers oprapen en in zijn broekzak stoppen. De muziek is gestopt. Sjef is een gruwelijke kinderervaring rijker. Auschwitz. Atjeh. Repatriëring. Onmenselijke discriminatie. Nederlands racisme op de troon. Eén van de Nederlandse slachters heet Colijn. Hij kreeg uit Indië een bak medailles mee en zal vijf kabinetten leiden. De Nederlandse wreedheid. (…) Het is een stroom treurige gebeurtenissen uit het leven van Sjef Sonnenschein die culmineren in gebeurtenissen gedurende de Tweede Wereldoorlog wanneer het kwaad de dienst uitmaakt. De auteur bouwt rustig aan een smartelijke spanningsboog met een onvermijdelijk dramatisch einde in onze tijd. Groots en beklemmend.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Bitterdagen’
Meer over Peter Lenssen op deze site

«Een fantastische en indrukwekkende roman.» – Marjo van Turnhout

VoorplatBitterdagen-72Over ‘Bitterdagen’ van Peter Lenssen op Leestafel, 28 september 2017:
(…) Deze lijvige roman leest traag. In scherpe en rake zinnen schetst Peter Lenssen het leven van zijn hoofdpersoon Sjef. Soms in een staccatostijl, dan weer volzinnen. De lezer moet zelf maar uitmaken of wat verteld wordt een heldere herinnering is, of juist een waan. (…) Drie scenes zijn er waarin de schrijver gebruik maakt van een onvoltooid verleden tijd. Zijn dit de kernervaringen van Sjef? De eerste is als zijn vader hem ruw duidelijk maakt dat zijn grote held Karl May een verzinsel is; de tweede als hij met zijn moeder mee gaat, die probeert er achter te komen wat er precies met haar man gebeurd is en waar hij gebleven is. En de derde is Sjefs laatste bezoek aan zijn vriend Sjors, in de inrichting voor geesteszieken. (…) Peter Lenssen kent de omgeving en de geschiedenis, zoals hij die verwerkt heeft in deze prachtige roman. (…) Een fantastische en indrukwekkende roman die veel meer bekendheid zou moeten krijgen dan er tot nu toe is. Want deze roman vertelt over de Mens in al zijn facetten, in dit geval tegen de achtergrond van het verleden van Limburg, maar het is wat er altijd en overal gebeurde en gebeurt. Het is het Leven.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Bitterdagen’
Meer over Peter Lenssen op deze site

«Van begin tot eind zó ontroerend.» – Rob Molin

VoorplatBitterdagen-72Over ‘Bitterdagen’ van Peter Lenssen op Literair Nederland, 7 september 2017:
Bitterdagen is goed geschreven en de opbouw van het verhaal over de geestelijk verminkte hoofdpersoon met de ironische naam Sjef Sonneschein is voorbeeldig. Deze zonderlinge gepensioneerde geschiedenisleraar, geboren in 1927, is vanaf de eerste bladzijde van Bitterdagen aan het woord als een causeur. Zijn leven lang heeft hij gezwegen over het trauma van zijn jeugd. Bij stukjes en beetjes ontrolt zijn persoonlijke geschiedenis die tegelijk het ‘totale’ verhaal is over kolonialisme, Tweede Wereldoorlog, steenkolenmijnen en door overheid en geestelijkheid in stand gehouden maatschappelijk onrecht. Het verhaal tevens over de mens die nooit leert van de geschiedenis, zijn naaste niet liefheeft en hartgrondig haat. Lenssen moet al jong gefascineerd zijn geraakt door getuigenissen van zijn ouders en grootouders over de Duitse bezetting en de daaraan voorafgaande roerige jaren. De jaren dertig en veertig van de vorige eeuw roept hij via de hoofdfiguur namelijk op alsof hij er zelf middenin gestaan heeft. (…) Een van de hoogtepunten in Bitterdagen is de brutale schoffering van een straataccordeonist als aankondiging van grootschalige nazistische misdaden tegen de menselijkheid. Via de vertellende ik-figuur bouwt Lenssen in de roman een spanning op die de lezer doet snakken naar de ontknoping van de treurige geschiedenis, naar Sonnescheins afrekening met zijn intense verbittering. Bovendien vraagt de geleidelijk aangescherpte sfeer van dood en verderf om een catharsis. (…) Vanaf de eerste bladzijde ontsnapt aan de hoofdpersoon een eigenzinnige toon. (…) In de slotfase verzuimt Lenssen het aangrijpend relaas te voegen in het verloop van de romanwerkelijkheid die hij tot dan toe rond Sonneschein heeft gesponnen. Maar Bitterdagen is van begin tot eind zó ontroerend dat zulks voor het eindoordeel over het boek nauwelijks gewicht in de schaal mag leggen.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Bitterdagen’
Meer over Peter Lenssen op deze site

«Beklemmend mooi.» – Ria Twisk

VoorplatBitterdagen-72Over ‘Bitterdagen’ van Peter Lenssen op Leestafel, 28 juni 2017:
(…) Deze roman van Lenssen is prachtig opgebouwd en de lezer raakt bij alle personages rondom Sjef Sonneschein zeer betrokken, maar toch het meest bij Sonneschein zelf. Je vraagt je af hoeveel een mens kan hebben? Toch staat het verhaal van Sjef niet op zichzelf. In de periode waarover Lenssen schrijft hebben veel mensen eenzelfde leefomgeving en daarmee dezelfde ervaringen als de hoofdpersoon. Ouders die de Eerste Wereldoorlog nog hebben meegemaakt glijden ongevraagd de volgende wereldoorlog in, maar zijn nu zelf volwassenen met kinderen, zoals Sjefs ouders. (…) Nadat de oorlogen teneinde kwamen bleef er intens verdriet over om het verlies, verbijstering over wat er gebeurd was en intense schaamte over wat men niet wist of niet wilde weten en opnieuw kon men er niet over praten. Ingehouden angst, opgekropte onmacht, boosheid en frustratie heeft menigeen, net als Sjef, een leven lang beziggehouden. Tel daar nog bij de ‘gewone tegenslagen’ die bij het leven horen en een mens trekt zich, net zoals Sjef, terug in zijn eigen wereld. Al deze aspecten heeft de auteur op een hele bijzonder mooie manier beschreven, eveneens ingehouden, maar het hier en daar ook als het ware uitschreeuwend, zodat het de lezer duidelijk wordt hoe dergelijke omstandigheden een mensenleven kunnen vormen en in zijn greep houden. Daardoor is dit boek van Peter Lenssen beklemmend mooi geworden.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Bitterdagen’
Meer over Peter Lenssen op deze site